1. Lelo i bika bidi pa kifuko kya pa bula mu butōtyi bwetu?

LELO kodi mumone dijina Yehova dilembwe pa kyubo kidi pa kifuko kya bantu bonso nansha mu njibo ibikilwe’mo bintu bya kala? Shi kodi mwidimone, nankyo kwabudilwepo kusangala ne kuloelelwa bininge. Kadi, dijina dya Leza dya bunka didi pa kifuko kya pa bula mu butōtyi bwetu—mwanda twi Batumoni ba Yehova! Kujokoloka ntanda yonso, kekudipo kisumpi kya bantu bakwabo kilamete bininge ku dijina dya Leza na batwe. Ino, tuyukile’mba dino dyese dya kwityilwa pa dijina dya Leza ditupanga kiselwa.

2. Le dyese dyetu dya kwityilwa pa dijina dya Leza ditupanga kiselwa’ka?

² Kutela dijina dya Leza konkakonka kekuketulengejapo twitabijibwe na Yehova. Tufwaninwe kwiendeja kukwatañana na misoñanya yandi myoloke. O mwanda Bible wituvuluja pa uno mwanda amba, bantu ba Yehova bafwaninwe ‘kufunduka ku bubi.’ (Ñim. 34:14) Mutumibwa Polo wēsambīle patōkelela pa uno musoñanya na kusoneka amba: “Yewa ense utela dijina dya Yehova aleke bukondame.” (Tanga 2 Temote 2:19.) Byotudi Batumoni bandi, tuyukene bininge mwanda wa kwityilwa kotwityilwa pa dijina dya Yehova. Ino, i muswelo’ka otulekele bubi?

3, 4. Le i kisonekwa’ka kikomenwe kwivwanija bafundi ba Bible mu kitatyi kilampe, ne mwanda waka?

³ Tulangulukilei pa binenwa bingidije mutumibwa Polo mu Kisonekwa kya 2 Temote: 2:19. Kino kisonekwa kisambila pa “kyalwilo kikomokomo kya Leza” ne kutela misapu ibidi ilembelwe’po. Na bubine, musapu mubajinji unena’mba, “Yehova uyukile bandi,” upituluka’tu mu binenwa bidi mu Umbadilo 16:5. (Tala kishinte kibadikile.) Musapu wa bubidi unena’mba, “Yewa ense utela dijina dya Yehova aleke bukondame,” i mukomene bafundi ba Bible kwivwanija mu kitatyi kilampe. Mwanda waka?

⁴ Binenwa bya Polo bilombola amba wāpitulukile mu myanda ya mu nsulo mikwabo. Ino, bimweka bu kekudipo kisonekwa nansha kimo mu Bisonekwa bya Kihebelu kikwatañene na binenwa byāpitulukile’mo Polo. Penepa, i bintu’ka byādi bisambila’po mutumibwa paānene amba: “Yewa ense utela dijina dya Yehova aleke bukondame”? Polo kumeso kwa aye kunena bino binenwa, wāpitulukile mu myanda idi mu Umbadilo shapita 16, mwine musekunwinwe mānga ya butomboki bwa Kola. Lelo musapu wa bubidi nao ufunkila pa binkumenkume bitala pa buno butomboki?

5-7. Le i bintu’ka byālongekele mu mafuku a Mosesa bilombwelwe mu binenwa bya Polo bidi mu 2 Temote 2:19? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

⁵ Bible unena’mba Datani ne Abilama, bana ba Ediabu, bēlungile na Kola bu bantu bemanine butomboki bwa kutombokela ba Mosesa ne Alone. (Umb. 16:1-5) Bālombwele patōkelela amba kebalēmekelepo Mosesa ne kupela lupusa lwandi lwāmupele Leza. Bano bantomboki bādi bekele nyeke mu bukata bwa bantu ba Yehova, ne kutūla būmi bwa ku mushipiditu bwa bantu ba kikōkeji mu kyaka. Pābwene kitatyi kya Yehova kya kusansanya bantu bandi ba kikōkeji na bantomboki, wāletele musoñanya wa patōkelela.

⁶ Tutanga nsekununi amba: “Penepa Yehova wesamba ne Mosesa amba: Wisambe ne kitango wa’mba: Fundukai papo pa dipema dya Kola ne Datani ne Abilama.” Ebiya Mosesa wāimana ne kwenda na bakulumpe ba Isalela kudi ba Datani ne Abilama. Wāsapwila kibumbo amba: “Nemwisashilapo bidi sonsolokai papo pa mapema a bano bantu babi, kemukitengapo nansha kimo kya byabo byo badi nabyo, kutyina’mba mwakakubijibwa mu bubi bwabo bonso. Enka nabya nabo basonsoloka ku dipema dya Kola ne Datani ne Abilama ku mitamba yonso.” (Umb. 16:23-27) Ebiya, Yehova wāipaya bano bantomboki bonso. Inoko, batōtyi ba kikōkeji—bāsonsolokele na kuleka bukondame—ne kupanda bāpanda.

