Bademona—Lelo Tukebakomena Namani?

“Boba bamwikeulu kebalaminepo bukatampe bwine bwabo, bashīle mu kīkalo kya abo bene, [Leza] wibalamine mu bifungo bya mu fukutu ku kidye kya dyodya difuku dikatampe.”—YUDE 6.

1, 2. I bipangujo’ka biipangulwa pangala pa Satana Dyabola ne bademona?

 MUTUMIBWA Petelo udyumuna’mba: “Tūkijai mityima, tengelai, wimushikilwe, ke dyabola kadi, unangakana bwa ntambo ubuluma, ukimba wakubokota.” (1 Petelo 5:8) Kadi mutumibwa Polo unena pangala pa bademona’mba: “Nkisakilepo, na’mba, mwikale kipwano na bademona. Kekyendelemopo bānwe kutoma mu kitomeno kya Mfumwetu, kadi ne kutoma mu kitomeno kya bademona, mhm; kekyendelemopo bānwe kudya pa mesa a Mfumwetu, kadi ne kudya pa mesa a bademona.”—1 Kodinda 10:20, 21.

² Lelo Satana Dyabola ne bademona bene i bāni? Bāikele’ko namani ne kitatyi’ka? Lelo i Leza wēbapangile? Le badi na bukomo’ka? Lelo tubwanya kwilama namani kobadi, shi bibwanika?

Satana ne Bademona Bāikele’ko Namani?

3. Le mwikeulu wa Leza umo wāikele namani ke Satana Dyabola?

³ Ku ñanjilo’tu ya mānga ya bantu, mu budimi bwa Edena, mwikeulu umo wa Leza wātombokele. Mwanda waka? Mwanda kādipo usangedile mwingilo wandi waādi nao mu bulongolodi bwa Yehova bwa mūlu. Pāpangilwe ba Adama ne Eva, wāmona mukenga wa kwibakoka bamukōkele ne kumutōta aye pa kyaba kya kukōkela ne kutōta Leza. Uno mwikeulu, pa kutombokela Leza ne pa kutweja ba mulume ne mukaji babajinji mu buno bubi, wēlonga aye mwine ke Satana Dyabola. Mwenda myaka, bamwikeulu bakwabo nabo bēlunga mu buno butomboki. Namani?—Ngalwilo 3:1-6; Loma 5:12; Kusokwelwa 12:9.

4. Bamwikeulu bamo bantomboki bālongele bika kumeso kwa Dilobe dya mu myaka ya Noa?

⁴ Bisonekwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bitulombola amba kyaba kimo kumeso kwa Dilobe dikatampe dya mu myaka ya Noa, bamwikeulu bamo bāikele kukomwa bana-bakaji meso bibibibi. Pa kino, bano “bāna ba  Leza bana-balume [ba mūlu] bamwene’mba bāna bana-bakaji ba bantu i ba buya bwa dyangi,” penepa mungya Bible, “basonga bakaji muswidile mityima yabo.” Ku ano masongi akubulwa kwendela’mo, kwābutuka bana ba nsanga mibi batelwa bu Banefilimi. (Ngalwilo 6:2-4) Bino bipangwa bya ku mushipiditu byonso byābudilwe kikōkeji kudi Yehova Leza byēlungile na Satana mu butomboki bwandi.

5. Le i bika byātene bantomboki pāletele Yehova Dilobe dikatampe?

⁵ Pāletele Yehova Dilobe pa bantu, Banefilimi ne bainabo bāfwile. Ino bamwikeulu bantomboki abo bāvudile ngitu ya bumuntu ne kujoka bājokela mu bīkalo bya ku mushipiditu. Inoko kebājokelepo “mu kīkalo kya abo bene” ku meso a Leza. O mwanda i belwe “mu mbao ya mfindi” ya ku mushipiditu itelwa bu Talataluse.—Yude 6; 2 Petelo 2:4.

6. Bademona bongolanga bantu namani?

⁶ Bano bamwikeulu babi pa kujimija “kīkalo kya abo bene,” abaikala ke bademona bapwani na Satana bengidila tumweno twandi tubi. Tamba pene’pa ne kuya kumeso, bademona kebakidipo na lupusa lwa kuvwala dikwabo imbidi ya bumuntu. Inoko, bakokeja kutonona bana-balume ne bana-bakaji mu miswelo mishileshile ya buenda bwa munyanji. Bademona bongolanga kadi bantu kupityila ku majende, kubadila’mo ne bintu pamo bwa bumpaki bwa mānga, mitamu, ne lubuko. (Kupituluka 18:10-13; 2 Bilongwa 33:6) Kidye kityibilwe bano bamwikeulu babi i kyonka kyokya kityibilwe Dyabola—konakanibwa fututu. (Mateo 25:41; Kusokwelwa 20:10) Pano’ko bidi, tufwaninwe kwimanija ne kwibakomena. O mwanda i biyampe tubandaule mwikadile bukomo bwa Satana ne muswelo otubwanya kumukomena aye ne bademona bandi.

