“Byonso Byo Musaka Muyūkije’byo Kudi Leza”
“Byonso Byo Musaka Muyūkije’byo Kudi Leza”
“Mu byonso byo musaka muyūkije’byo kudi Leza monka mu kulombela, ne mu kumwisashilapo, ne kumufwija ponka.”—FIDIPAI 4:6.
1. Lelo twi bapebwe madyese a kwisamba na ani, ne i kika kinenenwa’mba uno i mwanda wa kutendelwa?
LANGA’PO bidi shi walomba kukesamba na mwendeji wa yenu ntanda, lelo bakakulondolola namani? Padi bengidi bandi bakakulondolola bya bulēme, inoko padi kebikakokejikapo kwisamba nandi aye mwine. Ino, i bishile na Mwendeji mukatakata kupita bonso, Yehova Leza, Mulopwe wa diulu ne ntanda. Tukokeja kumufikila ku kifuko kyo-kyonso kotutanwa ne mu kitatyi kyonso kyotusaka. Milombelo myendele’mo imufikilanga nyeke. (Nkindi 15:29) Bine, kino i kintu kya kutendelwa! Lelo mutyima wetu wa kufwija’ko ubulwe’po kwitukunka twikale tumulomba kitatyi ne kitatyi yewa utelwa na bubinga bonso bu “Wivwananga kulombela.”—Mitōto 65:2.
2. I kika kisakibwa pa kusaka’mba milombelo itabijibwe na Leza?
2 Inoko, padi muntu ukepangula’mba: ‘Lelo i milombelo’ka itabijibwa na Leza?’ Bible ushintulula kintu kimo kisakibwa pa kusaka’mba milombelo itabijibwe, unena’mba: “Kwakubulwa kwitabija kekyendelemopo kumutōkeja ku mutyima; ke-muntu yewa wakwiya kudi Leza i kimwendele’mba ētabije’mba: Eyo, udi ponka, upala mpalo boba bamukimba ne mikeketo.” (Bahebelu 11:6) Bine, enka na mokinenenwe mu kishinte kibadikile, kintu kine kya mvubu kikwasha pa kufwena kudi Leza i lwitabijo. Leza usakanga kwitabija milombelo ya boba bamufwena, inoko bafwaninwe kumufwena na lwitabijo ne bilongwa byoloke kwampikwa budimbidimbi ne na mutyima moloke.
3. (a) Monka mokilombwedilwe mu milombelo ya bengidi ba Leza ba pa kala ba kikōkeji, i binenwa bya muswelo’ka byotubwanya kutweja mu milombelo? (b) Milombelo yetu ikokeja kwikala mu miswelo’ka mishileshile?
3 Mutumibwa Polo wāsoñenye Bene Kidishitu ba mu abo mafuku amba: “Kemukizumbazumba, nansha pamo pene; ino mu byonso byo musaka muyūkije’byo kudi Leza monka mu kulombela, ne mu kumwisashilapo, ne kumufwija ponka.” (Fidipai 4:6, 7) Bible udi na bimfwa bivule bya bantu bādi balombola Leza myanda yabo. Kimfwa Hana, Ediya, Hezekia, ne Danyele. (1 Samwele 2:1-10; 1 Balopwe 18:36, 37; 2 Balopwe 19:15-19; Danyele 9:3-21) Tufwaninwe kulonda kimfwa kyabo. Yuka kadi amba, binenwa bya Polo bilombola’mba milombelo yetu ibwanya kwikala ya miswelo mishileshile. I mutele’mo kumufwija’ko, ko kunena’mba i milombelo ya kufwija’ko Leza pangala pa byobya byaetulongela. Mu ino milombelo mubwanya kutwejibwa ne mitendelo. Kwisashila i milombelo ya kwityepeja, ne kusumininwa. Ne kadi tukokeja kuyukija byotusaka, ko kunena’mba kulomba kintu kampanda kipotoloke. (Luka 11:2, 3) Tata wetu wa mūlu usangelanga kumufwena kotumufwena mu ino miswelo yonso.
