Nsangaji ya Kunangila mu Bululame

“Dyese dya Yehova dipeteja bupeta, kadi kalundilekopo kanjia nansha kamo kene.”—NKINDI 10:22.

1, 2. Mwanda waka tufwaninwe kuleka kukambakena bipitepite bintu bya kumeso?

 FILOZOFE umo Mwine Amerika wanene amba: “Kukambakena bya dya kesha bipitepite . . . kwitubudijanga kumona mwikadile bya dyalelo.” Ye mobikadile ne ku bana bakambakena mobakekadila shi abatama, ino babulwa kumwena mu bunkasampe bwabo, batulumuka’tu bubapu.

² Enka ne batōtyi ba Yehova nabo bekalanga na uno mulangilo. Ivwana bidi uno mwanda ukokeja kumweka. Twabilanga milao ya Leza ya paladisa ya pano pa ntanda ifikidile. Kadi tusakanga mpata būmi bwampikwa mbá, bununu, misongo, ne masusu. Shako, i biyampe kutengela bino bintu, ino bikekala namani shi tukambakena bipitepite madyese otukeselwa ku ngitu mu mafuku a kumeso, ino twabulwa ne kumona madyese a ku mushipiditu otweselwa dyalelo? Bine, bukekala bulanda bukata! ‘Lukulupilo lwija nalo byolubelekanga mutyima,’ ketukejepo kuzoza mwanda bintu kebifikilepo na motwadi tulangila. (Nkindi 13:12) Uyuka makambakano ne bikoleja bya umbūmi byetupija mu dikinga dya kunyoñama pa mutyima ne kwiivwanina bulanda. Pa kyaba kya kulwa na ino ngikadilo imbi, tukanza kutompolatompola. Ino, tukokeja kwepuka bino byonso shi tulanguluka na mutyima wa kufwija’ko Leza pa madyese otweselwe dyalelo.

3. I bintu’ka byotusa kwisambila’po mpata mu kino kishinte?

³ Nkindi 10:22 unena’mba: “Dyese dya Yehova dipeteja bupeta, kadi kalundilekopo kanjia nansha kamo kene.” Mwene ntundubuko ya ku mushipiditu idi’mo bengidi ba Yehova ba mu ano mafuku i dyese difwaninwe kusangela? Nanshi tubandaulei ntundubuko imoimo ya ku mushipiditu yotudi nayo ne kumona byoituletela  batwe bonso umo ne umo. Kwikala na kitatyi kya kulangulukila pa biyampe Yehova byalongela “moloke unanga mu bu-binebine bwandi” kukaningija mutyima wetu wa kwendelela na kwingidila Tata wetu wa mūlu na nsangaji.—Nkindi 20:7.

‘Madyese Etupeteja’ Dyalelo

4, 5. Lelo i bufundiji’ka bwa mu Bible bosangedile nakampata, ne mwanda waka?

⁴ Tudi na buyuki bwa binebine bwa bufundiji bwa mu Bible. Divule Bipwilo bya Kine Kidishitu bītelanga amba bikulupile mu Bible. Ino kulonda byobya bifundija Bible mpika. Enka ne bantu ba mu kipwilo kimo pavule bekalanga na mimweno mishile pa byobya bine bifundija Bisonekwa. Kino i kintu kishile kulampe na batwe bengidi ba Yehova! Nansha byotutambile mu mizo, mu tubila, ne mu bishi bishileshile, ino tutōtanga Leza umo otuyukile ne dijina dyandi. Ke kikatapo kifyame kya leza umo pasatu, mhm. (Kupituluka 6:4; Mitōto 83:18; Mako 12:29) Ne kadi tuyukile amba mwanda mwinemwine utala bubikadi bwa Leza bwa diulu ne ntanda usa kupwijibwa panopano, ne amba batwe bonso umo ne umo tutalwa na uno mwanda wa kulama bululame bwetu kwadi. Tuyukile mwikadile boba bafwile kadi ketumuninwepo mu bupika bwa kutyina byobya binena bantu amba Leza ususulanga bantu mu mudilo wa nyeke nansha mu kikungilo kya myuya.—Musapudi 9:5, 10.

