Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Fundijai Benu Bana Kusanswa Yehova

Fundijai Benu Bana Kusanswa Yehova

Fundijai Benu Bana Kusanswa Yehova

“Monka mwikadile miketo mu kuboko kwa kilobo, e monka mwikadile ne bāna ba mu bunkasampe.”—MITŌTO 127:4.

1, 2. Lelo bana badi pamo bwa “miketo mu kuboko kwa kilobo” namani?

 KILUWE wapanze muketo wandi mwa kwashila ponka pa kikoto. Weujadika senene mu muzelo wa buta, waonya ngitu ne kukana buta bwandi bwa miketo. Nansha byaibidile’o kala, waije bidi pa kutunga muketo pasakila. Ebiya wasobola’o, awa uya! Le muketo usa kwasa kyasaka kwasa? I bintu bivule bilomba pa kwikala na bununa, kudi bunwa bwa kiluwe, kwine kwenda luvula, ne buya bwa buta bwandi bwa muketo.

2 Mulopwe Solomone wādingakenye bana na “miketo mu kuboko kwa kilobo.” (Mitōto 127:4) Langa bidi motukokeja kwivwanina kino kyelekejo. Kukwata kukwete kiluwe muketo mu muzelo i kwa kitatyi kityetye. Pa kwasa kyasaka, ufwaninwe kwiulekelela bukidibukidi. Ne bambutwile nabo mo monka, badi na kitatyi kityetye kya kutamija mutyima wa kusanswa Yehova mu babo bana. Mwanda papitanga’tu myaka mityetye, bana kala batama ne kutamba batamba kwinjibo. (Mateo 19:5) Lelo bakasanga enka pa kikoto—ko kunena’mba le bana bakendelela kuswa Leza ne kumwingidila ne pobakekala kebakidipo kwinjibo? Kudi bintu bivule bya kuyuka kumeso kwa kulondolola. Bisatu bidi mu bino bintu i bino: bwino bwa bambutwile, ngikadilo itamina’mo bana, ne muswelo witaba ‘muketo,’ ko kunena’mba mwana, ku bufundiji. Tubandaulei ino myanda isatu umo ne umo. Dibajinji, tukabadikila kubandaula biyukeno bimobimo bya kuyukila’ko mbutwile wa bwino.

Bambutwile ba Bwino Baletanga Kimfwa Kiyampe

3. Mwanda waka binenwa bya bambutwile bifwaninwe kukwatañana na bilongwa?

3 Yesu wāshidile bambutwile kimfwa na kulonga byonka byafundija’bya. (Yoano 13:15) Pakwabo napo, wātopekele Bafadiseo bādi “banena’byo” ino ne “kwibilonga mpika.” (Mateo 23:3) Pa kusaka’mba bambutwile bakunke bana mityima ya kusanswa Yehova, i biyampe binenwa ne bilongwa byabo byendele pamo. Binenwa byampikwa kukwatañana na bilongwa kebiloñangapo kintu pamo’nka bwa ludindo lwampikwa muzelo.—1 Yoano 3:18.

4. Le i bipangujo’ka bifwaninwe kwiipangula bambutwile, ne mwanda waka?

4 Mwanda waka kimfwa kya bambutwile kidi na mvubu mpata? Monka mukokeja muntu mutame kwifunda kuswa Yehova na kulonda kimfwa kya Yesu, mo monka ne bana nabo bakefunda’ko na kulonda kimfwa kilumbuluke kya bambutwile babo. Balunda ba mwana bakokeja kulumbulula nansha ‘kuboleja miswelo yandi milumbuluke.’ (1 Kodinda 15:33) Mu kipindi kilampe kya būmi bwa mwana, ne mu myaka mine yafunda bivule mu būmi bwandi, balunda babajinji ba pa mutyima, bene ba kumwalamuna, i bambutwile bandi. Nanshi i biyampe bambutwile beipangule bidi amba: ‘Le ami ndi mulunda wa muswelo’ka? Lelo kimfwa kyami kikankamikanga wami mwana atamije bibidiji bilumbuluke? Le i kimfwa’ka kyonombolanga mu myanda ya mvubu bininge, kimfwa mu milombelo ne mu kwifunda Bible?’

