Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Isaya—II

Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Isaya—II

Mwanda wa Yehova I Mūmi

Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Isaya—II

ISAYA wingilanga na dikōkeji mwingilo wandi wa bupolofeto. Binenwa byanene bitala pa bisaka dikumi bya bulopwe bwa Isalela byonso ke bipwe kala kufikidila. Ino pano ukidi kadi na binenwa bikwabo bisa kufikila Yelusalema.

Kibundi kya Yelusalema kisa konakanibwa kadi bekadi bakyo basa kuselwa bu misungi. Inoko, kusalwa kekusapo kwikala kwa lonso. Kitatyi kampanda kikapita’po, ebiya mutōtelo wa bine keujokejibwa. Uno namino o musapu mukatampe udi mu Isaya 36:1–66:24. * Tukokeja kumwena mu kubandaula myanda idi mu ano mashapita, mwanda bupolofeto buvule budi’mo budi kadi ne na kufikidila kukwabo kwa mfulo kukatampe mu ano etu mafuku ne mu oa āya kumeso. Kino kipindi kya mukanda wa Isaya kidi kadi na bupolofeto bukwabo bukunka mutyima butala padi Meshiasa.

“TALAPO BIDI, MAFUKU AKĀYAKO’A”

(Isaya 36:1–39:8)

Mu mwaka wa 14 wa kubikala kwa Mulopwe Hezekia (732 K.K.K.), Bene Ashidia abaiya kutamba Yuda. Yehova walaya amba usa kupandija Yelusalema. Kizumba kya kutambwa kibapu mwanda mwikeulu umo’tu kete wa Yehova waipaya bashidika Bene Ashidia 185 000.

Hezekia wabela. Yehova walondolola milombelo yandi ne kumukomeja, ne kubweja ku būmi bwandi myaka 15. Mulopwe wa Babiloni pa kutuma mikendi yandi mwanda wa kumufwija’ko, Hezekia aye waendalala, webalombola bupeta bonso. Penepo Isaya wasapwila Hezekia musapu wa Yehova amba: “Talapo bidi, mafuku akāyako’a, ne byonso bidi mu njibo yobe, ne byonso byo babikile mu kibiko bashobe, ne ku dyalelo dino’di, bikaselelwa ku Babiloni.” (Isaya 39:5, 6) Kupwa kwa myaka 100, buno bupolofeto bubafikidila.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

38:8—Lelo “matabula” patūka munjiñininya i matabula’ka? Mungya kipimo kya dyuba kiyukanya nsaa na munjiñininya kyādi kingidijibwa mu Edipito ne mu Babiloni mu myaka katwa ka mwanda K.K.K., ano matabula akokeja kufunkila pa ndingo ya kino kipimo kya dyuba kyādi na Ahaza, shandya Hezekia. Nansha kadi ādi akokeja kwikala matabula a lukala lwa munda mwa ndaku. Kipanda kyādi kufula kwa lukala padi kyādi kileta mujiñininya pa lukala, penepa ke ukwasha mwa kupimina kitatyi.

Ñeni Yotuboila’ko:

36:2, 3, 22. Shebana, pa kupwa kutalulwa mwingilo wa bu kalama, wāpelwe dyese dya kwingidila monka mulopwe bu mulembi wa mpingakani wandi. (Isaya 22:15, 19) Shi tubatalulwa pa kifuko kampanda kya madyese mu bulongolodi bwa Yehova pa buluji kamukaya, le tubulwepo kwendelela kwingidila Leza mu muswelo mukwabo o-onso monka mwendele bukomo bwaetupele?

37:1, 14, 15; 38:1, 2. Mu bitatyi bya tusua, i biyampe kuvundamukila kudi Yehova mu milombelo ne kutūla kikulupiji kyetu kikunkane mwadi.

37:15-20; 38:2, 3. Mwanda mukatampe wādi wikonda nao Hezekia pātambilwe Yelusalema na Bene Ashidia, i uno: kupona kwa Yelusalema kwādi kwa kufutulwija dijina dya Yehova. Pāyukile Hezekia amba misongo yandi i ya lufu, kādipo wilangila bivule. Wādi ukambakena bininge mukekadila musuku wa bulopwe bwa Davida shi afwe kwampikwa mpyana wa kumupingakena pa lupona. Wādi kadi ulangulukila pa yewa wādi wa kwendeja bulwi bwa kulwa na Bene Ashidia. Netu, pamo bwa Hezekia, tutanga mutyima bininge pa buujila bwa dijina dya Yehova ne pa kufikidila kwa mpango yandi ya kutendelwa kutabuka ne ku lupandilo lwetu lwine.

