Bamwikeulu—mingilo Yobengilanga Mu Bantu

“Bino’bi pa kupitapo, namwene ne mwikeulu mukwabo nandi utūka mūlu, wa lupusa lukatampe . . . Kadi waela lubila lwa diwi dikatampe’mba: Yō! Babiloni mukatakata i mupone, i mupone.”—KUSOKWELWA 18:1, 2.

1, 2. I bika bilombola amba Yehova wingidijanga bamwikeulu mu kuvuija kiswa-mutyima kyandi?

 YOANO mutumibwa mununu wāmwene bimonwa bya bupolofeto paādi mukutwe pa kisanga kya Patamosa. Wabandila kupityila ku bukomo bwa “mushipiditu,” binkumenkume bikatampe bilongeka “mu difuku dya Mfumwetu.” Dino difuku dyāshilwile na kubikala kwa Yesu Kidishitu mu 1914 ne dikendelela kufika’nka ne ku mfulo ya Kubikala kwandi kwa Myaka Kanunu.—Kusokwelwa 1:10.

² Yehova Leza kāpelepo Yoano kuno kusokwelwa mpala na mpala. Wāingidije bantu bakwabo. Tutanga mu Kusokwelwa 1:1 amba: “Kusokwelwa kwa Yesu Kidishitu, kwāmupele Leza kulaīja ku bapika bandi, ke byobya bintu bisakwiyako kadi, e mo kyendelemo; kadi watumine mwikeulu wandi wa kulombola’byo ku umpika wandi, Yoano.” Nanshi Yehova, kupityila kudi Yesu, wātumine mwikeulu alaije Yoano bintu bya kutendelwa bikalongeka mu “difuku dya Mfumwetu.” Kadi Yoano wāmwene ne “mwikeulu mukwabo nandi utūka mūlu, wa lupusa lukatampe.” Lelo uno mwikeulu wāpelwe mwingilo’ka? I wa kwela “lubila lwa diwi dikatampe’mba: Yō! Babiloni mukatakata i mupone, i mupone.” (Kusokwelwa 18:1, 2) Uno mwikeulu wa bukomo wādi na kyepelo kya kusapula kupona kwa Babiloni Mukatampe, umbikalo wa ntanda wa bipwilo bya bubela. Nanshi bine Yehova wingidijanga bamwikeulu amba bavuije kiswa-mutyima kyandi mu muswelo wa mvubu mpata. Kumeso kwa tubandaule kamo na kamo katala pa mingilo ingila bamwikeulu mu mpango ya Leza ne mingilo yobengila motudi, i biyampe tutale bidi mwāikadile’ko bino bipangwa bya ku mushipiditu.

Lelo Bamwikeulu Bāikele’ko Namani?

3. I milangwe’ka mifwe idi na bavule pa bamwikeulu?

³ Midiyo ne midiyo ya bantu dyalelo bakulupile amba bamwikeulu badi’ko. Ino badi na milangwe mifwe pa mobekadile ne kobatambile. Kimfwa, bene Leza bamobamo balañanga amba shi muntu obaswele wafu i Leza wamwita kwadi amba enka penepa muntu’wa waalamuka ke mwikeulu. Lelo Kinenwa kya Leza akyo kifundija uno muswelo pa mwanda utala bamwikeulu mobaikadile’ko ne kitungo kyabo?