⁵ Kadi tudi na nsangaji mpata pa kuyuka amba ketulupukilepo ku kwalamuka kwa bintu mu kitulumukila! Ino twi bipangwa bya Leza, bipangilwe mu kyelekejo kyandi. (Ngalwilo 1:26; Malaki 2:10) Kaimba wa mitōto wāimbīle Leza’mba: “Nkakufwijangako; mwanda ami ne kipangwa kya malwa, kya kutendelwa, mīngilo yobe i mitendelwe; kadi kino namino muya wami uyūkile’kyo, senene, shē.”—Mitōto 139:14.

6, 7. I kushinta’ka kwa umbūmi bwetu ne bwa bakwetu kulombola amba twi beselwe madyese?

⁶ Twi bakūlwe mu bilongwa ne bibidiji bileta lufu. Bidyumu bidyumuna bantu ku byaka bidi mu kutoma mfwanka, mu kukolwa malwa, ne mu buenda bitanwa mu bitabo, ku matelevijo ne kukwabokwabo. Ino bavule kebatenga’kopo mutyima. Lelo bikalanga namani shi muntu wa mutyima muyampe wefunde amba Leza wa bine upeleja bino bintu ne ufityilwanga boba balonga’byo? Na bubine, ulekanga kulonga’byo mu būmi bwandi! (Isaya 63:10; 1 Kodinda 6:9, 10; 2 Kodinda 7:1; Efisesa 4:30) Eyo, uloñanga bidi namino mwanda wa kusangaja Yehova Leza, ino aye mwine nandi umwenanga’mo bukomo bwa ngitu ne ndoe ya mutyima.

⁷ Kuleka bibidiji bibi i bulwi ku bavule. Inoko mwaka ne mwaka bantu tununu makumi ne makumi bejibanga’ko. Bepānanga kudi Yehova ne kubatyijibwa mu mema mwanda wa kulombola patōka amba abafundula mu būmi bwabo bino bilongwa bifityija Leza mutyima. Bine, kino i kintu kitukankamika batwe bonso! O mwanda mutyima wetu wa kusumininwa kwinyongolola mu bupika bwa bilongwa bibi ne bya munyanji uniñanga.

8. I madingi’ka emanine pa Bible abweja nsangaji mu kisaka?

⁸ Tudi na būmi bwa nsangaji mu kisaka. Mu matanda mavule mene būmi bwa kisaka bwendanga boneka. Maluo mavule afulanga ku dilubu, pavule ashiya bana na njia ku mutyima. Mu matanda amo a Bulaya kemudi kubwipi kwa bisaka makumi abidi pa katwa bidi na mbutwile umo umo. Penepa Yehova witukwashanga  namani tunangile mu bululame mu uno mwanda? Tanga’po bidi Efisesa 5:22–6:4, umone madingi mayampe apebwa balume, bakaji, ne bana mu Kinenwa kya Leza. Kulonda ano madingi ne oa adi mu bisonekwa bikwabo kuningijanga bijimba bya maluo, kukwasha bambutwile balele babo bana senene, kadi kubwejanga nsangaji ku būmi bwa kisaka. Mwene ano i madyese otufwaninwe kusangela?

9, 10. Motuyukile būmi bwa kumeso, i bishile namani na muyukile bantu ba ino ntanda?

⁹ Tukulupile amba makambakano a ntanda asa kupwa panopano ponka. Nansha bwifundi bwa bya bupunga ne bya busendwe byobwendelela kumeso, nansha balopwe bamo byobalonga bukomo bwa kukwasha bantu, ino yō, makambakano a mu būmi bwa dyalelo ao kupwa keapu. Ivwana byanene panopano Klaus Schwab, mushimiki wa Kitango Kikata Kitala Myanda ya Lupeto, amba “bikambija bikonda nabyo ino ntanda po pene byenda bivudila’ko, ino kitatyi kya kupwija’byo kyenda kityepa.” Kadi watelele ne “byaka bīkoka nabyo mizo yonso, kimfwa butumbula, koneka kwa nshi ne kusakana kwa misokwe.” Mukelenge Schwab uvuya’mba: “Pano ntanda po pene poīkoka na myanda ilomba bantu bonso kwingidila pamo ne kupelakana kulonga bintu bimweke.” Ayo myaka ya katwa ka 21 yendelela, ino kubwipi kwa muzo wa muntu onso umona’mba būmi busa kubipa kumeso’ku.

