Banyongololwe mu Kidiba kya Utele’kyo

“[Yehova] ukakunyongolola ku kidiba kya utele’kyo.”—MITŌTO 91:3.

1. Lelo “utele” kidiba i ani, ne mwanda waka i mubi mpata?

 BENE Kidishitu bonso ba bine balwanga na kiluwe, udi na ñeni ne budyumuku bupite bwa bantu. Utelelwe mu Mitōto 91:3 bu yewa “utele’kyo” nansha “kiluwe kya toni” (New World Translation). Le uno walwana i ani? Tamba mu difuku 1 Kweji 6, 1883, Kiteba kya Mulami kya Angele kyāmutelele amba i Satana Dyabola. Uno kinkwa mukomo wikankilanga’ko na budyumuku kongola ne kukwata bantu ba Yehova pamo na mukwatyilanga kiluwe toni.

2. Mwanda waka Satana udingakanibwe na kiluwe kya toni?

² Pa kala bādi bakwata toni mwanda wa mudidilo wato muyampe ne buya bwato bwa masala, ne mwanda wa kudya’to ne kwela’to bu bitapwa. Inoko mungya kipangila, toni twikalanga tudyumuke, tukomo kubenza kadi tukomo kukwata. O mwanda mu myaka isekunwinwe mu Bible, kiluwe wadi ufwaninwe kwifunda mwikadilanga miswelo ne bibidiji bya toni twishileshile twasaka kukwata. Kupwa kaingidija manwa a mwa kwitukwatyila. Bible pa kudingakanya Satana na kiluwe kya toni, witukwasha twivwanije manwa andi. Dyabola nandi wifundanga kuyuka umo ne umo. Uyukile bibidiji ne miswelo yetu ne kuta makinga mafyame mwa kwitukwatyila bōmi. (2 Temote 2:26) Kukwatwa na aye ko kufwa kwetu ku mushipiditu ne kubwanya kwitufikija ku konakanibwa. Nanshi shi tusaka kwipandija, tufwaninwe kujingulula nkuku mishileshile ya uno “utele” kidiba.

3, 4. I kitatyi’ka kikalanga manwa a Satana pamo bwa a ntambo? a nyoka?

³ Mulembi wa mitōto i mwingidije kimfwa kifike’po na kudingakanya manwa a Satana na a ntambo ne a nyoka. (Mitōto 91:13) Kyaba kimo Satana wiyanga pamo bwa ntambo pa kutamba bantu ba Yehova bimwekelele na kupangwapangwa nansha na kijila kibakankaja kwingila. (Mitōto 94:20) Kuno kutambwa kubikubi kukokeja kuponeja bamobamo. Inoko divule dine, kuno kutambwa bimwekelele kutunyanga ne kuluñanga bantu ba Leza umbumo. Le manwa a Satana a munshimunshi adi pamo na a nyoka nao?

⁴ Dyabola wingidijanga ñeni yandi ipityile ya bantu pa kongola ne kwipaya bantu pamo bwa nyoka wa bulembe ufyeme pafīta. Mu uno muswelo, ubwanya kona milangwe ya bantu bamo ba Leza na bulembe bwandi amba balonge kiswa-mutyima kyandi pa kyaba kya kiswa-mutyima kya Yehova, mwanda wa batanwe na musala. Twi ba dyese mwanda ketwidilwepo budyumuku bwandi. (2 Kodinda 2:11) Shi ke pano, tubandaulei makinga aná aleta lufu engidija yewa “utele” kidiba.

Kityino kya Bantu

5. Mwanda waka “kityino kya bantu” i dikinga dipya’mo bavule?

⁵ Yewa “utele’kyo” uyukile amba muntu wikalanga na mutyima wa kusaka kwitabijibwa na bakwabo. Bene Kidishitu ke bañumaumapo ku milangwe ne miivwanino ya bobashikete nabo. Dyabola byayukile kino, wibatwelelanga pa byobya bibalangila bantu. Kimfwa ukwatanga bantu ba Leza bamo mu dikinga dya “kityino kya bantu.” (Nkindi 29:25) Shi bengidi ba Leza belunga na bakwabo mu kulonga byobya bipeleje Yehova nansha mu kuleka kulonga byobya bibasoñanya Kinenwa kya Leza pa mwanda wa kutyina bantu, nabya abapi mu kidiba kya “utele’kyo.”—Ezekyele 33:8; Yakoba 4:17.

