“Twi Beshile ku Ndimi, Ino Bekutyile Umbumo na Buswe”

Kukūlwa. Kunyongololwa. Kupanda. Pano ke tutwa twa myaka, bantu bakimba’nka kutalulwa bitundu ne tusua. Le tubwanya kulwa namani na makambakano a umbūmi? Lelo bine kukūlwa kudi’ko? Shi kudi’ko, le kukāya namani?

UNO o mwanda wesambilwe’po mu bitango bya distrike bya mafuku asatu byalongolwelwe na Batumoni ba Yehova tamba mu Kweji wa 5, 2006. Mutwe wa mwanda wadi unena’mba “Kukūlwa Kubafwena!”

Kudi bitango kitema byātenwe’ko bantu tununu na tununu ba mu matanda palapala. Byalongelwe mu Kweji wa Busamba-Bubidi ne wa Mwanda 2006, mu Prague, mwipata mwa Repiblike ya Tsheke; mu Bratislava, mwipata mwa Slovaki; mu Chorzow ne Poznan, bibundi bya Polonye; * ne mu bibundi bitano bya Alemanye—Dortmund, Frankfurt, Hamburg, Leipzig, ne Munich. Bungi bonso bwa bantu batenwe ku bino bitango bwapityile pa bantu 313 000.

Le ku bino bitango kwadi mushipiditu wa muswelo’ka? Le bantu banene bika pangala pa bino bitango? Ne lelo boba batenwe’ko baivwene namani ku mutyima kupwa kwa kitango?

Kuteakanya

Batumoni beni ne bene kibundi badi batengele na kipyupyu yoya yobadi bayukile bu mikenga ya nsapu nsapujana ku mushipiditu. Mwingilo mukatampe wadi wa kuteakanya kwa kufikila bāya ku kitango. Kimfwa, ku kitango kya Chorzow, Batumoni ba mu Polonye baitabije kutundaidila ku abo mobo kubwipi kwa beni 13 000 batamba ku Bulaya bwa Kutunduka. Bantu baile ku kino kitango batambile mu Armeni, Belarusi, Estoni, États-Unis, Ikrene, Jeorji, Kazakista, Kirighizista, Letoni, Lituani, Moldavi, Rusi, Tajikista, Tilikemenista, ne mu Uzebekista.

Bantu bavule baile ku kitango bashilwile kuteakanya lwendo myeji mivule kumeso. Kimfwa Tatiana, musapudi wa kitatyi kyonso wa mu Kamchatka, lusongo lwa ku lui lwa Rusi ludi dya ku bwikike bwa kungala ne kutunduka kwa Jampani, washilwile kubika lupeto lwa lwendo mwaka mutuntulu kumeso. Waendele lwendo lwa makilometele 10 500. Dibajinji waendele lwa amviyo nsaa itano; kupwa ke lwa kudiye kintu kya mafuku asatu; ku mfulo wekwata’ko na lwendo lwa motoka nsaa 30 mituntulu pa kufika ku Chorzow.

Banabetu tununu ne tununu baingile na mutyima tō kumeso kwa kitango, kulongolola kiwanza ne bifuko bikijokolokele bikale bikwatañane senene na butōtyi. (Kupituluka 23:14) Tulete’tu kimfwa kimo, mu Leipzig,  Batumoni ba mu kino kibundi baingile mwingilo mukatampe wa kukundula kiwanza, kadi banene’nka ne kunena’mba basa kwikikundula monka kupwa kwa kitango. O mwanda pa bilembwa bya kumvwañana pa kuluwa kiwanza, balungu batala kiwanza batalwile’po mulongo wa kulomba lupeto lufutwanga mwanda wa kulongolola kiwanza.

Tupapye twa Lwito

Bipwilo bya ntanda yonso byayukije bya binebine bantu Bitango “Kukūlwa Kubafwena!” Bantu ba kutanwa ku bino bitango bya pa bula balongele kano kampanye na buzanzamuke bukatampe. Baendelele kuyukija bantu kino kitango enka ne ku kyolwa bininge kya difuku dya kukya ke kitango. Lelo bupyasakane bwabo bwalupwile bipa biyampe?

