Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Dikōkeji Kudi Kidishitu Ne Kudi Umpika Wandi Wa Binebine

Dikōkeji Kudi Kidishitu Ne Kudi Umpika Wandi Wa Binebine

Dikōkeji Kudi Kidishitu Ne Kudi Umpika Wandi Wa Binebine

“Mfumwandi . . . ukamubīkanga ke kalama wa lupeto lwandi lonso.”—MATEO 24:45-47.

1, 2. (a) Bisonekwa binena amba Mutangidiji wetu i ani? (b) Lelo i bika bilombola amba Kidishitu wendejanga kipwilo kya Bwine Kidishitu?

 “KEMUKISAKAI kwitwa bu batangidiji, enhe, mwanda mudi ne Mutangidiji umo enka, i aye Meshia.” (Mateo 23:10, Myanda Miyampe ku Bonso) Yesu pa kunena namino, wālombwele balondi bandi patōkelela amba i kutupu muntu wa pano panshi ukekala mutangidiji wabo. Mutangidiji wabo i umo enka wa mūlu, ke Yesu Kidishitu mwine kadi. Aye i mupebwe kino kitenta na Leza mwine. Mwanda Yehova “pāmusangwile ku lufu, . . . wamupe kādi mutwe wa bintu byonso ku kipwilo nakyo, o ke umbidi wandi.”—Efisesa 1:20-23.

2 Kidishitu byadi “mutwe wa bintu byonso” bitala kipwilo kya Bwine Kidishitu, nanshi i aye udi na lupusa pa byonso bilongeka mu kipwilo. Umwene byonso bilongeka mu kipwilo. Ulondanga kakintu ne kakintu kalongeka mu kipwilo ne kipwilo kya Bene Kidishitu. Kino i kilombolwe patōka mu kusokwelwa kwāpelwe mutumibwa Yoano ku mfulo kwa myaka katwa kabajinji K.K. Yesu wānene misunsa itano ku bipwilo bisamba-bibidi amba uyukile bilongwa byabo, mu myanda mobadi na bukomo ne mobadi na buzoze, kadi wēbapa madingi ne kwibikankamika ponka. (Kusokwelwa 2:2, 9, 13, 19; 3:1, 8, 15) Kadi kudi bubinga bwitukulupija amba Kidishitu wādi ujingulwile ne ngikadilo ya ku mushipiditu ya bipwilo bikwabo bya mu Azia Minele, mu Paleshitina, mu Shidea, mu Babiloni, mu Ngidiki, mu Itadi, ne kukwabokwabo. (Bilongwa 1:8) Le dyalelo nadyo?

Umpika wa Binebine

3. Mwanda waka i kyendele’mo kudingakanya Kidishitu na mutwe ino kipwilo kyandi na umbidi?

3 Yesu pa kupwa kusanguka ne kumeso’tu kwa aye kukanda mūlu kudi Shandi, wālombwele balondi bandi amba: “Lupusa lonsololo napebwa’lo lwa mūlu ne panopantanda pene.” Kadi amba: “Ami nami kadi, ngidi nenu mafuku onso nyeke, ne kumfulo kwine kwa panopantanda.” (Mateo 28:18-20) Wādi wa kwendelela nyeke kwikala nabo bu Mutwe wa kwibendeja. Mutumibwa Polo, mu mikanda ya wātumīne Bene Kidishitu ba mu Efisesa ne mu Kolose, wādingakenye kipwilo kya Bwine Kidishitu na “umbidi,” nansha “ngitu” idi na Mutwe wayo, Kidishitu. (Efisesa 1:22, 23; Kolose 1:18) Dibuku dimo (The Cambridge Bible for Schools and Colleges) dinena’mba kuno kwenzankanya “kekwisambilangapo enka pa kamweno ka kwikala umbumo na Mutwe kete, ino kwisambilanga ne pa kiswa-mutyima kya Mutwe kilongwa na biungo byonso. Ke-bintu i bingidilwa byao.” Le i bāni bengidijibwe bwa muntu umo bu kingidilwa kya Kidishitu tamba kasha uvwikilwa lupusa lwa Bulopwe mu 1914?—Danyele 7:13, 14.

4. Monka mwalaile’kyo bupolofeto bwa Malaki, i bika byatene Yehova ne Kidishitu Yesu pobāile kupempula tempelo ya ku mushipiditu?