6. I kimfwa’ka kilombola mukokeja kukwatyilwa nkasampe mu kidiba kya yewa “utele’kyo”?

 ⁶ Kimfwa, nkasampe ukokeja kwitabija kutoma mfwanka mwanda wa kuningilwa na bakwabo ba ku masomo. Padi kutoma mfwanka kekwadipo nansha mu milangwe yandi paadi wenda ku masomo dine difuku’dya. Ino bukidi bonka, walonga kintu kyona ngitu yandi ne kifityija mutyima wa Leza. (2 Kodinda 7:1) Le wapi’mo namani? Padi i pa mwanda wa kisense kibi nansha kutyina kupelwa na bakwabo. Banwe bankasampe, kemwakyongolwai ne kukwatwa na yewa “utele” kidiba. Mwilamei enka ne mu tuntu tutyetye twine kutyina amba mwakakwatwa bōmi. Londai kidyumu kya Bible kya kunyema kwinangila kubi.—1 Kodinda 15:33.

7. I muswelo’ka ujimijijanga Satana bambutwile bamo ndiñamano yabo ya ku mushipiditu?

⁷ Bambutwile Bene Kidishitu baselele biselwa byabo bya ku mushipiditu na kusumininwa batanga mutyima ku bisakibwa bya ku ngitu bya bisaka byabo. (1 Temote 5:8) Ino kitungo kya Satana i kujimija ndiñamano ya Bene Kidishitu mu uno mwanda. Padi abaikala na kibidiji kya kubulwa kubungakana mwanda bakulumpe babo ba kaji bebaningilanga kwingila mingilo ya ntentekelo. Padi badi na moyo wa kulomba konje ya kukatanwa ku bipimpo byonso bya kitango kya distrike mwa kutōtela Yehova pamo na banababo. Kintu kibwanya kwitulama ku dino dikinga i ‘kukulupila mudi Yehova.’ (Nkindi 3:5, 6) Kadi kuvuluka amba batwe bonso twi ba mu kipango kya Yehova ne amba i aye mwine wa kwitulela, kuketukwasha twikale na ndiñamano. Banwe bambutwile, le mwitabije amba Yehova ukemukwasha pamo ne kisaka kyenu mu muswelo kampanda shi mulonga kiswa-mutyima kyandi? Nansha muketabija Dyabola emukwate bōmi mulonge kiswa-mutyima kyandi mwanda wa kityino kya muntu? Tubemwisashila mubandaule bino bipangujo mu milombelo.

Dikinga dya Kusanswa Bupeta

8. Lelo i muswelo’ka wingidijanga Satana kyambo kya kusanswa bupeta?

⁸ Satana wingidijanga kadi kyambo kya kusanswa bupeta mwa kwitukwatyila. Divule busunga bwa ino ntanda busonshilanga mutyima wa mpetempete ufikija ne bantu ba Leza bamo ku kongolwa. Byaba bikwabo, bantu banenanga bakwabo amba: “Ingila bininge. Shi kodi na muswelo būmi bukakupēlela ne kumona nsangaji. Penepo ubwanya kwingila ne bupania.” Binenwa bya uno muswelo padi i milangwe mifwe idi na bamo bakimba kupetela pa mutwe wa banababo ba mu kipwilo kya Bwine Kidishitu. Langulukila bininge pa bino binenwa. Lelo kebiifwenepo na milangwe ya mpeta “kileletwa” wa mu lukindi lwa Yesu?—Luka 12:16-21.

