Ingidilai Kidishitu Mulopwe Na Dikōkeji

“Kwamupebwa bufumu, ne ntumbo, ne bulopwe, amba bantu bonsololo, ne mizo, ne ndimi, bakamwingidile.”—DANYELE 7:14.

1, 2. Tubayuka namani amba Kidishitu wādi kabikele bulopwe bwinebwine mu 33 K.K.?

 I MULOPWE’KA ukokeja kupāna būmi bwandi ku bantu, ino ashale kadi mūmi uludika? I ani ukokeja kubikala mūlu kupwa kwa aye kwiya pano pa ntanda ne kutonona babikalwa bandi bamukulupile ne kwikala na dikōkeji kwadi? I kutupu mukwabo poso’nka Yesu Kidishitu, ye ubwanya kulonga bivule kupita ne bino byotwatela. (Luka 1:32, 33) Mu Pentekosa 33 K.K., kupwa kwa lufu lwa Kidishitu, kusanguka kwandi, ne kukanda’ye mūlu, Leza “[wāmupele] kādi mutwe wa bintu byonso ku kipwilo.” (Efisesa 1:20-22; Bilongwa 2:32-36) Ponka’po Kidishitu wāshilula kubikala, ino bityetye’tu. Babikalwa bandi babajinji bādi Bene Kidishitu bashingwe māni a mushipiditu, boba babundile Isalela wa ku mushipiditu, ke “Isalela wa Leza” kadi.—Ngalatea 6:16, MB; Kolose 1:13.

² Kupwa kwa Pentekosa 33 K.K., pāpityile myaka 30 ne musubu, penepa mutumibwa Polo wālombola amba Kidishitu wādi kabikele Bulopwe bwinebwine mu kine kitatyi’kya, ino wādi ushikete “ku lundyo lwa Leza; ko konka kwākulupile [kwāilaije], poso bidi bakumushikwa balongibwe ke kitulo-kya-maulu andi.” (Bahebelu 10:12, 13) Ebiya ke ku mfulo’tu kwa myaka katwa kabajinji K.K., Yoano mununu wātambula kimonwa kilombola Yehova, Mubikadi wa diulu ne ntanda, ubikika Kidishitu Yesu bu Mulopwe wa Bulopwe bupya bwabutulwa mūlu. (Kusokwelwa 11:15; 12:1-5) Pa kujingulula kino kitatyi mu mānga, tukokeja kubandaula bukamoni bulombola amba Kidishitu ke mushilule kala kubikala bu Meshiasa Mulopwe momwa mūlu tamba mu 1914. *

3. (a) Myanda miyampe ya Bulopwe idi na mwanda’ka mukwabo usangaja tamba mu 1914? (b) I bipangujo’ka byotufwaninwe kwiipangula?

³ Pano, tamba mu 1914 myanda miyampe ya Bulopwe idi na mwanda mukwabo usangaja. Kidishitu pano ye uludika bu Mulopwe mu Bulopwe bwa Leza bwa mūlu, “umbukata mwa boba ba[mu]shikilwe.” (Mitōto 110:1, 2; Mateo 24:14; Kusokwelwa 12:7-12) Pano pa ntanda napo, babikalwa bandi ba dikōkeji kasha betaba ku lupusa lwandi na kutanwa mu mpangiko ya bufundiji bwa Bible bwa ntanda yonso bwakubulwa bukwabo budingakene nabo mu mānga ya muntu. (Danyele 7:13, 14; Mateo 28:18) Bene Kidishitu bashingwe māni, ke “bāna ba bulopwe” kadi, bengilanga bu “mikendi mwanda wa Kidishitu.” Koku kasha bakwatakanibwa na dikōkeji na kibumbo kyenda kibaila’ko kya “mikōko mikwabo” ya Kidishitu, kingila bu batumwa ba Bulopwe bwa Leza. (Mateo 13:38; 2 Kodinda 5:20; Yoano 10:16) Inoko tufwaninwe kwibandaula wa pandi wa pandi shi bine tukōkele lupusa lwa Kidishitu. Lelo bine tudi na dikōkeji dya binebine kwadi? Le tukokeja namani kulombola dikōkeji kudi Mulopwe ubikele mūlu? Eyo, leka bidi twisambile pa bubinga botufwaninwe kulombwela dikōkeji kudi Kidishitu.