4. Lelo Bisonekwa bitulombola amba bamwikeulu bāikele’ko namani?

⁴ Mwikeulu upityile bonso mu lupusa ne bukomo—mwikeulu mfumu—i Mikele mwikeulu mukatampe mwine. (Yude 9) Uno ke ungipo, i Yesu Kidishitu. (1 Tesalonika 4:16) Myaka keibadika kunyuma, pākwete Yehova mpango ya kwikala Umpangi, wāpangile mwikeulu umbajinji, ke wandi Mwana kadi. (Kusokwelwa 3:14) Kupwa Yehova wāpanga bipangwa bikwabo byonso bya ku mushipiditu kupityila kudi Mwana umbedi. (Kolose 1:15-17) Yehova wātelele bano bamwikeulu bu bandi bana kitatyi kyaāipangwile mukulutuba Yoba amba: “Lelo po naalwile byalwilo bya ntanda abe wadi kwepi le? Nsapwile, shi udi ne kwivwanija. . . . Dibwe dya difinko dyayo i ani weditūdile? Paimbile ñenyenye ya lubanga pamo, kadi ne bāna ba Leza bonso baela nsadi ya tusepo?” (Yoba 38:4, 6, 7) Kibamweka patōka amba bamwikeulu i bipangwa bya Leza ne bāikele’ko kumeso kwa bantu kwikala’ko.

5. Bamwikeulu i balongololwe muswelo’ka?

⁵ 1 Kodinda 14:33 unena’mba: “Leza kadipo  Leza wakuvutakanya, mhm, udi talala.” Pa kino nanshi, Yehova i mulongolole bandi bana ba ku mushipiditu mu bisumpi bisatu bikatampe: (1) baselafimi, bengila bu bakwashi ku lupona lwa Leza, bayukanya buujila bwandi, ne kulama bantu bandi bekale batōka ku mushipiditu; (2) bakelubi, bakwatakenye bubikadi bwa Yehova; ne (3) bamwikeulu bakwabo batumwanga kuvuija kiswa-mutyima kyandi. (Mitōto 103:20; Isaya 6:1-3; Ezekyele 10:3-5; Danyele 7:10) Le i miswelo’ka imoimo ingilanga bino bipangwa bya ku mushipiditu mu bantu?—Kusokwelwa 5:11.

I Mingilo’ka Ingilanga Bamwikeulu?

6. Yehova wāingidije namani bakelubi mu budimi bwa Edena?

⁶ Bipangwa bya ku mushipiditu i bitelwe dibajinji patōkelela mu Ngalwilo 3:24, mutangwa’mba: “[Yehova] wamupanga muntu, ino kadi wabika kutunduka kwa budimi bwa Edena, bakelubi ba lupanga lwa lubimbi lwa mudilo lwalamuka ku mitamba yonso, konso konso, koku ne koku, mwanda wa kulama dishinda dya ku mutyi wa bumi.” Bano bakelubi bādi bajikakanya ba Adama ne Eva kutyina bakajokela monka mu budimi mobadi bekele dibajinji. Kino kyālongekele ku ñanjilo ya mānga ya muntu. Le bamwikeulu bengilanga mingilo’ka tamba penepa?

7. Mungya ndimi mibajinjibajinji, buluji bwa kishima “mwikeulu” bulombola namani mingilo imo ingilanga bamwikeulu?

⁷ Bamwikeulu i batelwe kubwipi kwa misunsa 400 mu Bible. Kishima “mwikeulu” mu Kihebelu ne mu Kingidiki kishintulula amba “mukendi.” Nanshi bamwikeulu bengilanga bu ba kusambulula myanda pa bukata bwa Leza ne bantu. Monka motwamwenanga mu misango ibidi imbajinji mu kino kishinte, Yehova wāingidije mwikeulu pa kusapwila mutumibwa Yoano musapu.

8, 9. (a) Ba Manoa ne mukajandi pobāpempwilwe na mwikeulu beimvwene namani? (b) Bambutwile bakokeja kwifunda bika ku kwitana kwētene Manoa na mwikeulu wa Leza?

⁸ Bamwikeulu i bapebwe kadi mwingilo wa kukwasha bengidi ba Leza ba pano panshi ne kwibakankamika. Kimfwa mu myaka ya batyibi ba Isalela, Manoa ne wandi mukaji ñumba bādi babila kubutula mwana. Ponka’po Yehova wātuma mwikeulu asapwile mukaja Manoa amba usa kubutula mwana. Nsekununi inena’mba: “Ukemitanga ne kubutula mwana mwana-mulume; kadi ditefu kedikapitepo pa mutwe wandi, ehe; ke-muntu mwana’wa ukekalanga mwine Nazila kudi Leza monka munda mwa inandi; kabidi i aye ukālula kupandija Isalela mu kuboko kwa bene Fidishitia.”—Batyibi 13:1-5.

