Swa Leza Mwanda Aye Ukuswele

“Ukasanswa Yehova Leza obe, ne mutyima obe onso, ne muya obe onso, ne manwa obe onso.”—MATEO 22:37.

1, 2. Lelo i kika kyāletele kipangujo kya kuyuka kijila kikatampe?

 UNO mwanda wālupwile lupata lukata umbukata bwa Bafadiseo mu mafuku a Yesu. Le i kijila’ka kipityile bukata mu bijila 600 ne musubu bya mu Mukanda wa Bijila? Le i kijila kya kwela bitapwa? Na bubine, bitapwa byādi byelwa mwanda wa kulekelwa bubi ne mwanda wa kufwija’ko Leza. Nansha’mba lelo kijila kikatakata kyādi kya kutwejibwa kwisao? Kino nakyo kyādi na mvubu, mwanda kutwejibwa kwisao kyādi kiyukeno kya kipwano kyāsambile Yehova ne Abalahama.—Ngalwilo 17:9-13.

² Ku mutamba mukwabo, mobimwekela Bafadiseo balama kishi bādi balanga’mba kijila kyonso kyāletele Leza kyādi na mvubu—nansha bimweka bimo bu bya mvubu mityetye—o mwanda i bibi kuzunzula kijila kampanda pangala pa bikwabo. Bafadiseo bātyibile mbila ya kwipangula Yesu kino kipangujo kilenga lupata. Amba padi ukokeja kwisamba kintu kampanda kibwanya kona ntumbo yandi bantu baleke kumukulupila. Umo wa mu abo wāfwena Yesu ne kumwipangula’mba: “Lelo kijila kikatampe mu bijila byonso mu mukanda-wabijila i kyepi le?”—Mateo 22:34-36.

3. Yesu wānene amba i kijila’ka kikatampe kupita byonso?

³ Malondololo āletele Yesu adi na mvubu mikatampe kotudi dyalelo. Mu malondololo, Yesu wātelele mu kimo kintu kine kyādi kya mvubu ne kikendelela kwikala kya mvubu mu mutōtelo wa bine. Yesu wāpitulukile mu binenwa bya mu Kupituluka mu Bijila 6:5, amba: “Ukasanswa Yehova Leza obe, ne mutyima obe onso, ne muya obe onso, ne manwa obe onso. Kino kyo kibajinji kidipo ne bukata’kyo.” Nansha byāipangwile Mufadiseo’wa enka kijila kimo kyonka, ino Yesu wāmulombwele’po ne kikwabo. Wāpituluka mu binenwa bidi mu Bene Levi 19:18, amba: “Kya bubidi kikwabo kidingakene nakyo’mba: Ukasanswa mukwenu na abe mwine.” Kupwa Yesu wālombola’mba pa bino bijila bibidi po pemanine butōtyi bonso butōka. Kutyina muntu wakanena amba utandikanga bijila mungya mvubu yabyo, Yesu wāvuya amba: “I ponka pa bino bijila bibidi e po pa kitako kya mukanda onso wabijila ne wabapolofeto.” (Mateo 22:37-40) Mu kino kishinte, tukabandaula’mo kijila kipite bukata ku byonso pa bino bibidi. Mwanda waka tufwaninwe kuswa Leza? I muswelo’ka otukalombola’mba tuswele Leza? Ne i muswelo’ka otubwanya kutamija buno buswe? Kutana malondololo ku bino bipangujo kudi na mvubu, mwanda shi tusaka kusangaja Yehova, tufwaninwe kumuswa na mutyima wetu onso, ne muya wetu onso, ne ñeni yetu yonso.

Mvubu ya Buswe

4, 5. (a) Mwanda waka Mufadiseo kātulumukilepo byānene Yesu? (b) I bika bidi na mvubu kudi Leza kupita bitapwa ne byabuntu?

