Lelo Utūkijanga Bakwenu Mityima?

DYA ku mfulo kwa mulongo wa Ngulu ya Ante-Lebanona kudi Lūlu lwa Helemone, ludi na nsongo milampe ya bula bwa mametele 2814 pangala pa mbeyabeya ya mema. Kitatyi kilampe mu bula bwa mwaka, pa nsongo ya Helemone pekalanga mashika makamankate, aleta kipuinga kya bufuku, ebiya pa kwikwata alupula lumé. Lumé luponenanga ku biyombo ne ku mityi idi mu mpulumuko ya lūlu ne mu madimi a mañanza adi munshi mwalo. Mu Isalela wa kala bushipo byobwādi bulampe, lumé lutalala lo lwādi lubombeja biyombo ne mityi.

Mu Mutōto wa ku bukomo bwa mushipiditu, bumo butūkija mutyima budi mu batōtyi ba Yehova i budingakanibwe na “lumé lwa Helemone, lwa kutūkila ku ngulu ya Ziona.” (Mitōto 133:1, 3) Netu tukokeja kutūkija boba botwitana nabo mutyima pamo’nka bwa lumé lwa Lūlu lwa Helemone molwādi lutaleja biyombo ne mityi. Le tukokeja kutūkijañana mutyima namani?

Yesu—Kimfwa kya Kutūkijañana Mutyima

Yesu Kidishitu wādi utūkija bakwabo mutyima. Nansha ke boba baādi witana nabo mu kitatyi kityetye bādi batūkijibwa mutyima. Kimfwa Mako mulembi wa Evanjile usekununa amba: “[Yesu] pa kwitutekuna [twana] mu maboko andi kētulelele, kadi wetutenteka maboko andi kētwesela dyese.” (Mako 10:16) Bine, kino kyātūkije bana mityima!

Yesu wāoije maulu a bana bandi ba bwanga mu bufuku bwandi bwa mfulo pano pa ntanda. Kwityepeja kwandi kekwabudilwepo kutenga mityima yabo. Penepo Yesu wēbalombola’mba: “Napu kwimushīla kala mwakulondela’mba, monka mo nemulongela nenu mukalongele monka.” (Yoano 13:1-17) Bine, nabo bādi bafwaninwe kwityepeja. Batumibwa kebāivwanijepo ponka na ponka byādi bisa kunena Yesu, enka bufuku’bwa bāshilula kwipotomeja mwanda wa kuyuka i ani mukatampe umbukata mwabo, nansha nabya Yesu kākalabelepo. Inoko, wālangulukile pamo nabo na kitūkijetyima. (Luka 22:24-27) Yesu “pa kutukwa, kalubwile’o.” Eyo, “pa kususuka napo, katompwelepo, mhm; nanshi wafikije mwanda wandi kudi yewa utyibila monka molokele.” Na bubine, Yesu i kimfwa kya kutūkijañana mutyima kyotufwaninwe kulonda.—1 Petelo 2:21, 23.

Yesu wānene amba: “Twela mu lupungu lwami lwa bu-umpika, muboīle manwa kudi ami, ke-ne-muntu amiwa ne wakukōkela, kadi ngidi ne bumvu pa mutyima, ebiya nabya mukamonanga mityima mitūke biyampe.” (Mateo 11:29) Langa’po Yesu mwine ukufundija! Bantu ba mu kyabo kibundi pobāpwile kumwivwana ufundija mu shinakoka yabo, bātendele amba: “Lelo uno i kwepi le kwāleta īno ñeni, ne bino byālonga bikatampe?” (Mateo 13:54) Shi tutanga myanda ya būmi bwa Yesu ne mwingilo wandi, tukaboila’ko ñeni mivule ya mwa kutūkijija bakwetu mityima. Tubandaulei pano kimfwa kikatampe kyetushidile Yesu mu muneneno ukankamika ne mu kukwasha bakwetu.

