Mwanda wa Yehova I Mūmi

 Myanda Mikatampe ya mu Ñimbo ya Mitōto: Mukanda V

MPETA ubwanya kunena’mba: “Po bakekalanga betu bāna, bāna-balume, bwa mityi mitame mu bunkasampe bwabo; kadi betu bāna, bāna-bakaji, pamo bwa mabwe masonge a mu difinko monka mwendele muswelo wa njibo mikatampe ya mulopwe. Pakayūlanga tupombo twetu, . . . ne mikōko yetu ībutulanga tununu twa makumi a tununu.” Kadi, boba banekenye nabo babwanya padi kunena’mba: “Kebo ba nsangaji yabo, shabo, bano bantu bano badi namino.” Ino, mulembi wa mitōto aye unena’mba: “Kebo ba nsangaji yabo, shabo, boba bantu ba Leza wabo i Yehova.” (Mitōto 144:12-15) Bine, le babulwa’yo namani? Yehova i Leza wa nsangaji, ne boba bamutōta nabo bafwaninwe kuyulwa na nsangaji. (1 Temote 1:11) Buno bubinebine i bumweke patōka mu kipindi kya mfulo kya ñimbo ya ku bukomo bwa mushipiditu idi mu Mitōto 107 kutūla ku 150.

Mukanda V wa Ñimbo ya Mitōto nao ulombola patōka ngikadilo mitabuke bukata ya Yehova, kubadila’mo ne kanye ka buswe, bubine, ne buyampe. Shi tujingulule biyampe bumuntu bwa Leza, ketukabulwepo kumuswa ne kumwakamwa. Bino nabyo bituletelanga nsangaji. Bine, Mukanda V wa Ñimbo ya Mitōto udi na musapu wa mvubu mikatampe kotudi!—Bahebelu 4:12.

BA NSANGAJI PANGALA PA LUSA LWA YEHOVA

(Mitōto 107:1–119:176)

Bayuda pa kutamba mu bupika bwa Babiloni, bāimbile amba: “Bantu bamutendele Yehova pa mwanda wa būmuntu bwandi, ne pa mīngilo yandi ya kutendelwa pa bāna ba bantu.” (Mitōto 107:8, 15, 21, 31) Davida wātendele Yehova na kumwimbila’mba: “Binebine byobe bifika ne ku makumbi.” (Mitōto 108:4) Mu lwimbo lulonda’ko, wālombele amba: “Nkwasheko, abe Yehova Leza wami; Bampandije monka mwikadile lusa lobe.” (Mitōto 109:18, 19, 26) Mutōto wa 110 unena bupolofeto butala buludiki bwa Meshiasa. Mitōto 111:10 inena’mba: “Kwakamwa Yehova e ngalwilo ya ñeni.” Mutōto ulonda’ko nao unena’mba: “Keye wa katōkwe kandi, shandi! Yewa muntu wakaminwe Yehova.”—Mitōto 112:1.

Mitōto 113 kutūla ku 118 itwa bu Mitōto ya Halele, mwanda ipituluka divule kishima “Tendelai Yehova,” ko kunena’mba “Aleluya.” Kukwatañana na Mishnah, bilembwa bya myaka katwa ka busatu bilembelwe’mo myanda ya kishi kibajinjibajinji, binena amba ino ñimbo yādi imbwa pa Pashika ne pa mafetyi ādi alongwa na Bayuda disatu pa mwaka. Mutōto mulampe kupita yonso mu Bible i wa 119, utendela kinenwa nansha musapu wa Yehova usokwelwe.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

109:23—I bika byādi bisaka kunena Davida pa kunena’mba: “Nakube bwa mujiñininya mulampe”? Davida wādi’tu unena mu muneneno wa kusāsula mwawēivwanine amba kadi pabwipi na kufwa.—Mitōto 102:11.

110:1, 2—Lelo Yesu Kidishitu, ‘mfumwandya Davida,’ wālongele bika pawākashikete ku kuboko kwa lundyo lwa Leza? Kupwa’tu kwa kusanguka, Yesu wākandile monwa mūlu kakungile ku kuboko kwa lundyo lwa Leza kufika’nka ne paābikele bu Mulopwe mu 1914. Mu kine kitatyi’kya, Yesu wādi ubikele pa balondi bandi bashingwe māni, wibakwasha mu mwingilo wabo wa kusapula ne kulonga bana  ba bwanga koku kasha wibateakanya mwa kukaludikila nandi mu Bulopwe.— Mateo 24:14; 28:18-20; Luka 22:28-30.