⁴ Bimweka’mba yewa Mufadiseo wāipangwile Yesu kāfityilwepo mutyima nansha kutulumuka  malondololo āmupelwe. Wādi uyukile amba kuswa Leza i kintu kya mvubu mu butōtyi, nansha byādi bikomenwa bavule kwikala na buswe. Mu mashinakoka, bādi na kibidiji kya kupituluka na diwi dikata mu lulombelo lwa Bayuda lwitwa bu Shema, nansha bu kwisāsa kwa mu lwitabijo, mubadilwa ne binenwa bya Kupituluka 6:4-9 byāpitulukile’mo Yesu. Mu Mako, mudi nsekununi mikwatañane na ino, Mufadiseo wālombwele Yesu amba: “Abe Mufundiji, i binebine mo wanena’mba: kudi Leza umo enka kadi kutupu ungi i yenka aye. Ne kumusanswa ne mutyima onso, ne ñeni yonso, ne muya onso, ne bukomo bonso, kadi kusanswa mukwenu pamo’nka nābe mwine, nankyo ko kukila byonso bisokwa bya kwela Leza ne bitapwa.”—Mako 12:32, 33.

⁵ Bine, nansha byādi bilomba Bijila kwela byakwela bisokwe ne bitapwa, kya mvubu kinekine kudi Leza i mutyima wa buswe wa bengidi bandi. Kupāna musolwe umo kudi Leza na buswe ne kwipāna ponka kwādi na mvubu ku meso andi kupita’ko tununu ne tununu twa mikōko milume ipānwa na mutyima mubi. (Mika 6:6-8) Vuluka lusango lwa yewa mwana-mukaji wa kishala mufudilwe wāmwenwe na Yesu ku tempelo mu Yelusalema. Tulupeto tubidi twaātūdile mu kilambwilo ketwādipo tubwanya kupota nansha musolwe umo. Inoko, kyokya kyabuntu, byokyāpēnwe na mutyima wa kuswa Yehova, kyāikele kya mvubu kupita’ko ne byabuntu bikatakata byātūdilwe na bampeta mu bya musubu byabo. (Mako 12:41-44) Bine, uno mwanda ukankamika’po kashā pa kuyuka’mba Yehova ukwatanga na bulēme byonso byotubwanya kulombola mungya ngikadilo yotudi’mo—na buswe bwetu kwadi!

6. Lelo i bika byālembele Polo pa mvubu ya buswe?

⁶ Mutumibwa Polo wālombwele mvubu ya buswe mu mutōtelo wa bine, wāsoneka’mba: “Shi nene ne ndimi ya bantu, shi ya bamwikeulu, ne lusapo mpika, nabya nālamuka bwa ñweñani ya bilonda, nansha pamo na kuvuma kwa lubembo. Kadi shi ngidi ne kyabuntu kya kufumika myanda, ne kuyūka bifibwe byonso, ne ñeni yonso; kadi shi ngidi ne lwitabijo lonso lwa kutundulula ne ngulu mikatampe, ino lusapo mpika nankyo ngidi wa bitupubitupu. Ino kadi wivwane mpane bintu byami byonsololo kudisha balanda; kadi wivwane nēpane ngitu kusokwa, ne lusapopo mpika, nankyo nkidipo ne kyo monamo, nansha kimo.” (1 Kodinda 13:1-3) I kimweke patōka’mba, buswe budi na mvubu mu butōtyi bwetu shi tusaka tusangaje Leza. Inoko, i muswelo’ka otukalombola’mba tuswele Yehova?

Mwa Kulombwela Buswe Bwetu Kudi Yehova

7, 8. Lelo i muswelo’ka otubwanya kulombola buswe bwetu kudi Yehova?

⁷ Bavule betabije amba buswe i malangatyima eilanga ao mene; pamo bwa buswe bwa ba mulume ne mukaji. Inoko, buswe bwa bine ke kintupo kyotwivwana bitupu. Abo bwikalanga bumwekela ku bilongwa, ke ku malangatyimapo. Bible utela buswe amba i “dishinda ditabukilemo kunengela” ne bu kintu kyotukokeja ‘kusakidila byamalwa’tu.’ (1 Kodinda 12:31; 14:1) Bene Kidishitu i bakankamikwe kwikala na buswe, ke’nkapo “bwa ku ludimi; poso mu bilongwa bya binebine.”—1 Yoano 3:18.

⁸ Kuswa Leza kwituningila tulonge byobya bimusangaja ne kubingija bubikadi bwandi ne kwibukwatakanya, mu binenwa ne mu bilongwa. Bwitutonona twepuke kuswa ntanda ne mashinda ayo ampikwa bwine Leza. (1 Yoano 2:15, 16) Boba baswele Leza bashikilwe bibi. (Mitōto 97:10) Kadi mu kuswa Leza mubadilwa ne buswe bwa kuswa mukwetu, botukesambila’po mu kishinte kilonda’ko. Pakwabo napo, buswe bwa kuswa Leza bwitusakila kwikala na kikōkeji. Bible unena’mba: “Ke-luntu luno namino lo lusa lwa Leza, lwa’mba tulame bijila byandi.”—1 Yoano 5:3.