Bambutwile ba Bwino Balombelanga Pamo na Babo Bana

5. Lelo i bika bikefundila bana ku milombelo ya bambutwile?

5 Benu bana babwanya kwifunda bivule bitala padi Yehova mu milombelo yenu. Shi bemuteleka mufwija’ko Yehova pa kudya kadi mulombela ne pa kifundwa kya Bible, le bakafula ku kulanga bika? Bakayuka’mba nanshi Yehova ye witupanga bintu bya ku ngitu—bine byotufwaninwe kumufwijija’ko—kadi bakayuka’mba ye Aye witufundija bubinebine bwa ku mushipiditu. Buno i bufundiji bwa mvubu mpata.—Yakoba 1:17.

6. Lelo bambutwile bakokeja kukwasha bana namani bamone amba Yehova utele umo ne umo mutyima?

6 Inoko, mukalonga biyampe kutabuka shi mwikale kulombela na benu bana pamo ne mu byaba bikwabo, ke enka pa kudya ne pa kwifunda kete, mutela ne myanda mipotoloke imutala ne itala bana. Mukakwasha bana bamone amba Yehova ubadilwa mu kisaka kyenu, ne amba utele umo ne umo mutyima bya binebine. (Efisesa 6:18; 1 Petelo 5:6, 7) Shabana umo wanene amba: “Tamba’tu mwana wetu mwana-mukaji ubutulwa, twadi tulombelanga nandi pamo. Aye pa kwenda utama, twashilula kulombela nandi pangala pa balunda ba kupwana nabo ne pa myanda mikwabo imutala. Enka ne byaasongelwe wetufunduka, ketwapityijepo difuku nansha dimo kulombela nandi pamo mpika.” Mwene nobe ubwanya kulombela na bobe bana difuku ne difuku? Mwene ukokeja kwibakwasha bamone Yehova bu Mulunda wabo wibapa bisakibwa byabo bya ku ngitu ne bya ku mushipiditu ne utele mutyima ku milangwe yabo?—Fidipai 4:6, 7.

7. Lelo i bika bifwaninwe kuyuka bambutwile pa kusaka’mba milombelo yabo ikale mipotoloke?

7 Inoko, pa kusaka’mba milombelo yobe ikale mipotoloke, ufwaninwe kuyuka bidi byobya bitana bana mu būmi bwabo. Tala byanene shabana umo wātamije bana babidi amba: “Ku mfulo kwa yenga ne yenga nadi neipangula bipangujo bibidi amba: ‘Le i bintu’ka byadi bilemenene’ko bana uno yenga? Ne i bintu’ka bilumbuluke byebatene mu būmi bwabo?’” A bambutwile, mubulwe’po kwiipangula bino bipangujo ne kutweja bilondololwa bimo mu milombelo ne mu mīsambo yenu? Shi mulonge namino, nankyo mubafundija bana kulombela kudi Yehova—Mwine wimvwananga milombelo—kadi mubebafundija ne kumuswa.—Mitōto 65:2.

Bambutwile ba Bwino Bakankamikanga Bibidiji Biyampe

8. Mwanda waka bambutwile bafwaninwe kukwasha babo bana bekale na kibidiji kya kwifunda Kinenwa kya Leza?

8 Le muswelo umwene bambutwile kifundwa kya Bible ubwanya kwikala na lupusa’ka pa kipwano kya bana na Leza? Pa kusaka’mba bulunda butame ne kwendelela’bo, i biyampe boba bapwene kebakikala enka kwineneja kete, ino bafwaninwe ne kwiteja. Muswelo umo otutejanga Yehova i kwifunda Bible na kwingidija mabuku alupula “umpika wa binebine.” (Mateo 24:45-47; Nkindi 4:1, 2) Nanshi, pa kukwasha bana baswe Yehova ne kupwana nandi nyeke, i biyampe bambutwile bebakankamike kutamija kibidiji kiyampe kya kwifunda Kinenwa kya Leza.