4. Nansha biyukile kala Yehova bisakibwa byetu, mwanda waka tufwaninwe nyeke kumuyukija’byo?
4 Bamobamo bakokeja kwiipangula’mba, ‘Mwene Yehova uyukile kala bisakibwa byetu byonso?’ Bine, uyukile’byo. (Mateo 6:8, 32) Le penepa, i kika’le kyasakila twendelele nyeke kumufwena na kumuyukija byotusaka? Tala kimfwa: Mwinē mangajini ukokeja kulaya kupa bampotyi bamobamo matabishi kwampikwa kulomba’o. Inoko, pa kutambula ano matabishi, bampotyi bafwaninwe kwenda kudi mwinē mangajini ne kulomba’o. Boba kebasakepo kulomba’o bakokeja kumweka’mba kebadipo’tu nao mvubu. Mu muswelo umo onka, kwikala na kalengwa ka kuyukija byonso byotusaka mu milombelo kukokeja kulombola’mba ketudipo na mutyima wa kufwija’ko Yehova pangala pa byobya byaetulongela. Yesu wānene amba: “Mwikale kulomba, nabya mukatambula.” (Yoano 16:24) Mu uno muswelo, tukalombola’mba tukulupile mudi Leza.
Lelo Tufwaninwe Kufwena Leza Namani?
5. Mwanda waka tufwaninwe kulombela mu dijina dya Yesu?
5 Yehova ketutūdilepo bijila bivule bikomo bya mwa kulombelela. Inoko, bitusakila kwifunda muswelo mufwaninwe wa mwa kufwenena Leza, owa ushintulwilwe mu Bible. Kimfwa, Yesu wāfundije balondi bandi amba: “Kyonso kyo mukalomba kudi Tata mu dyami dijina aye ukemupa’kyo.” (Yoano 16:23) Nanshi, tunenwe kulomba mu dijina dya Yesu, ne kuyuka’mba Yesu dyo dishinda dimo kete dingidija Leza mwanda wa kupungulwila bantu bonso madyese a ntanda ne miseke.
6. Kitatyi kyotulombela, i mwimanino’ka nansha mushikatyilo’ka otufwaninwe kwikala nao?
6 Le tufwaninwe kwimana nansha kushikata muswelo’ka pa kulombela? Mu Bible kemulombwelwepo mwimanino nansha mushikatyilo kampanda pa kusaka’mba milombelo yetu ivwanikwe. (1 Balopwe 8:22; Nehemia 8:6; Mako 11:25; Luka 22:41) Kya mvubu i kulombela Leza kwampikwa budimbidimbi ne na mutyima moloke.—Yoela 2:12, 13.
7. (a) Lelo kishima “amena” kishintulula namani? (b) I muswelo’ka mufwaninwe okingidijibwanga mu milombelo?
7 Le bidi namani pa bitala kwingidija kishima “amena”? Bisonekwa bilombola amba o muswelo mufwaninwe kufudija nao milombelo yetu nyeke, nakampata potulombela mu kitango kya bantu bonso. (Mitōto 72:19; 89:52) Buluji bwinebwine bwa kyalwilo kya kishima kya Kihebelu ʼa·menʹ i “mo monka.” Dibuku dishintulula myanda dya McClintock ne Strong dilombola’mba nshintulwilo ya kishima “Amena” ku mfulo kwa milombelo i “kubingija binenwa byapwa kunenwa’bya, ne kulombola’mba tusaka bifikidile.” Nanshi, shi muntu wafudija na kunena kwampikwa budimbidimbi amba “Amena,” nabya walombola’mba milangwe yaalupula’ya wanena’yo na kusumininwa. Kitatyi kifudija Mwine Kidishitu wimanine kipwilo mu milombelo na kino kishima, boba bonso bevwana nabo bakalondolola na wabo “Amena” mu mityima yabo nansha na diwi divwanikwa mwanda wa kulombola’mba i betabije binebine byobya byadi bibanenwa.—1 Kodinda 14:16.
8. Lelo milombelo yetu ikokeja kwifwana ya Yakoba nansha ya Abalahama namani, ne kino kikokeja kulombola bika ku wetu mutamba?
8 Kudi kitatyi kimo kilekanga Leza amba tulombole motutelele mutyima ku bintu byotulomba. Tufwaninwe kwikala pamo bwa Yakoba wa pa kala, wālwile na mwikeulu bufuku butuntulu pa kusaka’mba eselwe madyese. (Ngalwilo 32:24-26) Nansha kadi ngikadilo imoimo ikokeja kwitusakila twikale pamo bwa Abalahama, wādi ulomba’nka kulomba Yehova pangala pa Lota ne bantu bakwabo boloke badi bakokeja kutanwa mu Sodoma. (Ngalwilo 18:22-33) Tukokeja netu kuzenza Yehova pangala pa bintu bya mvubu kotudi, ne kumulomba pangala pa boloke, kanye ka buswe, ne lusa lwandi.
