NSEKUNUNI YA MU BŪMI

Kukōkela Yehova Kwāndetele Madyese Mavule

Unenena i Elisa Piccioli

Tata wanene amba, “buno i bufundiji bukatampe botwifundila kudi Noa! Noa wādi ukōkele Yehova ne kusanswa kyandi kisaka, kadi abo bonso bāpandile ku Dilobe mwanda wa kisaka kyonso kyātwelele mu safini.”

KINO i kintu kibajinji nkyomvulukilanga’po tata muntu mutūkanye kadi nkanka. Wādi usenswe boloke o mwanda kāijijepo kukokwa na musapu wa mu Bible waāimvwene mu 1953. Tamba penepa, wādi ulonga bukomo bwa kwitufundija batwe bana byobya byaādi wifunda. Dibajinji mama wādi upela kuleka mfudijo yabo ya Katolika. Ino mwenda mafuku, washilula kulonda bufundiji bwa mu Bible mu būmi bwandi.

Bambutwile bami bādi bakomenwe kwifunda netu. Mama kadipo uyukile kutanga biyampe, Tata nandi wādi wingila bininge kadi mu bitatyi bilampe ku madimi. Kyaba kimo wādi ukōka bininge kakunuka mu kitatyi kya kwifunda. Inoko bukomo bwandi bwāpele bipa. Nādi mwana mukulu, o mwanda nādi nkwasha mu kufundija banabetu, umo mwana-mukaji, babidi bana-balume. Nādi nebafundija ne bintu byādi bivudile kunena Tata​—kimfwa buswe bwādi buswele Noa kisaka kyandi ne kulombola kikōkeji kyandi kudi Leza. Bine, nādi nsenswe ino nsekununi ya mu Bible! Kepaijijepo, batwe bonso twashilula kutanwa ku kupwila ku Njibo ya Bulopwe ya mu Roseto degli Abruzzi, kibundi kidi kufula kwa kibundi kya Adriatique mu Itadi.

Mu 1955 nādi na myaka 11, potwādi tutyubuluka ngulu na mama twenda kushika mwanda wa kukatanwa ku kitango kyetu kibajinji mu Loma. Tamba penepa, nāmwene kuno kubungakana kukatampe bu kubadilwa mu bintu bya mvubu mpata bya mu būmi bwa bwine Kidishitu.

Mwaka walondele’po, nabatyijibwa ne kwija mpika natwela mu mwingilo wa kitatyi kyonso. Ami pa kubwanya myaka 17, naikala pania wa pa bula mu Latina, kunshi kwa Loma, kintu kya makilometele 300 na kwetu. Kyādi kibundi kikidi kipya, o mwanda kekwādipo muntu wādi ubwanya kuzumbija mutyima pa byādi bibwanya kulanga bantu bakwabo. Ami ne pania otwādi tusapula nandi, twasangele kwabanya mabuku mavule esambila pa Bible, ino byotwādi tukidi banuke twādi tulanga bisaka byetu! Inoko, nādi nsaka kukōkela buludiki bonāpelwe.

Bantumine mwenda mafuku ku Milan kukakwasha mu kuteakanya Kitango kya Ntanda Yonso kya mu 1963 kyādi  na mutwe wa mwanda unena amba, “Myanda Miyampe ya Nyeke” (Angele). Nāingile ku kitango bu mwingidi wa kwituma na banabetu bakwabo bavule, kimfwa Paolo Piccioli, tutu nkasampe wa ku Florence. Mu difuku dya bubidi dya kitango, wānene dishikulu dikunka mutyima disambila pa bukunga. Nakivulukanga dino difuku dyonādi nanga amba, ‘uno tutu kakasongepo nansha dimo.’ Inoko, twāshilwile kwilembela mikanda, ne kumona patōkelela amba twiifwene mu bintu bivule​—bitungo byetu, buswe botuswele Yehova ne mutyima wetu wa kumukōkela. Ami ne Paolo twesonga mu mwaka wa 1965.

KWITANA NA BENDEJI BA BIPWILO

Nādi pania wa lonso mu Florence mu bula bwa myaka dikumi. Kyādi kisangaja’po pa kumona kwendelela kwa bipwilo, nakampata pa kumona muswelo wādi wendelela bankasampe. Ami ne Paolo twāsangedile kupityija nabo kitatyi mu kwisamba mīsambo ya ku mushipiditu, mu kwipwija nabo mukose, ino Paolo wādi uta nabo futu. O mwanda, nādi nsangedile kitatyi kyotwāpityije na wami mulume, ino nkyādipo mwene amba bano bankasampe ne bisaka byādi mu kipwilo byādi bimwena mu kwandi kwibata mutyima ne mu kitatyi kyaādi upityija nabo.

