Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Yoba—Muntu wa Kūminina Kadi Mululame

Yoba—Muntu wa Kūminina Kadi Mululame

Yoba—Muntu wa Kūminina Kadi Mululame

“Lelo umutalanga mwingidi wami Yoba, a? mwanda kemudipo kadi munshi umwifwene aye, nansha umo mwine, mubwaninine muntu moloke, wakwakamwa Leza ne kutyina bibibibi.”—YOBA 1:8.

1, 2. (a) I binkumbulu’ka byāfikile Yoba mu kitulumukila? (b) Lombola mwādi mwikadile būmi bwa Yoba kumeso kwa kufikilwa na bino binkumbulu.

 KWĀDI muntu umo umweka bu wādi na bintu byonso—bupeta, bulēmantu, bukomo bwa ngitu, ne būmi bwa kisaka bwa nsangaji. Kupwa, wāponenwa na binkumbulu bilondakane misunsa isatu mituntulu. Mu kitatyi kimo kyonka, wājimija bupeta bwandi bonso. Kupwa, kimpumpu kya malwa kyāipaya bana bandi bonsololo. Kepāijijepo, aye mwine wātumbwa na luba lwāmutulwije mpusu isansa bibi. Padi ye uno ubajingulula kala amba uno muntu i Yoba, muntu wisambilwe nakampata mu mukanda wa Bible utelelwa pa dyandi dijina.—Yoba, shapita 1 ne wa 2.

2 Yoba wādidile amba: “Yo! shi nadipo monka mo nadi ngikadile mu makweji a kalā’a.” (Yoba 3:3; 29:2) Kitatyi kilupuka kinzengele, le ani kavulukangapo būmi bwandi bwa kala? Yoba wādi na būmi buyampe, bumweka bu bwampikwa makambakano nansha amo. Bantu ba bulēme bādi bamulēmeke, bāya ne kwivwana madingi andi. (Yoba 29:5-11) Wādi mpeta, ino wādi umwene lupeto mu muswelo mufwaninwe. (Yoba 31:24, 25, 28) Paādi utana bana-bakaji ba kishala nansha bana banshiye basusuka, wādi wibakwasha. (Yoba 29:12-16) Kadi wādi ulamete nyeke kudi wandi mukaji.—Yoba 31:1, 9, 11.

3. Le Yehova wādi umona Yoba namani?

3 Yoba kādipo na kakoba mu būmi bwandi mwanda wādi utōta Leza. Yehova wānena’mba: “Kemudipo kadi munshi umwifwene aye, nansha umo mwine, mubwaninine muntu moloke, wakwakamwa Leza ne kutyina bibibibi.” (Yoba 1:1, 8) Nansha byādi Yoba na mwikadilo mululame, binkumbulu byāmutene byākombele tonso twaādi nato twa kumukwasha. Byonso byawāingile byājimina, ne ngitu yandi mine yāsusulwa na misanshi ya malwa, wākamba byamwiko ne kya kuba kine kyamupumbwa.

4. Mwanda waka kubandaula matompo a Yoba kudi na kamweno?

4 Na bubine, mu bengidi ba Leza, ke’nkapo Yoba bunka bwandi kete utenwe na byamalwa. Dyalelo, Bene Kidishitu bavule batanwanga na makambakano na oa ātene Yoba. Pa kino, kudi bipangujo bibidi byotufwaninwe kwiipangula: Kubandaula matompo a Yoba kwitukwasha namani shi tubatanwa na kinkumbulu? Ne etufundija namani kwivwanina bakwetu basusuka lusa?

Mwanda Utala Dikōkeji ne Matompo a Bululame

5. Mungya milangwe ya Satana, i kika kyādi kingidila Yoba Leza?

5 Myanda yātene Yoba i mishile mpata na itananga bantu bonso. Dyabola wāpatenye bubinga bwine bwādi bwingidila Yoba Leza, aye Yoba mwine kuyuka mpika. Dyuba dyētene Yehova pamo na bipangwa bya ku mushipiditu momwa mūlu, wākokela milangwe pa ngikadilo milumbuluke ya Yoba, ino Satana wāmutentulula’mba: “Lelo kumusaleipo lusao ne ku njibo yandi kwine, ne lwa ku byonsololo byadi nabyo mitamba yonso’ni, a?” Pa kino, Satana wāfwatakenye amba Yoba ulongelanga byonso pa mwanda wa kamweno kandi—amba mo mulongela ne bengidi bakwabo bonso ba Leza bene. Kwivwana Satana kanena Yehova amba: “Nanshi ōlola kuboko kobe pano, utenge byonsololo byadi nabyo, penepa abulwepo kukakutuka ku mpala yobe?”—Yoba 1:8-11.

