Yehova Unyongololanga Basusuka

“Byamalwa bya moloke i bya ntanda ne ntanda; ino Yehova umunyongolola mu byonsololo.”—MITŌTO 34:19.

1, 2. I myanda’ka yātene Mwine Kidishitu umo wa kikōkeji, ne mwanda waka netu tubwanya kulwa na milangwe imo yonka?

 NSONGWAKAJI umo witwa dya bu Keiko * i Kamoni wa Yehova pano kepadi myaka 20. Kitatyi kimo wadi wingila bu pania wa lonso, ko kunena’mba musapudi wa Bulopwe wa kitatyi kyonso. Wadi uswele bininge uno mwingilo. Ino mafuku matyetye, Keiko walēmenenwa na milangwe ya kutyumukwa mutyima ne ya kwitolola. Aye mwine unena’mba: “Nakolelwe’tu kendila’nka kudila.” Pa kusaka kukomena milangwe mibi, Keiko wepāna mu kifundwa kya kasuku. Ino wanena’mba: “Inoko, nkyakokejepo kushinta milangwe yami, nadi kensake’tu mfwe.”

² Lelo nobe wikondanga na milangwe ya uno muswelo? Byodi Kamoni wa Yehova, udi na bubinga buvule bwa kusangela, mwanda bwine Leza “budi ne mulao wa būmi bwa pano ponka, ne bwa pa kukāya.” (1 Temote 4:8) Bidi panenwa pano udi kala mu paladisa ya ku mushipiditu! Inoko lelo kino kilombola’mba kukitanwapo na byamalwa nansha bimo? Mhm! Bible unena’mba: “Byamalwa bya moloke i bya ntanda ne ntanda.” (Mitōto 34:19) Kino ke kya kutulumukapo, mwanda “panopantanda ponsololo pēne palēle mudi yewa umbi,” ko kunena’mba Satana Dyabola. (1 Yoano 5:19) Batwe bonso tufikilwanga na ano makambakano mu muswelo kampanda.—Efisesa 6:12.

Bilupukanga ku Masusu

3. Tela’ko bimfwa bya mu Bible bya bengidi ba Leza bātenwe na masusu makatampe.

³ Masusu a endaenda abwanya kuvutakanya ñeni. (Nkindi 15:15) Tala kimfwa Yoba muntu moloke. Malwa makomo pa kumufikila, wānene amba: “Muntu mubutulwe ne mwana-mukaji, i wa mafuku matyetye, muyule tusuwa.” (Yoba 14:1) Penepo nsangaji ya Yoba ne koyaya jimejime. Kyaba kimo, wālangile ne kulanga amba Yehova wamwela. (Yoba 29:1-5) Mu bengidi ba Leza, ke’nkapo Yoba bunka kete wātenwe na tusuwa tukatampe. Bible witulombola amba Hana wadi “ne bululu ku mutyima” mwanda wa buumba bwandi. (1 Samwele 1:9-11) Lebeka pa kuvutakanibwa ñeni na ngikadila yādi mu kisaka, wānena’mba: “Nakōka ku bumi bwami.” (Ngalwilo 27:46) Davida nandi pa kulangulukila pa bilubo byandi wānena’mba: “Ñenda ndila dyuba ne bukata.” (Mitōto 38:6) Bino bimfwa bityetye bilombola patōkelela’mba bana-balume ne bana-bakaji bakaminwe Leza bāikele’ko  kumeso kwa Bwine Kidishitu bāuminine mu masusu makatampe.

4. Mwanda waka ke kya kutulumukapo shi mu Bene Kidishitu mudi ne “bampungiji ya ku mutyima” dyalelo?

⁴ Le Bene Kidishitu nabo? Mutumibwa Polo wāmwene’mba i kyendele’mo anene Bene Tesalonika’mba “kankamikai bampungiji ya ku mutyima.” (1 Tesalonika 5:14) Dibuku dimo dinena’mba kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu “bampungiji ya ku mutyima” kifunkilanga pa boba “balēmenenwe mu kitatyi kampanda na tusuwa umbūmi.” Polo ulombola’mba ne bashingwe māni bamo mu kipwilo kya Tesalonika bāikele kutyumukwa mityima. Ne dyalelo nadyo mu Bene Kidishitu mudi ne bampungiji ya ku mutyima. Ino mwanda waka i batyumukwe mityima? Tubandaulei’ko bidi bintu bisatu bityumunanga mutyima.

