“Ē! Mo Nswelele Mukanda-obe-wa-bijila!”

“Ē! mo nswelele mukanda-obe-wa-bijila! I kufwatakanya kwami dyuba dyonso.”—MITŌTO 119:97.

1, 2. (a) Lelo mulembi wa Mutōto wa 119 wātenwe na bikoleja’ka? (b) Aye wālongele’po namani, ne mwanda waka?

 MULEMBI wa Mutōto wa 119 wātenwe na matompo makomokomo. Balwana ba kipuni bampikwa kulēmeka bijila bya Leza bādi bamufutulula ne kumubepela myanda ya bubela. Bamfumu bādi bamukutyila bitumba ne kumupangapanga. Babi bādi bamujokolokele kadi būmi bwandi bwine bwādi mu kyaka. Byonso bino byādi ‘bisubija muya wandi mwanda wa kulēmenenwa.’ (Mitōto 119:9, 23, 28, 51, 61, 69, 85, 87, 161) Ino nansha kaimba wa mitōto byaādi ufikilwa na ano matompo, wāimbile amba: “Ē! mo nswelele mukanda-obe-wa-bijila! I kufwatakanya kwami dyuba dyonso.”—Mitōto 119:97.

² I biyampe wiipangule amba, “Le bijila bya Leza byādi biletela kaimba wa mitōto kuloelelwa ne busengi namani?” Kine kyādi kimuningija i kikulupiji kyaādi ukulupile amba Yehova wādi umutele mutyima. Kuyuka kwādi kuyukile kaimba wa mitōto kamweno kadi mu bijila byobēbapele na buswe kwādi kumusangaja, nansha byaādi umweshibwa malwa na bakinkwa nandi. Wājingulula amba Yehova wādi umulamine biyampe. Ne kadi, kulonda kwādi kulonda kaimba wa mitōto bwendeji bwa mu bijila bya Leza kwāmupele tunangu kupita balwana nandi kadi ko kwāmulamīne būmi. Kulēmeka bijila kwādi kumupa ndoe ne mutyima wa mundamunda utōka.—Mitōto 119:1, 9, 65, 93, 98, 165.

3. Ku Bene Kidishitu ba dyalelo, mwanda waka kulonda misoñanya ya Leza i bulwi?

³ Bengidi ba Leza bamobamo ba dyalelo nabo batompibwanga bya malwa mu lwitabijo lwabo. Padi ketukatanwapo na byaka bya lufu na byātene mulembi wa mitōto, eyo, nansha nankyo tudi mu “myaka ya malwa.” Bantu bavule botwitana nabo mobukila mobukila kebaswelepo misoñanya ya ku mushipiditu—bitungo byabo i bya kwisakila ne bya kufwila byabupeta, mwikadilo wabo mwine onka wa mitatulo ne kibengo. (2 Temote 3:1-5) Bene Kidishitu bankasampe balwanga nyeke na matompo a kulama mwikadilo wabo muyampe. Mu byaba bya uno muswelo, bikokeja kwikala bikomo kulama buswe botuswele Yehova ne byobya byoloke. Penepo tukokeja kwilama namani?

4. Lelo mulembi wa mitōto wālombwele namani amba ukwete bijila bya Leza na kusumininwa, ne le ye mufwaninwe kulongela Bene Kidishitu?

⁴ Kintu kyākweshe mulembi wa mitōto akomene mitabakano yobādi bamutabakanya i kino: wētūdile’ko kitatyi kya kulanguluka na kusumininwa pa bijila bya Leza. O mwanda wēbiswele. Na bubine, kubwipi kwa vese ne vese wa Mutōto wa 119 utelanga bijila bya Yehova mu muswelo kampanda. * Dyalelo Bene Kidishitu kebaludikwangapo na Bijila bya Mosesa byobāpele Isalela wa kala kudi Leza. (Kolose  2:14) Inoko, misoñanya inenenwe mu Bijila’bya ikidi na mvubu ne dyalelo dino. Ino misoñanya yādi isenga mulembi wa mitōto, kadi ikokeja kusenga ne bengidi ba Leza bekonda na makambakano mu būmi bwa dyalelo.

