Bulēmantu—Bantu Bonso Babwanya Kupebwa’bo

“Tufwaninwe kūbaka ntanda impya—ntanda milumbuluke kutabuka—mukalēmekwa bulēmantu bwa nyeke bwa muntu.”—HARRY TRUMAN, MULOPWE WA ÉTATS-UNIS MU SAN FRANCISCO, CALIFORNIA, ÉTATS-UNIS, MAFUKU 25 KWEJI 4, 1945.

MULOPWE Truman, pamo ne bakwabo mu myaka yalondele Divita II dya Ntanda, badi bakulupile amba bantu pa kupwa kumona bipityile mu myaka ya kunyuma, basa kulonga “ntanda impya” ne kuleta’ko bulēmantu ku bonsololo. Ino i kya bulanda ne pa kunena’kyo, mānga ya muntu ya mu ino myaka ilombola amba kebifikidilepo. “Bulēmantu bwa nyeke bwa muntu” bwendanga butyimpilwa panshi ke-pantu mwanda mwine keudipo kudi bantu, ino i kudi walwana na bantu mukatampe.

Nsulo ya Mwanda

Bible utela uno walwana bu Satana Dyabola, kipangwa kya nshikani kya ku mushipiditu kyālwile tamba’tu ku ngalwilo ya mānga ya muntu na kyepelo kya Leza kya kubikala. Kushilwila’tu pēsambile Satana na Eva mu budimi bwa Edena, Satana usakanga kupalwila bantu kungi baleke kwingidila Umpangi wabo. (Ngalwilo 3:1-5) Vuluka’tu bidi musala wātwelele’mo ba Adama ne Eva pa kulonda milangwe ya Satana! Kipa kimo kala kyātambile enka pene’pa ku kubulwa kukōkela ku kijila kya Leza kya kuleka kudya ku kipa kya ku mutyi mujidikwe i kino: abo bonso babidi ‘befile ku meso a Yehova Leza.’ Mwanda waka? Adama wāsokwele mwanda’mba: “Nadi ne moyo mwanda wa mutaka ke nefile.” (Ngalwilo 3:8-10) Kipwano kya Adama na Shandi wa mūlu ne  muswelo waādi wimona byonso byāshintyile. Wāivwene bumvu kaetyepelwa ku meso a Yehova.

Mwanda waka Satana wādi usaka bulēmantu bwa Adama bumupwe? Mwanda muntu i mupangwe mu kyelekejo kya Leza, ino Satana usakanga muntu alonge bintu bimukankaja kumwekeja ntumbo ya Leza. (Ngalwilo 1:27; Loma 3:23) Kino kikwasha tujingulule mwanda waka kudi bilongwa bya kupēlekañana mu mānga ya muntu yonso. Satana ye “Leza wa panopantanda,” o mwanda ushinsakanyanga uno mushipiditu mu kino “kitatyi kya kulela muntu pa muntu mukwabo ne kwisanshija ponka.” (2 Kodinda 4:4; Musapudi 8:9; 1 Yoano 5:19) Lelo kino kilombola’mba bulēmantu bwa bine bwa muntu bubajimininina lonso?

Yehova Ulēmekele Bipangwa Byandi

Langa monka mwādi mwikadile būmi mu Edena kumeso kwa ba Adama ne Eva kuluba. Bādi na bidibwa bivule, mingilo imwenwa’mo, ne kyepelo kya abo ne lutundu lwabo kwikala’nka na būmi bwa ngitu buyampe, bwampikwa mfulo. (Ngalwilo 1:28) Būmi bwabo bwādi bulombola mu miswelo yonso buswe bwa Leza, ne mpango yandi milēme pangala pa bantu.

Lelo muswelo wādi ulēmekele Yehova bantu wāshintyile kitatyi kyālubile ba Adama? Mhm. Wēbatele mutyima pangala pa bumvu bobēivwene amba badi mutaka. Yehova wēbalongela na buswe “bivwalwa bya biseba” ne kwibipingakenya pa mizanza ya mani a kikuyu yobāfumine abo bene. (Ngalwilo 3:7, 21) Pa kyaba kya kwibaleka na bumvu bwabo, ino Leza aye wēbalongela bintu na bulēmantu.

