Bakōkele Bakapyana Ntanda

“Monanga mu ñeni yami ntanda myalamunwe, mijokejibwe ke mipya. . . . Shako keiyapo kala’nka kesha’di lubanga, ino kukidi kulampe bininge mu mafuku a kumeso, popa pakekalanga’ko diulu dipya ne ntanda mipya.”—Jean-Marie Pelt, mwifundi wa ngikadilo ya bintu bitujokolokele, wa mu Franse.

BANTU bavule bakokeja kusangala mpata shi ino ntanda yaalamunwa ke paladisa, mwanda basusulwanga na ngikadilo itujokolokele ne na ngikadilo idi’mo bantu pano pa ntanda. Inoko, kuno kwabila kekilotwapo’tu kya mu ino myaka ya katwa ka 21 kete. Bible wālaile tamba kala kujokejibwa kwa Paladisa pano pa ntanda. Binenwa byānene Yesu amba “bakōkele . . . bakapyana ntanda yonso,” ne amba “muswidile mutyima obe mūlu ne panopantanda pene i monka,” bibadilwa mu bisonekwa biyukane mpata. (Mateo 5:5; 6:10) Inoko, dyalelo, ke bavulepo betabije amba kukekala paladisa pano panshi, mukekala boba bakōkele. Ku bavule ba kwitela bu Bene Kidishitu, mulangwe wa Paladisa kemwibajimine kala mu ñeni.

Dipepala dya Falanse dilupulwanga yenga ne yenga ditwa bu La Vie (Būmi), dishintulula kine kibudilwe bantu kwikala na lwitabijo mu paladisa—shi ya pano panshi, shi ya mūlu—nakampata mu Kipwilo kya Katolika, amba: “Bufundiji bwa Katolika pa kupwa kubikadila bantu kubwipi kwa myaka 1900, [mulangwe wa] paladisa wadi wenda utalulwa mu bitango bya kushikilwa (letelete), mu bufundiji bwa Dya Yenga, mu masomo a teoloji, ne mu tulasa twa katekeshimu.” Banena’mba kishima ‘paladisa’ i “kikutyilwe” mu “kifibwe ne kavutakanya.” Basapudi bamo bepukanga’kyo amba mwanda “kilombolanga’nka milangwe bitupu ya nsangaji ya pano panshi yonka yonka.”

Mungya Frédéric Lenoir, shayuka mu myanda ya mitōtelo, myanda ya paladisa pano keidi’nka bu “bifwatulo bya mifwatakanyo bitupu.” Mu muswelo umo onka, Jean Delumeau, mulembi wa mānga kadi mulembi wa mabuku mavule pa uno mwanda, walangile amba kufikidila kwa milao ya Bible i kwa kyelekejo bitupu. I mulembe amba: “Pa uno mwanda, ‘Lelo Paladisa pano idi kwepi?’ Ba mu lwitabijo lwa Bwine Kidishitu bendelela kunena’mba: Tufwija’ko pangala pa lusangukilo lwa Mukūdi, dyakadilwe kantu dino batwe bonso tukekunka mu maboko ne meso etu akamonanga nsangaji.”

Lelo musapu wa paladisa ya pano panshi ukidi kadi na mvubu? I kika kitusokwela kitatyi kya kumeso pa bitala ino yetu ntanda? Lelo kitatyi kya kumeso i kikutakane’ni, nansha kibwanya kwivwanikwa senene? Kishinte kilonda’ko kikalondolola bino bipangujo.