9. Mwanda waka Bene Kidishitu bamo bapyanga mu dikinga kya kwabila bintu?

⁹ Satana wendejanga ngikadilo yandi imbi ya bintu pa kusaka kutonona bantu ku kwabila bintu. Kuno kwabila kukokeja kulubija būmi bwa Mwine Kidishitu ne kudya mwanda wa Leza udi mwadi ‘keubulwe kupa bipa.’ (Mako 4:19) Bible witukankamika kuloelelwa na bidibwa ne bivwalwa byotudi nabyo. (1 Temote 6:8) Inoko, bavule pa kuleka kulonda ano madingi i bapye mu dikinga dya yewa “utele’kyo.” Le kubulwe kwikala i kwianya  kwibalengeje bamone amba bafwaninwe kwikala na būmi bwa ludingo kampanda? Lelo batwe netu umo ne umo? Le mutyima wetu wa kwabila bupeta witufikijanga ku kutūla tumweno twa butōtyi bwa bine pa kifuko kya bubidi? (Hakai 1:2-8) I kya bulanda, bamo pa kutyomba bajimijanga būmi bwabo bwa ku mushipiditu kobafwila kulama ludingo kampanda lwa mu būmi lobadi nalo. Kulonga namino kusangajanga yewa “utele” kidiba!

Dikinga dya Kwipwija Mukose Kubi

10. I kwibandaula’ka kufwaninwe kwibandaula Mwine Kidishitu yense?

¹⁰ Manwa makwabo a yewa “utele’kyo” i konakanya ñeni ya bantu ya kumona kiyampe ne kibi. Milangwe yadi mu Sodoma ne Ngomola yo yabikala mu bya kwipwija mukose. Enka ne myanda inenwa ku televijo ne mu majulunale ikankamikanga bupolapola ne kukokela bantu ku kwitobwa busekese. Byobya bimweka bu makayo mu bisanji bya misambo, bivule bivutakanyanga ñeni ya bantu ya mwa “kuyūkidila ne bulumbuluke ne bibi.” (Bahebelu 5:14) Ino vuluka byānene Yehova kupityila kudi mupolofeto Isaya amba: “Malwa abo boba batēla kibi amba i kiyampe, ne kiyampe amba i kibi”! (Isaya 5:20) Lelo yewa “utele” kidiba ke mupwe kala kona milangwe yobe na kuno kwipwija mukose kubi? I biyampe wibate munda.—2 Kodinda 13:5.

11. Kiteba kya Mulami kyaletele kidyumu’ka pa bitala mpangiko mibi ilombola būmi bwa bantu ku televijo?

¹¹ Pano ke kintu kya myaka 25, Kiteba kya Mulami kidyumuna na buswe ba mu kipango kya kwitabija ku mpangiko imo ya ku televijo. * Kino kidyumu kyadi kitala pa lupusa lwa munshimunshi ludi na mpangiko mibi ilombola būmi bwa bantu ku televijo amba: “Kukimba wa kwisonga nandi ko kabepelo ka kulongela’mo bibi. Kimfwa nkungakaji umo obapele dimi wadi usapwila mulunda nandi amba: ‘Shako muswele Victor. Le kadi, ke mwandapo. . . . Kiyampe’ko waumpe nansha mwana!’ Buya bwa minjiki yombwa’mo na diwi ditūke imwekeja kilongwa kyandi bu ke kibipo. Uyuka nobe wasanswa Victor. Kadi wakwatyilwa nsongwakaji’wa lusa. Nobe ‘ubeela’mo.’ Mwana-mukaji umo wadi utala wajingulwile ke mungya kala amba: ‘Utulumuka’tu nobe ubapu kwitabija’byo. Tuyukile amba busekese i bubi. . . . Ino najingulwile amba mu ñeni nadi kendi mwiele’mo.’”

12. I myanda’ka ilombola amba kidyumu kidyumuna mpangiko imoimo ya ku televijo i kyendele’mo?

¹² Tamba palupwidilwe bino bishinte, ino mpangiko isubija mutyima yendanga ivudila’ko. Mu matanda mavule, mpangiko ya uno muswelo ilombolwanga dyuba ne bufuku. Bana-balume, bana-bakaji, ne banuke bavule bayujanga kitatyi ne kitatyi kuno kwipwija mukose mu ñeni ne mu mityima. Kulanga amba kubandila kuno kwipwija mukose ku televijo ke kubipo kutabuka na kwibimwenenena pobilongeka  i kwiongola. Le bine Mwine Kidishitu ukokeja kwibingija namani shi utonga kwipwija mukose na bantu bakabwanyapo kwita mu yandi njibo?

13, 14. I muswelo’ka walombwele bamo mobamwenine mu bidyumu bitala mpangiko ya ku televijo?