5. Le i myanda’ka ya mu bijila yotusa kubandaula?

⁵ Tutale bidi kukankamikwa kotukokeja kukankamikwa na myanda’tu isatu ya mu Bijila bya Mosesa: mpangiko ya Sabado, kijila kya kukōkolola, ne mbila ipeleja makomwa-meso. Mu mwanda ne mwanda, tusa kumona amba kujingulula misoñanya ifyeme mu bino bijila kudi na mvubu shi tusaka kunekenya bikoleja byotwikonda nabyo mu ano etu mafuku.

Kuvuija Bisakibwa Byetu bya ku Mushipiditu

6. I bintu’ka bikatampe bisakilwa bantu?

⁶ Bantu bāpangilwe na bisakibwa kampanda. Kimfwa pa kusaka muntu ekale mukomo mu ngitu, usakilwa bidibwa, bya kutoma, ne njibo. Kadi, muntu ufwaninwe ne kuta mutyima ku ‘bisakibwa byandi bya ku mushipiditu.’ Shi katele’kopo mutyima, kakekalapo na nsangaji nansha dimo. (Mateo 5:3) Yehova wāmwene amba kuvuija kino kisakibwa kya kipangila kudi na mvubu mpata, o mwanda wāsoñenye bantu bandi bemike mingilo yobengilanga nyeke difuku dimo dituntulu mu yenga ne yenga mwanda wa kuta mutyima ku myanda ya ku mushipiditu.

7, 8. (a) Lelo Leza wāshiyañenye namani dya Sabado na mafuku makwabo? (b) I kika kyātūdilwe’ko Sabado?

⁷ Mpangiko ya Sabado ilombolanga patōka mvubu ya kupyasakena ku bintu bya ku mushipiditu. Musunsa umbajinji utelelwe kishima “sabado” mu Bible ukwatañene na mana ādi aboibwa mu ntanda mutuputupu. Bene Isalela bānenwe amba bafwaninwe kuboya bino bidibwa bya mu kingelengele mafuku asamba. Ino mu dya busamba, bādi bafwaninwe kuboya “bidibwa bya mafuku abidi,” mwanda mu difuku dya busamba-bubidi, kebyādipo bya kupona. Difuku dya busamba-bubidi dyādi “dya sabado dijila kudi Yehova,” dyādi dinenwe umo ne umo kushikata kwandi. (Divilu 16:13-30) Mbila imo ya mu Mbila dikumi yādi inena amba kekudipo mwingilo nansha umo ufwaninwe kwingilwa mu dya Sabado. Dino dyādi difuku dijila. Shi muntu wajilula’dyo kyandi i lufu.—Divilu 20:8-11; Umbadilo 15:32-36.

⁸ Kijila kya Sabado kyādi kilombola amba Yehova utele mutyima ku būmi bwa ku ngitu ne bwa ku mushipiditu bwa bantu bandi. O mwanda Yesu wānene amba: “Dya Sabado dyalongelwe pa mwanda wa muntu.” (Mako 2:27, MB) Kedyādipo enka dipa Bene Isalela mukenga wa kukōkolokwa, ino i dyādi dibapa ne mukenga wa kufwena kudi Umpangi wabo ne kumuswa. (Kupituluka 5:12) Dyādi difuku dya kusasaketa enka tumweno twa ku mushipiditu kete. Mu tuno tumweno mubadilwa ne kutōta, kulombela, ne kulangulukila pa Bijila bya Leza mu kisaka. Ino mpangiko yākingile Bene Isalela baleke kujimijija kitatyi kyabo kyonso ne bukomo bwabo bonso ku bintu bya ku  ngitu. Sabado yādi ibavuluja amba kipwano kyobapwene na Yehova kyo kintu kya mvubu kutabuka mu būmi bwabo. Yesu nandi wāpitulukile uno musoñanya kewalamukapo amba: “Kisonekelwe’mba: Muntu nanshi kakamwenapo būmi mu mikate yonka, mhm, poso mu myanda yonso ītamba mu kyakanwa kya Mwine Leza.”—Mateo 4:4.