Ikala na Muneneno Ukankamika

Bipēlanga kupomona njibo, ino kūbaka’po mikwabo kukomo. Uno musoñanya umo onka wa kupomona ne kūbaka utala ne pa muneneno wetu. Byotudi bantu bakubulwa kubwaninina, tutupanga ne kuluba. Mulopwe Solomone wānene amba: “Binebine panopanshi kepadipo moloke, ulonga biyampe ne kulonga  bubi mpika.” (Musapudi 7:20) Ke kikomopo kumona bilubo bya mukwetu ne kumutopeka na binenwa bitapa. (Mitōto 64:2-4) Ku mutamba mukwabo, kwikala na muneneno ukankamika kulomba bwino.

Yesu wāingidije ludimi lwandi mwanda wa kukankamika bantu. Wādi wibasenga ku mushipiditu na kwibasapwila myanda miyampe ya Bulopwe. (Luka 8:1) Kadi Yesu wādi utūkija mutyima wa boba bāikele ke bandi bana ba bwanga na kwibayukija Shandi wa mūlu. (Mateo 11:25-27) Bine, ke kya kutulumukapo shi bantu bādi bafwena Yesu!

Ino basonekeji ne Bafadiseo, abo, kebādipo babanga bisakibwa bya bakwabo. Yesu wānene amba: “Baswele mpata kushikata pa bifuko bya buleme mu masobo ne pa bipona bitunduke mu bipwilo bya Bayuda.” (Mateo 23:6, MB) Na bubine, bādi bafutulula bantu bitupu, amba: “Kino kibumbo kyampikwa kuyūka mukanda-wabijila i kifingwe mafingo.” (Yoano 7:49) Ino ke ngikadilopo itūkija bantu mutyima!

Divule muswelo otunena ulombolanga motwikadile na bakwetu ne motwibamwena. Yesu wānene amba: “Muntu muyampe, kadi ulupulanga kyonka kiyampe ku bibīkwa byabuleme biyampe bya ku wandi mutyima, muntu mubi aye kadi ulupulanga kyonka kibi ku bibīkwa bya wandi mutyima, mwanda i ku bingi bya mutyima kyakanwa kyandi kinenenapo.” (Luka 6:45) Shi ke pano, tukayuka namani amba binenwa byetu bitūkijanga bakwetu mityima?

Dibajinji, twitūkije bidi ne kulanguluka kumeso kwa kwisamba. Tutanga mu Nkindi 15:28 amba: “Mutyima wa moloke ulanga pa kulondolola.” Kulanguluka kwa uno muswelo kekulombepo kitatyi kilampe. Kulanga kumeso kwa kwisamba kubwanya kwitukwasha tuyuke bantu mobakevwanina binenwa byetu. Tukokeja kwiipangula amba: ‘Le byonsa kwisamba bilombola amba ndi na buswe? Lelo i bya bine’ni, nansha i bya bwisambesambe’tu? Le i “kinenwa kinenwa ponka pa kitatyi pakyo”? Lelo kibwanya kutūkija mutyima wa bonesamba nabo nansha kwibakankamika?’ (Nkindi 15:23) Shi tubamone amba mulangwe wetu i wampikwa kwendela’mo nansha ke muyampepo kunena panopano, tulongei bukomo bwa kuba’o. Ino pa kyaba kya kuba, mwene i biyampe kwisamba’po kintu kikwabo kyendele’mo ne kyūbaka? Binenwa bya kinenenene bidi pamo “bwa kusaba bwa kipete,” ino binenwa byūbaka abyo bileta “bukomo.”—Nkindi 12:18.

Bukwashi bukwabo i kulanga byobya bilengeje Leza amone banabetu betabije na mvubu. Yesu wānene amba: “Nansha umo wakwīla kwami aye mwine, poso’nka Tata wakuntuma amukokele ko ndi.” (Yoano 6:44) Yehova umonanga ngikadilo miyampe ya mwingidi wandi yense wa kikōkeji—enka ne boba botumona bu bakolakane bene. Wivwane tulonge buninge bwa kujingulula ngikadilo yabo miyampe, nankyo tukamona bubinga bwa kwibesambila maya.