¹⁰ Bine, i kya nsangaji pa kuyuka amba Yehova i mushimike kintu kibwanya kupwija makambakano a muzo wa muntu—ke Bulopwe bwa Leza buludikwa na Meshiasa kadi! Na buno Bulopwe, Leza wa bine ‘usa kutukija mavita’ ne kuleta “bungibungi bwa ndoe.” (Mitōto 46:9; 72:7) Yesu Kidishitu Mulopwe mushingwe māni usa ‘kunyongolola mupando, mulanda, ne udi makasa ku bikungulu bya bulobo.’ (Mitōto 72:12-14) Mu buno Bulopwe kemukekalapo bipupo bya nzala. (Mitōto 72:16) Ke-pantu Yehova “ukapampula impolo yonso mu meso [etu]; ne lufu nalo kelukēkalakopo dikwabo kadi, mhm, nansha kuyoyokota miyoa, nansha kudila kwine, nansha misongo mīne mpika. Bintu bibajinji bibatukidila.” (Kusokwelwa 21:4) Eyo, Bulopwe ke bubikale kala mūlu kadi panopano ponka busa kulonga kintu kya mvubu kisa kupwija makambakano onso a ntanda.—Danyele 2:44; Kusokwelwa 11:15.

11, 12. (a) Lelo kulondalonda kuloelelwa kuletanga nsangaji ya nyeke? Shintulula. (b) I bika biletanga nsangaji ya binebine?

¹¹ Tuyukile bine bileta nsangaji ya binebine. Lelo i bika bine bileta nsangaji ya binebine? Mufundi umo wa mikadila ya bantu wānene amba nsangaji ya bine idi na bipindi bisatu—kuloelelwa, kutakamana (kwipāna mu mingilo kimfwa kaji ne mu myanda ya kisaka), ne buluji (kwingidila bakwabo kupita’ko kwingidila tumweno twa abe mwine). Mu bino bisatu, kuloelelwa kyo kintu kyatelele bu kya mvubu mityetye, amba: “Ino i kintu kitembaulwa divule mwanda’tu bavule basakasakanga kuloelelwa mu būmi bwabo.” Lelo Bible nandi unena’po bika?

¹² Solomone mulopwe wa kala wa Isalela wānene amba: “Nenena munda munda amba: ‘Twaya, nkutompe na nsangazi, tompa kuloelelwa!’ Ino tala, ne bino bine i bya bitupu.  Pangala pa tusepo nanena amba: ‘I buvila!’ Pa nsangazi nayo amba: ‘Le kyo ilonga i kika?’” (Musapudi 2:1, 2, Bisonekwa Bitokele) Mungya Bisonekwa, kuloelelwa konso kutamba ku bya kwisangaja i kwa lupito. Le kutakamana na mingilo nako? Eyo, tudi na mwingilo wa kamweno kupita yonso otwingila—ke mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga kadi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ekale tusapwila bakwetu musapu wa lupandilo udi mu Bible, nabya twingilanga mwingilo uketupandija batwe bene ne boba betwivwana kumo. (1 Temote 4:16) Batwe “bakwingila mīngilo pamo na Leza,” twi bemwene’tu amba “dyese dyakupana ditabukile dyakupebwa.” (1 Kodinda 3:9; Bilongwa 20:35) Kadi uno mwingilo ubwejanga buluji mu būmi bwetu ne upanga Umpangi wetu malondololo a kulondolola Satana Dyabola umupunika. (Nkindi 27:11) Na bubine, Yehova i mwitupe būmi bwa bwine Leza bwituletela nsangaji ya binebine kadi ya endaenda.—1 Temote 4:8.

13. (a) Mwanda waka Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike i dyese dyotufwaninwe kusangela? (b) I kamweno’ka komwenine nobe mu Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike?