9. Lelo bana bakakwashibwa namani amba batamije bibidiji biyampe bya kwifunda?

9 I muswelo’ka wa kukwasha bana kutamija bibidiji biyampe bya kwifunda? Pano napo, kimfwa kya bambutwile kyo kifundija kupita byonso. Lelo benu bana bemumonanga nyeke mutanga Bible ne kwifunda’ye banwe bene? I amo, mudi shenu na mingilo mivule ya kulela bana, mukokeja kyaba kimo ne kulanga’mba i bikomo kumona kitatyi kya kutanga ne kwifunda. Ino mwiipangulei bidi amba, ‘Le bana bamonanga nyeke ntala televijo?’ Shi i amo, lelo ubulwe’po kutyiba’ko kitatyi kimo mwanda wa kushila bobe bana kimfwa kiyampe kya kwifunda kasuku?

10, 11. Mwanda waka bambutwile bafwaninwe kitatyi ne kitatyi kwifunda Bible mu kisaka?

10 Muswelo mukwabo muyampe bambutwile obakakwasha bana kuteja Yehova i kwisambila kitatyi ne kitatyi pa Bible mu kisaka. (Isaya 30:21) Padi bamo babwanya kwipangula’mba: ‘Kisakilwa bana kifundwa kya kisaka i kika, mwene bambutwile babo bendanga nabo nyeke ku kupwila?’ Bubinga i buvule. Yehova ye wāpele bambutwile kyepelo kibajinji kya kufundija babo bana. (Nkindi 1:8; Efisesa 6:4) Kwifunda Bible mu kisaka kufundijanga bana bayuke amba butōtyi ke kiselapo’tu kya kulonga mu kibumbo kya bantu, ino i kipindi kya mu būmi bwabo bwa kisaka.—Kupituluka 6:6-9.

11 Kadi, kifundwa kya kisaka kyendejibwa biyampe kikapa bambutwile mukenga wa kuyuka milangwe ya bana pa bintu bya ku mushipiditu ne pa myanda ya mu mwikadilo. Kimfwa, shi bana bakidi banuke, bambutwile bakokeja kwingidija dibuku kimfwa Boila Ñeni Kudi Mufundiji Mukatampe. * Kisengele mu musango ne musango wa dino dibuku disambila pa Bible mudi bipangujo bilomba bana balombole milangwe yabo pa mwanda wisambilwa’po. Bambutwile, pa kulangulukila na babo bana pa bisonekwa bitelelwe mu dibuku’di, bakebakwasha batamije bukomo bwa “kuyūkidila ne bulumbuluke ne bibi.”—Bahebelu 5:14.

12. Lelo bambutwile bakokeja namani kukwatañanya kifundwa kya kisaka mungya bisakibwa bya mwana, ne i manwa’ka omwamwene bu mayampe?

