Mwanda wa Yehova I Mūmi

Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Ezekyele—II

TUDI mu Kweji 12, 609 K.K.K. Mulopwe wa Babiloni utekele kala Yelusalema kasāla. Kulampe na kuno, Ezekyele usapwilanga misungi idi mu Babiloni musapu wimanine pa mutwe wa mwanda umo kete: kupona ne konakanibwa kwa Yelusalema, kibundi kyabo kyobaswele. Ino kupwa, mwanda udi mu bupolofeto bwa Ezekyele ubashinta, ke utale malwa asa kuponena mizo ya Bajentaila basangela kyamalwa kiponena bantu ba Leza. Pasa kupona Yelusalema mu myeji 18 ilonda’ko, musapu wa Ezekyele usa kujokela pa uno mutwe wa mwanda mukwabo: kujokejibwa kwa ntumbo kwa mutōtelo wa bine.

Ezekyele 25:1–48:35 udi na bupolofeto butala pa mizo ijokolokele Isalela ne pa kunyongololwa kwa bantu ba Leza. * Nsekununi īlondanga mungya mbadilo ya bitatyi ne mungya bishinte, kutalula’mo enka Ezekyele 29:17-20. Mwanda mu ano mavese bintu kebilondelepo mungya kitatyi ne bishinte. Na bubine mu mukanda wa Ezekyele ubadilwa mu Bisonekwa bya ku bukomo bwa mushipiditu mudi musapu “wa būmi ne bukomo.”—Bahebelu 4:12.

‘NTANDA IBAALAMUKA PAMO’NKA BWA BUDIMI BWA EDENA’

(Ezekyele 25:1–39:29)

Yehova wasapwila Ezekyele anene bupolofeto padi Amona, Moabu, Edoma, Fidishitia, Tyila, ne Shidona, mwanda wabadikila kumona byobasa kulonga pasa kupona Yelusalema. Edipito nandi usa kutūtwa. “Felo mulopwe wa Edipito, ne kibumbo kyandi,” nansha byobadi bwa mutondo, basa kutetwa na “kipete kya mulopwe wa Babiloni.”—Ezekyele 31:2, 3, 12; 32:11, 12.

Myeji isamba kupwa kwa konakanibwa kwa Yelusalema mu 607 K.K.K., muntu upandile’ko waiya kusapwila Ezekyele amba: “Kibundi i kitapwe.” Pano mupolofeto kakidipo “monka kamāma” ku bamisungi. (Ezekyele 33:21, 22) Webasapwila bupolofeto bwa kujokejibwa. Yehova ukemika “mukumbi umo pa ayo, . . . ke mwingidi [wandi] Davida kadi.” (Ezekyele 34:23) Edoma ukashala masala, ino Yuda, ntanda idi kunyuma kwayo, ikekala “pamo’nka bwa budimi bwa Edena.” (Ezekyele 36:35) Bine Yehova walaya kukinga bantu bandi bakajokela kwabo ku kutambwa na “Koka.”—Ezekyele 38:2.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

29:8-12—Edipito wāsadilwe myaka makumi aná kitatyi’ka? Yelusalema pa kupwa konakanibwa mu 607 K.K.K., bashele’ko ba Yuda bānyemene mu Edipito nansha byādi bibadyumuna mupolofeto Yelemia. (Yelemia 24:1, 8-10; 42:7-22) Ino na bubine kebanyemenepo mwanda Nebukaneza wādi wa kwiya kutamba Edipito ne kumunekenya. Nanshi myaka 40 ya masala a Edipito yāikele’ko kinondanonda na buno bushindañani. Nansha mānga ya ntanda byokeilombwelepo kuno kusalwa, bine tukulupile amba kwāikele’ko mwanda Yehova ufikidijanga bupolofeto bwandi.—Isaya 55:11.

29:18—‘Mitwe yonso yasesukile ke mabala ne bipuji byonso byapobokele’ muswelo’ka? Kitūlo kyātūdilwe kibundi kya Tyila kya ku ntanda kyādi kikata kadi kikomo enka ne mitwe ya bibumbo bya Nebukaneza yāsesulwa  mabala na bitebo byobādi bavwele ne bipuji byabo byāpoboka mwanda wa kusela kobādi basela bingidilwa bya kūbaka nabyo biteba ne masakwa.—Ezekyele 26:7-12.