Kamoni umo wa mu Polonye witwa dya bu Bogdan wetene na mwana-mulume mununu wadi usaka kutanwa ku kitango ino wanena amba kalupeto kandi kekabwanyapo kumufikija ku Chorzow, ku makilometele 120. Ino na bya dyese kwaikala kityi kimo kyakubulwa muntu mu motoka waluilwe na kipwilo. Bogdan unena’mba: “Twalombwele mwana-mulume’wa amba ukokeja kwenda netu pampikwa kufuta shi wafika pa kifuko kya lwendo na nsaa ya 5:30 lubanga.” Mwana-mulume waitabija kwiya ne kutanwa watanwa ku kitango. Walembēle banabetu mukanda’mba: “Kupwa kwa kutanwa ku kino kitango, pano nasumininwa kwikala mwana-mulume mulumbuluke.”

Mu Prague, mwana-mulume umo wadi ushikete ku hotela imo yadi’ko banabetu ba mu Beletanye baile ku kitango, webalombola kyolwa kimo amba nandi wadi ku kupwila kwa dyodya difuku. Le i bika byamwendeje’ko? Uno mukelenge unena’mba pa kupwa kupebwa lwito na basapudi dikumi dituntulu mu bipito bya kibundi, wamwene amba ufwaninwe’nka kwenda’ko! Watulumukile mpata, wasaka’nka ne kwifundila’ko bivule.—1 Temote 2:3, 4.

Mpangiko Ikankamika ya ku Mushipiditu

Mpangiko yadi isambila pa muswelo wa kupwija myanda palapala. Madingi ampikwa kafinda a mu Bisonekwa adi ashintulula muswelo wa kupwija myanda nansha kutyumwina’yo umanwi.

Bantu bakambakanibwa na bununu, misongo, lufu lwa baswe babo, nansha myanda mikwabo ibatala bakankamikilwe kupityila ku Bible bayuke kushinta mumweno wabo obamona būmi. (Mitōto 72:12-14) Bantu besonge ne bambutwile baivwene madingi a mu Bible a mwa kwikadila na buluo bwa nsangaji ne mwa kulelela bana senene. (Musapudi 4:12; Efisesa 5:22, 25; Kolose 3:21) Bene Kidishitu bankasampe—bene bakambakanibwa na ludindi lubi lwa bakwabo ku masomo ino kadi badingilwa madingi mayampe a mu Kinenwa kya Leza ku mobo ne mu kipwilo—nabo batambwile madingi mayampe a mwa kulwila na ludindi lwa bakwabo ne mwa kunyemena “bya kilokoloko kya bunkasampe.”—2 Temote 2:22.

Bu Bana na Bana bwa Bine bwa Ntanda Yonso

Batumoni ba Yehova bapebwanga nyeke bwendeji buyampe bwa mu Bisonekwa ku kupwila kwabo. (2 Temote 3:16) Ino kine kyalengeje bino bitango bikale bishile na bikwabo i kwitana kwa mizo mivule pamo.  Bitango byonso bya pa bula byadi bipityija mpangiko imo yonka ya ku mushipiditu mu ndimi palapala. Difuku ne difuku banabetu ba mu Kitango Kyendeji kya Batumoni ba Yehova badi banena mashikulu, kadi malapolo atamba ku matanda makwabo adi abweja butobaji ku myanda. Ano mashikulu ne malapolo adi ashintululwa mwanda wa bantu ba ndimi mishileshile badi’ko bamwene’mo.

Boba baile ku bino bitango badi na kipyupyu kya kusaka kwitana na batutu ne bakaka babo ba mu matanda angi. Tutu umo watenwe’ko unena’mba: “Kwishila kwa ndimi kekwaletelepo’tu bikoleja nansha. Ino, ako ko kwine kwaloeje kino kinkumenkume. Beni batambile ku bantu ba bibidiji bishileshile, ino abo bonso badi bekutyile umbumo na lwitabijo lumo.” Boba batenwe ku kitango kya Munich banene amba: “Twi beshile ku ndimi, ino bekutyile umbumo na buswe.” Nansha byobatambile ku matanda ne mu ndimi palapala, boba batenwe’ko bemwene amba badi umbukata mwa balunda ba binebine—batutu ne bakaka ba ku mushipiditu.—Zekadia 8:23.