Mwenda myaka, kitatyi kyādi kyendeja Yehova bana ba Isalela, wādi ufwila bana ba nshiye, ne ba bishala, ne beni lusa—bantu basusulwanga divule. (Mitōto 72:13) Kimfwa, pādi pangula Bene Isalela bidibwa bya miseke, mpafu ne mañanza, bādi banenwe kuleka kujokela’mo mwanda wa kukōkolola. Ino Leza wāsoñenye amba kyokya kya kukōkolola “kikekala bidi kya mweni, nansha kya mwana-nshie, ne kya wakishala.” (Kupituluka 24:19-21) Kino kijila pa kulondwa, kyādi kipwa lulombo ne kutūla’ko mwingilo wa bulēmantu wa kwingila ne balanda bene.

Yesu Wādi Ulēmekele Bakwabo

Yesu Kidishitu, Mwanā Leza, paādi pano pa ntanda, wātele mutyima ku bulēmantu bwa bakwabo. Kimfwa, paādi mu Ngadilea, kwāile muntu wa makopo bya mwiko wāmufwena. Ino mwendele Bijila bya Mosesa, ne pa kutyina kusambukija bakwabo misongo, wa makopo wādi unenwe kwela lubila’mba: “Ne musubile, ne musubile”! (Levi 13:45) Inoko, uno mukelenge wāpumpunya ne kwela lubila kwine pa kufwena kudi Yesu. Ino wāponena ku maulu a Yesu kamwisāshila’mba: “Mfumwami, shi uswele, nankyo uyūke kuñundapapo.” (Luka 5:12) Le Yesu wālongelepo namani?  Yesu kāfuninepo uno mukelenge amba ubajilula kijila, nansha kumufutulula ne kumupanga. Ino, wāmupele bulēmantu ne kumutenga kamunena’mba: “Nswele upwibwepo.”—Luka 5:13.

Bitatyi bimo Yesu wālombwele bwino bwandi bwa kundapa kwampikwa ne kutenga muntu kwine—pakwabo wādi undapa ne ba kulampe. Inoko, pano wātongele kutenga uno muntu. (Mateo 15:21-28; Mako 10:51, 52; Luka 7:1-10) Uno muntu byādi “ubela byamwiko makopo,” nanshi na bubine wādi ke mulonge myaka mivule kwitenga na bantu mpika. Bine, kābudilwepo kusengwa ku mutyima bininge pa kwitenga monka na muntu mukwabo! Kine kyādi kisaka muntu’wa i makopo amupwe. Ino muswelo wāmundapile Yesu wākweshe ku kujokeja kintu kikwabo—ke bulēmantu bwa muntu’wa kadi. Lelo tubwanya kukulupila amba kuta mutyima ku bulēmantu bwa bantu uno muswelo kukidi’ko dyalelo mu bantu? Shi bukidi’ko, le bukokeja kulombolwa namani?

Buludiki Bulēmeka Bantu

Yesu wāfundije bufundiji bumonwa na bavule dyalelo bu bufundiji butumbe kupita bonso butala pa kipwano kya bantu amba: “Byonso byo musaka’mba bantu bemulongele, nenu mwibalongele’byo’nka nabya!” (Mateo 7:12, Myanda Miyampe ku bonso) Kino kijila kitabukile bulēme, kitononanga muntu alēmeke mukwabo, na kikulupiji kya’mba nandi usa kulongela monka.

Mānga ilombola’mba, kulēmeka kino kijila kekupēlangapo, ino divule kubulwa kwikilēmeka ko kupēla. Mukelenge umo witwa bu Harold unena’mba: “Nadi nsangela kufutulula bakwetu. Shi nebanena’tu kimo, kubapu nebashiya bafitwe, bakalale, kyaba kikwabo bashala mu impolo.” Ino kudi kintu kimo kyalengeje Harold ashinte mwikadilo wa kususula  kwaādi ususula bakwabo. “Batumoni ba Yehova bavule bashilwile kunangila. Ami pa kuvuluka bya kunyuma, nakwatwa’nka ne bumvu pa kulanga bintu bimobimo byonadi nena ne muswelo onadi nebasusula kyaba kimokimo. Inoko kebalekelepo kwiya, ebiya bityebitye bubinebine bwa mu Bible bwatenga mutyima wami ne kushinta bwanshinta.” Dyalelo dyotunena Harold i mukulumpe mu kipwilo kya Bwine Kidishitu.