¹³ Tutambulanga bufundiji bwa kamweno kadi bwitukwasha. Gerhard i mukulumpe mu kipwilo kimo kya Batumoni ba Yehova. Uvuluka paadi nkasampe amba: “Ponadi nkasampe, nadi na makambakano pa kwisamba. Shi natuyuka, nadi mamakata pa kunena, uyuka kenkukumina. Nadi netyepelwa ne kwimona bu wa bitupu. Bambutwile bauñandikija ku masomo afundija mwa kunenena biyampe, ino byonso byobādi balonga kebyankweshepo. Makambakano ami keadipo a ku ngitu, ino adi a mu milangwe. Inoko kwadi bufundiji bumo bwa kutendelwa butamba kudi Yehova—ke Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike kadi. Poneandikije ku ano masomo, naikele na bukomo. Nalonga buninge bwa kulonda byonadi nefunda. Bine byaunkwasha! Nashilula kunena senene, moyo waumpwa, ne kukaba nakaba mu busapudi. Pano nenanga ne mashikulu a bantu bonso. Bine, mfwijanga’ko Yehova ulumbulwile būmi bwami kupityila ku ano masomo.” Mwene muswelo witufundija Yehova mwa kwingidila mwingilo i bubinga botufwaninwe kusangela?

14, 15. Mu bitatyi bya kuzumbijazumbija mutyima, i bukwashi’ka bwa bukidi budi’ko? Leta kimfwa.

¹⁴ Tusambile kipwano na Yehova ne kukwatakanibwa na banabetu badi umbumo ntanda yonso. Kaka Katrin, wa mu Alemanye, waselele mutyima kūlu pa kwivwana musapu wa bintenshi ne kusunkinta kwa mema a kalunga-lui adi alobeja ntanda ya kunshi kwa Azia. Mwanda wandi mwana mwana-mukaji wadi mukanange mu Tailande kitatyi kyalongekele bino binkumbulu. Mu bula bwa nsaa 32, uno kaka kadipo uyukile shi wandi mwana i mūmi nansha shi wadi mu bantu badi batanwa nsaa ne nsaa na kishoto. Bine, kaka Katrin wasangele ku mfulo pa kusapwilwa ku telefone amba wandi mwana i mūmi!

¹⁵ Ino le i bika byakweshe kaka Katrin mu yoya nsaa ya kuzumbijazumbija mutyima? Ulemba’mba: “Kino kitatyi kyonso nadi nombela kudi Yehova. Namwene amba pavule pene milombelo yadi impa bukomo ne ndoe ku mutyima. Kadi banabetu baswe ba ku mushipiditu badi bāya kumpempula ne kunkankamika.” (Fidipai 4:6, 7) Langa’po mobyadi bya kwikadila shi kaka Katrin wapityije nsaa yonso ya bulanda’ya pampikwa kulombela kudi Yehova ne pakubulwa kusengibwa na banabetu baswe ba ku mushipiditu! Kipwano kyotupwene na Yehova ne na wandi Mwana, ne kisense kyotudi nakyo na banabetu Bene Kidishitu o madyese apityile onso, kadi malēme oketufwaninwepo kukwatyila ku nsongo ya minwe.

16. Nena mwanda mumweke ulombola mvubu ya lukulupilo lwa lusangukilo.

¹⁶ Tukulupile kukemona na baswe betu bafwile. (Yoano 5:28, 29) Nkasampe umo utelwa dya bu Matthias watamīne mu kisaka kya Batumoni ba Yehova. Ino kadipo uyukile madyese adi nao, o mwanda walekele kipwilo kya Bwine Kidishitu aye ukidi nsongwalume. Pano ulemba’mba: “Ami ne tata ketwadipo’tu twisamba myanda misumininwe. Myaka mivule twadi twikokanya nandi. Ino na bubine, tata wadi nyeke unsakila biyampe. Wadi unswele mpata, ino ami nkyadipo mwene amba unswele  mu kine kitatyi’kya. Mu mwaka wa 1996, ponadi nshikete ku kitanda kwaadi ulēle ubela, namukwete mu kuboko nkendila bininge, namulomba amfwile lusa pa byonso byonalongele, kadi namulombola amba muswele bininge. Ino yō, kakidipo na bukomo bwa kuñivwana. Penepa tata wafwa, kupwa’tu kwa kitatyi kityetye. Shi nkemone na tata ku lusangukilo, bine, tukakūla kitatyi kyotwajimije. Nkulupile amba ukasangala pa kwivwana amba ami wandi mwana ndi mukulumpe ne amba ami ne wami mukaji tudi na madyese a kwingila bu bapania.” Bine, lukulupilo lwa lusangukilo i dyese dyotweselwe!