4 Bupolofeto bwa Malaki bwālaile amba Yehova, “Mfumwetu” wa bine ukāya pamo na “mukendi wa kipwano,” wandi Mwana Kidishitu Yesu ukibikikwabikikwa, kupempula “njibo yandi ikola,” nansha tempelo ya ku mushipiditu ya kumutōtela’mo. Mobimwekela, ‘mwaka wa kutyiba mambo’ “kushilwila pa njibo ya Leza” wāfikile mu 1918. * (Malaki 3:1; 1 Petelo 4:17) Boba betela bu bantu ba Leza ne batōtyi bandi ba bine pano panshi bāikele kubandaulwa senene. Ino Bipwilo bya Kine Kidishitu byāpelelwe mwanda byādi bifundija mu bula bwa myaka mfundijo ifutulwija Leza ne kwikuja bininge mu butapani bwa pa Divita I dya Ntanda. Bashele’ko ba kikōkeji Bene Kidishitu bashingwe māni bātompelwe, bākendwa pamo bwa mu mudilo, ne kwitabijibwa, amba bekale “byakwela kudi Yehova mu boloke.”—Malaki 3:3.

5. Mungya bupolofeto bwa Yesu bwa ‘kwikala’po kwandi,’ i ani wāikele “umpika” wa binebine?

5 Pamo’nka bwa bupolofeto bwa Malaki, mu kiyukeno kya bipindi bivule kyāpene Yesu ku bandi bana ba bwanga mwanda wa kwibakwasha bajingulule kitatyi kya ‘kwikala’po kwandi ne kwa kuvuika kwa ngikadilo ya bintu,’ mwādi mubadilwa ne kuyukanibwa kwa “umpika” ubundilwe na bantu bavule. Yesu wānene amba: “Lelo yewa umpika wa binebine, udi na manwa i ani? ukapebwa kipango kudi mfumwandi amba: Undamine, ulēlamo ne babidibwa pa kitungo kya mwaka po kitungilwe. Dyese ne dyese dyandi! yewa umpika ukalonga’nka namino, ne bikamutāna mfumwandi pa kujoka. I binebine byo nemunena’mba, ukamubīkanga ke kalama wa lupeto lwandi lonso.” (Mateo 24:3, 45-47) Kidishitu “pa kujoka” kupempula “umpika” mu 1918, wātene bashele’ko bana ba bwanga ba kikōkeji bashingwe māni a mushipiditu balupula, tamba mu 1879, dino dipepala ne mabuku makwabo esambila pa Bible ne kuleya ‘bidibwa bya ku mushipiditu pa kitatyi kitungwe.’ O mwanda wēbetabije abo bonso bu kingidilwa kyandi nansha bu “umpika”, kadi tamba mu 1919, wēbapa kiselwa kya kuludika lupeto lwandi lonso lwa pano panshi.

Kuludika Lupeto lwa Kidishitu lwa Pano Panshi

6, 7. (a) Yesu wātelele kadi “umpika” wandi wa binebine mu bishima’ka bikwabo? (b) Yesu pa kutela kishima “kalama” wādi usaka kunena bika?

6 Myeji mityetye kumeso kwa Yesu kuleta bupolofeto butala pa kiyukeno kya kwikala’po kwandi, ne kya kwikala’ko kwa “umpika” ukamwimanina pano pa ntanda, wātelele uno “umpika” mu bishima bishile bityetye bilombola mingilo yakengila. Yesu wānene amba: “Lelo aye kalama wa bine, udi na ñeni i ani le? ukalupulwa kudi Mfumwandi ke kalama wa kipango kyandi kwabanya bidibwa mwendela kitungo ne mafuku monka. I bine byo nena nenu amba: Ukamulupwila ke kalama mukatampe wa bintu byandi byonsololo.”—Luka 12:42, 44.

7 Pano umpika watelwa bu kalama, kishima kya Kingidiki kifunkila pa “kapita wa kipango nansha wa ntanda.” Boba babundile uno kalama ke enkapo kisumpi kya bantu ba ñeni bashintulula myanda isangaja ya mu Bible, mhm. Kutentekela pa mwingilo wa kupāna bidibwa bya ku mushipiditu “mwendela kitungo ne mafuku monka,” “kalama wa bine” i mupebwe mwingilo wa kutala umbidi onso wa bengidi ba Kidishitu ne kuludika tumweno tonso twa Kidishitu tudi pano pa ntanda, ke “bintu byandi byonsololo” kadi. Lelo bino bintu i bika ne bika?