9. Lelo mpangiko ya Sabado ifundijanga Bene Kidishitu bika?

⁹ Eyo, dyalelo bantu ba Leza kebalombelwepo kulēmeka dya Sabado dya nsaa 24, inoko mine mpangiko ya Sabado’i ke’nkapo’tu mwanda uvulukwa mu mānga. (Kolose 2:16) Mwene ituvulujanga amba netu tufwaninwe kutangidija bintu bya ku mushipiditu kumeso? Bino bintu bijila kebifwaninwepo kutādilwa na mingilo ya ku ngitu nansha na kwipwija mukose. (Bahebelu 4:9, 10) O mwanda tufwaninwe kwiipangula’mba: “Le i bika byontūdile pa kifuko kibajinji mu būmi bwami? Lelo ntangidijanga kwifunda, milombelo, kutanwa ku kupwila, ne kusapula myanda miyampe ya Bulopwe’ni nansha kudi tumweno tukwabo tutyimpila bino bintu panshi?” Wivwane tutangidije bintu bya ku mushipiditu kumeso mu būmi bwetu, Yehova witukulupija amba ketukabulwepo bintu bitusakila umbūmi.—Mateo 6:24-33.

10. Le kwitūdila kitatyi kya kulonga bintu bya ku mushipiditu kudi na kamweno’ka kotudi?

¹⁰ Byaba byotupityija mu kwifunda Bible, mabuku esambila pa Bible, ne kulanga bininge pa musapu udi’mo biketukwasha tufwene kudi Yehova. (Yakoba 4:8) Kaka Suzana, witūdile’ko kitatyi kya kwifunda Bible kitatyi ne kitatyi pano ke kintu kya myaka 40, unena amba dibajinji keyādipo mitembwe. Ino bwādi i bulwi. Ino ponso paādi wenda utanga, ne buya bwa kutanga nabo bwenda bwibweja’ko. Pano wivwananga mutyima kusansa mpata shi wabulwe kifundwa kyandi kya pa kasuku pa mwanda wa buluji kampanda. Unena’mba: “Kifundwa kyo kindyukije Yehova amba i Tata. Pano nkokeja kumukulupila, kwiubija mwadi, ne kumufwena mu milombelo pampikwa kwikaka. Na bubine, buya’byopo kumona Yehova mwaswelele bengidi bandi bininge, mwantedile mutyima, ne mwankwashisha.” Bine, kuvuija bisakibwa bya ku mushipiditu kuketuletela netu nsangaji ya kashā!

Kijila kya Leza Kitala pa Kukōkolola

11. Lelo mpangiko ya kukōkolola yādi ilondwa namani?

¹¹ Mwanda wa bubidi wa mu Bijila bya Mosesa wādi ulombola amba Leza usakilanga bantu bandi biyampe i mbila ya kukōkolola bidibwa. Yehova wāsoñenye amba shi kidimye Mwine Isalela waangula bipa bya mu budimi bwandi, boba bafudilwe bafwaninwe kupebwa lupusa lwa kuboya byobya bishiya bangudi. Babidimye kebādipo bafwaninwe kwangula bidibwa byonso bidi dya ku mikalo, kadi kebādipo banenwe kwapula mañanza nansha mpafu ishala. Binyanga bya miseke byobādi bavulaminwa mu madimi kebyādipo biselwa monka. Ino yādi mpangiko ya buswe ikwasha balanda, beni, bana ba nshiye, ne bakaji ba kishala. Shako, kukōkolola kwādi kwibalomba kuputuma na kaji, inoko kwādi kwibakwasha baleke lulombo.—Levi 19:9, 10; Kupituluka 24:19-22; Mitōto 37:25.

12. Lelo mpangiko ya kukōkolola yādi ipa babidimye mukenga wa kulonga bika?

¹² Kijila kitala pa kukōkolola kekyādipo kilombola buvule bwa bidibwa byādi binenwe babidimye kushila bafudilwe. Babidimye bene bo bādi batala shi bakashiya bipindi bikata nansha bityetye bya byangulwa bidi dya ku mikalo ya madimi abo. Pa kino, ino mpangiko yādi ifundija buntu. Yādi ipa babidimye mukenga wa kufwija’ko Mwine wibapa mwangulo, ke-pantu “yewa ufwila bafudile lusa umulēmeka” Umpangi wandi. (Nkindi 14:31) Umo bidi wālongele namino i Boaza. Wātele mutyima na kanye kudi Luta, mukaji wa kishala wādi ukōkolola mu madimi andi, amba akōkolole bidibwa bivule bya miseke. Yehova wāesele Boaza mpata pangala pa buntu bwandi.—Luta 2:15, 16; 4:21, 22; Nkindi 19:17.