Lelo I Bukomo’ka Budi na Satana?

7. I bukomo’ka budi na Satana pa ino ntanda?

⁷ Satana uvubilanga Yehova myanda nyeke. (Nkindi 27:11) Kadi udi na lupusa pa kipindi kikatampe kya bantu. 1 Yoano 5:19 unena’mba: “Panopantanda ponsololo pēne palēle mudi yewa umbi.” O mwanda mwine Dyabola wātompele Yesu na kumupa lupusa ne ntumbo ya “malopwe onsololo a panopanshi.” (Luka 4:5-7) Mutumibwa Polo unena pangala pa Satana’mba: “Wivwane kadi myanda-miyampe yetu īputwe, nabya ī mipūtyilwe boba bonekanga, bakusabibwa meso a mutyima kudi Leza wa panopantanda, boba bakubulwa kwitabija; mwanda wa kutyina’mba, mwinya wa myanda-miyampe ya ntumbo ya Kidishitu, aye udi kifwa kya Leza, wakebatemena.” (2 Kodinda 4:3, 4) Satana “i wabubela, e enka shandya ne bubela bwine,” inoko wilombolanga bu “mwikeulu wa mu mwinya.” (Yoano 8:44; 2 Kodinda 11:14) Udi na bukomo ne manwa a mwa kusabila balopwe ne babikalwa babo meso a mutyima. I mongole bantu na lunsamfwakanwa ne na mfumo ya bubela ya bipwilo.

8. Bible ulombola namani bukomo budi na Satana?

⁸ Bukomo ne lupusa lwa Satana byāmwekele mu myaka ya mupolofeto Danyele, myaka tutwa tutano K.K.K. Yehova wātumine mwikeulu āye asapwile Danyele musapu wa kumukankamika, ino mwikeulu’wa wājikakanibwa na kipangwa kya ku mushipiditu kitelwa bu “mfumu wa bulopwe bwa Peleshia.” Mwikeulu wa kikōkeji’wa wālele’po mafuku 21 enka ne byāile “Mikaele, umo wa bamfumu bakatakata” kumukwasha. Kadi ino nsekununi itela ne demona “mfumu wa Ngidiki.”  (Danyele 10:12, 13, 20) Mu Kusokwelwa 13:1, 2 namo, Satana utelwa bu “mukishi” upa kinyema kyelekeja mapolitike “bukomo bwandi, ne kipona kyandi, ne lupusa lukatakata.”

9. Bene Kidishitu balwanga na bāni?

⁹ Ke kya kutulumuka’po shi Polo waāndikile amba: “Kwikwata kwetu kekudipo kwa ku ngitu ne ku mashi, ehe, i kwa ku bene bakatampe bene, ne ku balupusa, ne ku balopwe ba fukutu ya panopanshi, ne ku bibumbo bya bushipiditu bya bubi bya momwa mūlu.” (Efisesa 6:12) Ne didi kūlu dino, bibumbo bya bademona byendejibwa na Satana Dyabola byampikwa kumweka bitononanga balopwe ba ino ntanda ne bantu bavule bene, amba bekuje mu bilongwa kebibadika bya kwiipaya kwa bana na bana, butumbula, ne butapani. Tutalei pano muswelo otukokeja kukomena ino mishipiditu mikomo.

I Bika Bikokeja Kwitulama?

10, 11. I muswelo’ka otukokeja kukomena Satana ne bamwikeulu bandi babi?

¹⁰ Ketukokejapo kukomena Satana ne bamwikeulu bandi babi ku bukomo bwetu, bwa ku ngitu nansha bwa mu ñeni. Polo witupa ano madingi amba: “Kankamanai mudi Mfumwetu, ne monka mu bukomo bwa bulobo bwandi.” Tufwaninwe kwiubija mudi Leza wa kwitukinga. Polo ubweja’ko amba: “Vwalai panopele yonso ya Leza, amba muyūke kwimanija mu byakyongo bya dyabola . . . Tekunai panopele yonso ya Leza’mba, muyūke kwimanija mu difuku dibi, kadi pa kupwa byonso kulonga, imanijai’nka kwimanija.”—Efisesa 6:10, 11, 13.

¹¹ Polo wasoñanya banababo Bene Kidishitu dibidi dituntulu amba belumbile “panopele yonso ya Leza.” Kishima “yonso” kilombola amba muntu wa mityima ibidi kabwanyapo kukomena bademona. Shi ke pano, i kamweno’ka kadi na bipindi byonso bya panopele ya ku mushipiditu ku Bene Kidishitu ba dyalelo bakimba kukomena bademona?