Kibutwila Kyetu kya Bubi Kikokeja Kwitususula

5, 6. I busengi’ka botutana mu Loma 7:22-25?

⁵ Bene Kidishitu i beshile na bantu ba disubi “bampikwa mityima” mwanda abo batapwanga ku mityima na bupya-mambo bwabo. (Efisesa 4:19) Beivwananga na mwādi mwiivwanina Polo wāsonekele amba: “Mwanda ndoelelwe mu mukanda-wabijila wa Leza monka mwendele mu muntu udi munda mwami. Ino namone mukanda, ungi nao, wa mu byangitu byami, ke balu ne mukanda wa ku mutyima wami, unkokele monka mu bupika bwa mu mukanda wa bubi o udi mu byangitu byami.” Kupwa Polo wādila’mba: “Yō! Yo! nanshi ne muntu wa malwa!”—Loma 7:22-24.

⁶ Lelo nobe kodi mwiivwane na mwēivwanine Polo? Eyo, ke bibipo kujingulula senene bukōkekōke bobe, mwanda ako ko kukokeja kukuyukija biyampe bukata bwa bubi ne kuningija mutyima obe wa kushikwa bibi. Ino kufwaninwepo kujondwa mutyima kyaba kyonso pangala pa kutupatupa kobe. Polo, pa kupwa kunena binenwa byandi bya bulanda byatelwanga kūlu wābwejeje’ko amba: “Nanshi nafwijako Leza padi Yesu Kidishitu Mfumwetu”! (Loma 7:25) Bine, Polo wādi ukulupile amba mashi āmwangile Yesu akokeja kumukūla ku bubi bwaāpyene.—Loma 5:18.

7. I kika kikakwasha muntu aleke kutyumukwa mutyima pa mwanda wa kibutwila kyandi kya bubi?

⁷ Shi kibutwila kyobe kya bubi kibakutyintyidila, nankyo sengibwa na binenwa bya mutumibwa Yoano, wāsonekele amba: “Shi muntu apye mambo, nankyo tudi ne Nsenga-Mukwashi udi kudi Tata, ke Yesu Kidishitu moloke kadi. Kadi aye Mwine i kipwanino kya myanda yetu; kadi ke kya yetupo yonka, mhm, i ne kya ya bapanopantanda bonso.” (1 Yoano 2:1, 2) Shi ubatyumukwa mutyima pangala pa mutyima obe ulēmenene ku kulonga bibi, vuluka nyeke amba Yesu wāfwidile babipya-mambo, ke babwanininepo. I bine, “bonso i bapye-mambo, bakadikile pa ntumbo ya Leza.”—Loma 3:23.

8, 9. Mwanda waka tufwaninwe kwepuka milangwe ya kwitopekatopeka?

⁸ Langa’po bidi shi walongele bubi bukatampe mafuku a kunyuma. Padi walombwele Yehova mwanda’wa mu milombelo misunsa mivule. Kadi padi wapelwe ne bukwashi bwa ku mushipiditu na bakulumpe Bene Kidishitu. (Yakoba 5:14, 15) Bine, wesāshile bya binebine ne kushala mu kipwilo. Kepabulwe padi watambile ne mu bulongolodi mwine, kupwa wesāsa ne kwikala monka na mwiendelejo utōka. Mu ino ngikadilo yonso ibidi, ukokeja kuvuluka bubi bobe bwa pa kala kebukukambakanya mu ñeni. Shi kibakufikila, vuluka’mba Yehova ulekelanga “byamwiko’tu” yewa wisāsa bya binebine. (Isaya 55:7) Kadi, kasakilepo wikale na mutyima mutyumuke wa kwitopekatopeka. Kulonga namino kukokeja kufikidija mpango ya Satana. (2 Kodinda 2:7, 10, 11) Dyabola usa konakanibwa mwanda i kyendele’mo onakanibwe, ino usakanga nobe wimone bu muntu wa konakanibwa. (Kusokwelwa 20:10) Kokaleka Satana afikidije ino mpango yandi ya konakanya lwitabijo lobe. (Efisesa 6:11) Ino, abe ‘mukomene’ enka momukomenenanga mu myanda mikwabo.—1 Petelo 5:9.