¹³ Bavule bamwenanga mu kulama madingi aletwa na “umpika wa binebine, udi na manwa.” (Mateo 24:45-47) Pa kupwa kutanga madingi ambulwa kafinda a mu Bible mu Kiteba kya Mulami, bamo batumine mikanda ya kulombola muswelo oebakweshe. * Umo unena’mba: “Mu myaka 13 nadi netobelwe kutala ino mpangiko mibi ilombola būmi bwa bantu. Nadi nanga amba nkashala mukomo mwanda ntanwanga ku kupwila ne kutambila dimodimo mu mwingilo wa budimi. Nadi nkendi na milangwe ya mu ino mpangiko ya bwine ntanda ilombola amba shi mulume ukususula nansha shi umona amba kakusenswepo, nabya longa makoji—adi pa mutwe wandi. Ponamwene amba ‘ndi na bubinga’ nalongele makoji, nalubila Yehova ne mulumyami.” Uno mwana-mukaji wapangilwe mu kipwilo. Kupwa wealuja, wesāsa, ne kujokejibwa mu kipwilo. Bishinte bidyumuna bantu ku ino mpangiko imbi ya televijo byamukankamikile aleke kwipwija mukose kushikibwe na Yehova.—Amose 5:14, 15.

¹⁴ Mutangi mukwabo washintyile būmi bwandi unena’mba: “Ponatangile bino bishinte nadidile, mwanda najingulwile amba mutyima wami keukidipo moloke kumeso a Yehova. Nalaile Leza wami amba nkikekalapo monka mupika wa ino mpangiko mibi.” Mwana-mukaji umo Mwine Kidishitu wafwijije’ko pangala pa bino bishinte, mwanda wadi ke mumunwe na bino bibidiji, walemba’mba: “Nadi neipangula . . . shi kipwano kyami na Yehova kyadi ke kipwe koneka. Le nadi nkokeja namani kwikala mulunda wa ‘ino mpangiko mibi ilombola būmi bwa bantu’ koku kadi ngikele mulunda na Yehova?” Shi byobya bilombolwa ku televijo byaonene mityima ya bantu pano kepadi myaka 25, le dyalelo ke pepi? (2 Temote 3:13) Tufwaninwe nanshi kutadija kutyina twakapya mu dikinga dya Satana dya kwipwija mukose kubi kwa miswelo yonso, ikale mpangiko mibi ilombola būmi bwa bantu ku televijo, makayo a video a bukalabale, nansha ñimbo ikankamika busekese ku mavideo.

Dikinga dya Kwitupa ku Mawi

15. I muswelo’ka ukwatanga Dyabola bantu bamo bōmi?

¹⁵ Satana wingidijanga kwitupa ku mawi kwa bantu mwanda wa kuleta nkalañani umbukata bwa bantu ba Yehova. Tubwanya kukwatwa mu dino dikinga nansha shi tudi na madyese a mingilo. Bamobamo bakwatwanga bōmi na Dyabola mwanda balekanga kwitupa ku mawi kuvutakanye ndoe ne bumo ne buya bwa ntundubuko buleta Yehova.—Mitōto 133:1-3.

16. I muswelo’ka utompanga Satana konakanya bumo bwetu na bunwa?

¹⁶ Mu Divita I dya Ntanda, Satana watompele  konakanya kipindi kya pano panshi kya bulongolodi bwa Yehova na kwibutamba bimwekelele, ino wakankelwe. (Kusokwelwa 11:7-13) Tamba penepa, uloñanga mwandi monso mwanda wa kuvutakanya bumo bwetu na bunwa. Wivwane tuleka kwitupa ku mawi kwitukalañanya, nabya i kushitula kotushitwila uno kiluwe “utele” kidiba dishinda. Nabya tukajikakanya mushipiditu sandu uleke kwingila mu būmi bwetu ne mu kipwilo. Shi bitufikila namino, Satana ukasangala mwanda kuvutakanya ndoe ne bumo bwa kipwilo konanga ne mwingilo wa busapudi mwine.—Efisesa 4:27, 30-32.