 Mulopwe Ulengeja Dikōkeji

4. I bika byālongele Yesu pākidi bu Mulopwe Mutongwe mu bula bwa mwingilo wandi wa pano panshi?

⁴ Bintu byētulongele Yesu ne ngikadilo yandi ya kutendelwa byo bitutonona twikale na dikōkeji kwadi. (1 Petelo 1:8) Bintu bityetye byālongele Yesu Mulopwe Mutongwe paādi pano pa ntanda byādi’tu nsolweji ya bintu bivule byakalonga pakaludika bu Mulopwe wa ntanda mu kitatyi kitungilwe na Leza. Kimfwa, wādishishe ba nzala; wābelula babela, bampofu, babilemafu, babitwi, ne batumama. Wāsangwile ne bantu bamobamo bāfwile. (Mateo 15:30, 31; Luka 7:11-16; Yoano 6:5-13) O mwanda, kuyuka būmi bwa Yesu bwa pano panshi kwitukwasha tuyuke ngikadilo yandi ya bu Muludiki ukaludika ntanda, ne nakampata, ngikadilo yandi ya buswe bwa kwipāna. (Mako 1:40-45) Pa kino, Napoléon Bonaparte wānenene’po amba: “Alekizandele, Kesala, Sharlemanye, ne ami pano twi bashimike malopwe, ino lelo mingilo yetu mikatakata twashimikile’yo na bika? Na bulwi. Ino Yesu bunka bwandi ye ushimikile bulopwe na buswe, o mwanda ne dyalelo dino midiyo ya bantu bafwila pangala pandi.”

5. Mwanda waka bumuntu bwa Yesu bwākokēle bantu kwadi?

⁵ Byādi Yesu mukōkele kadi wa bumvu pa mutyima, boba bakulemenwa na bikoleja ne bakuputuma na mingilo, bātūkijibwe mutyima na bufundiji bwandi būbaka ne na mwikadilo wandi wa kanye. (Mateo 11:28-30) Bana nabo bāpēlelwe kwikala nandi. O mwanda boba bādi bayukile kusansanya ne betyepeje bāikele ke bandi bana ba bwanga. (Mateo 4:18-22; Mako 10:13-16) Bana-bakaji bavule bakwakamwa Leza nabo bākokelwe ne kulombola dikōkeji kwadi, ke-muntu wādi na bulēmantu ne muyuke kulangila bakwabo. Pa kino, bāmukwatakenye mu mwingilo wandi na bukomo bwabo, kitatyi, ne na bya bulēme byabo.—Luka 8:1-3.

6. Yesu wāsokwele muswelo’ka mutyima wa kinyenye pāfwile Lazalasa?

⁶ Kidishitu wāsokwele mutyima wa kinyenye pāfwile mulunda nandi Lazalasa. Wāivwene bulanda ku mutyima pa kumona bushiyena bwa ba Madia ne Mata, wākankalwa kwikomeneja, ne “impolo yamusuma.” Ku mutyima wandi kwadi “ke kudi fututu”—ko kunena amba kwāmusanshile—nansha byādi uyukile amba usa kukasangula Lazalasa. Ebiya, kupwa buswe ne lusa byālengeja Yesu asangule Lazalasa mu bafwe na lupusa lwāmupele Leza.—Yoano 11:11-15, 33-35, 38-44.

7. Mwanda waka tufwaninwe kwingidila Yesu na dikōkeji? (Tala kapango pa paje 31.)

⁷ Tunenwe kwikala na bulēme pa mwikadilo wa Yesu wa kuswa kwaādi uswile byoloke ne kushikwa buzanzangi ne bunonga-bibi. Wāpangile na bukankamane basunga balwiso bādi bapoteja mu tempelo, misunsa ibidi mituntulu. (Mateo 21:12, 13; Yoano 2:14-17) Kadi pano pa ntanda, Yesu wāsusukile’po na byamalwa bya miswelo yonso, wēmwena aye mwine bikoleja ne makambakano otwikoka  nao dyalelo. (Bahebelu 5:7-9) Yesu wēyukile musanshilanga kushikibwa ne kulongwa bintu na maviyo. (Yoano 5:15-18; 11:53, 54; 18:38–19:16) Kadi wākōkele na bukankamane lufu lubilubi amba afikidije kiswa-mutyima kya Shandi ne kupa babikalwa bandi būmi bwa nyeke. (Yoano 3:16) Lelo abe’wa nobe, ngikadilo’i ya Kidishitu keikutononapo umwingidile na dikōkeji? (Bahebelu 13:8; Kusokwelwa 5:6-10) Inoko i bika bisakibwa pa kwikala mubikalwa wa Kidishitu Mulopwe?