38:9-20. Luno lwimbo lwa Hezekia lwitufundija amba i kutupu kintu kitabukile mvubu mu būmi bwa kutendela Yehova.

“UKASHIMIKWA”

(Isaya 40:1–59:21)

Isaya, pa kupwa kulaya konakanibwa kwa Yelusalema ne byobya bikalupuka ku bumisungi mu Babiloni, wanena bupolofeto butala pa kujokejibwa. (Isaya 40:1, 2) Isaya 44:28 unena’mba: “[Yelusalema] ukashimikwa.” Bankishi ba Babiloni bakalundulwa pamo’nka bwa “bilēma.” (Isaya 46:1) Babiloni ukonakanibwa. Byonso bino bibafikidila kupwa’tu kwa myaka tutwa tubidi.

Yehova ukatūla mwingidi wandi bu “mwinya wa ba-Jentaila.” (Isaya 49:6) “Madiulu” a Babiloni, nansha amba kabumbo ka bulopwe, “akajimañana bwa mwishi,” ne bantu bandi “bakafwanga enka nabya” kadi ‘Ziona mwana-mukaji musungi ukekanununa nkano ya mu nshingo yandi.’ (Isaya 51:6; 52:2) Yehova unena boba bāya kwadi kumwivwana amba: “Nkapwana kipwano nobe kya nyeke ne nyeke-ke, ke byakanye bya binebine bya Davida kadi.” (Isaya 55:3) Kwikala na būmi bukwatañene na bisakibwa byoloke bya Leza kukakufikija ‘ku kuloelelwa abe mwine mudi Yehova.’ (Isaya 58:14) Pakwabo kadi, bilubo bya bantu, ‘bibakalañanyanga ne Leza wabo.’—Isaya 59:2.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

40:27, 28—Mwanda waka Isalela wānene amba: “Dishinda dyami dibafibwa kudi Yehova, ne mundudi mwami mubapite kudi Leza wami”? Bayuda bamo mu Babiloni bādi padi balanga amba bukondame bwādi bwibamwesha malwa bwādi bufyame kudi Yehova nansha amba Yehova kādipo wibumwene. Bāvulujibwe amba Babiloni kādipo mufyame ku meso a Umpangi wa ntanda, ke-muntu aye kakokangapo nansha kupungila kwine mpika.

43:18-21—Mwanda waka bamisungi bājokele bānenwe kubulwa ‘kuvuluka bintu bya kala kene’? Kino kekyādipo na buluji bwa’mba bādi bafwaninwe kwilwa bilongwa bya bunyongolodi bya Yehova. Inoko, Yehova wādi usaka bamutendele pangala pa “kintu kipya” kyobādi bakwimwena, kimfwa pobādi ba kwenda lwendo bakomo nkē ku Yelusalema, padi na kuludikwa mu dishinda dya mu ntanda mutuputupu. “Kibumbo kikatampe” kilupukile mu “malwa makatakata” kikekala nakyo na nsambu mipya kadi mimweke ya kutendelela Yehova.—Kusokwelwa 7:9, 14.

49:6—Lelo Meshiasa i “mwinya wa ba-Jentaila” muswelo’ka, nansha mwingilo wandi pano panshi byowādi ukadikile enka ku bana ba Isalela? Shi utēlwa namino i pa mwanda wa byobya byāfikile kupwa kwa lufu lwa Yesu. Bible wingidija Isaya 49:6 padi bana ba bwanga ba Yesu. (Bilongwa 13:46, 47) Dyalelo Bene Kidishitu bashingwe māni, bakwashibwanga na kibumbo kikatampe kya batōtyi, bengilanga bu “mwinya wa ba-Jentaila,” mwanda bamunikilanga bantu kufika “ne kumfulo kwine kwa ntanda.”—Mateo 24:14; 28:19, 20.