⁷ Yehova uyukile bidi mu mityima! Umonanga kikōkeji kya bantu bandi. Inoko, bantu bandi ba kikōkeji bafwaninwe kulonga’po kintu na kusumininwa, ke kusonsoloka bantu ba bukondame kadi. Nanshi, Polo wādi padi wisambila pa nsekununi idi mu Umbadilo 16:5, 23-27 paāsonekele amba: “Yewa ense utela dijina dya Yehova aleke bukondame.” Ino mvuyo yādi mikwatañane na binenwa bya Polo bya amba: “Yehova uyukile bandi.”—2 Tm. 2:19.

8. I kika kinenenwa’mba kwita pa dijina dya Yehova nansha kwikala mu kipwilo kya bwine Kidishitu kekubwenepo?

⁸ Polo pa kutela bintu byālongekele mu mafuku a Mosesa, wāvulwije Temote kamweno kadi mu kulonga bintu na kusumininwa mwanda wa kulama kipwano kyandi kilēme na Yehova. Kwikala’tu mu kipwilo kya bwine Kidishitu kekubwenepo, enka ne kwita pa dijina dya Leza nako kekwādipo kubwene mu mafuku a Mosesa. Batōtyi ba kikōkeji bafwaninwe kupela bukondame na kusumininwa. Le kino kyādi kishintulula bika kudi Temote? Ne i ñeni’ka ibwanya kuboila bantu ba Leza dyalelo ku  madingi a Polo a ku bukomo bwa mushipiditu?

9. Lelo “lupata lwa bulembakane ne lwampikwa buluji” lwāikele na lupusa pa kipwilo kibajinji kya bwine Kidishitu namani?

⁹ Kinenwa kya Leza kileta madingi mapotoloke atala pa miswelo ya bukondame ifwaninwe kulekwa nansha kupelwa na bene Kidishitu. Kimfwa, mu mavese adi kūlu ne kunshi kwa 2 Temote 2:19, tumona’mba Polo ulombola Temote aleke “kulwila bishima” ne kupela “binenwa bya bituputupu.” (Tanga 2 Temote 2:14, 16, 23.) Bantu bamo mu kipwilo bādi bakankamika mfundijo ya bupondo. Kadi bimweka’mba bantu bakwabo bātwejeje’mo milangwe mishile. Nansha shi milangwe keyādipo ipatanininya byobya bifundija Bisonekwa, ino yāletele nkalañani. Yāfudile ku kuleta lupotopoto ne kwikoka pa bishima, bine byālengeje bekale mu ngikadilo mibi ya ku mushipiditu. O mwanda Polo wālombwele kamweno kadi mu kupela “lupata lwa bulembakane ne lwampikwa buluji.”

¹⁰ Bantu ba Yehova dyalelo kebalungapo divule na bupondo mu kipwilo. Inoko, kitatyi kyotumona bufundiji bwampikwa kukwatañana na bisonekwa, nansha shi butamba kwepi, tufwaninwe kwibupela na kusumininwa. Kebikekalapo biyampe kwipatana na batupondo, ekale abo bene, kutanga pa mateba abo nansha kwisamba nabo mu miswelo mikwabo. Nansha shi tudi na mulangwe wa kukwasha muntu, mīsambo ya uno muswelo ikeshila na buludiki bwa mu Bisonekwa botwatamba mu kwisambila’po. Inoko, byotudi bantu ba Yehova, tunyemanga nyemē bupondo ne kwibupela.

11. Le i bika byādi bikokeja kulengeja “lupata lwa bulembakane,” ne bakulumpe bene Kidishitu bakokeja kuleta kimfwa kiyampe namani?

¹¹ Kutentekela pa bupondo, kudi bintu bikwabo bivutakanyanga ndoe ya kipwilo bininge. Kimfwa, kwishila kwa milangwe mu mwanda utala kwipwija mukose kubwanya kutwala ku “lupata lwa bulembakane lwampikwa buluji.” Na bubine, shi bantu bakankamika kwipwija mukose kutyumuna misoñanya myoloke ya Yehova, bakulumpe bene Kidishitu kebafwaninwepo kutala uno mwiendelejo kilomonyeka mwanda’tu wa kutyina kwikoka pa mwanda’wa. (Ñim. 11:5; Ef. 5:3-5) Inoko, bakulumpe bakata mutyima ku kuleka kuleta milangwe ya abo bene. Balondanga na kikōkeji kidyumu kya mu Bisonekwa kyāpelwe batadi na Yesu kya amba: “Kumbai luombe lwa Leza lomulelele, . . . ke na kutādilapo boba bekele bu bupyani bwa Leza, ino i na kwikala bimfwa bya kulondela’po luombe.”—1 Pe. 5:2, 3; tanga 2 Kodinda 1:24.