12 Bana pa kwenda batama, kwatañanya kifundwa mungya bisakibwa byabo. Tala bidi ba mulume ne mukaji bamo mobakwashishe babo bana ba myaka mipite pa dikumi balangulukile pa lwito lobebetyile kukaja ku masomo. Shabana unena’mba: “Twanene betu bana amba, mu kifundwa kilonda’ko kya kisaka, ami ne inabo tukakaya bu bana, ino abo bakakaye bu bambutwile. Nansha byobadi ba kukaya shi bu Tata shi bu Mama, ino abo bonso badi bafwaninwe kulonga bukimbi ne kuleta bulombodi butala pa luja lwa ku masomo.” Le byaikele namani? Shabana ubweja’ko kadi amba: “Twatulumukile mwabwaninye betu bana bana-bakaji (kukaya bu bambutwile) kebetushintulwila batwe (bakaya bu bana) bubinga bwabo bwimanine pa Bible bwa kyokekikadilepo kya ñeni kwenda ku luja’lwa. Kintu kikwabo kyetutulumwine i milangwe yobaletele ya kuyuka bya kupingakenya pa luja. Kino kyetukweshe tuyuke milangwe yabo ne byobasaka.” Bine, bilomba kininga ne kulanga pa kusaka’mba kifundwa kya kisaka kikale kya kitatyi ne kitatyi kadi kikwatañane na bisakibwa bya bana, inoko bipa bilupuka’ko kebibudilwepo kafwila midimo.—Nkindi 23:15.

Tūlai’ko Ngikadilo ya Ndoe mu Kisaka

13, 14. (a) Lelo bambutwile babwanya namani kuleta ndoe ku njibo? (b) Le i byabuyabuya’ka bikalupuka’ko shi bambutwile betabija bilubo byabo?

13 Muketo ubwanya kwasa pa kikoto shi kiluwe weolola ne kusobola’o kitatyi kitalele luvula. Mo monka, ne bana nabo bakefunda kuswa Yehova shi bambutwile babo batūdile ngikadilo ya ndoe ku njibo. Yakoba wāsonekele amba: “Bipa bya boloke i bikune pa talala, nyā, bya boba bakupwanya kipwano.” (Yakoba 3:18) Le bambutwile bakokeja namani kuleta ndoe ku njibo? Ba mulume ne mukaji bafwaninwe kulama kijimba kyabo kya busongi kikomo nkē. Ba mulume ne mukaji beswele kadi belēmekele bakabwanya kufundija babo bana kuswa ne kulēmeka bantu, ne Yehova mwine kumo. (Ngalatea 6:7; Efisesa 5:33) Buswe ne bulēme biletanga ndoe. Kadi shi besongele’ba bekale mu ndoe abo bene na bene nabya bakabwanya kupwija ne bikoleja bikokeja kulupuka mu kisaka.

14 Bine, monka kemwikadile busongi bubwaninine pano pa ntanda, ne kisaka kine kibwaninine i patupu’kyo dyalelo. Kyaba kimo bambutwile babwanya kukomenwa kulombola kipa kya mushipiditu mu bintu byobalongela babo bana. (Ngalatea 5:22, 23) Shi bibaikala uno muswelo, le bambutwile bakalonga’po namani? Shi abaitabija amba abaluba, le kino kikalengeja bana baleke kwibalēmeka? Tala kimfwa kya mutumibwa Polo. Wādi pamo’nka bwa mbutwile wa bavule ku mushipiditu. (1 Kodinda 4:15) Ino wālombwele patōkelela’mba nandi ulubanga. (Loma 7:21-25) Nansha nankyo, kwityepeja kwandi ne kubulwa buzazangi kwitutononanga tumulēmeke pa kyaba kya kumupelula. Nansha mutumibwa Polo byaādi uluba, ino wālembēle kipwilo kya Kodinda na kikulupiji amba: “Mwikale kunonda ami monka mo nondela ami Kidishitu.” (1 Kodinda 11:1) Shi nobe witabija bilubo byobe, ne bobe bana nabo kebakate’byopo mutyima.

15, 16. Mwanda waka bambutwile bafwaninwe kufundija bana baswe batutu ne bakaka mu kipwilo kya Bwine Kidishitu, ne bakekilonga namani?