⁹ Mukaja Manoa wābutwile mwana, ke Samishoni kadi, muntu mutumbe mu mānga ya Bible. (Batyibi 13:24) Ino kumeso kwa kubutula mwana, Manoa wālombele amba mwikeulu’wa ajokele kobadi ne kwibalombola byobafwaninwe kulonga mwa kutamijija mwana’wa. Manoa wānene amba: “Lelo mwana’wa ukekalanga wa muswelo ka, kadi mingilo yandi ikekalanga mingilo ka, a?” Penepa mwikeulu wāpituluka mu bintu byaāsapwidile kala mukaja Manoa. (Batyibi 13:6-14) Bine, Manoa kābudilwepo kukankamikwa! Bamwikeulu kebakimwekelangapo bantu uno muswelo dyalelo, ino pamo bwa Manoa, bambutwile bakokeja kukimba ñeni ya Yehova pobafundija babo bana.—Efisesa 6:4.

10, 11. (a) Bibumbo bya Bene Shidea byāikele na lupusa’ka padi Edisha ne mwingidi wandi? (b) Tukokeja kumwena namani mu kubandaula kotwabandaula uno mwanda?

 ¹⁰ Kimfwa kya kutendelwa kya kukwatakanibwa na bamwikeulu i kyokya kya mu mafuku a mupolofeto Edisha. Edisha wādi ushikata mu Dotani, kibundi kya mu Isalela. Dyuba dimo mwingidi wa Edisha wābukile lubanga watambila panja, amba atale kibundi kyonso kashā kijokolokwa na tubalwe ne makalo a bulwi. Mulopwe wa Shidea wātumine basola bandi bakomokomo bāye bakwate Edisha. Le i kika kyālongele’po mwingidi wa Edisha? Na moyo, wāpandikila kadila’mba: “E! mfumwami, lelo tukalonga namani, a?” Eyo, aye byāmukolele. Ino Edisha wāmutentulula’mba: “Kokakwatwa moyo, mwanda boba badi netu batabukile bungi boba bo badi nabo.” Le wādi ukimba kunena bika?—2 Balopwe 6:11-16.

¹¹ Edisha wādi uyukile amba bibumbo bya bamwikeulu bidi’ko ne bibwanya kumukwasha. Inoko, mwingidi wandi kādipo na kyamwene. Pa kino, “Edisha walombela’mba: Yehova, nakwisashila, baputule meso andi amone. Kabidi Yehova waputula meso a nsongwalume’wa; nandi wamona; ino talapo bidi, lūlu lwadi luyule tubalwe ne makalo a mudilo kujokoloka Edisha.” (2 Balopwe 6:17) Pano’ko mwingidi wāmwene bibumbo bya bamwikeulu. Netu tukokeja kumona na mumweno wa ku mushipiditu bamwikeulu bonso bendejibwa na Yehova ne Yesu Kidishitu kadi bakwasha ne kukinga bantu ba Yehova.

Bukwashi bwa Bamwikeulu mu Myaka ya Kidishitu

12. Madia wātambwile bukwashi’ka kudi mwikeulu Ngabudyele?

¹² Tala bidi bukwashi bwātambwile Madia Muyuda mujike paāivwene uno musapu amba: “Talapo, byōkēmitapo mwana munda, ukabutulapo mwana, mwana-mulume, ino ukamwinika dijina dya bu-Yesu.” Kadi mwikeulu Ngabudyele kumeso’tu kwa kumupa uno musapu utulumuja utamba kudi Leza, wāmunene amba: “Abe Madia! kokikwatwa moyo mhm, ke-wi-muntu ubapebwako katōkwe kudi Leza.” (Luka 1:26, 27, 30, 31) Bine, Madia kābudilwepo kukankamikwa ne kukomejibwa na bino binenwa bikulupija amba Leza wamupe katōkwe!