Ñeni Yotuboila’ko:

29:19, 20. Bene Tyila bānyemene pa kibundi kya pa kisanga na bupeta buvulevule, o mwanda Mulopwe Nebukaneza kāyetepo bitūtwa bivule mu Tyila. Eyo, nansha Nebukaneza byādi mulopwe Mujentaila wianya ne wilangila, Yehova wāmupadile mpalo pangala pa mwingilo wandi na kumupa Edipito ke “mfuto ya divita dyandi.” Mwene netu tufwaninwe kwiula Leza wa bine na kufuta musonko ku imbikalo ingila mingilo pa mwanda wa kamweno ketu? Ketukalekapo kufuta pangala pa mwiendelejo wa balupusa nansha muswelo obengidija lupeto lwa musonko.—Loma 13:4-7.

33:7-9. Kabumbo ka mulami wa dyalelo—bashele’ko bashingwe māni—ne bapwani nabo kebafwaninwepo kuleka kusapula myanda miyampe ya Bulopwe ne kudyumuna bantu ku “kyamalwa kibūke” kiya kumeso’ki.—Mateo 24:21.

33:10-20. Kupanda kwetu kwimanine pa kunyema kotunyema mashinda mabi ne kulonda kotulonda bisaka Leza. Bine, dishinda dya Yehova i ‘didingakane.’

36:20, 21. Bene Isalela bājilwile dijina dya Leza umbukata mwa mizo mwanda bālekele kwikala na būmi bukwatañene na mobebayukile, ke bu “bantu ba Yehova” kadi. Nanshi netu ketufwaninwepo kwikala batōtyi ba Yehova ba ku kanwa bitupu.

36:25, 37, 38. Paladisa ya ku mushipiditu yotudi’mo dyalelo i miyule “bibumbo bya bantu.” Penepa tulongei bukomo bwa kwiilama pampikwa disubi.

38:1-23. I kintu kikulupija pa kuyuka amba Yehova ukapandija bantu bandi pakebatamba Koka wa ntanda ya Makoka! Koka i dijina dipelwe Satana Dyabola, “mulopwe wa panopantanda,” pa kupwa kupangwa momwa mūlu. Ntanda ya Makoka ifunkila kufulakufula kwa ntanda kwelelwe Satana ne bademona bandi.—Yoano 12:31; Kusokwelwa 12:7-12.

“TÁ MUTYIMA OBE PA BYONSOLOLO BYO NKAKULOMBOLA”

(Ezekyele 40:1–48:35)

Tudi mu mwaka wa 14 kunyuma kwa kibundi kya Yelusalema konakanibwa. (Ezekyele 40:1) Kubashala myaka makumi atano ne isamba ya bu misungi. (Yelemia 29:10) Ezekyele pano kalumba ku myaka 50. Mu kimonwa, wāselelwa ku ntanda ya Isalela. Abamunena’mba: “Mwana muntu, tala ne meso obe, ivwana ne matwi obe, tá mutyima obe pa byonsololo byo nkakulombola abe.” (Ezekyele 40:2-4) Bine, Ezekyele wāsangele mpata pa kutambula kino kimonwa kya tempelo impya!

Tempelo ya ntumbo yamona Ezekyele idi na bibelo 6, byumba bya kudila’mo 30, Kikola, Kikola Nakampata, madabahu a mityi, ne madabahu a byakwela bisokwe. Mema adi “ke atambe” mu tempelo kupwa aikala ke munonga. (Ezekyele 47:1) Ezekyele wāmwene kadi kimonwa kya mingilo ya bisaka mu ntanda’ya—kipindi ne kipindi kyadi kitamba kutunduka kutūla ne kushika ne kipeta kya buludiki pa bipindi bya Yuda ne Benjemani. “Kipandulwa’mo kya Yehova” ne “kibundi” kitelwa bu Yehova-Shama, ko kunena’mba Yehova Udi’ko, bidi enka mu kino kipeta.—Ezekyele 48:9, 10, 15, 35.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