Kwasha Bakwenu

Yesu wādi wivwana bininge kudila kwa basusuka. Ebiya “pa kumona bibumbo bya bantu, kadi webakwatyilwa lusa, mwanda basusukile ne kususuka, ne kusansana badingakana pamo na mikōko yampikwa mukumbi.” (Mateo 9:36) Yesu kādipo umona’nka bitupu masusu abo; ino wādi ulonga’po kintu kya kwibakwasha. Wēbetyile amba: “Iyai kwami bānwe  bonso bakuputuma na mīngilo, ne bakulememwa, nabya nami nkemutukija’byo biyampe.” Kadi wēbakulupija amba: “Lupungu lwami lwa bu-umpika ludipo biyampe ne kiselwa kyami nakyo kyonka kipela.”—Mateo 11:28, 30.

Dyalelo, tudi mu “myaka ya malwa.” (2 Temote 3:1) Bavule i balēmenenwe na ‘byakuminina bya panopantanda.’ (Mateo 13:22) Bakwabo i bakolelwe na ngikadilo ya bulanda yobadi’mo. (1 Tesalonika 5:14) Lelo tubwanya namani kutūkija mutyima wa boba bafudile? Pamo bwa Kidishitu, tukokeja kwibakwasha bapēlelwe biselwa byabo.

Bantu bamo bakimbanga kupēleja biselwa byabo na kulombola bakwabo makambakano abo. Shi bantu batyumukwe mutyima abaiya kukimba bukwashi kotudi, le twikalanga na kitatyi kya kwibateja na katentekeji? Kuteja bakwetu na mutyima wa lusa kulomba kwikala mwidingile. Kadi kulomba kuta milangwe enka pa binena muntu, pa kyaba kya kulanga byotusa kumulondolola nansha mwa kupwijija mwanda wandi. Kuteja muntu na katentekeji koku tumutadidile, ne kumungamunga ponso pobifwaninwe, kukalombola amba tumutele mutyima.

Mu kipwilo kya Bwine Kidishitu mudi mikenga mivule ya kwikankamika na banabetu betabije. Kimfwa, potwenda ku kupwila ku Njibo ya Bulopwe, tukokeja kumona boba bekonda na misongo. Pakwabo bilomba’tu kwibakankamika na binenwa mu minite mityetye kumeso nansha kupwa kwa kupwila. Kadi tukokeja kujingulula boba kebailepo ku Kupwila kwa Kifundwa kya Kitabo. Padi ukokeja kwibeta ku telefone mwanda wa kwibepangula mobaladile nansha kwibakwasha.—Fidipai 2:4.

Bakulumpe Bene Kidishitu badi na kiselwa kilēma mu kipwilo. Tukokeja kulonga bivule mwanda wa kwibapēlejeja kiselwa na kwingidila nabo pamo ne kuvuija na kwityepeja biselwa byo-byonso byobetupa. Kinenwa kya Leza kitusoñanya amba: “Kōkelai boba bemulelele, ne kwibakōkelelela; ke-bantu abo batengele ponka pa mityima yenu, pamo bwa boba bakapitamo mu bukalama bwabo, amba balonge kino’ki ne tusepo, ne kukālala mpika, ke-kintu kino namino bānwe kemukamwenamopo kantu, mhm.” (Bahebelu 13:17) Shi tudi na mutyima wa kwituma, nabya tukatūkija mutyima wa boba “bakulelañana biyampe.”—1 Temote 5:17.

Ikala na Muneneno Ukankamika ne Bilongwa bya Bukwashi

Lumé lutalala lutambanga ku tumano tutyetutye tuvule twibungila pamo, tumweka bu ketudipo ne kotutamba kwine. Mo monka ne kutūkija bakwetu mutyima nako kekutambangapo ku kilongwa kimo kyonka, ino i ku buvule bwa ngikadilo pamo na ya Kidishitu yotulombolanga kitatyi kyonso.

Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Mu lusa lwa bubwana bwenu, mwikale kwifwila lusa lonka bānwe bene, ne mukwilemeka namo kadi, umo akōkele mukwabo.” (Loma 12:10) Nanshi tulondei ano madingi a Polo. Tutūkijei mityima ya bakwetu na binenwa ne bilongwa byetu.

[Kifwatulo pa paje 31]

Yewa uteja na lusa utūkijanga bakwabo mityima

[Kifwatulo pa paje 32]

Lumé lwa Lūlu lwa Helemone—lo lwādi lubombeja biyombo ne mityi