6. I mwanda’ka mukata wākolomwene Satana?

6 Uno wādi mwanda mukatampe. Satana wātatene muswelo Yehova wabikadile bantu. Lelo bine Leza ukokeja kuludika diulu ne ntanda na buswe? Nansha bantu bakamutōta’nka na kwisakila pamo na mwādi mufwatakenya Satana? Yehova wālekele Dyabola ashilule bidi kutompa Yoba, koku ukulupile’tu amba mwingidi wandi ukalama bululame ne dikōkeji. O mwanda, Satana wāponejeje Yoba byamalwa bilondakane lunkunkwa-mulongo. Pāmwene Satana amba wakomenwa kunekenya Yoba mu matompo mabajinji, wāmubeleka luba lusansa bininge. Penepa Satana wānena’mba: “Kikoba pa kikoba, eyo byonso bidi na muntu ukapana’byo pa būmi bwandi.”—Yoba 2:4.

7. Dyalelo bengidi ba Leza bafikilwanga na matompo na a Yoba mu miswelo’ka?

7 Nansha shi Bene Kidishitu ba dyalelo kebasusukangapo mu ludingo lumo na mwāsusukile Yoba, ino nabo basusulwanga na byamalwa bya miswelo mishileshile. Bavule basusulwanga na kupangwapangwa nansha na makambakano a kisaka. Kukākilwa mwanda wa kubulwa misokwe nansha kubelabela nako enka musala mukwabo. Bamo bajimijanga ne būmi bwabo pangala pa lwitabijo lwabo. Shako, ketufwaninwepo kufwatakanya amba kinkumbulu ne kinkumbulu kyonso kitutana i enka Satana witupapamwina’kyo. Mwanda, makambakano amoamo alupukilanga ne ku bilubo bya batwe bene nansha pangala pa bulema bwa ngitu botupyene. (Ngalatea 6:7) Kadi batwe bonso tukokeja kukolejibwa na bununu nansha na bimpengele. Bible unena patōkelela amba dyalelo Yehova kakiñangapo mu kingelengele bengidi bandi ku ano masusu onso’a.—Musapudi 9:11.

8. I muswelo’ka wingidijanga Satana byamalwa bitutana?

8 Inoko, Satana ukokeja kwingidija byamalwa bitutana mwanda wa kuzozeja lwitabijo lwetu. Mutumibwa Polo wānene amba wādi ususulwa na “mwiba mu ngitu, ke mukendi wa Satana” kadi, wādi ‘umukupila.’ (2 Kodinda 12:7) Nansha shi ādi makambakano a ku ngitu, kimfwa kumona na kafi, nansha kintu kikwabo, Polo wājingulwile amba Satana ubwanya kwingidija makambakano ne njia yoalenga mwanda wa kujimija nsangaji ne bululame bwandi. (Nkindi 24:10) Dyalelo, Satana ukokeja kutonona ba mu kisaka, balunda ba ku masomo, nansha ke maludiki a kaninga-mpo mwanda wa kupangapanga bengidi ba Leza mu muswelo kampanda.

9. Mwanda waka kupelwa nansha kupangwapangwa kekufwaninwepo kwitutulumuna?

9 Lelo i muswelo’ka otubwanya kunekenya ano makambakano? I na kwiamona bu mukenga wa kulombola’mba buswe botuswele Yehova ne kikōkeji kyetu ku bubikadi bwandi kebyalamukangapo. (Yakoba 1:2-4) Nansha shi tudi mu tusua twa muswelo’ka, kwivwanija mvubu ya kukōkela Leza kuketukwasha tulame bujalale bwetu ku mushipiditu. Mutumibwa Petelo wālembēle Bene Kidishitu amba: “Bānwe baswedibwe, kemukitendelai pa mwanda wa kutompibwa kwa mudilo kudi kwako ko mudi, kwa kwimufikila mwanda wa kwimutompa’mba: I kingi nakyo kyetufikila, mhm.” (1 Petelo 4:12) Polo nandi wāshintulwile amba: “Bonso batele mutyima ku bwine-Leza kupangwapangwa ko kwabo.” (2 Temote 3:12) Satana ukyendelela ne pano kutatana bululame bwa Batumoni ba Yehova, pamo’nka na mwaātatenine bwa Yoba. Bible ulombola na bubine amba mu ano mafuku a mfulo mo mwine mwavudija Satana kutamba bantu ba Leza bulwi.—Kusokwelwa 12:9, 17.