8, 9. Le ‘bintu byonsololo’ bipelwe umpika kuludika i bintu’ka?

8 Mingilo ya umpika imanine ne pa kwendeja mobo onso engidijibwa na balondi ba Kidishitu pobavuija mingilo yabo ya Bwine Kidishitu, kimfwa mobo adi ku kité kya ntanda yonso ne mabilo a misambo ya Batumoni ba Yehova, pamo ne bifuko bya kutōtela’po—Mobo a Bulopwe ne a Kubungakena’mo—bidi pi na pi pano pa ntanda. Kya mvubu kutabukidila, uno umpika ufwaninwe kutala mpangiko ikankamika ku mushipiditu ya kwifunda Bible yenga ne yenga ku kupwila ne mu byaba mu byaba ku kubungakana ne ku bitango. Ku kuno kubungakana konso balombolanga’ko kufikidila kwa bupolofeto bwa mu Bible, buludiki bwa pa kitatyi kifwaninwe bwa mwa kulondela misoñanya ya Bible mu būmi bwa difuku ne difuku.

9 Kalama udi kadi na kiselwa kya kuludika mwingilo wa kamweno kakatampe wa kusapula “īno myanda-miyampe ya buno bulopwe” ne wa kulonga “mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga.” Mu uno mwingilo mubadilwa ne kufundija bantu balame byonso byālaile Kidishitu, Mutwe wa Kipwilo, amba byo bikalongwa ku kitatyi kya mfulo. (Mateo 24:14; 28:19, 20; Kusokwelwa 12:17) Mwingilo wa kusapula ne kufundija i mulupule “kibumbo kikatampe” kya bapwani ba dikōkeji ba bashele’ko bashingwe māni. Kino kibumbo nakyo i “bintu bisaka mityima bya mizo yonso” bibadilwa na bubine mu ‘bintu byonsololo’ bya Kidishitu bitalwa na umpika wa binebine.—Kusokwelwa 7:9; Hakai 2:7.

Wimaninwe na Kitango Kyendeji

10. I kitango’ka kyādi kikwata butyibi mu myaka katwa kabajinji, ne bipwilo byādi bimwena’mo namani?

10 Umpika wa bine udi na biselwa bilēma bya kukwata butyibi buvule. Batumibwa ne bakulumpe ba mu Yelusalema ba mu kipwilo kibajinji kya Bwine Kidishitu bādi bemanine kabumbo ka umpika, o mwanda bādi bakwata butyibi bwa myanda itala kipwilo kyonso kya Bwine Kidishitu. (Bilongwa 15:1, 2) Butyibi bwākwetwe na kitango kyendeji kya mu myaka katwa kabajinji bwātumīnwe bipwilo kupityila ku mikanda ne ku bantunguluji bendakana. Bene Kidishitu babajinji bādi batambula na nsangaji buno bwendeji bwa patōkelela, kadi bādi na mutyima wa kwingidila pamo na kitango kyendeji, kyo kintu kyāletele ndoe ne bumo.—Bilongwa 15:22-31; 16:4, 5; Fidipai 2:2.

11. Kidishitu wingidijanga bāni dyalelo pa kuludika kipwilo, ne tufwaninwe kumona namani kisumpi kya bano Bene Kidishitu bashingwe māni?

11 Dyalelo kisumpi kityetye kya batadi bashingwe māni kyo kibundile Kitango Kyendeji kya balondi ba Kidishitu pano pa ntanda pamo na mokyādi kikadile ku ngalwilo kwa Bwine Kidishitu. Kidishitu, mwine Mutwe wa kipwilo, uludikanga bano bana-balume ba kikōkeji batala mwingilo wa Bulopwe na ‘kuboko kwa lundyo’ kwandi kwa bukomo. (Kusokwelwa 1:16, 20) Tutu Albert Schroeder, waingile myaka mivule mu Kitango Kyendeji ne wafwile panopano ponka, wāsonekele mu nsekununi ya būmi bwandi amba: “Kitango Kyendeji kītananga Dya Busatu dyonso, kishilula lenyo na milombelo ya kulomba Yehova bwendeji bwa mushipiditu wandi. Kupwa kyalonga buninge bwa kubandaula mwanda ne mwanda ne kukwata butyibi mungya Bible, Kinenwa kya Leza.” * Tukokeja kukulupila nanshi mu bano Bene Kidishitu ba kikōkeji bashingwe māni. Pa mwanda utala bano Bene Kidishitu, tufwaninwe kulonda musoñanya wa mutumibwa Polo unena’mba: “Kōkelai boba bemulelele, ne kwibakōkelelela; ke-bantu abo batengele ponka pa mityima yenu.”—Bahebelu 13:17.