9. I muswelo’ka wālombwele Yesu buswe bwandi kudi Leza?

⁹ Yesu wālombwele mu muswelo mubwaninine mwa kuswela Leza. Buswe bwāmutonwene ataluke mu kīkalo kyandi kya mūlu ne kwiya pano pa ntanda bu muntu. Bwamutonwene atumbije Shandi kupityila ku bintu byaādi ulonga ne byaādi ufundija. Buswe  bwamutonwene ekale “kukōkela [ne] ku lufu.” (Fidipai 2:8) Kino kikōkeji—kilomboji kya buswe—kyāshitwidile ba kikōkeji dishinda dya kwikala boloke ku meso a Leza. Polo wāsonekele amba: “Mifutululo ya muntu umo [Adama] ībalengeja bangibangi bupya-mambo, i yenka nabya ne pa kikōkeji kya muntu umo [Yesu Kidishitu] bavule bene bakalengejibwa boloke.”—Loma 5:19.

10. I kika kinenenwa’mba kuswa Leza i ne kwikala na kikōkeji?

¹⁰ Batwe netu, tulombolanga buswe bwetu na kwikala na kikōkeji pamo bwa Yesu. Yoano mutumibwa muswedibwe wa Yesu wālembele amba: “Buswe budi mu kulonda mbila yandi.” (2 Yoano 6, BB) Boba baswele Yehova babilanga bwendeji bwandi. Mwanda bayukile amba kebabwanyapo kuludika matabula abo abo bene, bakulupile mu tunangu twa Leza ne kukōkelela ku bwendeji bwandi bwa buswe. (Yelemia 10:23) Badi pamo’nka bwa Bene Belea ba mityima miyampe baitabije musapu wa Leza ne “mutyima onka wa lubilo,” ke basakesake kulonga kiswa-mutyima wa Leza. (Bilongwa 17:11) Bādi babandaula Bisonekwa na katentekeji mwa kwivwanijija kiswa-mutyima kya Leza ne pa mfulo, amba kibakwashe balombole buswe na bilongwa bya kikōkeji.

11. Lelo kuswa Leza ne mutyima wetu onso, ñeni yetu yonso, muya wetu onso, ne bukomo bwetu bonso kushintulula bika?

¹¹ Yesu wānene amba tufwaninwe kuswa Leza na mutyima wetu onso, ñeni yetu yonso, muya wetu onso, ne bukomo bwetu bonso. (Mako 12:30) Buswe budi namino butambanga ku mutyima, kubadila’mo ne malango etu, masakila, ne milangwe mine, koku twikele na kipyupyu kya kusangaja Yehova. Kadi tufwaninwe kuswa na ñeni yetu. Kwipāna kwetu ke kwa bupofupo; mwanda twi bafikile pa kuyuka Yehova—ngikadilo yandi, misoñanya yandi, ne mpango yandi. Twingidijanga muya wetu onso, butuntulu bwetu bonso ne būmi botudi nabo, mwanda wa kumwingidila ne kumutendela. Kadi twingidijanga’po ne bukomo bwetu bonso.

Kine Kyotufwaninwe Kuswela Yehova

12. Mwanda waka Leza usaka tumuswe?

¹² Bubinga bumo botufwaninwe kuswela Yehova i mwanda aye usaka twiule ngikadilo yandi. Leza ye nsulo ya buswe kadi ye kimfwa kya buswe bwa mfulo ne ngalwilo. Mutumibwa Yoano wālembele ku bukomo bwa mushipiditu amba, “Leza i buswe.” (1 Yoano 4:8, BB) Bantu bāpangilwe mu kimfwa kya Leza; nanshi tunenwe kwikala na buswe. Kadi kyalwilo kya bubikadi bwa Yehova i buswe. Usaka boba bamwingidila bamwingidile na buswe kadi baswe ne muludikilo wandi moloke. Bine, buswe budi na mvubu pa kulama ndoe ne bumo mu bipangwa byonso.