12, 13. (a) Lelo Batumoni ba Yehova baloñanga namani pa mwanda utala butongi bwa kwipwija mukose, ne i musoñanya’ka wa mu Bible wa kwingidija? (b) Lelo misoñanya isambilwe’po mu musango wa 12 ingidijibwanga namani mu myanda palapala itutala?

¹² Mu mwanda utala kwipwija mukose, bulongolodi bwetu kebulombwelepo mafilime kampanda, makayo a video, mabuku nansha ñimbo mwanda wa kwitupa buludiki pa byobya byotufwaninwe kwepuka. Mwanda waka? Bible ukankamika muntu yense ebidije ‘ñeni yandi ya kujingulula bintu na kwingidija’yo, mwa kushiañenya ne kiyampe ne kibi.’ (Bah. 5:14) Bisonekwa bilombola misoñanya ya kyalwilo ikokeja kulonda mwine Kidishitu kitatyi kyatonga kwipwija mukose. Mu būmi bwa miswelo yonso, kitungo kyetu kifwaninwe kwikala kya kutadija’nka “kutadija byobya bitabijibwa na Mfumwetu.” (Ef. 5:10) Bible ufundija amba mitwe ya bisaka idi na lupusa kampanda, o mwanda keibwanyapo kwitabija kwipwija mukose kumo-kumo mu kyabo kisaka. *—1 Ko. 11:3; Ef. 6:1-4.

 ¹³ Misoñanya ya mu Bible yesambilwa’po kūlu’ku, keingidijibwangapo’nka mu mwanda utala butongi botutonga kwipwija mukose. Milangwe itala pa muvwadilo ne mwidyangwilo, bukomo bwa ngitu ne bidibwa, ne myanda mikwabo itutala ibwanya nayo kwishila. Mu muswelo umo onka, shi kekudipo musoñanya wa mu Bisonekwa utyumwinwe, bantu ba Yehova bapelanga na tunangu kupatena pa ino myanda, “mwanda umpika wa Mfumwetu kafwaninwepo kūmana, ino ufwaninwe kwikala mutūkanye ku bonso.”—2 Tm. 2:24.

14. Lelo Polo wāingidije kyelekejo’ka pa kulombola kamweno kadi mu kwepuka balunda babi?

¹⁴ Lelo i muswelo’ka mukwabo ubwanya “yewa ense utela dijina dya Yehova [kuleka] bukondame”? I na kwepuka kupwana na bantu balonga bukondame. I kya kutendelwa’po kashā Polo kuleta kyelekejo kikwabo kupwa kwa kyelekejo kyandi kya “kyalwilo kikomokomo kya Leza.” Wāsonekele pa mwanda utala “njibo mikatampe kemwikalangapo enka bipungwa bya olo ne bya ndalama ino mwikalanga ne bya mityi ne bya dilongo, bimo bya mwingilo wa bulēme ino bikwabo nabyo bya mwingilo wampikwa bulēme.” (2 Tm. 2:20, 21) Kupwa wādyumuna bene Kidishitu ‘betōkeje,’ nansha kusonsoloka ku bipungwa bingidijibwa mwanda wa kitungo ‘kyampikwa bulēme.’

15, 16. Le i ñeni’ka yotukokeja kuboila ku kyelekejo kya “njibo mikatampe”?

¹⁵ Le kino kyelekejo kishintulula bika? Polo udingakanya mu muswelo wa kyelekejo kipwilo kya bwine Kidishitu na “njibo mikatampe,” ne bantu ba mu kipwilo na “bipungwa,” nansha bingidilwa bya mu njibo. Mu njibo, bipungwa bimo bibwanya kōnwa na ngikadilo ya bintu bimo nansha bipungwa bikwabo bileta kyaka. Mwine njibo ukasonsolola bino bingidilwa bya kyaka kulampe na bipungwa biyampe, kimfwa byobya bingidijibwa pa kutēka.