Mwivwanino Mubi ne Madingi Mabi

10. I kika kyādi kibudilwe Yoba kuyuka?

10 Kudi kintu kimo kyādi kibudilwe Yoba kuyuka kyoketufwaninwepo kubulwa kuyuka. I kino: kādipo uyukile mwanda waka wādi ufikilwa na bino byamalwa. O mwanda kyaba kimo Yoba wafwatakenye bilube na kunena amba “upana i Yehova, kadi i Yehova ufundula.” (Yoba 1:21) Mobimwekela, Satana wātompele kupa Yoba milangwe ya kumona’mba Leza ye wādi umuletela masusu.

11. Shintulula mwālongele Yoba paātenwe na byamalwa.

11 Yoba wātyumukilwe mutyima bininge, nansha byaāpelele kutuka Leza mwādi mumusoñaninya wandi mukaji. (Yoba 2:9, 10) Wādi kanena’mba ‘mona’mba babi badi biyampe kumpita ne ami mwine.’ (Yoba 21:7-9) Ye uno wādi padi wiipangula’mba ‘le kika’le kine kimpela Leza mfuto?’ Byaba bimo wādi kaabila kufwa. Kādila’mba: “Ii! shi uswele kumfya mu Kalunga-nyembo, ne kundama kufulakufula, poso’nka bukalabale bobe bupite.”—Yoba 14:13.

12, 13. I muswelo’ka wātenekelwe Yoba na binenwa bya balunda nandi basatu?

12 Yoba wādi na balunda basatu bāile kumupempula, amba abaila “kudila nandi ne kumusenga.” (Yoba 2:11) Ino abo bāikala “basengi ba kukalaja.” (Yoba 16:2) Yoba wādi ukokeja kweyamina kudi balunda nandi na kwibalombola makambakano andi, inoko abo bonso busatu bo bene bavutakenye Yoba milangwe ne kumuvudijija njia ku mutyima.—Yoba 19:2; 26:2.

13 Mungya buluji, Yoba wādi ukokeja kwiipangula’mba: ‘Mwanda waka bimfikila’nka ami? Le bika’le byonongele kemfikilwa na byamalwa byonso bino?’ Bushintuludi bwādi buleta balunda nandi bwādi bulubija milangwe. Bādi bafwatakanya’mba Yoba kasusukangapo bitupu, ye uno’tu mulonge bubi bukatampe. Edifaza wāipangula ne kwipangula’mba: “Le ani onekangapo kasha wampikwa mwanda, a? . . . Ino kudi ami namone badima bukondame, ne kukuna bumpikwa kōloka, baangwila monka.”—Yoba 4:7, 8.

14. Mwanda waka ketufwaninwepo kunena’mba masusu atambanga’nka ku mwiendelejo mubi?

14 Eyo, shi tukuna ku ngitu pa kyaba kya kukuna ku mushipiditu tubwanya kwangula makambakano. (Ngalatea 6:7, 8) Inoko, mu ino ngikadilo ya bintu, kavutakanya kabwanya katamba nansha shi tudi na mwiendelejo wa muswelo’ka. Pa kino, kebifwaninwepo kunena nansha dimo amba muntu wampikwa mwanda kabwanyapo kutanwa na kyamalwa nansha kimo. Yesu Kidishitu mwine bidi, aye wādi “wampikwa kabubi, wakubulwa ne kakiko kēne, mupatulwe ku babipya-mambo,” ino wāfwile lufu lusansa mutyima ku mutyi wa masusu, ne mutumibwa Yakoba nandi wāfwile lufu lwa kwipaibwa. (Bahebelu 7:26; Bilongwa 12:1, 2) Mulangilo mufwe wa Edifaza ne balunda nandi babidi wātonwene Yoba enenene maya ne kwibingija amba kadipo mambo apile. Nansha nabya, binenwa bya kūminija Yoba amba masusu andi i mamufwaninwe kebyābudilwepo padi kwalamuna mumweno waādi umona boloke bwa Leza.—Yoba 34:5; 35:2.