53:10—Lelo kunena’mba Yehova wātōkelwe pa kusonsakanya wandi Mwana kushintulula bika? Yehova wādi wa kusanswa mutyima pa kumona wandi Mwana ususuka, mwanda aye i Leza wa lusa kadi wivwaninanga bantu bulanda. Nansha nankyo, wāsangedile kikōkeji kya Yesu kya na mutyima tō ne pangala pa byonso byādi bya kufikidijibwa na masusu ne lufu lwandi.—Nkindi 27:11; Isaya 63:9.

53:11—Lelo i kuyukidija’ka kukakwasha Meshiasa ‘akabingije bangibangi’? Kuno i kuyukidija kwātambwile Yesu pa kwiya pano panshi, pa kwikala bu muntu, wāsuswilwe kwampikwa mambo kufika ne ku lufu. (Bahebelu 4:15) Penepo wāpāna kitapwa kya kikūlwa, kine kyākweshe Bene Kidishitu bashingwe māni ne kibumbo kikatampe batelwe bu boloke ku meso a Leza.—Loma 5:19; Yakoba 2:23, 25.

56:6—Lelo “beni” i bāni, ne i muswelo’ka ‘obōminina pa kipwano kya Yehova’? “Beni” i “mikōko mikwabo” ya Yesu. (Yoano 10:16) I bōminine ku kipwano kipya na kukōkela ku bijila bitala kino kipwano, bengilanga kukwatañana na mpango itūdilwe kupityila ku kipwano, badyanga bidibwa bya ku mushipiditu bimo byonka bidya bashingwe māni Bene Kidishitu, ne kwibakwatakanya mu mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga.

Ñeni Yotuboila’ko:

40:10-14, 26, 28. Yehova i mukomokomo kadi i muyampe, wa bukomo bonso ne ñeni, i mutabuke bukata mu kwivwanija kwitupita.

40:17, 23; 41:29; 44:9; 59:4. Kutwela mu politike ne kupwana na bankishi i kwa “bitupubitupu.” Mu kwibikulupila kemudipo bimwenwa’mo.

42:18, 19; 43:8. Kupūta meso etu ku Kinenwa kya Leza kisonekelwe ne kujika matwi ku bufundiji bwandi buletwa kupityila kudi “umpika wa binebine, udi na manwa” i kwikala bampofu ne bakitwi ku mushipiditu.—Mateo 24:45.

43:25. Yehova ujimankanyanga kujilula pa mwanda wa aye mwine. Kukūlwa kwetu mu bupika bwa bubi ne lufu ne kumona būmi kulondelanga pa buujila bwa dijina dya Yehova.

44:8. Yehova, mwine witukwashanga, aye kajinibwapo ne kutenkana kwine mpika pamo’nka bwa dibwe. Nanshi ketufwaninwepo kuteleka moyo wa kusapula bukamoni bwa kumuyukanya bu Leza!—2 Samwele 22:31, 32.

44:18-20. Kutōta bankishi i kiyukeno kya mutyima musubijibwe. Kekudipo kintu kibwanya kupingakena pa kifuko kya Yehova mu mutyima wetu.

46:10, 11. Bukomo bwa Yehova bwa ‘kufikidija kukala ñeni kwandi,’ bushintulula’mba, kufikidila kwa mpango ya Yehova i bukamoni bwa binebine bwa bu-Leza bwandi.

48:17, 18; 57:19-21. Shi tutengele lupandilo kudi Yehova, tumufwene, ne kuta mutyima ku misoñanya yandi, nankyo ndoe yetu ikekala mivule pamo’nka bwa mema a munonga ukuka ne bilongwa byetu byoloke nabyo bikekala bivule pamo’nka bwa mantanki mavule a kalunga ka mema. Boba kebaswele kuta kutwi ku Kinenwa kya Leza badi pamo’nka bwa “kalunga-kamema katenkana.” Kebadipo na ndoe nansha patyetye pene.

52:5, 6. Bene Babiloni bādi banena bifwe amba Leza wa bine i muzoze. Kebādipo bayukile kyāfityilwe Yehova bantu bandi mutyima ne kine kyaālekele Isalela amunwe bupika. Shi bakwetu abaponenwa na kinzengele, ke biyampepo kupelakana kufwatakanya mwanda walengeja’kyo.

52:7-9; 55:12, 13. Tudi ne nsambu isatu yotwingidila na nsangaji mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga. Maulu etu i mayampe kudi boba betyepeje badi na nzala ya ku mushipiditu. Tumwene Yehova “mpala na mpala,” nansha’mba tupwene nandi. Kadi tudi na ntundubuko ya ku mushipiditu.