Kulēmeka Umpika wa Binebine Mobifwaninwe

12, 13. I bubinga’ka bwa mu Bisonekwa botudi nabo bwa kulēmekela kabumbo ka umpika?

12 Bubinga bukatampe botufwaninwe kulēmekela kabumbo ka umpika bulēme bufwaninwe i buno: shi tumupa bulēme nabya tubalēmeka Yesu Kidishitu, Mfumwetu. Polo wātumīne bashingwe māni mukanda’mba: “Yewa wakwitwa mudi Mfumwetu mupika, i mwana-pabo kudi Mfumwetu, mo monka ne yewa wakwitwa bu-mwana-pabo, i mupika wa Kidishitu. Mubapotyibwa ku lupoto.” (1 Kodinda 7:22, 23; Efisesa 6:6) Pa kino, shi tukōkele na dikōkeji ku bwendeji bwa umpika wa binebine ne bwa Kitango Kyendeji kyandi, nabya tukōkele Kidishitu mfumwandya umpika. Kadi bulēme botulombola ku kingidilwa kya Kidishitu kiludika bintu byandi byonsololo pano panshi o muswelo witupa mukenga wa ‘kwitabija’mba: Yesu Kidishitu i Mfumwetu; nako i ku ntumbo ya Leza Shandi.’—Fidipai 2:11.

13 Bubinga bukwabo bwa mu Bisonekwa bwa kulombwela bulēme kudi umpika wa binebine i buno amba Bene Kidishitu bashingwe māni badi pano pa ntanda belekeja “njibo īkola” ishikete’mo Yehova kupityila ‘ku mushipiditu.’ Nanshi i ‘bapandulwe’mo.’ (1 Kodinda 3:16, 17; Efisesa 2:19-22) Kano kabumbo kabundile njibo ikola ko kapelwe na Yesu bintu byandi byonsololo pano pa ntanda, eyo, lupusa ne biselwa kamukaya bya mu kipwilo kya Bwine Kidishitu i bipebwe’nka uno umpika ubundilwe na bantu bavule. Pa kino, bonso badi mu kipwilo bamwene amba badi na mwingilo ukola wa kulonda ne kukwatakanya buludiki bwa uno umpika wa binebine ne Kitango kyandi Kyendeji. Na bubine, “mikōko mikwabo” idi na dyese dya pa bula dya kukwasha kano kabumbo ka umpika mu kulama tumweno twa Mfumwandi.—Yoano 10:16.

Kumukwatakanya na Dikōkeji

14. Mungya bupolofeto bwa Isaya, mikōko mikwabo ilondanga muswelo’ka kunyuma kwa kabumbo ka umpika mushingwe māni ne ingilanga namani “mingilo” yakubulwa kufutwa?

14 Mikōko mikwabo ikōkelanga Isalela wa ku mushipiditu na kwityepeja. Kuno kukōkela kwālombwelwe kala mu bupolofeto bwa Isaya’mba: “E mwanenena Yehova amba: mingilo ya Edipito, ne busunga bwa Efiopya ne bwa bene Sabe, bantu balabala, bakābukila kodi; nabo bakekalanga bobe bakakulonga; bakābuka bakutwe mu nkano, kabidi bakevukwila kodi; penepo bakesasa kodi amba: Binebine Leza udi mobe, ino kutupu ungi, kekudipo Leza mukwabo nansha umo.” (Isaya 45:14) Mungya kyelekejo, dyalelo mikōko mikwabo ilondanga kunyuma kwa kabumbo ka umpika mushingwe māni ne Kitango Kyendeji, poilonda bwendeji bwabo. “Mingilo” yambulwa kufutwa ingila mikōko mikwabo na mutyima tō mungya bukomo ne misokwe yabo ikwatakanyanga mwingilo wa kusapula ntanda yonso wāshidilwe balondi bashingwe māni pano panshi na Kidishitu.—Bilongwa 1:8; Kusokwelwa 12:17.