Bisakibwa pa Kwikala Mubikalwa

8. I bika bisakibwa pa kwikala mubikalwa wa Kidishitu?

⁸ Languluka bidi pa uno mwanda: Pa kwikala bu mwanā kibundi mu ntanda ingi, divule kilombanga kubwanya bisakibwa kampanda. Yewa ukimba bu mwanā kibundi ukalombwa kwikala muntu wanwa, kadi mukomo nkē. Mo monka ne babikalwa ba Kidishitu nabo balombwanga kufikila pa misoñanya ya peulu mu mwikadilo, kadi bakomo nkē ku mushipiditu.—1 Kodinda 6:9-11; Ngalatea 5:19-23.

9. I muswelo’ka otukalombola dikōkeji dyetu kudi Kidishitu?

⁹ Kadi Yesu Kidishitu usakanga babikalwa bandi bekale na dikōkeji kwadi ne ku Bulopwe bwandi. O mwanda nabo balombolanga dino dikōkeji na kulonda mu būmi bwabo byobya byāfundije Yesu paādi pano panshi bu Mulopwe Mutongwe. Kimfwa, babadikijanga tumweno twa Bulopwe ne kiswa-mutyima kya Leza kumeso kwa bisakibwa byabo bya ku ngitu. (Mateo 6:31-34) Na kininga kyonso, beulanga bumuntu bwādi na Kidishitu, nansha ke mu ngikadilo mikomo namani. (1 Petelo 2:21-23) Pakwabo kadi, balondanga ne kimfwa kya Yesu na kulongela bakwabo biyampe na mutyima umo.—Mateo 7:12; Yoano 13:3-17.

10. I muswelo’ka otukokeja kulombola dikōkeji kudi Kidishitu (a) mu kisaka ne (b) mu kipwilo?

¹⁰ Balondi ba Yesu balombolanga dikōkeji dyabo na kumwekeja ngikadilo yādi na Yesu mu kisaka. Dibajinji, balume balombolanga dikōkeji kudi Mulopwe wabo udi mūlu na kwifwana Yesu ku muswelo obamona bakaji ne bana babo. (Efisesa 5:25, 28-30; 6:4; 1 Petelo 3:7) Bakaji nabo balombolanga dikōkeji dyabo kudi Kidishitu na mwikadilo wabo utōka ne na ‘mutyima wa kikōkeji ne butalale.’ (1 Petelo 3:1-4; Efisesa 5:22-24) Bana nabo balombolanga dikōkeji kudi Kidishitu na kulonda kimfwa kyandi kya kikōkeji. Mwanda paākidi mwanuke pano pa ntanda, Yesu wādi nyeke ukōkela bambutwile bandi, abo’ko’ko bakubulwa kubwaninina. (Luka 2:51, 52; Efisesa 6:1) I bine, babikalwa ba Kidishitu bekankilanga’ko kumwiula na kwikala na “mutyima umo, ne kanye, ne kwisanswa bu-bana” kupwa “ne mutyima wa lusalusa.” Bakimbanga kwiula Yesu pa kwikala na mutyima “wa bumvubumvu, ne kubulwa kulubula bubi ku bubi bukwabo nansha mutonko ku mutonko mukwabo, mhm.”—1 Petelo 3:8, 9; 1 Kodinda 11:1, BB.

Babikalwa Balama Bijila

11. Babikalwa ba Kidishitu bakōkelanga kijila’ka?

¹¹ Muntu wenda kushikata mu ntanda ingi uloñanga bukomo bwa kulama bijila bya ntanda’ya. Ne babikalwa ba Kidishitu nabo bakōkelanga ku “mukanda-wabijila wa Kidishitu” na kukwatañanya būmi bwabo na byobya byāfundije ne byāsoñenye Yesu. (Ngalatea 6:2) Kutabukidila, balondanga “kijila kya bulopwe” kitala pa buswe. (Yakoba 2:8) Lelo mu kino kijila mudi bika ne bika?

12, 13. I muswelo’ka otukokeja kulombola dikōkeji dyetu ku “mukanda-wabijila wa Kidishitu”?

¹² Babikalwa ba Kidishitu i bantu bakubulwa kubwaninina kadi bakutupatupa. (Loma 3:23) Nanshi bafwaninwe kutamija ‘buswe ku banababo bwakubulwa buzanzangi’ amba besanswe ‘bikatampe abo bene na bene ne mutyima wabo onso.’ (1 Petelo 1:22, MB) Nansha “shi umo wapi mambo ku mukwabo,” bano Bene Kidishitu abo bengidijanga mukanda wa bijila wa Kidishitu wa’mba “ne kwifudila bānwe bene na bene, ne kwilekela bitupu bānwe bene.” Kukōkela ku kino kijila ko kwibakwasha baleke kuta mutyima ku kubulwa kubwaninina kwa bakwabo ino bakimbe’ko muswelo wa kwisanswa. Lelo kusangedilepo kwikala umbukata mwa boba bakōkele kudi Mulopwe wetu wa buswe, bavwele ne buswe, ‘bwa kulamankanya bufikijije’?—Kolose 3:13, 14.