⁹ Mu Kusokwelwa 12:10 (MB), Satana i mutelwe bu yewa “usambilasambila banabetu”—Bene Kidishitu bashingwe māni. ‘Wibasambilanga  mwinya ne bufuku’ ku meso a Leza. Kulanguluka pa uno vese kukokeja kukukwasha uyuke amba Satana, mwine usambilañana bya bubela, usangelanga kukumona wisambila ne kwiponeja abe mwine, papo Yehova aye kukutopeka mpika. (1 Yoano 3:19-22) Le kine kyojingilwa mutyima na kulangalanga bilubo byobe kufika ne byozozeja mutyima i kika? Kokaleka Satana onakanye kipwano kyobe na Leza. Koketabija nansha dimo Dyabola akusabe meso uvulaminwe ne kuvulaminwa’mba Yehova i “muyule lusa ne buntu, wija pakufuna bulobo, kadi i wa kanye ka ntanda ne ntanda.”—Divilu 34:6.

Bukōke bwa Ngitu Bubwanya Kwituzozeja

10. Bukōke bwetu bwa ngitu bukokeja kwitutyumuna mutyima namani?

¹⁰ Bene Kidishitu bamo batyumukwanga mityima mwanda bukōke bwa ngitu kebukibengijapo senene mwingilo wa Leza. Le nobe utyumukilwe mutyima namino? Misongo mikomo, bununu, nansha bikoleja bikwabo bikokeja padi kukukankaja kupityija kitatyi kilampe mu mwingilo mowadi wingidila pa kala. Shako, Bene Kidishitu i bakankamikwe kwikūdila kitatyi kya kwingila mwingilo wa Leza. (Efisesa 5:15, 16) Ino, bikekala namani shi ngitu yobe ke mikōke byokomenwa kulonga bivule mu mwingilo kadi kebikutyumuna ne mutyima?

11. Madingi a Polo adi mu Efisesa 6:4 adi na kamweno’ka kotudi?

¹¹ Bible witusoñanya’mba ketukikala bamulelemulele ino twikale “bakulonda mu boba bakupyana myanda-yamilao ponka pa kwitabija kwa kutūkija ne mutyima.” (Bahebelu 6:12) Tukebalonda enka shi tubandaula kimfwa kyabo kilumbuluke ne kwiula lwitabijo lwabo. Inoko, ketukamwena’mopo shi twidingakanya bibi na bakwetu ne kulanga kala’mba kekudipo kiyampe kyotulonga. Nanshi, i biyampe tulonde madingi a Polo anena’mba: “Bantu bonso, ku muntu, ku muntu, batompe wa mīngilo yandi, wa mīngilo yandi, nankyo bakamona mwakwitendelela shabo, wa kwandi, wa kwandi aye mwine, ke kwa ku mukwabo, mhm.”—Ngalatea 6:4.

12. Mwanda waka tukokeja kusangala pangala pa mwingilo otwingidila Yehova?

¹² Bene Kidishitu badi na bubinga bwa kusangela, nansha misongo mikomo byoikokeja kwibazozeja. Bible witukulupija’mba: “Leza kadipo wa bukondame wakuvulaminwa mīngilo yenu ne lusa lwenu lo mwalombwele pa dijina dyandi.” (Bahebelu 6:10) Pakwabo makambakano akokeja kukukoleja wakomenwa kwingila mowadi wingidila dibajinji. Ino, na bukwashi bwa Yehova, ubwanya kwingila senene mingilo mikwabo ya Bwine Kidishitu, kimfwa busapudi bwa ku telefone ne bwa ku mikanda. Kulupila’mba Yehova Leza ukakwesela pangala pa mwingilo omwingidila na mutyima umo ne pa buswe bomuswile aye ne bantu bakwabo.—Mateo 22:36-40.