15. Lelo bupolofeto bwa Isaya 61:5, 6 bwālaile kipwano’ka pa bukata bwa mikōko mikwabo ne Isalela wa ku mushipiditu?

15 Mikōko mikwabo isangele ne kufwija’ko Yehova pa kumwingidila munshi mwa butadi bwa kabumbo ka umpika ne Kitango Kyendeji. Ijingulwile amba bashingwe māni ye aye “Isalela wa Leza.” (Ngalatea 6:16MB) Pamo bwa “beni” ne “bāna ba beni” ba kyelekejo belungile na Isalela wa ku mushipiditu, mikōko mikwabo ingilanga na nsangaji bu “badimi” ne bu “bakutalatala mañanza” mu bwendeji bwa bashingwe māni, “bapidishitu ba Yehova” ne “bengidi ba Leza.” (Isaya 61:5, 6) Isapulanga na bupyasakane myanda miyampe ya Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga mu mizo yonso. Ikwashanga na mutyima onso kabumbo ka umpika mu kukumba ne kudisha bapya badi pamo bwa mikōko.

16. I bika bitonona mikōko mikwabo ikwatakanye na dikōkeji umpika wa binebine udi na manwa?

16 Mikōko mikwabo iyukile amba imwenanga bikatampe mu bukomo bulonga umpika wa binebine mu kwiidisha bidibwa bya ku mushipiditu pa kitatyi kifwaninwe. Itabije na kwityepeja amba shi kekwadipo uno umpika wa binebine udi na manwa longa keiyukilepo bivule, pakwabo ne kuyuka kintu kwine mpika pa bitala bubinebine bulēme bwa mu Bible, kimfwa bubikadi bwa Yehova, kuyukanibwa kwa buujila bwa dijina dyandi, Bulopwe, madiulu mapya ne ntanda impya, muya, ngikadilo idi’mo bafwile, ne Yehova mwine i ani, wandi Mwana ne mushipiditu sandu. Mikōko mikwabo ifwijanga’ko ‘banababo’ na Kidishitu bashingwe māni ne kwibakwatakanya na dikōkeji ne na buswe mu kino kitatyi kya ku mfulo.—Mateo 25:40.

17. Kitango Kyendeji i kimone biyampe kulonga bika, ne i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

17 Bashingwe māni byobenda batyepa kebabwanyapo kutanwa mu bipwilo byonso mwa kutadila bintu byonsololo bya Kidishitu. Pa kino, Kitango Kyendeji i kitonge bana-balume mu mikōko mikwabo amba bekale batadi mu mabilo a misambo, mu madistrike, mu bipindi, ne mu bipwilo bya Batumoni ba Yehova. Lelo muswelo otumwene bano bakumbi batyebatye udi na lupusa’ka pa dikōkeji dyetu kudi Kidishitu ne kudi umpika wa binebine? Kino kyo kisa kubandaulwa mu kishinte kilonda’ko.

[Kunshi kwa dyani]

^ Shi usaka kuyukila’ko bikwabo, tala Kiteba kya Mulami kya 1 Kweji 3, 2004, paje 26-31, ne kya 1 Kweji 12, 1992, paje 7.

^ Milupulwe mu Kiteba kya Mulami kya Falanse kya 1 Kweji 3, 1988, paje 10-17.

Tupitulukei’mo

• Mutangidiji wetu i ani, ne i bika bilombola amba uyukile myanda yonso ilongeka mu bipwilo?

• Pāpempwilwe “tempelo” i bāni batenwe bengila bu umpika wa binebine, ne i bintu’ka byobāpelwe?

• I bubinga’ka bwa mu Bisonekwa bwitutonona tukwatakanye umpika wa binebine?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 25]

“Bintu byonsololo” bitalwa na “kalama” i bituntwa, mpangiko ya ku mushipiditu, ne mwingilo wa busapudi

[Kifwatulo pa paje 26]

Mikōko mikwabo ikwashanga’ko kabumbo ka umpika wa binebine poisapula na bupyasakane