Binenwa bya Kufwija’ko

Lupepo lwadi’ko kitatyi kya bitango byalongelwe mu Polonye lwatūdile mulangilo ne kūminina kwa batenwe’ko pa ditompo. Kwadi kunoka mvula kitatyi kyonso kadi kwikele ne mashika—afika pa 14°C. Tutu umo wa mu États-Unis wanene amba: “Lwadi lupepo lubi mpata kadi lwa mashika makomo onkyaivwene kashā ku kitango, kadi naivwene myanda mityetye mu mpangiko. Ino kyanga kilumbuluke kya bana na bana ba ntanda yonso, mushipiditu wa kutendelwa wadi’ko, ne kizaji kya pa bula byakunkenye myanda yonso. Bine kino i kitango kikomo kwilwa!”

Kintu kikomo kwidibwa na boba batenwe ku kitango ino badi banena Kipolone i musapu wa kulupulwa kwa dibuku Étude perspicace des Écritures mu Kipolone—mpalo mikatampe yobamwenine ku kūminina kobaūminine mashika ne mvula. Kulupulwa kwa dibuku dipya Vivez en gardant à l’esprit le jour de Jéhovah nako kwatundailwe na nsangaji ku Bitango “Kukūlwa Kubafwena!”

Bavule batenwe’ko bakavuluka bino bitango pangala pa bubinga bukwabo. Kristina, kaka wa mu Tsheke wepēne na mutyima tō kukashindikila lwa motoka banabetu baile bukila-lui, uvuluka’mba: “Potwadi twishadika, kaka umo wankokele pafula, waumpamba bīpa kanena’mba: ‘Nemwene bu muntu mulelwe biyampe kashā! Mwaletele bidibwa kufika’nka ne kotwadi tushikete kwine kadi mwetupa ne mema a kutoma. Mwafwai’ko mpata na buswe bwenu bwa kwipānina banabenu.’” Byadi bisambila’po uno kaka i bidibwa bya pa midi byadi bipebwa boba batambile bukila-lui. Tutu umo ushintulula’mba: “I mwingilo oketwaingile kashā. Kwadi kaji ka kupa bantu 6500 bidibwa bya midi difuku ne difuku. Byadi bitutenga ku mutyima pa kumona bantu bavule, enka ne bana bene, beila abo bene kukwasha’ko.”

Kaka umo waendele kukatanwa ku kitango ku Chorzow kutamba ku Ikrene wanene amba: “Twi batengwe bininge na buswe, kilelo, ne kizaji byadi nabyo banabetu betabije. Ne bya kunena bibetupumbe pa kulombola kufwija’ko kwetu.” Kadi Annika, mwanuke wa myaka mwanda watambile ku Felande, watumine mukanda ku bilo ya Batumoni ba Yehova ba mu Polonye amba: “Kitango kyadi kilumbuluke kashā kupita ne monadi nangila. I kipite buya kwikala mu bulongolodi bwa Yehova, mwanda ukokeja kwikala na balunda pano pa ntanda ponso!”—Mitōto 133:1.

Byanene Badi Betubandila

Kumeso kwa bitango, kwatūdilwe ne mpangiko ya kunangija banabetu bamo baile’ko.  Mu bibundi bya kunja kwa Bavaria, bapempudi badi bemana pa Mobo a Bulopwe padi pebatundaidila Batumoni ba mu bibundi’bya. Muntu umo wakubulwa kwikala Kamoni wakanangije kisumpi kimo kya banabetu watulumikile mpata pa kumona kisanso kya banabetu. Mwanetu umo unena’mba: “Potwadi mu motoka ketujokela ku hotela, lolo mwine waketunangije wanene amba mwi beshile kulampe na bisumpi bikwabo. Mwi bavwale biyampe, kadi banwe bonso mwingidila pamo na boba bendeja kisumpi kyenu. Kekwadipo kwituka nansha kavutakanya. Watulumukile pa kumona bano beni abaikala ponka na ponka ke balunda nandi bayampe.”