13. Lelo kijila kya kala kitala pa kukōkolola kitufundija bika?

¹³ Musoñanya ufyeme mu kijila kitala pa kukōkolola keushintyilepo. Yehova usakanga bengidi  bandi bekale na buntu, nakampata ku boba bafudilwe. Mwanda shi tudi na buntu buvule, nabya netu tukeselwa madyese mavule. Yesu wānene amba: “Mwikale kupanapo, ebiya bikemupebwapo mudingo muyampe mukomene munyunyeko ne kunyunya, muyūle’tu, bā! ukemupebwa ne mu kyadi kyenu, ke-kintu kyokya kitompekejo kyo mutompelapo nakyo kadi e kyonka kyo mukatompelwapo.”—Luka 6:38.

14, 15. Le tukokeja kulombola buntu namani, ne i kamweno’ka kotukokeja kumwena’mo batwe bene ne boba botukwasha?

¹⁴ Mutumibwa Polo wētusoñenye amba “tulonge biyampe ku bakwetu bonso, ino ku boba badi mu kipango kya kwitabija bo bene.” (Ngalatea 6:10) Nanshi tufwaninwe bine kuta mutyima ku kukwasha banabetu Bene Kidishitu ponso pobatanwa na matompo mu lwitabijo lwabo. Ino le basakilwa ne bukwashi bupotoloke, kimfwa, bwa mwa kufikila ku Njibo ya Bulopwe nansha mwa kukapotela bintu? Lelo mu kipwilo kyenu mudi banunu, babela, nansha bashikete kijabanda ku mobo bakasangela kupempulwa ne kukwashibwa? Shi tulonge bukomo bwa kwibevwanina lusa, nankyo Yehova uketwingidija pa kulondolola ku milombelo ya boba bafudilwe. Eyo, kwita batwe bene na bene mutyima i kiselwa kya Bwine Kidishitu, inoko kuta bakwabo mutyima kudi na kamweno ne ku yewa ukwashañana mwine. Kuswa batōtyi netu bya binebine kwituletelanga nsangaji mikatampe ne kuloelelwa kwa binebine kulengeja Yehova etutōkelwe mutyima.—Nkindi 15:29.

¹⁵ Muswelo mukwabo wa mvubu ulombolanga Bene Kidishitu mwikadilo wampikwa mwino i kwingidija kitatyi kyabo ne bukomo bwabo mu kusapula mpango ya Leza. (Mateo 28:19, 20) Yewa yense waikele na nsangaji ya kukwasha muntu kampanda apāne būmi bwandi kudi Yehova wimwenanga kufikidila kwa byobya byānene Yesu amba: “Dyese dyakupana ditabukile dyakupebwa.”—Bilongwa 20:35.

Kwilama ku Makomwa-Meso

16, 17. Mbila ya dikumi yādi ipeleja bika, ne mwanda waka?

¹⁶ Mwanda wa busatu wa mu Bijila bya Leza byaāpele Isalela otusa kubandaula i mbila ya dikumi, yādi ipeleja makomwa-meso. Bijila byādi binena’mba: “Kokābila njibo ya mukwenu, kokābila mukaja mukwenu, nansha mupika wandi mwana-mulume nansha umpika  wandi mwana-mukaji, nansha ñombe wandi, nansha kimbulu kyandi, nansha kintu kimo kine kidi ku mukwenu.” (Divilu 20:17) I kutupu wādi uningila bakwabo balonde ino mbila, mwanda i kutupu wādi ukokeja kuyuka bidi mu mityima ya bakwabo. Inoko ino mbila yālengeje Bijila bikale peulu mpata kupita mbila ya bantu. Mwanda yādi iyukija Mwine Isalela yense amba ukeshintulwila aye mwine kudi Yehova, mwine umona bidi mu mutyima. (1 Samwele 16:7) Ne kadi, ino mbila yātengele’nka kwine kushilukanga bilongwa bivule byampikwa kwendela’mo.—Yakoba 1:14.