“Imanijai”—Namani?

12. Bene Kidishitu bakokeja kukuta bubinebine mu munda namani?

¹² Polo ushintulula’mba: “Ebiya kadi pakwabo, imanijai pa kupwa kuvwala mu munda binebine, ne pa kupwa kuvwala kilama-kyadi kya boloke.” (Efisesa 6:14) Bipindi bibidi bya panopele bitelelwe pano i mukaba (mushipi nansha kikaya) ne kilama-kyadi. Sola ufwaninwe kwikuta mukaba nkē shi usaka kulama mu munda mwandi (kifuka, nsonsa, munshi mwa divumo) ne kusela kipete kyandi kilēma. Bubinebine bwa mu Bible nabo bufwaninwe kwikala bwa mukaba, ko kunena amba tufwaninwe kuvwala’bo bwa mukaba mu būmi bwetu. Lelo tudi na mpangiko ya kutanga Bible difuku ne difuku? Le tutañanga na kisaka kyonso? Lelo tudi na kibidiji kya kubandaula kisonekwa kya difuku ne difuku mu kisaka? Ne kadi, le tulondanga bushintuludi buletwa mu mabuku a “umpika wa binebine, udi na manwa”? (Mateo 24:45) Shi tuloñanga namino, nabya twielelanga’ko kulonda madingi a mutumibwa Polo. Kadi tudi na mabande a video ne madishike a video (DVD) etupa buludiki bwa mu Bisonekwa. Kukuta bubinebine mu munda ko kuketukwasha tukwate butyibi buyampe ne kuleka kulonda mashinda mabi.

13. I muswelo’ka otukokeja kulama mutyima wetu wa kyelekejo?

¹³ Kilama-kyadi nakyo i kintu kyādi  kilama kyadi kya sola, mutyima wandi ne bikunki bikwabo bya kamweno. Mwine Kidishitu nandi ulamanga mutyima wandi wa kyelekejo—bu muntu bwandi bwa munda—na kutamija buswe bwa kuswa boloke bwa Leza ne na kulamata ku misoñanya myoloke ya Yehova. Kilama-kyadi kya kyelekejo kitulamanga tuleke kuzubulula Kinenwa kya Leza. ‘Byotushikilwe bibi ne kusanswa biyampe,’ tukankajanga maulu etu “ku mashinda mabi onso.”—Amose 5:15; Mitōto 119:101.

14. Lelo “kuvwala ku maulu bilato bya mutyima wa kupyasakana ku busapudi bwa myanda-miyampe ya ndoe” kudi na buluji’ka?

¹⁴ Basola Bene Loma bādi bavwala nyeke bilato ku maulu mwa kwendela ñendo milampe ya tutwa na tutwa twa makilometele a mashinda makatampe ādi atyibulwile umbikalo onso wa Loma. Lelo “kuvwala ku maulu bilato bya mutyima wa kupyasakana ku busapudi bwa myanda-miyampe ya ndoe” nako kudi na buluji’ka ku Bene Kidishitu? (Efisesa 6:15) Kudi na buluji bwa kwiteakanya ku kwingila. Twi belongolole mwa kusapwila myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza ponso potumona mukenga. (Loma 10:13-15) Kwipāna mu mwingilo wa Bwine Kidishitu kwitukiñanga ku “byakyongo” bya Satana.—Efisesa 6:11.

15. (a) I bika bilombola amba ngabo mikatampe ya kwitabija idi na mvubu? (b) Lelo i ‘miketo’ka ya mudilo’ ikokeja kona lwitabijo lwetu?

¹⁵ Polo unena kadi amba: “Bwejejaiko ku bino byonso bino’bi ngabo ya kwitabija, ya kumona nayo mwakubudila miketo yonso ya mudilo ya yewa mubi.” (Efisesa 6:16) Ano madingi a kutekuna ngabo mikatampe ya kwitabija abadikilwe na bishima binena’mba “bino byonso” mwanda wa kulombola amba kino kipindi kidi na mvubu mikatampe. Ketufwaninwepo kubulwa lwitabijo nansha patyetye. Mwanda luketukinga pamo bwa ngabo mikatampe ku ‘miketo ya mudilo’ ya Satana. Le ino miketo dyalelo i miketo’ka? Ikokeja kwikala mutonko usansa, bubela, ne lushiñanya lwa balwana ne batupondo bakimba kuzozeja lwitabijo lwetu. Ino “miketo” ibwanya padi kwikala matompo a kukimbakimba kupeta, etutweja ne mutwe mwine enka mu kufwila kupota bintu bivulevule, ketwitāka na boba baponene kala mu būmi bwa kukimba kwizunzula. Bano bantu bakokeja kushikata mu mobo makatampe kadi mayampe, bananga mu myotoka milumbuluke, ne kuvwala bya kwidyangula bya bei ne mbwija ya lupeto. Ino nansha balonge namino, batwe tufwaninwe kulama enka lwitabijo lukomo mwa kubudila ino “miketo yonso ya mudilo.” Le tukatamija lwitabijo lukomo ne kwilulama namani?—1 Petelo 3:3-5; 1 Yoano 2:15-17.