¹⁶ Dyalelo nadyo, bantu ba Yehova balonga bukomo bwa kwikala na būmi bwampikwa disubi, bafwaninwe kuleka kupwana  na bantu ba mu kipwilo kebalēmekelepo misoñanya ya Yehova. (Tanga 1 Kodinda 15:33.) Shi tufwaninwe kuleka kupwana na bantu bamo mu kipwilo, mwene tufwaninwe ‘kuleka’ kupwana na boba ba panja pa kipwilo, bavule bene ‘ba kusanswa lupeto, bampikwa kukōkela bambutwile, ba kubulwa kwipāna, bavubavuba, ba bukalabale bwa malwa, bampikwa kusanswa buyampe, ba kwaba bakwabo, basenswe kwisangaja kupita’ko kusanswa Leza.’—2 Tm. 3:1-5.

17. Le bene Isalela ba kikōkeji bādi basumininwe namani pobādi balwa na bukondame?

¹⁷ Bible ulombola muswelo wālongele Isalela bintu na kusumininwa kitatyi kyobēbalombwele ‘kufunduka pa dipema dya Kola ne Datani ne Abilama.’ Nsekununi inena’mba, “enka nabya nabo basonsoloka.” (Umb. 16:24, 27) Kepādipo kwishisa nansha kulejaleja. Kadi Bisonekwa bisambila pa muswelo obālondele uno musoñanya ne pa mfulo. “Basonsoloka . . . ku mitamba yonso.” Bantu ba kikōkeji kebādipo ba kwikala mu kyaka nansha kimo. Kikōkeji kyabo kekyādipo kya kipindi nansha kya mityima ibidi. Bākwatakenye Yehova ne kulwa na bukondame. Lelo i ñeni’ka yotukokeja kuboila ku kino kimfwa?

18. Le i mulangwe’ka wādi ufyeme mu binenwa bya Polo paādyumwine Temote anyeme “bya kusakasaka bya bunkasampe”?

¹⁸ Shi tusaka kulama kipwano kyetu na Yehova, tufwaninwe kulonga bintu bukidibukidi ne na kusumininwa. Uno o mulangwe wādi ufyeme mu binenwa bya Polo paādyumwine Temote amba, “nyema bya kusakasaka bya bunkasampe.” (2 Tm. 2:22) Mu kine kitatyi’kya, Temote wādi kala ke muntu mutame, padi na myaka makumi asatu ne musubu. Inoko “bya kusakasaka bya bunkasampe” bya bulembakane kebikankajibwangapo na bukulu bwa muntu. Kitatyi kyaādi ulwa na bino bya kusakasaka, Temote wādi ‘wibinyema.’ Mu muneneno mukwabo, Temote wādi ‘usonsoloka bukondame.’ Yesu wāletele uno musapu umo onka paānene amba: “Kadi shi diso dyobe dikukukajanga, nankyo bongotola’dyo wele’dyo kulampe nobe.” (Mat. 18:9) Dyalelo, bene Kidishitu batele mutyima ku ano madingi, balwanga na kusumininwa na byaka bya ku mushipiditu, pa kubulwa kwishisa nansha kulejaleja.

19. Le Bamo baloñanga bintu namani na kusumininwa mwanda wa kwikinga ku byaka bya ku mushipiditu dyalelo?

¹⁹ Bantu bamo bādi na makambakano a kutoma malwa kumeso kwa kwikala Batumoni, batongele abo bene butongi bwa kuleka kwiatoma. Bakwabo bepukanga miswelo ya makayo keamwekapo bu mabi kobadi, ino abwanya kutamija mobadi bukōkekōke bwa mu mwikadilo. (Ñim. 101:3) Kimfwa, kumeso kwa kwikala Kamoni, tutu umo wādi usangela kuja luja lulangula bilokoloko bya busekese ku mafetyi kwaādi wenda. Ino pa kupwa kwifunda bubinebine, waleka’byo kuja nansha ke ku kwibunga kwa Batumoni kwine, mwanda wa kutyina kulangula bilokoloko byampikwa kwendela’mo nansha milangwe yandi ya kala. Na bubine, bene Kidishitu kebanenwepo kwijiba jibē ku kutoma malwa, kuja nansha ku bintu bikwabo byampikwa kubipa. Inoko, batwe bonso tunenwe kulonga’po kintu na kusuminwa mwanda wa kwikinga ku byaka bya ku mushipiditu.

20. Nansha byo kebipēlangapo ‘kuleka bukondame,’ le i bika bitupa kikulupiji ne kwitusenga?

²⁰ Dyese dya kwityilwa pa dijina dya Leza i ditupe kiselwa. Tufwaninwe ‘kuleka bukondame’ ne ‘kufunduka ku bubi.’ (Ñim. 34:14) Na bubine, kulonga namino kekupēlangapo nyeke. Inoko, tusengibwanga pa kuyuka’mba Yehova ukasanswa nyeke “bandi” ne boba balonda mashinda andi moloke.—2 Tm. 2:19; tanga 2 Bilongwa 16:9a.