13. (a) Mwanda waka Bene Isalela bānenwe amba: “Ukasanswa Yehova Leza obe”? (b) Mwanda waka i byendele’mo Yehova etulombe netu tumuswe?

¹³ Bubinga bukwabo bwa kuswela Yehova i mutyima wetu wa kufwija’ko pa byobya byaetulongela. Vuluka, Yesu wānene Bayuda amba: “Ukasanswa Yehova Leza obe.” Kebādipo banenwe kuswa Leza udi nabo kulampe ne okebayukilepo. Bādi ba kuswa yewa Muntu wādi wibaswele. Yehova wādi wabo Leza. I Aye wēbalupwile mu Edipito ne kwibatweja mu Ntanda ya Mulao, wenda wibakinga, wibakwasha, ne kwibakwatakanya, wibadingila ne na buswe. Ne dyalelo dine, Yehova i wetu Leza, i aye wāpēne wandi Mwana bu kikūlwa kya batwe kumwena’ko būmi bwa nyeke. Bine, i byendele’mo Yehova etulombe netu tumuswe! Buswe bwetu i bwa kujokeja; tunenwe kuswa Leza mwanda aye wituswele. Buswe bwetu i bwa kuswa Aye “umbajinji kwituswa.”—1 Yoano 4:19.

14. Lelo buswe bwa Yehova budingakene namani na bwa mbutwile wa buswe?

¹⁴ Yehova uswele bantu pamo’nka bwa mbutwile uswele bandi bana. Nansha byobadi bampikwa kubwaninina, bambutwile ba buswe bengilanga myaka mivule pa kutamija babo bana, bajimijanga ne bintu bivule bine. Bambutwile bafundijanga babo bana, bebakankamika, bebakwasha, ne kwibadingila mwanda basenswe bekale na nsangaji ne kutubuluka. Lelo bambutwile nabo basakanga kulongelwa bika? Basakanga babo bana bebaswe ne kulama mu mutyima byobya byobebalongele pangala pa  kamweno kabo. Lelo kumwenepo amba i byendele’mo Tata wetu wa mūlu mubwaninine atengele kotudi mutyima wa kufwija’ko ne buswe pangala pa byonso byaetulongela?

Kutamija Buswe bwa Kuswa Leza

15. I ditabula’ka dibajinji dya kutabula pa kutamija buswe bwa kuswa Leza?

¹⁵ Kashā ketwamwene Leza nansha kwivwana diwi dyandi. (Yoano 1:18). Inoko, witwita tusambe nandi kipwano kya buswe. (Yakoba 4:8) Lelo tubwanya kwikilonga namani? Ditabula dibajinji dya mwa kuswela muntu i kumuyuka bidi; i bikomo kusanswa bininge muntu oketuyukilepo. Yehova i mulete Bible, Kinenwa kyandi, pa kusaka’mba tumuyuke. O mwanda mwine Yehova, witukankamika kupityila ku bulongolodi bwandi kutanga Bible kitatyi ne kitatyi. Bible witufundija myanda ya Leza, ngikadilo yandi, bumuntu bwandi, ne mwaikadile na bantu mu tununu ne tununu twa myaka. Kitatyi kyotulangulukila pa ino nsekununi, mutyima wetu wa kufwija’ko ne buswe kwadi byendanga bitama.—Loma 15:4.

16. Potulangulukila pa mwingilo wa Yesu, buswe botuswele Leza bukatama muswelo’ka?

 ¹⁶ Muswelo mukatampe otubwanya kutama mu buswe bwa kuswa Yehova i kulangulukila pa būmi ne mwingilo wa Yesu. Yesu wēlombwele binebine bu kimfwa kibwaninine kya Shandi, wānena ne kunena’mba: “Wakumona ami nankyo wamone ne Tata mwine?” (Yoano 14:9) Lelo kwikele’po utengwa na lusa lwālombwele Yesu na kusangwila mwana-mukaji umo wa kishala wandi mwana umo kete wa kwibutwila? (Luka 7:11-15) Lelo ke mwandapo usangaja pa kuyuka’mba aye—Mwana Leza, yewa muntu mukatakata wa kashā ne kashele—wētyepeje na koija maulu a bandi bana ba bwanga? (Yoano 13:3-5) Lelo kutengelwe’po ku mutyima pa kuyuka’mba nansha byaādi muntu mukatakata wa kashā kadi wa tunangu tutabuke twa bantu bonso, wādi muntu ulumbwa na bonso, enka ne bana batyetye bene? (Mako 10:13, 14) Kitatyi kyotulangulukila pa bino bintu na mutyima wa kufwija’ko, tukekala pamo bwa Bene Kidishitu bātuminwe mukanda na Petelo amba: “Aye [Yesu] o musenswe wakubulwa kumona.” (1 Petelo 1:8) Penda patama buswe bwetu kudi Yesu, ne buswe bwa Yehova nabo bwendanga butama.