40:3–47:12—I kika kyelekejibwe na tempelo ya mu kimonwa? Ino tempelo mikatakata yamwenwe na Ezekyele mu kimonwa keyāubakilwepo nansha dimo. Ino yelekeja tempelo ya ku mushipiditu ya Leza—mpangiko ya mutōtelo utōka dyalelo idi pamo bwa tempelo. (Ezekyele 40:2; Mika 4:1; Bahebelu 8:2; 9:23, 24) Kimonwa kya tempelo i kifikidile mu “mafuku a kumfulo” mutōkejibwa butobo. (2 Temote 3:1; Ezekyele 44:10-16;  Malaki 3:1-3) Inoko, kufikidila kwine kwa mfulo i mu Paladisa. Kino kimonwa kya tempelo kyāpele Bayuda bamisungi mulao wa amba mutōtelo utōka ukajokejibwa kadi kisaka ne kisaka kya Bayuda kikekala na kipyanwa kyakyo mu ino ntanda.

40:3–43:17—Kupimwa kwa tempelo kudi na buluji’ka? Kupimwa kwa tempelo i kiyukeno kilombola amba mpango ya Yehova itala mutōtelo utōka ikafikidila binebine.

43:2-4, 7, 9—Lelo “ngitu mifwe ya balopwe babo” yādi ya kutalulwa mu tempelo i ngitu’ka? Mobimwekela ino ngitu ifunkila pa bankishi. Balopwe ba Yelusalema ne bantu bandi bāsubije tempelo ya Yehova na bankishi—bine, bālongele bano bankishi ke balopwe babo.

43:13-20—I bika byādi byelekeja madabahu amwenwe na Ezekyele mu kimonwa? Madabahu a kyelekejo i kiswa-mutyima kya Leza pa kuleta kitapwa kya kikūlwa kya Kidishitu. I ponka pa kino kitapwa patelelwe bashingwe māni bu boloke ne “kibumbo kikatampe” nakyo kwikala kitōka ne kisubulwe ku meso a Leza. (Kusokwelwa 7:9-14; Loma 5:1, 2) Padi o mwanda “kyumbu kisungululwe” kya mu tempelo ya Solomone—nsāni mukatakata wādi oya’mo babitobo—kekidipo mu kimonwa kya tempelo.—1 Balopwe 7:23-26.

44:10-16—I bāni belekejibwe na kabumbo ka butobo? Kabumbo ka butobo kādi kelekeja kitango kya Bene Kidishitu bashingwe māni dyalelo. Kutōkejibwa kwabo kwāikele’ko mu 1918 pāshikete Yehova mu tempelo yandi ya ku mushipiditu ‘bwa sendwe utōkeja bilonda ne bwa ukenda bisandi.’ (Malaki 3:1-5) Boba batōkejibwe ne kwisāsa bāendelele na madyese abo a mingilo. Kupwa bālonga abo bene buninge bwa kwilama “nansha kiko kīne mpika panopantanda,” mwa kwikadila kyelekejo ku “kibumbo kikatampe,” kyelekejibwe na bisaka ke bya butobopo.—Yakoba 1:27; Kusokwelwa 7:9, 10.

45:1; 47:13–48:29—Lelo “ntanda” ne kwabanibwa kwayo byelekeja bika? Ntanda yelekeja kīkalo kingidila’mo bantu ba Leza. Konso kudi mutōtyi wa Yehova, shi ukwatakanya mutōtelo wa bine, nabya udi mu ntanda mijokejibwe. Kwabanibwa kwa ntanda ako kukafikidila pa mfulo mu ntanda impya pakatambula muntu ne muntu wa kikōkeji kifuko kyandi kya kupyana.—Isaya 65:17, 21.

45:7, 16—I bika bifunkila kyabuntu kitūla bantu pangala pa butobo ne pa mfumu? Mu tempelo ya ku mushipiditu, kino kifunkila dibajinji pa kukwatakanibwa kwa ku mushipiditu—kuleta bukwashi ne kwikala na mushipiditu wa kwingidila pamo.