Harold i kimfwa kimwene kilombola’mba “mwanda wa Leza i wa būmi ne bukomo, mutabuke buī bwa lupanga lwa buī kubidi, wa kusaba ne kulala aku mutyima aku mushipiditu, aku maningo, aku mani a umikondo, kadi i wa kampeja bukidi kakuyūkidila kufwatakanya ne kukanina kwa mutyima.” (Bahebelu 4:12) Kinenwa kya Leza kidi na bukomo bwa kutenga mutyima wa muntu ne kushinta milangwe ne mwikadilo wandi. Luno lo lufungulo lutwala ku kulēmeka bakwabo—kwikala na mutyima wa kukwasha kupita’ko wa kusanshija, kulēmeka kupita’ko kufutulula.—Bilongwa 20:35; Loma 12:10.

Bulēmantu bwa Binebine Bubaikala’ko Monka

Mutyima wa bulēmantu o utonona Batumoni ba Yehova kusapwila bakwabo nkulupilo ya kutendelwa idi mu Bible. (Bilongwa 5:42) Kekudipo muswelo mukwabo mulumbuluke ukokeja muntu kulēmeka ne kulombola mukwabo bulēmantu utabukile uno wa kumusapwila “myanda miyampe ya dyese.” (Isaya 52:7) Myanda “ya dyese” itelelwe pano i ne kuvwala “muntu mupya,” mwanda ako ko kukepaya “mutyima wa kusaka byabubi” bya kufutulula bakwabo. (Kolose 3:5-10) Kadi i ne mpango ya Yehova ya kufundula’ko panopano bintu ne ngikadilo bijimijija muntu bulēmantu, kufundula’ko ne kalenga byanzwe mwine Satana Dyabola. (Danyele 2:44; Mateo 6:9, 10; Kusokwelwa 20:1, 2, 10) Bulēmantu bwa bantu bonso bukafikijibwa senene shē kitatyi ‘kikayula kuyukidija kwa Leza’ pano panshi.—Isaya 11:9.

Tubakwite wifunde luno lukulupilo lwa kutendelwa. Shi upwane na Batumoni ba Yehova ukemwena abe mwine amba kwingidija misoñanya ya mu Bible kupejanga bakwenu bulēmantu. Kadi ukefunda Bulopwe bwa Leza mobukaletela ‘ntanda impya milumbuluke kutabuka,’ mwine mukamwekelela’tu patōka “bulēmantu bwa nyeke bwa muntu,” kutupu kadi ukebutyimpila panshi.

[Kapango/Kifwatulo pa paje 6]

Kulama Bululame Kwālamine Bulēmantu Bwabo

Mu bula bwa Divita II dya Ntanda, kubwipi kwa Batumoni ba Yehova 2 000 bākakutyilwe mu makomponi a malwa a Nazi pa mwanda wa nkulupilo yabo. Gemma La Guardia Gluck, wādi wa buloko mu kifungo kya Ravensbrück, pa kumona muswelo utulumukwa obalombwele bululame bwabo, unena mu dibuku dyandi (My Story) amba: “Kitatyi kimo katango ka Gestapo kānene amba Mwifundi wa Bible yense wa kupela nkulupilo yandi ne kushinya pa papye amba wapele’yo, nankyo ukalekelelwa ne kakikapangwapangwapo monka.” Ebiya usoneka pangala pa boba bāpelele kushinya amba: “Bātongele’ko kususuka ne kwilaija na kitūkijetyima difuku dya kukutululwa.” Mwanda waka bālongele namino? Magdalena, utelelwe ku ngalwilo kwa kishinte kibadikile, unena pano pakadi na myaka 80 ne musubu amba: “Kulama kikōkeji kudi Yehova ko kwādi kwa mvubu kutabuka ne kukimba’nka kushala mūmi. Nanshi kulama bululame bwetu ko kwādi kulama bulēmantu bwetu.” *

[Kunshi kwa dyani]

[Kifwatulo pa paje 5]

Yesu wādi ulēmeka boba baādi undapa

[Kifwatulo pa paje 7]

Batumoni ba Yehova balēmekele bantu bakwabo na kwibasapwila “myanda miyampe ya dyese”