17, 18. I byabuntu’ka bya buswe bibwanya kutamija buswe botumuswele shi tulangulukila’po?

¹⁷ Muswelo mukwabo otubwanya kutama mu buswe botuswele Leza i na kulangulukila pa byabuntu bivule byaetupa amba tusangele būmi—buya bwa bupangi, bidibwa bya musonso bishileshile ne byampikwa mpwilo, kipwano kya kyanga kya balunda bayampe, ne bintu bikwabo bitobala kebibadika bitupa nsangaji ne kuloelelwa. (Bilongwa 14:17) Ponso potwenda twifunda myanda ya Leza wetu, bubinga bwa kumufwijija’ko pangala pa buyampe ne buntu bwandi bwampikwa mfulo nabo bwenda buvula. Langila’tu bidi pa bintu bikulongelanga Yehova bunka bobe. Lelo kumwenepo amba abe nobe ufwaninwe kumuswa?

¹⁸ Mu byabuntu bivule bitupa Leza mudi ne madyese a kumufwena mu milombelo kitatyi kyo-kyonso, ne kuyuka’mba yewa “wivwananga kulombela” witwivwananga. (Mitōto 65:2) Yehova i mupe wandi Mwana muswedibwe lupusa lwa kubikala ne kutyiba mambo kumo. Inoko, i kutupu muntu mukwabo wapele kiselwa kya kwivwana milombelo, nansha ke wandi Mwana mwine. Wivwananga milombelo yetu aye mwine. Buswe ne kuta kwitutele Yehova mutyima kwitufwenyanga kwadi.

19. Lelo i milao’ka ya Yehova itufwenya kwadi?

¹⁹ Kadi tukokelwanga kudi Yehova kitatyi kyotubandaula byobya byabikīle bantu kumeso’ku. I mulaye kupwija misongo, byamalwa, ne lufu. (Kusokwelwa 21:3, 4) Popa pakafikila bantu ku bubwaninine, kekudipo kadi ukasusulwa na njia, kutyumukwa mutyima, nansha na kinkumbulu kampanda. Nzala, bulanda, ne mavita kebikekala’kopo monka dikwabo. (Mitōto 46:9; 72:16) Ntanda ikekala ke paladisa. (Luka 23:43) Yehova ukaleta ano madyese mwanda wa buswe, ke pa kuningilwapo, mhm.

20. I bika byānene Mosesa pa byabuyabuya bimwenwa mu kuswa Yehova?

²⁰ Nanshi, kudi bubinga bukatampe bwa kuswela Leza wetu ne kuleka buno buswe bwende butama. Lelo nobe ukendelela kuningija buswe bobe kudi Leza, ne kumuleka aludike mashinda obe? Butongi budi kodi. Mosesa wādi uyukile kamweno ka kutamijija buswe bwa kuswa Yehova ne kwibulama. Wālombwele Bene Isalela ba pa kala, amba: “Tonga bidi bumi amba wikale mumi, abewa ne lukunwa lobe lwine; mu kusanswa Yehova Leza obe, mu kukōkela diwi dyandi, ne mu kumūminina; mwanda ayewa bo bobe bumi, ne bula bwa obe mafuku.”—Kupituluka 30:19, 20.

Lelo Ukivulukile?

• Mwanda waka kuswa Yehova kudi na mvubu?

• I muswelo’ka otubwanya kulombola’mba tuswele Leza?

• I bubinga’ka botudi nabo bwa kuswela Yehova?

• Lelo i muswelo’ka otubwanya kutamija buswe botuswele Leza?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 18]

Yehova usangelanga kyokya kibwanya kulonga batwe bonso—buswe bwetu kwadi

[Kifwatulo pa paje 21]

“Wakumona ami nankyo wamone ne Tata mwine.”—Yoano 14:9