Tutu waingile ku Mwingilo wa Misapu ku kitango kya Prague usekununa’mba: “Dya Yenga lubanga, mulungu utala bampuluji ba kulama ku kitango waile kwitupempula. Wamona’mba kudi ndoe yonkayonka, kupwa wanena amba kadipo na kaji ka kwingila’ko. Wanena ne kunena’mba bantu bamo ba mu kibundi bashikatanga kubwipi na kiwanza badi bepangula shi mpangiko idi namani. Aye pa kutela Batumoni ba Yehova, divule badi bakamwa, o mwanda mulungu’wa wadi wibalombola’mba: ‘Shi bantu badi’tu nansha na kipindi kya mwikadilo wa Batumoni ba Yehova, longa bampuluji kebadipo’tu ba kwikala’ko.’”

Bavule Ke Bakūlwe Kala!

Bible, Kinenwa kya Leza, udi pamo bwa kilalo kyadilwe pa bukata bwa bibidiji palapala, ukutyila Bene Kidishitu pamo mu ndoe ne bumo. (Loma 14:19; Efisesa 4:22-24; Fidipai 4:7) Bitango bya pa bula “Kukūlwa Kubafwena!” bibingija uno mulangwe. Batumoni ba Yehova i bakūlwe kala ku bipupo bivule biponena ino ntanda. Ntondo, kwitamba ñuma, ne kushikwa misaka mikwabo—tubatela’ko’tu ino mbá ibala-inga ibela bantu—ke mipwe kubwipi kwa yonso umbukata mwabo, ne pano batengele kitatyi kikekala ntanda yonso pampikwa ano makambakano.

Boba batenwe ku bino bitango bemwenine abo bene bumo bwadi na Batumoni batambile ku matanda ne mu bibidiji palapala. Kino kyamwekele ku mfulo kwa bitango. Bonso badi bakupila makasa, bepamba bīpa na balunda bapya, ne kwikwata mafoto a mfulo. (1 Kodinda 1:10; 1 Petelo 2:17) Bantu batenwe ku bitango badi na nsangaji kadi bajingulwile biyampe amba kukūlwa kwabo ku bikoleja ne makambakano kubafwena, o mwanda bajokele ku mobo ne ku bipwilo byabo na mutyima musumininwe dipya kukwatyija senene shē “mwanda wa būmi.”—Fidipai 2:15, 16.

[Kunshi kwa dyani]

[Kapango/Kifwatulo pa paje 10]

Ndimi Makumi-Abidi ne Isamba Inenwa bwa Lumo

Ku bitango byonso kitema, mpangiko yapityile mu ndimi ya mu matanda’a. Ku bitango byalongelwe mu Alemanye, mashikulu anenwe ne mu ndimi mikwabo 18. Mu Dortmund mashikulu anenwe mu Kialabu, Kiespanyole, Kifarsi, Kiputulukeshi, ne Kirusi; ku kitango kya Frankfurt mu Angele, Falanse, ne mu Kine Serbe ne Kine Kroasi; ku kitango kya Hamburg mu Kidanwa, Kinerlande, Kisuedwa, ne mu Kitamile; ku kitango kya Leipzig mu Kipolone, Kishinwa, ne Kiturkishi; ku kitango kya Munich mu Kingidiki, Kintadyana, ne mu Ludimi lwa Batumama lwa Kialema. Ku kitango kya mu Prague kwapityijibwe mashikulu onso mu Angele, Kitsheke, ne Kirusi. Ku kitango kya Bratislava mpangiko yapityile mu Angele, Kihongri, mu Kislovake ne Ludimi lwa Batumama lwa Kislovake. Ku kitango kya Chorzow ndimi yanenwe’ko i Kiikrene, Kipolone, Kirusi, ne Ludimi lwa Batumama lwa Kipolone. Ne ku kitango kya Poznan kwadi Kifinwa ne Kipolone.

Ndimi yonso yadi makumi-abidi ne isamba! Bine, batenwe ku bino bitango badi beshile ku ndimi, ino bakutyilwe umbumo na buswe.

Kifwatulo pa paje 9]

Bene Kroasi batenwe ku kitango kya Frankfurt basepelele pa kutambula Bible “Traduction du monde nouveau” mu lwabo ludimi