“Myaka ya Malwa” Ikokeja kwitupungija

13, 14. (a) “Myaka ya malwa” ikokeja kwitususula namani? (b) Kubulwa lusa lwa bubutule kumwekanga namani dyalelo?

¹³ Nansha byotukungile būmi mu ntanda mipya kadi myoloke ya Leza, pano’ko bidi tukidi mu “myaka ya malwa.” (2 Temote 3:1) Tuseñwanga mutyima pa kuyuka’mba ino myanda yonso itususula i kiyukeno kilombola’mba kukūlwa kwetu kubafwena. Inoko tukisusulwa na ngikadila itujokolokele. Kimfwa, bikekala namani shi wi mulofwa? Twaji tukokeja kusakana, kweji pá, mukwabo pá, uyuka’tu koshilula ne kutatana shi Yehova umwene mosusukila ne shi wivwananga milombelo yobe. Padi bakulongela bintu na ntondo nansha na bukondame. Nansha kadi, ukokeja kwikwata’ko na kutanga mitwe ya myanda mu mapepala, ino weivwana’nka mwēivwanine Lota muntu moloke, wādi na “mutyima wafītyile fututututu” nansha mupungile pangala pa mwikadilo umbi wa bantu bādi bamujokolokele.—2 Petelo 2:7.

¹⁴ Kudi mwanda mukwabo wa mu mafuku a mfulo oketufwaninwepo kuvulaminwa. Bible wālaile amba bavule bakekala “bampikwa lusa lwa bu-butule.” (2 Temote 3:3) Mu bisaka bivule lusa lwa bubutule ke mutupu’lo. O mwanda dibuku Bikandangobo mu Kisaka (dya Angele) dinena’mba: “Bubine i buno amba bantu bavule  batapwanga, bakupilwa, basusulwa mu ñeni nansha kulālwa ku bukomo divule dine na ba kisaka kyabo kupita’ko na bangi. Amo mu kifuko mwadi mufwaninwe bana ne bakulu batana’mo buswe ne mutyima-ntenke, mo ke muleta kyaka kupita konso.” Boba batamine mu bisaka bibi namino bakokeja mwenda mafuku kwikala na njia ne kutyumukwa mutyima. Le bikekala namani shi nobe ke bikufikile?

15. Buswe bwa Yehova i butabuke bwa bantu bonso muswelo’ka?

¹⁵ Kaimba wa Mitōto wāimbile amba: “Ke-bantu batata ne lolo abandekelela, nanshi Yehova ukamboyanga.” (Mitōto 27:10) Bine, tuseñwanga pa mutyima mpata pa kuyuka’mba buswe bwa Yehova butabukile bwa mbutwile ye-yense wa pano pa ntanda! Nansha kwelwa, kususulwa, ne kushibwa na bambutwile kukusanse namani, kekukokejapo nansha dimo kukankaja Yehova kukuta mutyima. (Loma 8:38, 39) Vuluka amba Yehova ufwenyanga kwadi boba baswele. (Yoano 3:16; 6:44) Nansha shi bantu bakususule namani, yuka’mba Shobe wa mūlu ukuswele!

Matabula Mayampe a Mwa Kutyepejeja’ko Njia

16, 17. Shi muntu udi na njia, i kika kyakokeja kulonga mwa kulamina bukomo bwandi bwa ku mushipiditu?

¹⁶ Ukokeja kutabula matabula mayampe a mwa kutyepejeja’ko njia. Kimfwa, londa mpangiko yūbaka ya mingilo ya Bwine Kidishitu. Langulukila pa Kinenwa kya Leza, nakampata potyumukwa mutyima bipitepite. Kaimba wa Mitōto wāimbile amba: “Po nanena’mba, kūlu kwami kushetemuka, lusa lobe, abe Yehova, lwankwatyije. Mu bungi bwa mifwatakanyo munda mwami kusengibwa kobe kubantōkeja ku mutyima wami, tō!” (Mitōto 94:18, 19) Kutanga Bible kitatyi kyonso kukayuja binenwa bya busengi mu ñeni yobe ne milangwe ya kukukankamika.