110:4—I bika Yehova byaādi ‘mutyipe ne kwalamuka mpika’? Uno mutyipo i wa kipwano kyāpwene Yehova na Yesu Kidishitu kya kumubikika bu Mulopwe ne kumutūla bu Mupidishitu Mukatampe.—Luka 22:29.

113:3—Dijina dya Yehova ditendelwanga muswelo’ka tamba “ku kutamba kwa dyuba ne ku kushika kwadyo”? Ke kunenapo amba kudi’tu kibumbo kya bantu bamo kete bamutōta difuku ne difuku. Monka mumunikilanga mikejima ya dyuba ntanda yonso tamba ku kutamba kwa dyuba kutunduka kufika ne ku kupona kwadyo kushika, ne Yehova nandi mo monka utendelwanga ntanda yonso. Kino kekikokejika’po kwampikwa kwingidila kya pamo. Byotudi Batumoni ba Yehova, tudi na dyese dikatampe dya kutendela Leza ne kwingila na kininga mwingilo wa kusapula Bulopwe.

116:15—Lelo ‘lufu lwa bapandulwe’mo ba Yehova i lulēme ku meso andi’ muswelo’ka? Lufu lwa kipukwi, nansha lwa kibumbo kyonso kya batōtyi ba kikōkeji ba Yehova i lulēme, lwa lupoto lukande mpata, o mwanda Yehova ketabijapo lwibafikile. Shi Yehova eluleke lwibafikile, nankyo bikamweka amba balwana nandi badi na bukomo kumutabuka. Kadi longa i kutupu wadi wa kushala pano pa ntanda bu kyalwilo kya ntanda mipya.

119:71—Kumona malwa kukokeja kwikala kunengele namani? Malwa akokeja kwitukwasha tukulupile bininge mudi Yehova, tumulombele na kininga, ne kutakamana mu kifundwa kya Bible ne kwingidija byokinena. Kadi, muswelo otulwa na makambakano ukasokola bukōkekōke bwetu botufwaninwe kwilemununa. Masusu keaketupepo bululu shi twialeka etutōkeje.

119:96—“Mfulo ya bubwanininye bonso” ishintulula bika? Mulembi wa Mitōto wisambila pa kubwaninina mungya mumweno wa bantu. Mobimwekela wādi ulanga’mba bantu badi na mumweno mwīpi pa bitala bubwaninine. Ino mbila ya Leza keidipo na mikalo. Ndudi yayo ibwanya kwingidijibwa mu myanda yonso ya umbūmi. Mu Bible Bisonekwa Bitokele mutangwa’mba: “Namone buya bonso budi na mfulo, enka mbila yobe yo ke idi na mfulo.”

119:164—Kutendela Leza “pasamba-pabidi mu dyuba dimo dyonka” kushintulula namani?

Kibalwa isamba-ibidi kifunkilanga divule pa butuntulu. Nanshi mulembi wa mitōto usaka kunena’mba Yehova ye mufwaninwe kupebwa ntumbo yonsololo.

Ñeni Yotuboila’ko:

107:27-31. Tunangu twa bantu ‘tukafudilwa ne kufudilwa’ pakaposoka Amakedona. (Kusokwelwa 16:14, 16) Ketubwanyapo kupandija muntu nansha umo ku bonakani. Enka boba bakulupile kupandijibwa na Yehova kete bo ‘bakatendela Yehova pa mwanda wa bumuntu bwandi.’

109:30, 31; 110:5. Kuboko kwa lundyo kwa mushidika kukwatanga kipete, ino kubulwanga kukingwa mwanda ngabo ikalanga ku kuboko kwa lunkuso. Mu muneneno wa kyelekejo, Yehova nandi udi “ku kuboko kwa lundyo” kwa bengidi bandi mwanda wa kwibalwila. Nanshi wibalamanga ne kwibakwasha—bine, buno i bubinga botufwaninwe ‘kumufwijija’ko Yehova’ bikata!

113:4-9. Yehova i mulampe peulu, ino wīpelulanga aye mwine pa “kubandila bintu bidi mulu.” Kadi utanga mutyima ku mulanda, ne ku udi makasa, ne ku ñumba. Yehova, Mfumu Mubikadi, i mwityepeje kadi usakanga batōtyi bandi nabo bekale betyepeje.—Yakoba 4:6.

114:3-7. Kwifunda bilongwa bya kutendelwa bya Yehova byaālongēle bantu bandi pa Kalunga Katyila, ku Munonga wa Yodano, ne ku Lūlu lwa Shinai kufwaninwe kwitutenga bininge ku mityima. Bantu belekejibwe na “ntanda” bafwaninwe kwivwana nzuba—mu muneneno wa kyelekejo bafwaninwe ‘kuzakala’—pa mwanda wa Mfumwetu.