Mwa Kumwena Bukwashi mu Bitatyi bya Byamalwa

15. I mulangilo’ka wa kwitukwasha shi tubatanwa mu masusu?

15 Lelo kudi ñeni yotukokeja kuboila kudi Yoba? Binkumbulu, misongo, nansha kupangwapangwa bibwanya padi kumweka bu kebifwaninwepo. Bantu bakwabo bakokeja kumweka bu kebatanwangapo na makambakano a uno muswelo. (Mitōto 73:3-12) Byaba bimo, i biyampe padi ne kwiipangula bino bipangujo bya mvubu, amba: ‘Lelo buswe bonswele Leza buntononanga kumwingidila nansha shi nafikilwa na bika? Lelo ngikalanga na mutyima wa kupa Yehova muswelo wa “kulondolola yewa umupunika?”’ (Nkindi 27:11; Mateo 22:37) Ketufwaninwepo nansha dimo kuleka binenwa bifwe bya bantu bakwabo bitufikije ku kwalakana Tata wetu wa mūlu. Kaka umo Mwine Kidishitu wa kikōkeji wadi ususuka na misongo ya mobukila mobukila mu myaka mivule wanene dyuba dimo amba: “Ndyukile amba kyonso kileka Yehova kwikala’ko, i kyendele’mo. Ndyukile amba aye mwine ukampa bukomo bunsakilwa. Ne umpanga’bo kala nyeke.”

16. Kinenwa kya Leza kikwashanga namani boba batanwa mu matompo?

16 Batwe pano tudi na buyuki bwa kujingulula biyampe manwa a Satana kupita’ko bwādi nabo Yoba. Mwanda “bātwe ketwidilwepo budyumuku bwandi,” nansha manwa andi mabi. (2 Kodinda 2:11) Ne kadi, tudi na tunangu tuvule tufwaninwe twa kwitukwasha. Mu Bible, mudi nsekununi ya bana-balume ne bana-bakaji ba kikōkeji bāuminine bikoleja bya miswelo ne miswelo. Mutumibwa Polo, muntu wāsusukile mpata kupita bakwabo, wāsonekele amba: “Ke-bintu byonsololo byasonekelwe kala byasonekelwe mwanda wa kwitufundija’mba, pa kutūkija mutyima, ne pa kusengibwa na bisonekwa, twikale ne kukulupila.” (Loma 15:4) Kamoni umo wa mu Bulaya wākutyilwe pangala pa lwitabijo lwandi mu bula bwa divita dya bubidi dya ntanda wāpotele Bible umo ku byakudya byandi bya mafuku asatu matuntulu. Unena’mba: “Bine, kokwa kupota konāmupotele kwāndetele madyese makata mpata! Nansha shi nāfwile nzala, ino nātambwile bidibwa bya ku mushipiditu byānkweshe ñimanije senene pamo na bakwetu mu matompo etu mu byobya bitatyi bya kavutakanya. Nekilamine Bible’wa ne didi kūlu dino.”

17. I mpangiko’ka ikwete’ko Leza ya kwitukwasha tūminine?

17 Kutentekela pa busengi bwitupa Bisonekwa, tudi kadi na bingidilwa bikwabo bivule bishintulula Bible bitupa bwendeji bwitukwasha mwa kulwila na bikoleja. Shi ukimba mu Index des publications Watch Tower, kukabulwepo kutana’mo myanda yafikile bakwenu Bene Kidishitu badi batanwa na matompo pamo na obe. (1 Petelo 5:9) Bikekala biyampe kadi usapwile bakulumpe balangila bakwabo nansha Bene Kidishitu bakwabo bapye myanda yobe. Ne kadi kutabukididila, ubwanya kukimba bukwashi bwa Yehova ne bwa mushipiditu sandu wandi kupityila ku milombelo. Le Polo wādi ūminina ‘bikupilwa’ bya Satana muswelo’ka? I na kwifunda kukulupila mu bukomo bwa Leza. (2 Kodinda 12:9, 10) Wāsonekele amba, “Ne mukomo wa kulonga bintu byonso mudi aye wakunkomeja.”—Fidipai 4:13.