Lelo I Bika Byotukokeja Kulomba?
9. Lelo i bika byotufwaninwe kuta’ko mutyima nakampata potulombela?
9 Vuluka byānene Polo, amba: “Mu byonso byo musaka muyūkije’byo kudi Leza monka mu kulombela.” (Fidipai 4:6) Nanshi, muntu palombela milombelo ya aye mwine, ukokeja kulomba myanda yonso ya mu būmi bwandi. Inoko, bintu bibajinji bifwaninwe kutebwa’ko mutyima mu milombelo yetu i tumweno twa Yehova. Danyele i mushiye kimfwa kilumbuluke pa uno mwanda. Pāpelwe Bene Isalela mfuto pangala pa bubi bwabo, Danyele wālombele Yehova ebafwile lusa, na kunena’mba: “Kokējapo, mwanda wa abe mwine, a Leza wami.” (Danyele 9:15-19) Lelo milombelo yetu nayo ilombolanga’mba buujila bwa dijina dya Yehova ne kufikidila kwa kiswa-mutyima kyandi o mwanda otutele’ko mutyima kutabuka?
10. I muswelo’ka otuyukile amba i byendele’mo muntu kulombela ne pangala pa bintu bimutala aye mwine?
10 Inoko, i byendele’mo kadi kulombela ne pangala pa myanda itutala batwe bene. Kimfwa, pamo’nka bwa mulembi umo wa mitōto, tufwaninwe kulombela bininge mwanda wa kwivwanija senene bintu bikomo bya ku mushipiditu. Wālombele amba: “Bampeko kuyūkidija, kadi nkalamanga mukanda-obe-wa-bijila, eyo, i binebine, nkeutadijanga ne mutyima wami onso.” (Mitōto 119:33, 34; Kolose 1:9, 10) Yesu wāikele “kupana milombelo, ne kwisasa ponka ne kuyoyokota miyoa, ne impolo ponka, kudi yewa uyūkile kumupandija monka mu lufu.” (Bahebelu 5:7) Paālombele namino, wālombwele amba shi muntu udi mu kyaka nansha mu matompo, i byendele’mo kulomba bukomo. Pāfundije Yesu lulombelo lwa kimfwa ku bandi bana ba bwanga, wātelele’mo ne myanda itala muntu mwine, kimfwa kulekelwa kwa bubi ne kutambula bidibwa bya mobukila mobukila.
11. Lelo milombelo ibwanya kwitukwasha muswelo’ka tuleke kupona mu matompo?
11 Mu ino milombelo ya kimfwa, Yesu wābwejeje’mo ne kintu kikwabo kya kulomba, amba: “Kebaketutwala mu kutompibwa, ehe, nanshi betunyongolole kudi yewa mubi.” (Mateo 6:9-13) Mafuku pa kupita’po, wāleta madingi, amba: “Tengelai ne kulombela kutyina’mba mwakatwela mu kutompibwa.” (Mateo 26:41) Milombelo idi na mvubu kitatyi kyotutanwa mu matompo. Ku masomo, nansha ku mingilo, tubwanya padi kutompibwa amba tupumpunye misoñanya ya Bible. Bantu bampikwa kwikala Batumoni bakokeja kwitwita kwikuja nabo mu bintu byampikwa kufwaninwa. Tubwanya padi kunenwa kulonga bintu bijilula misoñanya myoloke. Mu byaba bya uno muswelo, bikekala biyampe kulonda madingi a Yesu a kulombela—dibajinji nansha kitatyi kine kyotutanwa mu matompo—na kulomba Leza etukwashe tuleke kupona.
12. I myanda’ka ya kuzumbijazumbija mutyima ikokeja kwitutonona tulombele, ne tukokeja kukulupila amba Yehova usa kulonga bika?
12 Dyalelo bengidi ba Leza bakambijibwanga na mitabakano ne kuzumbijazumbija mutyima kwishileshile. Misongo ne imbizo i bintu bivudile kuletela bavule njia. Myanda ya butapani ivwanwaivwanwa nayo itususulanga umbūmi. Bufudile nabo bonka bukomeja būmi. Bine, kuyuka’mba Yehova utebekele kutwi ku bengidi bandi bamulombola myanda i kintu kikankamika’po kashā! Mitōto 102:17 inenena padi Yehova amba: “Waivwene lulombelo lwa babufudile. Ne kufutulula lulombelo lwabo mpika.”