119:97-101. Kwikala ne ñeni, kuyūkidija, ne kwivwanija kwa Kinenwa kya Leza kwitulamanga ku bikambija bya ku mushipiditu.

119:105. Kinenwa kya Leza i kinanu kya ku maulu etu mwanda kikokeja kwitukwasha tulwe na makambakano a mu ano mafuku. Kadi mu muneneno wa kyelekejo, kitumunikilanga mu  dishinda, mwanda kitulombolanga mpango ya Leza ikafikidila ku mafuku a kumeso.

BA NSANGAJI NANSHA BYOKUDI BIKOLEJA

(Mitōto 120:1–145:21)

I muswelo’ka otukokeja kulwa na matompo ne kunekenya bikoleja? Mitōto 120 kutūla ku 134 ileta kilondololwa kipotoloke ku kino kipangujo. Tukokeja kunekenya makambakano ne kulama nsangaji yetu na kukulupila mu bukwashi bwa Yehova. Ino mitōto, itwa ne bu Ñimbo ya Kukanda, mobimwekela yādi imbwa pādi penda Bene Isalela ku masobo ku Yelusalema.

Mitōto 135 ne 136 ita Yehova bu Yewa ulongele kyonso kimusangaja, mwanda i mwishile kulampe na bankishi bampikwa bukwashi. Mutōto wa 136 i lwimbo lwimbwe na kwitundaija, ko kunena’mba kipindi kya mfulo kya vese ne vese kimbwa na kutundaija kipindi kibajinji. Mutōto ulonda’ko ulombola mwātyumukilwe Bayuda mutyima mu Babiloni bādi bakimba kukatōta Yehova ku Ziona. Ñimbo ya Mitōto ya tamba ku wa 138 kutūla ku wa 145 i ya Davida. Wādi usaka ‘kufwija’ko Yehova ne mutyima wandi onso.’ Mwanda waka? Aye mwine unena’mba: “Mwanda ami ne kipangwa kya malwa, kya kutendelwa.” (Mitōto 138:1; 139:14) Mu Mitōto 140 kutūla ku 144, Davida ulombela kudi Yehova amukinge ku bantu babi, amudingile umboloke, amunyongolole ku bamupangapanga, ne kumuludika mu mwiendelejo. Kadi umwekeja patōka mwikadile bantu ba Yehova na nsangaji mikatampe. (Mitōto 144:15) Davida unena pa kupwa kubandaula bukatampe ne buyampe bwa Leza amba: “Kyakanwa kyami kikanenanga mitendelo ya Yehova; kadi bantu bonso batōte dijina dyandi dikola nyeke na nyeke.”—Mitōto 145:21.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

122:3—Lelo Yelusalema “ushimikilwe bwa kibundi kya kibulukutu” namani? Mobo a mu Yelusalema ādi mefwenefwene, monka mwādi mūbakilwa divule bibundi mu myaka ya kala’ya. Kibundi kyādi kibungile pamo, o mwanda kyādi kipēla kwikikinga ku balwana. Kadi kuno kwifwena kwa mobo kwādi kukwasha bekadi ba mu kino kibundi bekale kwikūkila ne kwikinga pampikwa kukolelwa. Kino kyelekeja bumo bwa ku mushipiditu bwādi na bisaka 12 bya Isalela pobādi bebungila pamo kutōta.

123:2—Lelo meso a bapika elekeja bika? Bapika bana-balume ne bana-bakaji batalanga kudi mfumwabo ne mulelwa nandi kudi inandi dya bulelwa pangala pa buluji bubidi: Kuyuka bisaka mfumwandi, kadi ne kukimba amulame ne kumupa bimusakilwa mu būmi. Mo monka netu tutalanga kudi Yehova mwanda wa kuyuka kiswa-mutyima kyandi ne kukimba kwitabijibwa nandi.

131:1-3—Davida ‘wataleje muya wandi pamo bwa mwana walekejibwa na inandi’ muswelo’ka? Monka mwifundilanga mwana walekejibwa mabele kutalala ne kusengwa mu kuboko kwa inandi, mo monka ne Davida nandi wāfundile kutalaja muya wandi “bwa mwana walekejibwa na inandi.” Muswelo’ka? Na kuleka kwikala na mutyima wa kibengo ne na meso a mutadilo wa kipuni kadi ne na kuleka kulonga bintu bimupite kipimo. Pa kyaba kya kukimba ntumbo, Davida aye wādi ujingulula byobya byakabwanyapo kulonga kadi wādi wityepeja. Netu tufwaninwe kwiula mwikadilo wandi, nakampata potupebwa madyese mu kipwilo.