52:11, 12. Pa kusaka amba tubwanye bisakibwa bya kusela “bipungwa bya Yehova”—ke mpangiko ya mwingilo wandi ujila kadi—tufwaninwe kwikala batōka mu ñeni ne ku mushipiditu.

58:1-14. Kulombola boloke ne kwipāna kwa buzanzangi i bya bitupubitupu. Batōtyi ba bine bafwaninwe kuvudilwa bilongwa bilombola lulamato lwa bwine Leza ne kwisanswa kwa bu bana na bana.—Yoano 13:35; 2 Petelo 3:11.

59:15b-19. Yehova umonanga bilonga bantu ne uloñanga’po kintu enka pa kitatyi kyandi kitungwe.

“UKEKALA BU-KILONGO KYA BŪYA”

(Isaya 60:1–66:24)

Isaya 60:1 unenena pa kujokejibwa kwa mutōtelo wa bine mu kitatyi kya kala ne mu ano etu mafuku mwine amba: “Taluka eñenya; mwanda mwinya obe ubaiya, ne ntumbo ya Yehova ibakutalukila.” Ziona “ukekala bu-kilongo kya būya mu dikasa dya Yehova.”—Isaya 62:3.

Isaya ulombela mu milombelo yandi pangala pa bantu ba mu ntanda yabo badi bakokeja kwisāsa pobadi umbupika mu Babiloni. (Isaya 63:15–64:12) Mupolofeto pa kupwa kulombola kwishila kudi pa bukata bwa bengidi ba bine ne ba bubela, ulombola muswelo ukesela Yehova bantu Bandi.—Isaya 65:1–66:24.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

61:8, 9—Lelo “kipwano kya nyeke” i kipwano’ka, ne “lukunwa” nalo i bāni? Kino kipwano i kyokya kyāpwene Yehova na Bene Kidishitu bashingwe māni. “Lukunwa” i “mikōko mikwabo”—midiyo ne midiyo ya bantu betaba ku musapu wabo.—Yoano 10:16.

63:5—Lelo bulobo bwa Leza bumukwatakanyanga muswelo’ka? Bulobo bwa Leza i mwiivwanino wandi mwendele’mo—nsungu myoloke. Bulobo bwandi bumukwatakanyanga ne kumutonona alete butyibi bwandi boloke.

Ñeni Yotuboila’ko:

64:6. Bantu bakubulwa kubwaninina kebakokejapo kwipandija abo bene. Shi ke balonga kipwanyo pa mwanda wa bubi, bilongwa byabo byoloke bikekala bya bitupu pamo’nka bwa bisasa.—Loma 3:23, 24.

65:13, 14. Yehova weselanga bengidi bandi ba dikōkeji, ne kwibapa bisakibwa byabo bya ku mushipiditu bivule bine.

66:3-5. Yehova ushikilwe buzazangi.

“Sangalai”

Bupolofeto butala pa kujokejibwa kebubudilwepo bine kukankamika Bayuda ba dikōkeji badi mu bumisungi mu Babiloni! Yehova unena’mba: “Sangalai ne kusepelela nyeke mu kyokya kyo mpanga ami; mwanda talapo, byo mpanga Yelusalema ke kya kusepelela nakampata ne bantu bakyo ke tusepo kadi.”—Isaya 65:18.

Netu tudi mu kitatyi kyandabile mfindi pano pa ntanda kadi mizo nayo idi mu fukutu bwī. (Isaya 60:2) Tudi mu “myaka ya malwa.” (2 Temote 3:1) O mwanda nanshi, musapu wa Yehova wa lupandilo udi mu mukanda wa mu Bible wa Isaya witukankamika bininge.—Bahebelu 4:12.

[Kunshi kwa dyani]

^ Tala myanda ya mu Isaya 1:1–35:10, mu Kiteba kya mulami kya 1 Kweji 3, 2007 mu mutwe wa mwanda unena’mba, “Mwanda wa Yehova I Mūmi—Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Isaya—I.”

[Kifwatulo pa paje 4]

Lelo uyukile mwanda mwine mukatampe wālombēle Hezekia kunyongololwa ku Bene Ashidia?

[Kifwatulo pa paje 7]

“E-e! keo būya maulu pa ngulu a yewa uleta myanda-miyampe!”