15 I kika kikwabo kikalonga bambutwile mwa kutūdila’ko ngikadilo ilengeja bana batamije buswe bwa kuswa Yehova? Mutumibwa Yoano wālembele amba: “Shi muntu unena’mba: Nswele Leza; ne kushikwa mwanabo, nankyo i wabubela; ke-muntu yewa wakubulwa kuswa mwanabo o bēmwene nandi, kayūkapo kuswa Leza o kebēmwene nandi.” (1 Yoano 4:20, 21) Nanshi, shi mufundijanga benu bana kuswa batutu ne bakaka Bene Kidishitu nabya i Leza omwibafundija kuswa. Nanshi i biyampe bambutwile beipangule amba: ‘Muneneno otunenanga myanda ya kipwilo le i wa kukankamika’ni nansha i wa kutopekatopeka?’ Le mukayuka’o namani? Tejai senene muswelo wisambila bana pa myanda ya kupwila ne ya boba badi mu kipwilo. Mukevwana milangwe yenu mu binenwa bya bana.

16 I bika bifwaninwe kulonga bambutwile mwa kukwashija bana baswe banababo ba ku mushipiditu? Peter, mbutwile wa bana babidi bana-balume unena’mba: “Betu bana pobadi bakidi banuke, twadi twita banabetu bapye ku mushipiditu kwiya kwetu kudya netu ne kushikata netu kyaba ku njibo, ne twadi tumwena’mo nsangaji. Betu bana badi benda batama koku balamete bantu baswele Yehova, ne pano i bayuke amba kwingidila Yehova kyo kintu kya nsangaji mu būmi.” Dennis, Shandya bana batano bana-bakaji, unena’mba: “Twakankamikile betu bana bapwane na bapania beje mu kipwilo, kadi ponso pobyadi bikokejika, twadi tutambula batadi bendakana ne bakaji babo.” Lelo mubulwe’po nenu kukwata mukenga wa kukwasha benu bana bamone amba kipwilo kibadilwa ku kisaka kyenu?—Mako 10:29, 30.

Bya Kulonga Mwana Mwine

17. Lelo i butyibi’ka busakilwa bana bene kutyiba?

17 Tutalei monka kimfwa kya kiluwe wa miketo. Nansha shi udi na bununa namani, ino kabwanyapo kwasa kyasaka shi muketo i mukondame nansha munyengakane. Shako, bambutwile bakeelela’ko kolola muketo, ko kunena’mba kwikankila’ko kujadika milangwe mifwe ya mwana. Ino bana bene bo bakatyiba butyibi, shi kuleka ino ntanda ibakondamije moisakila nansha kuleka Yehova ‘ōlole tushinda twabo.’—Nkindi 3:5, 6; Loma 12:2.

18. Lelo butongi butonga bana bufikijanga bantu bakwabo ku kulonga bika?

18 Eyo, bambutwile badi na kiselwa kilēma kya kutamija bana “monka mu madingi, ne mu lufundijo lwa Mfumwetu,” ino butyibi bwa mfulo bwa musa kutamina mwana butala mwana mwine. (Efisesa 6:4) Nanshi, banwe bana, mwiipangulei amba, ‘Lelo nsa kwitabija bufundiji bwa buswe bumfundija bambutwile?’ Shi mwitabije’bo, nankyo mubetongela būmi bulumbuluke kupita bonso. Mukasangajanga bambutwile benu bya mwiko. Kadi kupityidila, i Yehova omukasangaja ku mutyima.—Nkindi 27:11.

[Kunshi kwa dyani]

^ Dilupwilwe na Batumoni ba Yehova.

Lelo Ukivulukile?

• I muswelo’ka ukokeja bambutwile kuleta kimfwa kiyampe mu milombelo ne mu kwifunda Bible?

• Le bambutwile babwanya namani kutūla ndoe mu njibo?

• I butongi’ka busakilwa bana kutonga, ne bukafikija bantu bakwabo ku kulonga bika?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 30]

Lelo ushilanga obe mwana kimfwa kiyampe kya kifundwa kya kasuku?

[Kifwatulo pa paje 31]

Ndoe mu kisaka ituntwilanga’ko nsangaji