¹⁷ Kijila kipeleja makomwa-meso kyādi kikankamika bantu ba Leza baleke kufwila byabupeta, lwiso, ne kutompolatompola pangala pa būmi bwabo. Kadi kyadi kibakinga ku bwivi ne ku busekese. Mwanda bantu badi na bituntwa byotwabila nansha bamweka bu banekenye kwitupita bekalanga’ko nyeke. Wivwane tubulwe kulama milangwe yetu mu bino bintu, tukokeja kubulwa nsangaji, uyuka ketukomwa bakwetu meso. Bible unena’mba makomwa-meso i kilomboji kya “mutyima wa bukobakane.” Nanshi tupululei tutūle’o.—Loma 1:28-30.

18. Ntanda i mitādilwe na mushipiditu’ka dyalelo, ne i mulupule bipa’ka bibi?

¹⁸ Ntanda ya dyalelo i mitādilwe na mushipiditu wa kufwila kupeta ne kwitāka. Bansunga basumbijanga bintu bapanga bantu mutyima wa kwikala na bintu bipya, ne divule bebakunanga milangwe ya amba ketubwanyapo kwikala na nsangaji shi ketudipo nabyo. Uno o mushipiditu mwine wādi upeleja Bijila bya Yehova. Kikwabo kiifwene nao, i mutyima wa kusaka’nka kwikala umbajinji umbūmi ne kungwija bupeta. Ino mutumibwa Polo wādyumwine amba: “Boba batele mityima’mba, tusakwikala bampeta, nabya abaponena mu kutompibwa, abapi mu dikinga, ne mu bya kilokoloko kya bulembakane, ne kya byakwiletelela, bino bidi namino bitūkija bantu [ku] koneka, ne umbufudile. Ke-kuntu kusanswa kwa lupeto kyo kitako kya bubi bonso miswelo ne miswelo; mo mudi kongwelwa bamobamo ku lwitabijo pa kupyasakena monka, abapu kwitapatapa ku misongo ya ntanda ne ntanda.”—1 Temote 6:9, 10.

19, 20. (a) Ku muntu uswele bijila bya Yehova, i bintu’ka bya mvubu binebine kwadi? (b) Le i bika bikesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko?

¹⁹ Boba baswele bijila bya Leza bayukile byaka bidi mu kwikala na mushipiditu wa kufwila kupeta kadi i bakingwe’ko. Kimfwa, mulembi wa mitōto wālombele Yehova amba: “Lemeneja mutyima wami ku byabukamoni byobe, ku makomwameso mpika. Mukanda-wabijila wa kyakanwa kyobe [utabukile] buyampe tununu ne tununu twa nsahabu ne ndalama.” (Mitōto 119:36, 72) Shi twitabije na mutyima umo amba bino binenwa i bya bine, nankyo tukekala nyeke na bujalale bwa kwepuka makinga a kufwila byabupeta, lwiso, ne kutompolatompola pangala pa makambakano a umbūmi. Mwanda nsulo ya kamweno kapite konso i ‘bwine Leza,’ ke kungwijapo bituntwa, mhm.—1 Temote 6:6.

²⁰ Misoñanya ifyeme mu Bijila byāpelwe muzo wa Isalela wa kala na Yehova ikidi na kamweno mu bino bitatyi bya makambakano enka moyādi ikadile nako popa pāpene Yehova Bijila kudi Mosesa. Wivwane twendelele kulonda misoñanya’i mu būmi bwetu, nabya tukeijingulula senene, kadi tukeiswa ne kwikala tukekala na nsangaji mikatampe. Bijila i bitulamine bufundiji buvule, kadi mvubu ya bivulujo bya buno bufundiji i milombolwe kupityila ku būmi ne myanda yātene bantu besambilwe’po mu Bible. Tusa kwisambila pa bantu bamo mu kishinte kilonda’ko.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Usa Kulondolola Namani?

• Mwanda waka mulembi wa Mutōto wa 119 wādi uswele bijila bya Yehova?

• Le Bene Kidishitu bakokeja kuboila ñeni’ka ku Sabado?

• Lelo kijila kya Leza kitala pa kukōkolola kidi na kamweno’ka ka endaenda?

• Lelo mbila ikanda makomwa-meso itukiñanga namani?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 13]

Lelo kijila kya Sabado kyādi kikankamika bika?

[Kifwatulo pa paje 15]

Lelo kijila kitala pa kukōkolola kitufundija bika?