13. (a) Lelo i bintu’ka byendele’mo bikokeja kulomba muntu mu milombelo? (b) Sekununa’ko kimfwa kya milombelo ya uno muswelo.
13 Kunena na bubine, mwanda o-onso ubwanya kona mwingilo otwingidila Yehova nansha kipwano kyotupwene nandi i mwanda mwendele’mo kutūlwa mu milombelo. (1 Yoano 5:14) Shi udi na butyibi bwa kukwata butala busongi, kaji nansha mwa kutandabwila mwingilo obe, kokekaka kulombola Leza uno mwanda, ne kumulomba bwendeji. Kimfwa, nsongwakaji umo wa mu Filipine wadi usaka kwingila mwingilo wa kitatyi kyonso. Inoko, kadipo na mwingilo wa kumukwasha. Unena’mba: “Dya Mposo dimo, nalombele Yehova ne kumulombodidila’tu amba nsaka ñingile bupania. Kupwa, enka dine difuku’dya, natambila mu mwingilo wa busapudi, napāna dibuku dimo kudi nsongwakaji umo. Mu kitulumukila’nka nenki’u, nsongwakaji’wa wanena’mba: ‘Kintu kibajinji bidi i kino, Dya Mwanzo lubanga wiye ku ami masomo.’ Nami amba, ‘Mwanda waka?’ Nandi wanshintulwila’mba kudi kyaba kimo kyampikwa wa kwingila’po kisakilwa muntu bukidibukidi. Nami naenda’ko, natwelelela pa kaji enka dine’dya. Milombelo yami yafikidile bukidibukidi bonka.” Batumoni bavule kujokoloka ntanda yonso kebapwe kala kwimwena myanda iifwene na ino. Nanshi kokekaka nansha dimo kuyukija Leza mu milombelo byonso byosaka bikudi ku mutyima!
Le Tukalonga Namani shi Tubalonga Bubi?
14, 15. (a) Mwanda waka muntu kafwaninwepo kwikaka kulombela nansha shi i mulonge bubi? (b) Shi muntu wapu kulombela aye mwine, i kika kikwabo kikamukwasha ealuje ku bubi bwandi?
14 Lelo milombelo ibwanya kukwasha namani shi muntu i mulonge bubi? Bantu bamo bekakanga kulombela shi walonga bubi mwanda wa bumvu. Inoko, ke biyampepo kulonga namino. Tulete’po kimfwa: Bendeji ba maamviyo bayukile amba shi abajimina, babwanya kwisamba na boba baludika maamviyo enda mūlu bebakwashe. Ino, le bikekala namani shi mwendeji umo wa amviyo wajimina ino kawikaka kulombola baludiki’ba mwanda wa bumvu bwa kutyina kunenwa’mba wajimina? Bine, bwabo i bumvu bubwanya kuleta musala! Mu muswelo umo, muntu ulonga bubi ne kukwatwa bumvu bwa kulombela Leza ubwanya kwiletelela byamalwa. Bumvu kebufwaninwepo kukankaja muntu mulonge bubi kwisamba na Yehova. Na bubine, Leza witanga boba balonga bubi bukata bamulombe. Mupolofeto Isaya wākankamikile babipya-mambo ba mu abo mafuku kwabija Yehova, amba “mwanda ukalekela byamwiko’tu.” (Isaya 55:6, 7) Bine, yewa usaka ‘kwisāsa ku mpala ya Yehova’ ufwaninwe bidi kwisāsa mu mutyima wandi, kuleka mwiendelejo wandi mubi, ne kwisāsa kwampikwa budimbidimbi.—Mitōto 119:58; Danyele 9:13.
15 Kudi kadi bubinga bukwabo bwikadilanga milombelo na mvubu shi muntu walonga bubi. Mwana wa bwanga Yakoba wānene pa bitala muntu ukimba bukwashi bwa ku mushipiditu amba: “Nabya bēte bakulumpe ba kipwilo; nabo bamulombelele, . . . ne Mfumwetu ukamulangula.” (Yakoba 5:14, 15) I amo, nansha shi muntu ufwaninwe kwisāsa bubi bwandi kudi Yehova aye mwine mu milombelo, ino ufwaninwe kadi ne kunena bakulumpe nabo balombele pangala pandi. Kino kikamukwasha akome ku mushipiditu.