 ¹³ Kadi Yesu wāshintulwile amba buswe bwandi i bwa peulu kupita bobwa bwiswele bantu. (Yoano 13:34, 35) Shi tuswe enka boba betuswele, nankyo ‘ketukidilepo kunengeja.’ Mwanda buswe bwetu bukekala bwa bitupu kadi bwa kipatu. Yesu wētukankamikile twiule Shandi na kwikala na buswe bulonda misoñanya, bwa kuswa nansha ke balwana bene betushikilwe ne betupangapanga. (Mateo 5:46-48) Buno buswe bulengejanga babikalwa ba Bulopwe bendelele kwingila na dikōkeji mwingilo wabo mwinemwine. Le i mwingilo’ka?

Dikōkeji Dibatompibwa

14. Mwanda waka busapudi i bwa mvubu mikatampe?

¹⁴ Babikalwa ba Bulopwe bwa Leza pano ibapebwe mwingilo wa kafukafu wa “[kusapula] bya Bulopwe bwa Leza.” (Bilongwa 28:23) Kusapula’ku i kwa mvubu mwanda Bulopwe bwa Meshiasa busa kubingija bubikadi bwa Yehova ntanda yonso. (1 Kodinda 15:24-28) Potusapula myanda miyampe tupanga boba betwivwana mukenga wa kwikala nabo babikalwa ba Bulopwe bwa Leza. Kadi muswelo witaba bantu ku musapu o musoñanya nansha lubila lukemanina’po Kidishitu Mulopwe pa kutyibila bantu mambo. (Mateo 24:14; 2 Tesalonika 1:6-10) Nanshi kukōkela ku musoñanya wa Kidishitu wa kusapwila bantu myanda ya Bulopwe o muswelo wa mvubu wa kulombola dikōkeji dyetu kwadi.—Mateo 28:18-20.

15. Mwanda waka dikōkeji dya Bene Kidishitu ditūlwanga divule pa ditompo?

¹⁵ Bine, Satana uloñanga bukomo bwandi bonso mwasaka kwimika busapudi, ne bendeji ba pano pa ntanda nabo i bapele kwitabija lupusa lupelwe Kidishitu na Leza. (Mitōto 2:1-3, 6-8) Ino Yesu wādyumwine bandi bana ba bwanga’mba: “Umpika kakīlepo mfumwandi bukata; monka mo bampangilapangila ami ne bānwe nenu mo monka.” (Yoano 15:20)  Nanshi balondi ba Kidishitu bādi mu bulwi bwa ku mushipiditu butūdile dikōkeji dyabo pa ditompo.—2 Kodinda 10:3-5; Efisesa 6:10-12.

16. Babikalwa ba Bulopwe balubulanga muswelo’ka “bintu bya Leza [kudi] Leza”?

¹⁶ Inoko, babikalwa ba Bulopwe bwa Leza balombolanga nyeke dikōkeji kudi Mulopwe wabo udi mūlu kamweka na meso, kwampikwa kufutulula balupusa. (Tetusa 3:1, 2) Yesu wānene amba: “Nanshi lubwilai Kesala bintu bya Kesala, kadi bya Leza nabyo i bya Leza.” (Mako 12:13-17) O mwanda, babikalwa ba Kidishitu bakōkelanga ku bijila bya balupusa shi kebitupilepo na bya Leza. (Loma 13:1-7) Kidye kikatampe kya Bayuda pokyātabukile mikalo ke kilu na bijila bya Leza na kupeleja kusapula, bana ba bwanga bānene na bukankamane ino na bulēme amba “tukōkele kudi Leza, bantu munyuma.”—Bilongwa 1:8; 5:27-32.