Kulangulukila pa bifundwa bya Bible byotwādi twendeja kukindetelanga nsangaji. Kifundwa kimo bidi i kya Adriana, wālombwele bantu babidi ba mu bisaka bikwabo byaādi wifunda. Bāteakenye kwitana na kitobo mwanda wa kwisambila pa mfudijo ya Busatu Busantu ne kubulwa kufwa kwa muya. Babitobo bakulu basatu bafika ku kuno kwitana. Shintulwilo yabo yadi mikutakane kadi yampikwa kukwatañana, mine keyāijijepo kuyukwa na bifundwa byetu bya Bible; kitatyi kyobādingakenye ino mfudijo na bufundiji bwa Bible budi padi tō. Bine kuno kwitana kwāalamukile. Mwenda mafuku, kintu kya bantu 15 ba mu bino bisaka baikala ke Batumoni.

Na bubine, manwa a mwa kusapwila mu ano etu mafuku i meshileshile. Tamba penepa, Paolo wāikele na “bwino” mu kwitana na babitobo​—kadi waikala na bantu bavule ba kwitana nabo. Navuluka paādi kumeso a bemvwaniki ke Batumonipo. Byāmwekele patōkelela amba balwana bātongele’ko kumeso kwa kitatyi bantu mu bemvwaniki ba kwipangula bipangujo byādi bimonwa bu bikutakane. Ino mwisambo waalamuka. Muntu umo wāipangwile shi i biyampe kipwilo kwikuja mu politike, na mobyādi bikadile mu tutwa twa myaka. Pa uno mwanda, byāmwekele patōka amba babitobo bādi mu kilubo. Mwinya pa kwenda ukamba na mu kitulumukila, ebiya baleka’byo kwitana. Myaka pa kupita’po, twaivwana amba abatūla’ko mpangiko ya kuleka kwitana pa mwanda wa mīsambo keyēsambilwepo mwādi mukulupidile babitobo.

 MINGILO MIKWABO MIPYA

Ami ne Paolo pa kupwa kulonga myaka dikumi mu busongi, betunena kwingila mu kipindi. Paolo wādi na kaji kayampe, o mwanda kebyādipo bipēla kukwata butyibi. Ino pa kupwa kulanguluka ne milombelo ponka, twaitabija kwingila ino mingilo mipya. Twāsangedile kupityija kitatyi pamo na bisaka byētutundaile. Ku kyolwa, twādi tuvudile kwifunda mu kisumpi, kupwa Paolo wakwasha bana na madevwala, nakampata mu kupikula makumi. Pakwabo kadi, Paolo wādi mutangi wa binebine kadi ulombola bakwabo bintu biyampe ne byubaka byaādi utanga. Mu Dya Mwanzo, twādi tuvudile kukasapula mu bibundi kemwādipo Batumoni ne kwita bantu bāye batanwe ku mwisambo wādi muteakanibwe ku kyolwa.

Pa kupwa’tu kwingila mu kipindi myaka ibidi, betwita kukengila ku Betele ya mu Loma. Paolo wādi wimanine myanda itala bijila, ino ami nādi mu Mwingilo wa Mapepala. Kushinta kekwādipo kupēla, ino twādi basumininwe kwikala ba kikōkeji. Byādi bisangaja’po kashā pa kumona musambo wenda ubaya bityebitye ne kuvula kukatampe kwa banabetu mu Itadi. Mu kine kitatyi’kya, Batumoni ba Yehova ba mu Itadi bāpelwe mukanda wa kuyukwa ku Leta. Bine twāsangedile kwikala mu mwingilo wa uno muswelo.

Potwādi twingila ku Betele, mabuku etu emanine pa Bible esambila pa mashi aleta mwanda mukatampe mu Itadi. Ku ngalwilo kwa myaka 1980, kwādi bisambo bitala pa ano mabuku byāletele kavutakanya kakatampe. Ba mulume ne mukaji Batumoni bāsambilwe bya bubela amba bālengeje lufu lwa wabo mwana mwana-mukaji, wāfwile mwanda wa misongo ya mu mashi ivudile kwisambulwila bantu ba mu kibundi kya Meditelanea. Batutu ne bakaka ba mu kisaka kya Betele bākweshe ba avoka bādi bemanine bambutwile bene Kidishitu. Lupapule ne nimelo ya pa bula ya Réveillez-vous ! byākweshe bantu bayuke bubinebine ne kwivwanija senene byobya binena Kinenwa kya Leza pa mwanda utala mashi. Mu bula bwa ino myeji, Paolo wādi uvudile kwingila mansá 16 pa difuku kwampikwa kukōkolokwa. Nālongele bukomo bwa kumukwatakanya mu bukomo bwaādi ulonga.