Malondololo ku Milombelo
16, 17. (a) I muswelo’ka ulondololanga Yehova ku milombelo? (b) I myanda’ka mimweke ilombola’mba milombelo ne mwingilo wa busapudi byendelanga kya pamo?
16 Le milombelo ilondololwanga muswelo’ka? Imo ilondololwanga bukidibukidi kadi bimwekelele. (2 Balopwe 20:1-6) Mikwabo ijanga, padi ne mwa kujingulwila malondololo mene bikomo. Enka na mokilombwedilwe mu lukindi lwa Yesu lwa mwana-mukaji wa kishala wādi wiya nyeke kudi mutyibi, bikokeja padi kulomba kufwena Leza divulevule. (Luka 18:1-8) Inoko, tubwanya kukulupila’mba kitatyi kyotulombela mungya kiswa-mutyima kya Leza, Yehova kaketunenapo nansha dimo amba: “Kokinkambakanya.”—Luka 11:5-9.
17 Bantu ba Yehova bemwenanga pavule pene mulondolwelwanga milombelo. Kino kimwekanga pavule pene mu mwingilo wetu wa kusapwila bantu. Kimfwa, bakaka babidi Bene Kidishitu ba mu Filipine bakapēne mabuku esambila pa Bible kulampe monka mu Filipine. Kitatyi kyobapele mwana-mukaji umo trakte, meso andi amuyengayenga impolo. Kanena’mba: “Bufuku nadi nombela Leza amba antumine’ko muntu wa kumfundija Bible, ne pano namone amba ano o malondololo mene a milombelo yami.” Kepaijijepo, mwana-mukaji’wa washilula kupwila ku Njibo ya Bulopwe. Mu kipindi kikwabo kya kunshi kwa Azia, tutu umo Mwine Kidishitu wadi utyinanga kusapula ku njibo imo milamila ishikete bantu bavule kwadi kulamibwa byamwiko. Inoko, walombele Yehova, wakankamana, ne kutwela wakatwela mu njibo’ya. Wakokola ku kibelo kimo, mwatamba nsongwakaji umo. Tutu pa kumulombola kyaidile, nsongwakaji’wa washilula kudila. Kanena’mba ngikalanga nkimba Batumoni ba Yehova, kadi nadi nombela Leza ankwashe mwa kwibamwena. Uno tutu wamukweshe na nsangaji wakemona na kipwilo kya Batumoni ba Yehova kya mu kine kibundi’kya.
18. (a) I muswelo’ka otufwaninwe kulonga kitatyi kilondololwa milombelo yetu? (b) I bika byotubwanya kukulupila shi tulombela ponso potumona mukenga?
18 Milombelo i mpangiko miyampe binebine. Yehova utengele’nka kwivwana milombelo ne kulondolola’yo. (Isaya 30:18, 19) Ino, tufwaninwe kutadija na bujinguludi muswelo mwine ulondololanga Yehova milombelo yetu. Pakwabo keilondololwangapo nyeke monka motulangila. Inoko, shi tubajingulula bwendeji bwandi, ketufwaninwepo kashā kwilwa kumufwija’ko ne kumutendela. (1 Tesalonika 5:18) Pakwabo napo, tuvulukei nyeke kidyumu kya mutumibwa Polo kinena’mba: “Mu byonso byo musaka muyūkije’byo kudi Leza monka mu kulombela, ne mu kumwisashilapo, ne kumufwija ponka.” Bine, kwatakanya mukenga onso otana wa kwisamba na Leza. Mu uno muswelo, kukabulwepo kwimwena bubinebine bwa byānene Polo pa bitala boba balombelanga ne kulondololwa, amba: “Ndoe ya Leza, ya kutabuka ñeni yonso, īkalama mityima yenu, ne kufwatakanya kwenu kwine kumo.”—Fidipai 4:6, 7.
Lelo Ukokeja Kulondolola?
• Milombelo yetu ikokeja kwikala mu miswelo’ka mishileshile?
• I muswelo’ka otufwaninwe kulombela?
• I bintu’ka byotufwaninwe kulomba mu milombelo yetu?
• Milombelo idi na mvubu’ka shi muntu walonga bubi?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 29]
Kulombela na mutyima umo kwitukwashanga tuleke kupona mu matompo
[Bifwatulo pa paje 31]
Tufwijanga’ko Leza, tumulombola makambakano etu ne byonso byotusaka kupityila ku milombelo