18. I muswelo’ka upānanga banabetu Bene Kidishitu bukwashi bwa mvubu?

18 Nanshi bukwashi byobudi’ko, kokikaka nansha dimo kwibukimba. Nkindi inena’mba: “Shi upungile mu difuku dya tusua, bukomo bobe i butyetye.” (Nkindi 24:10) Enka pamo na mudilanga muswa njibo ya nsono, ne kutyumukwa mutyima nako mo monka, kubwanya kona bululame bwa Mwine Kidishitu. Pa kutyina’mba kino kyaka kyaketufikila, Yehova i mwitupe bukwashi kupityila ku bengidi bandi botudi nabo. Mu bufuku bwākwetwe Yesu, mwikeulu umo wāmumwekēle wāmukomeja pa mutyima. (Luka 22:43) Pādi penda Polo kukakutwa mu Loma, wētene ne banababo ba ku kikwe kya lupoto kya Apeusa ne pa mobo asatu a kifikilo kya beni, ko kufwija “wamufwijako Leza ne mu bidyoma mwakankamana.” (Bilongwa 28:15) Kaka umo Kamoni wa mu Alemanye ukivulukanga ne pano bukwashi bobamukweshe paafikile mu komponi ka malwa ka ku Ravensbrück aye papo ukidi nsongwakaji wa moyomoyo. Uvuluka’mba: “Kaka umo Mwine Kidishitu wāntene nekitwelatwela’tu wāndubula na kyanga kya binebine.” Unena kadi amba, “Kaka mukwabo mwitabije wādi kaundama, wādi kadi enka bwa wami lolo ku mushipiditu.”

“Ikala Wabinebine”

19. I bika byākweshe Yoba akomene Satana mu byonso?

19 Yehova wātelele Yoba bu muntu “uminine mu kwandi kululama.” (Yoba 2:3, Bisonekwa Bitokele) Nansha byādi Yoba na mutyima mutyumuke ne kubulwa kujingulula kine kyasusukila, kājininepo nansha dimo pa mwanda utala dikōkeji. Yoba kātuninepo byonso byādi bimulengeja alame bululame mu būmi. O mwanda wānene ukoma’mba: “Poso’nka ne byo nkafwa nkikafundulapo bu-binebine bwami ko ndi.”—Yoba 27:5.

20. I kika kinenenwa’mba kūminina kudi na mvubu?

20 Kusumininwa kwa uno muswelo kuketukwasha netu tulame bululame bwetu nansha shi tudi mu ngikadilo’ka—mu matompo, mu kukankajibwa, nansha mu byamalwa. Yesu wālombwele kipwilo kya mu Semilena’mba: “Kadi kokikwatwa moyo wa byobya byamalwa byōsaka kumona, mhm; monapo bidi, dyabola ukidi mukwimwela bānwe bamobamo mu kifungo’mba, mutompibwe; kadi mukamona byamalwa [tuvutakanya, tusua, nansha kumweshibwa malwa] mafuku dikumi. Ikala wabinebine byonka ne ku lufu kwine, nabya nami nkakupanga kilukwa kya būmi.”—Kusokwelwa 2:10.

21, 22. I buyuki’ka bubwanya kwitusenga kitatyi kyotūminina mu byamalwa?

21 Mu ino ngikadilo ya bintu yendejibwa na Satana, kūminina kwetu ne bululame bwetu kebikabulwepo kutompibwa. Inoko, Yesu witukulupija’mba shi tubambile meso kumeso, ketudipo na kyotukwatyilwa moyo. Kya mvubu i batwe kwikala ba kikōkeji. Polo wānene amba: “Ke-mantu malwa etu apela, kadi i a kakitatyi katyutyutyutyu,” ne kadi “ntumbo” nansha’mba mpalo itulaile Yehova i “ya nyeke mitabukemo kulema.” (2 Kodinda 4:17, 18) Nansha ke byamalwa bya Yoba bine byādi bya kakitatyi katyutyutyutyu shi twibidingakanye na myaka mivule ya nsangaji yaādi nayo kumeso ne kunyuma kwa matompo.—Yoba 42:16.

22 Shako, mu būmi bwetu kwikalanga byaba bimo byotumonanga’mba matompo abetuzonzeka, ne kumona’mba masusu abetutyintyidila bibi. Mu kishinte kilonda’ko, tukabandaula’mo ñeni mikwabo yotukokeja kuboila ku kūminina kwāuminine Yoba mu byonso byāmutene. Ne kadi tukamona muswelo otubwanya kukankamika bakwetu batanwa mu makambakano.

Lelo Ukalondolola Namani?

• I mwanda’ka mukatampe wākolomwene Satana pa mwanda utala bululame bwa Yoba?

• Mwanda waka kupangwapangwa kekufwaninwepo kwitutulumuna bipite?

• Yehova witukwashanga namani tūminine?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Bifwatulo pa paje 15]

Bukimbi, kwisamba na Bene Kidishitu bapye, ne kushitwila Leza mutyima mu milombelo kubwanya kwitukwasha tūminine