13. Bamwikeulu bākweshe Yesu namani?

¹³ Kimfwa kikwabo kya bukwashi bwa bamwikeulu kyāikele’ko pāpwile Yesu kukomena matompo asatu a Satana mu ntanda mutuputupu. Nsekununi itulombola amba ku mfulo kwa matompo, “dyabola nandi wamuleka’tu ne ku bamwikeulu, nabo bapona ke bamukankamija.” (Mateo 4:1-11) Kadi kintu kya uno muswelo kyālongekele ne bufuku bukya Yesu kafu. Yesu wādi na njia, penepa wāfukata manwi panshi kalombela’mba: “Abe Tata shi usakile umfundule ami kino kitomeno nanshi ino kemuswidile mutyima wami mhm poso muswidile mutyima obe muyūkanike. Ponkapo kwamumwekele mwikeulu wa kūlu wakumukomeja pa mutyima.” (Luka 22:42, 43) Ino i bukwashi bwa muswelo’ka botutambula kudi bamwikeulu dyalelo?

Bukwashi bwa Bamwikeulu mu Ino Myaka

14. I kupangwapangwa’ka kūmininanga Batumoni ba Yehova mu ino yetu myaka, ne bifulanga namani?

¹⁴ Shi tutale mānga ya ino myaka ya mwingilo wa busapudi wa Batumoni ba Yehova mwene tukokeja kumona bukamoni bwa bukwashi bwa bamwikeulu? Kimfwa, bantu ba Yehova bābwenye kūminina masusu obādi basusulwa na bendeji ba Nazi mu Alemanye ne mu Bulaya bwa Kushika kumeso kwa Divita II dya Ntanda (1939-1945). Mu bwendeji bwa Bafasiste Bene Katolika mu Itadi, mu Eshipanye, ne mu Portigale namo baūminine kupangwapangwa kwa myaka mivule. Kadi mu makumi a myaka batyumwina mu manwi kulondwalondwa kwa mu Inio Sovietike wa kala ne mizo yadi mikupe nayo. Kekudipo motwidilwa kupangwapangwa kūmininanga Batumoni mu mizo imoimo ya mu Afrika. * Panopano ponka, bengidi  ba Yehova basusukile byamalwa mu ntanda ya Jeorji. Satana i mwipande na bukomo bonso mwanda wa kufudija mwingilo wa Batumoni ba Yehova. Ino abo, pamo bwa bulongolodi, i bapande ku luno lwana ne bendelelanga kumeso. Kino i kibwanike mwanda bakwashibwanga ne kukingwa na bamwikeulu.—Mitōto 34:7; Danyele 3:28; 6:22.

15, 16. I bukwashi’ka bwa bamwikeulu butambulanga Batumoni ba Yehova mu mwingilo wabo wa kusapula ntanda yonso?

¹⁵ Batumoni ba Yehova bakwete na makasa abidi mwingilo wabo wa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza ntanda yonso ne wa kulonga bana ba bwanga na kufundija bubinebine bwa mu Bible ku bonso basangela’bo pi na pi. (Mateo 28:19, 20) Pakwabo kadi bajingulwile amba kebakokejapo kuvuija uno mwingilo pambulwa bukwashi bwa bamwikeulu. O mwanda byobya binene mutumibwa Yoano mu Kusokwelwa 14:6, 7 bibakankamikanga nyeke. Amba: “Ino namwene mwikeulu mukwabo wipapa umbukata mwa mūlu, wa myanda-miyampe ya nyeke ya kusapwila bēkele panopantanda, ne mizo yonso, ne bisaka byonso, ne ndimi yonso, ne bantu bonso bēne kumo. Kadi wanena ne diwi dikatampe’mba: Akamwai Leza mumutumbike ntumbo; ke-kintu kitatyi kya kidye kyandi kibafika; mutōtei wāpangile diulu, ne ntanda, ne mema, ne pansulo pa mema.”