¹⁷ Milombelo nayo idi na mvubu. Nansha shi ubakomenwa kulombola milangwe ya mu mutyima obe mu binenwa, Yehova mwine ukayuka bine byosaka kunena. (Loma 8:26, 27) Kaimba wa Mitōto wāletele kino kikulupiji amba: “Ela kiselwa kyobe padi Yehova, nandi ukakulelanga; kakalekapo moloke kujina, nansha patyetye pene.”—Mitōto 55:22.

18. I matabula’ka mayampe afwaninwe kutabula yewa yense munyoñame pa mutyima?

¹⁸ Bamo banyoñamanga ku mutyima pa mwanda wa ñeni ibajina. * Shi nobe bikufikilanga, nankyo langulukila pa ntanda mipya ya Leza ne pa kitatyi ‘mwikadi kyakakanenapo’mba: Nabela.’ (Isaya 33:24) Ino, shi kunyoñama kubakulēmenena mu ñeni kitatyi kilampe, nabya i biyampe kukimba bukwashi bwa bamuñanga. (Mateo 9:12) I biyampe kadi ne kukengelela ngitu yobe. Mudīlo muyampe ne kwitamuna ngitu bikokeja kukukwasha. Ufwaninwe ne kukōkolokwa senene. Kokeija kasha wakatadile televijo talē kyaba kya kulala papo kekipite, kadi epuka kwipwija mukose kupungija ngitu ne ñeni mine. Kupityididila, takamena mu mingilo ya Leza! Nansha shi kitatyi ke kyabwene Yehova ‘kyakapampula impolo yonso,’ inoko aye ukakukwasha ūminine.—Kusokwelwa 21:4; 1 Kodinda 10:13.

Kwiubija mu “Kuboko kwa Bukomo kwa Leza”

19. I bika bilaile Yehova boba badi mu byamalwa?

¹⁹ Bible witukulupija’mba nansha byamalwa bya moloke bikale bya ntanda ne ntanda,  ino “Yehova umunyongolola mu byonsololo.” (Mitōto 34:19) Lelo Leza umunyongololanga’mo namani? Mutumibwa Polo paādi wisāshila Leza misunsa mivule amufundule “mwiba mu ngitu,” Yehova wāmunenene amba: “Bukomo bwami bufikile ponka pa bubwanine monka umbukōkekōke.” (2 Kodinda 12:7-9) Yehova wālaile Polo bika, le nobe i mukulae bika? I mulae kuleta bukomo bwa kūminina, ke bundapipo bwa dyalelo.

20. Nansha byotutanwa na matompo, 1 Petelo 5:6, 7 witukulupija bika?

²⁰ Mutumibwa Petelo wāsonekele amba: “Mwikōkejei . . . pa kuboko kwa bukomo kwa Leza, amba ēmuzunzule pa mwaka mufwaninwepo. Kadi ne kwela kuzumbazumba konso kwa mutyima kudi aye, ke-muntu aye wimutele mutyima.” (1 Petelo 5:6, 7) Bikutele Yehova mutyima, kakakwelapo, mhm. Ukakukwatakanyanga nansha shi ubatanwa na matompo a muswelo’ka. Yuka’mba Bene Kidishitu ba kikōkeji i beubije mu “kuboko kwa bukomo kwa Leza.” Yehova witupanga bukomo bwa kūminina ponso potumwingidila. Shi tumukōkele nyeke, nankyo kekukekalapo kintu kya kwitusanshija lonso ku mushipiditu. Shi ke pano, tulamei bululame kudi Yehova amba tukatambule būmi bwa nyeke mu ntanda impya yalaile ne kwimwena dino difuku dyakanyongolola lonsololo boba basusuka!

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

• Mwanda waka ne bengidi ba Yehova batanwanga na masusu?

• I myanda’ka imoimo ityumunanga bantu ba Leza mutyima?

• Yehova witukwashanga namani tunekenye kuzumbazumba kwetu?

• Lelo twi beubije namani mu “kuboko kwa bukomo kwa Leza”?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 18]

Nansha byokudi matompo, bantu ba Yehova badi na bubinga bwa kusangela