47:1-5—Mema amwenwe mu kimonwa kya Ezekyele afunkila pa bika? Ano mema afunkila pa mpangiko ya ku mushipiditu ikwete Yehova mwanda wa kuleta būmi, kubadila’mo ne kitapwa kya kikūlwa kya Yesu Kidishitu ne buyuki bwa Leza butanwa mu Bible. (Yelemia 2:13; Yoano 4:7-26; Efisesa 5:25-27) Munonga wenda ubweja’ko mushike bityebitye i mukwatañane na kwilundila’ko kwa bapya ku mutōtelo wa bine. (Isaya 60:22) Kadi munonga ukakuka mema mavule a būmi mu Myaka Kanunu, kadi ano mema afunkila ne pa kwivwanija kwa “mikanda” mikwabo ikapūtulwa.—Kusokwelwa 20:12; 22:1, 2.

 47:12—Mityi ipa bipa yelekeja bika? Mityi ya kyelekejo ifunkila pa mpangiko ya Leza ya ku mushipiditu ya kwalwija bantu ku bubwaninine.

48:15-19, 30-35—Kibundi kyāmwene Ezekyele mu kimonwa kyelekeja bika? Kibundi “Yehova-Shama” kidi bu ntanda ya “bonso,” ko kunena’mba i kintu kya pano pa ntanda. Kino kibundi kimweka bu kyelekeja buludiki bwa bintu bya pano pa ntanda bukamwena’mo boba bonso bakabunda “ntanda īngi mipya” myoloke. (2 Petelo 3:13) Bonso bakokeja kutwela mu kibundi, o mwanda kidi na bibelo ku mitamba yonso. Batadi umbukata mwa bantu ba Leza bafwaninwe kwikala bantu balumbwa.

Ñeni Yotuboila’ko:

40:14, 16, 22, 26. Bifwatulo bya tukindu bidi ku lubumbu mu ntwelelo ya tempelo bilombola amba enka boba badi na ngikadila myoloke bo banenwe kutwela’mo. (Mitōto 92:12) Kino kitufundija amba Yehova uketabija butōtyi bwetu enka shi twi boloke.

44:23. Bine tufwijanga’ko kabumbo ka butobo pa mingilo yokengila mu ano etu mafuku! “Umpika wa binebine, udi na manwa” ye utangidile mu kuleta bidibwa bya ku mushipiditu pa kitatyi kifwaninwe amba tumone kusansanya bya disubi ne bitōka ku meso a Yehova.—Mateo 24:45.

47:9, 11. Buyuki—bwelekejibwe bikatampe na mema—buletanga bundapi bwa kutendelwa mu ano etu mafuku. Konso kobufika, buletelanga bantu būmi bwa ku mushipiditu. (Yoano 17:3) Ku mutamba mukwabo, boba bapela ano mema a būmi balekwanga ‘ke ba mwepo’—ko kunena’mba konakanibwa kwa lonso. Bine, i kipite buya ‘tupyasakane mwa kwingidijija mwanda wa binebine’!—2 Temote 2:15.

“Nkapandulamo Dijina Dyami Dikatampe”

Leza wa bine, pa kupwa kutalula mulopwe wa mfulo ku musuku wa Davida, wālekele papite kitatyi kilampe kumeso kwa “aye mwine” bulopwe kufika. Inoko Leza kāidilwepo kipwano kyandi na Davida. (Ezekyele 21:27; 2 Samwele 7:11-16) Bupolofeto bwa Ezekyele bunena’mba “mwingidi wami Davida” ukekalanga “mukumbi” kadi “mulopwe.” (Ezekyele 34:23, 24; 37:22, 24, 25) Uno muntu ke ungipo, i Yesu Kidishitu utwikilwe lupusa lwa Bulopwe. (Kusokwelwa 11:15) Yehova ‘ukapandula dijina dyandi dikatampe’ kupityila ku Bulopwe bwa Meshiasa.—Ezekyele 36:23.

Panopano ponka, bonso batuka dijina dikola dya Leza basa koneka. Ino boba batumbija dino dijina ne kwendelela na kutōta Yehova mwasakila abo bakatambula būmi bwa nyeke. Nanshi tumwenei ne pa mfulo mu mema a būmi apunguluka mavulevule mu ano etu mafuku ne kwimika būmi bwetu enka pa mutōtelo wa bine.

[Kunshi kwa dyani]

[Kifwatulo pa paje 22]

Munonga wa mu kimonwa kya Ezekyele welekeja bika?

[Kifwatulo pa paje 23]

Tempelo ya ntumbo ya mu kimonwa kya Ezekyele

[Kutambile Kifwatulo]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.