¹⁶ Bino binenwa bilombola patōka amba mwingilo mukatampe wa kusapula ntanda yonso wingilwa na Batumoni ba Yehova ukwatakanibwanga ne kuludikwa na bamwikeulu. Yehova wingidijanga bamwikeulu mwanda wa kuludikila bantu ba mityima miyampe ku Batumoni bandi. Kadi bamwikeulu baludikanga Batumoni ku bano bantu ba kusaka kuyampe. O mwanda mwine, mu bitatyi bivule shi Kamoni wa Yehova wetana na muntu mukolelwe nansha ukitamba mu kukimba bukwashi bwa ku mushipiditu, divule, kekwikalangapo kutubukila bitupu, mhm.

Mwingilo Mukatampe Obasa Kwingila Panopano

17. Lelo i kika kyāfikile Bene Ashidia pobātambilwe na mwikeulu’tu umo?

¹⁷ Bamwikeulu bengilanga mwingilo mukwabo, kutentekela pa owa wa bu mikendi ne wa kukankamika batōtyi ba Yehova. Pa kala, bāfikidije butyibi bwa Leza. Kimfwa, mu myaka ya tutwa mwanda K.K.K., Yelusalema wātambilwe na kibumbo kikatampe kya basola Bene Ashidia. Le Yehova wālongele’po bika? Wānene amba: “Ami nkakwatakanya kino kibundi kino’ki kupandija’kyo, mwanda wa ami mwine, ne mwanda wa mwingidi wami Davida.” Nsekununi ya mu Bible itulombola mobyāpityile amba: “Kadi kyafika nenki bobwa bufuku’bwa, mwikeulu wa Yehova watamba,  waipaya kitūlo kya bene Ashidia tununu katwa ne makumi mwanda ne tutano; ino bantu pa kulanguka lubanga’tu bwē, monapo bidi bonsololo bādi ke bikangala byonka.” (2 Balopwe 19:34, 35) Bine, bibumbo bya basola kebidipo na kyobilonga shi twibidingakanye na bukomo bwa mwikeulu’tu umo!

18, 19. I mwingilo’ka mukatampe usa kwingila bamwikeulu panopano ponka, ne muzo onso wa muntu utalwa namani na uno mwanda?

¹⁸ Panopano ponka Leza usa kwingidija bamwikeulu mu bulwi bwandi. Bine, Yesu usa kwiya’nka panō na “bamwikeulu ba bulobo bwandi, mu mudilo wa lubimbi pyā.” Mwingilo wabo i wa “kwibalubwila kinongo boba bampikwa kuyūka Leza, ne ku boba bampikwa kukōkela myanda-miyampe ya Mfumwetu Yesu.” (2 Tesalonika 1:7, 8) Bine, kino kitala muzo onsololo wa muntu! Boba bapela myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza isapulwa dyalelo ntanda yonso basa konakanibwa. Enka boba bakimba Yehova, bakimba boloke, bakimba kwiubija bo ‘bakafībwa mu difuku dya bulobo bwa Yehova’ ne koneka mpika.—Zefenia 2:3.

¹⁹ Tufwijei’ko Yehova wingidija bamwikeulu bandi ba bukomo pa kukwasha ne kukomeja batōtyi bandi ba pano panshi. Kwivwanija kotwivwanije mwingilo wingila bamwikeulu mu mpango ya Leza i busengi bukatampe kotudi, mwanda kudi bamwikeulu bakwabo bātombokēle Yehova ne kwendejibwa na Satana. Kishinte kilonda’ko kikesambila pa matabula afwaninwe kutabula Bene Kidishitu ba bine mwa kwikingila ku lupusa lukomo lwa Satana Dyabola ne bademona bandi.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo I Bika Byowefunda?

• Lelo bamwikeulu bāikele’ko namani?

• I muswelo’ka wāingidijibwe bamwikeulu mu myaka isekunwinwe mu Bible?

• Kusokwelwa 14:6, 7 witulombola’mba bamwikeulu bengilanga mwingilo’ka dyalelo?

• I mwingilo’ka mukatampe usa kwingila bamwikeulu panopano ponka?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 13]

Manoa ne mukajandi bākankamikilwe na mwikeulu

[Kifwatulo pa paje 15]

“Boba badi netu batabukile bungi boba bo badi nabo”