BINTU BIKWABO BYĀSHINTYILE MU BŪMI

Twādi ketudi myaka 20 mu busongi pētutene mwanda mu kitulumukila. Nādi na myaka 41, Paolo nandi na myaka 49 kitatyi kyonāmusapwidile amba naimita. Mu julunale wandi, nātene ku ngalwilo bino binenwa bitala pa dine difuku’dya, bya amba: “Shi i bya bine, milombelo itukwashe tushale mu mwingilo wa kitatyi kyonso, tuleke kukōka ku mushipiditu, ne kwitukwasha twikale bambutwile bayampe kupityila ku kimfwa kyetu. Ne kadi’mba, nkwashe’ko ñingidije dibajinji bintu bityetye byonānene ku lukala pano kepadi myaka 30.” Kukwatañana na byalupukile’ko, Yehova wālondolwele milombelo yandi​—ne yami.

 Kubutulwa kwa Ilaria kwāletele kushinta kukatampe mu būmi bwetu. Na bubine, twādi mu bitatyi bya kutyumukwa mutyima, nansha binena Nkindi 24:10 amba: “Shi upungile mu difuku dya tusua, bukomo bobe i butyetye.” Inoko twekwātakenye koku tuvulukile amba kwikankamika batwe bene na bene kudi na mvubu.

Ilaria kāijijepo kulombola nsangaji yaādi nayo pa kubutulwa na Batumoni babidi badi bavudilwe bya kulonga mu mwingilo wa kitatyi kyonso. Kēmwenepo nansha dimo bu musulwe; watamine mu kisaka kiyampe. Nādi nshala nandi mu dyuba. Paolo pa kujokela kwinjibo ku kyolwa, wādi ulonga nyeke bukomo bwa kuvuija mingilo; ino wādi upityija nandi kitatyi, kukaya nandi ne kumukwasha na madevwala. Wādi ulonga uno muswelo nansha byo byādi bimulomba kubuka mu nsá ya 2 nansha 3 ya lubanga mwanda wa kuvuija mwingilo wandi. Ilaria wādi unena divule amba, “Tata i mulunda nami muyampe.”

Monka mobwanya kwibifwatakanya, pa kukwasha Ilaria ashale mu kashinda ka bwine Kidishitu​—byādi bilomba kumufundija kitatyi ne kitatyi​—kyaba kimo na kusumininwa. Mvulukanga kitatyi kyaākakaile na mulunda nandi, ino walonga kintu kibi. Twāmushintulwidile kupityila ku Bible mwanda waka kādipo ufwaninwe kulonga uno muswelo. Kadi twāmunene akalombe mulunda nandi lusa kumeso etu.

Ilaria wānene bukidi bonka amba usangedile buswe buswele bambutwile bandi mwingilo. Pano pasongelwe, wivwanije ne pa mfulo mvubu idi mu kukōkela Yehova ne mu kulonda buludiki bwandi.

WAKIKŌKEJI’NKA NE MU BITATYI BYA BULANDA

Mu 2008, Paolo wayuka amba udi na dyaya. Ku ngalwilo byamwekele bu Paolo wadi ubwanya kupanda ku ino misongo, kadi wadi unkankamika bininge. Kutentekela pa kukimba bundapi buyampe, batwe bonso ne Ilaria twādi tulombela kudi Yehova milombelo milampe, tumulomba etukwashe tulwe na makambakano āya kumeso. Inoko, namwene muntu wadi mukomo kadi nkanka wenda ukōka bityebitye. Lufu lwaafwile mu 2010 lwetutyumwine mutyima. Namwena busengi bwa binebine kupityila ku byotwalongele pamo mu bula bwa myaka 45. Twaingidile Yehova ne bukomo bonso. Nadi ndyukile’mba mwingilo wetu ukekala na mvubu nyeke. Kadi ntengele na kipyupyu kitatyi kikasangulwa Paolo, mungya binenwa bya Yesu bidi mu Yoano 5:28, 29.

Kufika ne pano, nakivulukanga mānga ya Noa yonādi nsenswe tamba pa bwanuke. Kusumininwa kwami kekushintyilepo. Nsakanga kukōkela Yehova nansha shi binomba kulonga bika. Ngitabije’mba bijika, kwipāna, nansha kufwilwa ko-konso i bintu bityetye shi twibidingakanye na madyese etwesela Leza wetu wa buswe. Nemwenine kino​—kadi nemukulupija’mba, kidi na mvubu.