17. Mwanda waka tukokeja kulwa na bukankamane matompo afikila dikōkeji dyetu?

¹⁷ Bilombanga bukankamane ku babikalwa ba Bulopwe pa kwikala nyeke na dikōkeji kudi Mulopwe wabo kitatyi kyobapangwapangwa. Ino Yesu wānenene’mba: “Dyese dyenu bānwe nenu shi bantu bakemunene, ne kwimupangapanga, kadi ne kwimubepela bya bubela pa mwanda wa ami’wa uno. Nankyo mukasepelele ne ku mutyima to-ō, mwanda mpalo yenu i mikatampe.” (Mateo 5:11, 12) Balondi babajinji ba Kidishitu bēmwenine kufikidila kwa bino binenwa. Nansha byobākupilwekupilwe mwanda wa kusapula kobādi basapula, abo bādi nyeke basangale “mwanda wa kunena’mba, [b]atongelwe kala’mba; bo bafwaninwe kukobakanibwa pa dyodya dijina. Ebiya abo, monka mo bukila, mo bukila, mafuku onso, kuleka’byo kufundija mpika, ne kusapula bya Yesu mu njibo īkola ya Leza ne mu mōbo.” (Bilongwa 5:41, 42) Bine, wi wakutendelwa shi nobe ulombolanga uno mushipiditu wa dikōkeji poūminina matompo, misongo, kufwilwa, nansha kupangwapangwa.—Loma 5:3-5; Bahebelu 13:6.

18. Binenwa bya Yesu kudi Pontyusa Pilato bilombola bika?

¹⁸ Pākidi Yesu Mulopwe Mutongwe, wāsapwidile Pontyusa Pilato, Mbikavu wa Loma amba: “Buno bulopwe bwami kebudipo bwa panopantanda, mhm, shi kadi buno bulopwe bwami bwadi bwa panopantanda, longa nankyo bamudyavita bami abandwila, mwanda wa kunena’mba wakafikijibwa kudi baYudea. Ino pano kubapu, buno bulopwe bwami kebudipo bwa pano kadi, mhm.” (Yoano 18:36) Pa kino, babikalwa ba Bulopwe bwa mūlu kebatekunangapo mata mwanda wa kulwa, nansha kwitabila mutamba kampanda wa belwa. Na dikōkeji dyonso kudi “Mwana-mulopwe wa ndoe,” bapelanga kwikuja mu bya ino ntanda.—Isaya 2:2-4; 9:6, 7.

Mpalo ya Nyeke ku Babikalwa ba Dikōkeji

19. Mwanda waka babikalwa ba Kidishitu bakulupile būmi bwa kumeso?

¹⁹ Babikalwa ba dikōkeji ba Kidishitu, “Mulopwe wa Umbalopwe,” bakulupile būmi bwa kumeso. Batengele na kipyupyu kitatyi kyasa kulombola bukomo bwandi bwa Bulopwe bupite bwa bantu. (Kusokwelwa 19:11–20:3; Mateo 24:30) Bashingwe māni basheleshele’ko ba dikōkeji, “bāna ba bulopwe,” babambile meso sō ku kipyanwa kyabo kilēme kya kwikala balopwe pamo na Kidishitu momwa mūlu. (Mateo 13:38; Luka 12:32) “Mikōko mikwabo” ya Kidishitu ya dikōkeji nayo ikungile kufikidila kwa binenwa bya Yesu bya’mba: “Iyai kuno bānwe bakweselwa dyese kudi Tata, mupyanei [Paladisa pano pa ntanda mu] bulopwe bwimulongolwele kala pa ngalwilo ya pano pantanda.” (Yoano 10:16; Mateo 25:34) Shi ke pano nanshi, a babikalwa ba Bulopwe bonsololo, endelelai na kusumininwa kwingidila Kidishitu Mulopwe wenu na dikōkeji.

[Kunshi kwa dyani]

Le Ukokeja Kushintulula?

• Mwanda waka Kidishitu i mufwaninwe kupebwa dikōkeji dyetu?

• Babikalwa ba Kidishitu balombolanga dikōkeji dyabo kwadi muswelo’ka?

• Mwanda waka tusakanga kwikala na dikōkeji kudi Kidishitu Mulopwe?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kapango pa paje 31]

NGIKADILO MIKWABO MIKATAMPE YA KIDISHITU

Kubulwa Mboloji—Yoano 4:7-30.

Lusa—Mateo 9:35-38; 12:18-21; Mako 6:30-34.

Buswe bwa kwipāna—Yoano 13:1; 15:12-15.

Dikōkeji—Mateo 4:1-11; 28:20; Mako 11:15-18.

Kulangilañana—Mako 7:32-35; Luka 7:11-15; Bahebelu 4:15, 16.

Bujalale—Mateo 15:21-28.

[Kifwatulo pa paje 29]

Tukokeja kulonda “mukanda-wabijila wa Kidishitu” na dikōkeji shi tuswele bakwetu

[Bifwatulo pa paje 31]

Lelo ngikadilo ya Kidishitu keikutonwenepo umwingidile na dikōkeji?