“Kalundilekopo Kanjia Nansha Kamo Kene”

17. Kulangulukila pa madyese etwesela Yehova kwitutononanga tulonge bika?

¹⁷ Yesu Kidishitu wēsambīle padi Shandi wa mūlu amba: “Utēmejanga dyuba dyandi ku babi ne ku bayampe bene kumo, kadi unokeja ne mvula ku bakoloka ne ku bampikwa koloka bene.” (Mateo 5:45) Shi Yehova weselanga bampikwa koloka ne babi, lelo boba banangila mu bululame ke pepi? Mitōto 84:11 unena’mba: “Kekudipo nansha kimo kīne kiyampe [Yehova] kyākasuminwa boba banangila moloke, swā!” Wivwane tulangulukile pa kulama ne kulela kulelele Yehova senene shē boba bamuswele, ketukabulwepo kwikala na mutyima wa kumufwija’ko ne kuyulwa nsangaji!

18. (a) I kika kinenenwa amba Yehova kalundilangapo kanjia ku madyese? (b) Mwanda waka bantu ba dikōkeji ba Yehova basusuka?

¹⁸ “Dyese dya Yehova” bo bupeta bwa ku mushipiditu bwapeteje bantu bandi. Kadi witukulupija amba “kalundilekopo kanjia nansha kamo kene.” (Nkindi 10:22) Ino mwanda waka matompo ne bikoleja bifikilanga bantu ba dikōkeji ba Leza, ne kwibaletela njia ne masusu? Bikoleja ne makambakano bitufikilanga pangala pa buno bubinga busatu bukatampe. (1) Kukanina kwa mutyima wetu wa bubi. (Ngalwilo 6:5; 8:21; Yakoba 1:14, 15) (2) Satana ne bademona bandi. (Efisesa 6:11, 12) (3) Ntanda imbi. (Yoano 15:19) Nansha Yehova byalekele bino bintu bitufikila, na bubine, ke ayepo wituletela’byo. “Ke-bintu byonso byakupanwa bilumbuluke, ne byabuntu bibwane, bilupukanga mūlu, bitūkanga kudi Shandya bitōkeji.” (Yakoba 1:17) Madyese a Yehova keadipo na kanjia nansha kamo kene.

19. I bika bitengele boba bonso banangila nyeke mu bululame?

¹⁹ Pa kumona bupeta bwa ku mushipiditu, tufwaninwe nyeke kwifwenya kudi Leza. Wivwane tusambe nandi bulunda bwa pa mutyima, nabya tubebikila “bupeta bwa ku mwaka wakāyako ke kyalwilo, amba [tu]kwatyije ku būmi nabo i būmi bulumbuluke”—ke būmi bwa nyeke kadi. (1 Temote 6:12, 17-19) Mu ntanda impya ya Leza īya kumeso’ku, tukapeta ku mushipiditu ne ku ngitu kwine kumo. Būmi bulumbuluke kyo kintu kine kikapebwa boba bonso ‘bateja diwi dya Yehova.’ (Kupituluka 28:2) Byotwaikala na mutyima wa kusumininwa namino, twikalei na nsangaji ya kunangila nyeke mu bululame.

Lelo Ubafunde Bika?

• Mwanda waka ke biyampepo kukambakena bipitepite būmi bwa kumeso?

• I madyese’ka otweselwa dyalelo?

• Mwanda waka bengidi ba kikōkeji ba Leza basusuka?

[Bipangujo bya Kifundwa]