16. I bika biketukwasha tutamije lwitabijo?

¹⁶ Tukokeja kufwena kudi Leza kupityila ku kifundwa kya Bible kya kasuku ne ku milombelo ya kininga. Tubwanya kwisāshila Yehova etupe lwitabijo lukomo, ebiya kupwa twalongela monka mungya milombelo yetu. Kimfwa, le tuteakanyanga na katentekeji Kifundwa kya Kiteba kya Mulami mwa kukalondolwela’ko? Lwitabijo lwetu lukekala lukomo shi twifunda Bible ne mabuku ashintulula Bible.—Bahebelu 10:38, 39; 11:6.

17. I muswelo’ka otukokeja ‘kutekuna kilama-mutwe kya lupandilo’?

¹⁷ Polo uvuya bushintuludi bwandi bwa panopele ya ku mushipiditu na ano madingi amba: “Mutekunei ne kilama-mutwe kya lupandilo, ne lupete lwa Mushipiditu, o mwanda mwine mwine wa Leza.” (Efisesa 6:17) Kilama-mutwe kyādi kilama mutwe ne bongolo bwa sola, mwanda mo mutambanga butyibi. Ne lukulupilo lwa Bwine Kidishitu nalo lulamanga bukomo bwetu bwa kulanga. (1 Tesalonika 5:8) Pa kyaba kya kudinga mu  ñeni yetu bitungo bya bwine ntanda ne milangwe ya kupeta, i biyampe twimike milangwe yetu pa lukulupilo lwitupele Leza mungya kimfwa kya Yesu.—Bahebelu 12:2.

18. Mwanda waka ketufwaninwepo kupēlula mpangiko ya kutanga Bible kitatyi ne kitatyi?

¹⁸ Kintu kya mfulo kitulama ku lupusa lwa Satana ne bademona bandi i Kinenwa kya Leza, mwanda wandi usonekelwe mu Bible. Buno bo bubinga bukwabo boketufwaninwepo kupēlwila mpangiko ya kutanga Bible kitatyi ne kitatyi. Kuvudija buyuki bwa Kinenwa kya Leza ko kuketulama ku bubela bwa Satana, ku lunsamfwakanwa lwa bademona, ne ku binenwa bisansa bya batupondo.

‘Lombelai Kitatyi Kyonso’

19, 20. (a) I bika bitengele Satana ne bademona bandi? (b) I bika biketukomeja ku mushipiditu?

¹⁹ Kyaba kibafwena kya kutalula Satana ne bademona ne ntanda imbi mine. Satana uyukile amba udi “ne kakitatyi katyutyu.” O mwanda udi na bulobo bukatampe kadi utambanga divita boba “bālamine bijila bya Leza, ne kulamata ku busapudi bwa Yesu.” (Kusokwelwa 12:12, 17) Nanshi i kya kamweno tukomene Satana ne bademona bandi.

²⁰ Na bya dyese, i betupe kidyumu kya kuvwala panopele yonso ya Leza! Polo ufudije mwisambo wandi utala pa ino panopele ya ku mushipiditu na ano madingi, amba: “Ne kulombela konso, ne kwisashila ponka, kulomba kwa kulombelela bapandulwemo bonso, myaka yonso nyeke, mudi Mushipiditu, ne kutengela ponka, ne kininga kīne ponka, ne kwisashila kwine kumo.” (Efisesa 6:18) Milombelo itukomejanga ku mushipiditu kadi itukwashanga twikale badyumuke. Tulamei nanshi binenwa bya Polo ne kwendelela na kulombela, mwanda kino kyo kiketukwasha tukomene Satana ne bademona bandi.

Lelo I Bika Byowefunda?

• Satana ne bademona bandi bāikele’ko muswelo’ka?

• Dyabola udi na bukomo’ka?

• I bika bitukinga kudi Satana ne bademona bandi?

• Tukokeja kuvwala namani panopele ya Leza?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 17]

‘Bana ba Leza bana-balume bāmwene bana bana-bakaji ba bantu’

[Kifwatulo pa paje 19]

Le ubwanya kutela ne kushintulula bipindi bisamba bya panopele ya ku mushipiditu?

[Kifwatulo pa paje 21]

Kwipāna mu bino bintu kwitukiñanga namani kudi Satana ne bademona bandi?