Ñeni Yotuboila’ko:

120:1, 2, 6, 7. Lumvuba ne kudibululañana kusanshijanga bakwetu bininge. Shi tulame ludimi lwetu nankyo tubalombola’mba ‘ndoe yo yetu.’

 120:3, 4. Shi tutyumwina mu manwi muntu wa “ludimi lwa kyongo,” nabya tukakankamikwa pa kuyuka amba Yehova usa kolola myanda pa kitatyi kifwaninwe. Bantu ba ludimi lwa kyongo bakamweshibwa malwa ku maboko a ‘kilobo.’ Bine bakekala bwa bisuku kitatyi kya butyibi bwa bukalabale bwa Yehova bwelekejibwe na “makala a kimuna.”

127:1, 2. Mu byonso byotulonga, tunyemenei kudi Yehova wa kwituludika.

133:1-3. Bumo bwa bantu ba Yehova bine i buyampe, butalaja ne kutūkija mutyima. Ketufwaninwepo kuvutakanya’bo na kukimba kuboya bakwetu bilubo, kwipotomeja, nansha kutompolatompola.

137:1, 5, 6. Batōtyi ba Yehova bādi mu bu misungi bādi balamete ku Ziona—kyelekejo kya bulongolodi bwa Leza. Lelo batwe netu? Lelo netu tulamete binebine ku bulongolodi bwingidijibwa na Yehova dyalelo?

138:2. Yehova ‘watumbija kinenwa kyandi kutabuka ne dijina dyandi dine’ mwanda milao yandi yālaile mu dijina dyandi ikafikidila mu muswelo oketwadipo tulangila. Bine, kudi madyese a kutendelwa otukeselwa kumeso’ku.

139:1-6, 15, 16. Yehova uyukile mingilo yetu, milangwe yetu, ne binenwa byetu bine kumeso kwa batwe kwibinena. Wituyukile tamba’tu potukidi bu kitete mu dimi, ne biungo bya ngitu yetu bine kebyamwekele. Kuyuka kwituyukile Leza muntu ne muntu nako i kwa “kutendela” byamwiko. Kino bine i kintu kitukankamika pa kuyuka’mba Yehova kamonangapo’tu enka bikambija byotwikonda nabyo kete, ino umonanga ne muswelo obitusansa mwine!

139:7-12. I kutupu kuntu nansha kumo kotubwanya kwenda kukalepela Yehova pa kwitukomeja.

139:17, 18. Lelo buyuki bwa Yehova budi biyampe kotudi? (Nkindi 2:10) Shi i amo, nankyo bine twi batane nsulo ya nsangaji keidi mpwilo. Milangwe ya Yehova ‘itabukile musenga’ kuvula. Bine, bya kwifunda padi aye i bivule nyeke.

139:23, 24. Tufwaninwe kulomba Yehova abandaule milangwe yetu shi tudi mu ‘mashinda a bubi’—milangwe ya kubulwa kufwaninwa, bilokoloko, ne kukanina kubi kwa mutyima—ne kumulomba etukwashe kufundula’yo.

143:4-7. Tubwanya namani kūminina nansha ke makambakano makomo? Lufungulo lwitupa mulembi wa mitōto i luno: Tufwatakanyei bilongwa bya Yehova, tulangei mingilo ya makasa andi, ne kumulomba bukwashi.

“Tendelai Yehova”

Kipindi ne kipindi kya mu bipindi biná bibajinji bya mitōto kifula na binenwa bya kutendela Yehova. (Mitōto 41:13; 72:19, 20; 89:52; 106:48) Kino kipindi kya mfulo nakyo i kifule’nka na mitendelo kudi Yehova. Mitōto 150:6 ifula amba: “Bintu byonsololo bidi ne muya bitendele Yehova. Tendelai Yehova.” Bine, kino kikafikidila mu ntanda impya ya Leza.

Shi twele milafwe ku kitatyi kya madyese kīya kumeso, tukamona’mba tudi na bubinga bwa kutumbijija Leza wa bine ne kutendela dijina dyandi. Potulangulukila pa nsangaji yotudi nayo mwanda wa kuyuka kotwayuka Yehova ne kupwana kotwapwana nandi, mwene kino kitutonona tumutendele na mutyima wa kumufwija’ko?

[Kifwatulo pa paje 31]

Bilongwa bya kutendelwa bya Yehova bilenga nzuba

[Kifwatulo pa paje 32]

Milangwe ya Yehova ‘itabukile musenga’ kuvula