17. I bika bifwaninwe kulonga boba betupa ku mawi pa kupwija myanda yabo?

¹⁷ Lelo i bika byobwanya kulonga shi mubetupe ku mawi na mwanenu Mwine Kidishitu? Na bubine, mwitupilo i mwishileshile. Inoko, nansha shi kwitupa i kulupukile pa myanda’ka, kekudipo bubinga nansha bumo bufwaninwe kulekelwa kupwija kwitupa kotwitupa ku mawi. (Mateo 5:23, 24; 18:15-17) Ano madingi adi mu Kinenwa kya Leza i masonekwe ku bukomo bwa mushipiditu, kadi i mabwaninine. Kitatyi kyoalondwa, misoñanya ya Bible keikakomenwapo nansha dimo. Bine, ekalanga apwija myanda nyeke!

18. Mwanda waka kwiula Yehova kwitukwasha tupwije kwitupa kwa ku mawi?

¹⁸ Yehova udi “ne mutyima wa lubilo wa kulekela,” kadi kwandi ‘kulekela kwa mambo’ i kwa binebine. (Mitōto 86:5; 130:4) Tukalombola’mba twi bana bakuswedibwa ba Yehova shi tumwiula. (Efisesa 5:1) Batwe bonso twi babipya-mambo ne tusakanga Yehova etulekele. Nanshi, tufwaninwe kutadija kutyina twakekala na mutyima wa kupela kulekela mwanetu. Shi twikale na uno mutyima nabya tubaifwana mupika wa mu lukindi lwa Yesu wāpelele kulekela mukwabo mobadi bamuninwe bupika mapu matyetyetye shi twiadingakanye na oa amulekele mfumwandi. Pāyukile mfumwandi uno mwanda, wākutyije yewa umpika wampikwa lulekelo’wa mu kifungo. Yesu wāvuile luno lukindi na kunena’mba: “I enka namino ne Tata wa mūlu, aye ukemulongela monka, shi kadi bānwe bonso ku muntu, ku muntu, kemukalekele ne mutyima wa binebine mambo a bamwanenu.” (Mateo 18:21-35) Bine, kulangulukila pa kino kyelekejo ne kutala muswelo witulekela Yehova mambo mavulevule kuketukwasha kitatyi kyotukimba kupwija kwitupa kotwitupa na banabetu!—Mitōto 19:14.

Twikalei “Pafīta pa Mwinemukatakatamwine”

19, 20. I muswelo’ka otufwaninwe kumona “pafīta” ne ‘mujiñininya’ wa Yehova mu bino bitatyi bya kyaka?

¹⁹ Tudi mu bitatyi bya kyaka. Satana wadi wa kwitukuba batwe bonso shi Yehova kadipo witulamine na buswe. Nanshi, kutyina’mba uno kiluwe “utele” kidiba waketukwata, tufwaninwe kushala bafyame mu kino kifuko kya bulami kya kyelekejo, ke “pafīta pa Mwinemukatakatamwine” kadi, na kwikala mu “mujiñi[ni]nya wa Mwinebukomobonso.”—Mitōto 91:1.

²⁰ Twendelelei kumona bivulujo bya Yehova ne bwendeji bwandi bu bulami, ketwakibimona bu kijika. Kino kipangwa kya ñeni mipite ya bantu kikimbanga kwitufitukila batwe bonso. Shi kekwadipo’tu buswe bwa Yehova, longa i kutupu muntu kadipo wakukwatwa. (Mitōto 124:7, 8) Nanshi twendelelei kulomba Yehova etunyongolole ku kidiba kya uno kiluwe “utele’kyo”!—Matthew 6:13.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

• I kika kinenenwa’mba “kityino kya bantu” i dikinga dileta lufu?

• I muswelo’ka wingidijanga Dyabola kyongo kya kusanswa bupeta?

• Satana ukwatanga namani bamobamo mu dikinga dya kwipwija mukose kubi?

• I dikinga’ka dingidijanga Dyabola mwanda wa kuvutakanya bumo bwetu?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 29]

Bamo i bapye mu dikinga dya “kityino kya bantu”

[Kifwatulo pa paje 30]

Lelo wipwijanga mukose na bintu bishikilwe Yehova?

[Kifwatulo pa paje 31]

Lelo i bika byokalonga shi mubetupe ku mawi na mwanenu Mwine Kidishitu?