1, 2. Lelo Yehova wisambanga na bengidi bandi muswelo’ka?

MU BULA bwa mānga ya mu Bible, bantu bavule bātambwile buludiki bwa Yehova mu miswelo palapala. Leza wēsambile na bamo kupityila ku bamwikeulu, ku bimonwa nansha ku bilotwa ne kwibalombola bintu byādi bya kufika mu mafuku a kumeso. Kadi Yehova wēbapele mingilo mipotoloke. (Umb. 7:89; Ezk. 1:1; Dan. 2:19) Bantu bakwabo bātambwile buludiki kupityila ku mikendi ya Yehova ingila mu kipindi kya pano panshi kya bulongolodi bwandi. Nansha shi bantu ba Yehova bātambwile kinenwa kyandi muswelo’ka, boba bālondele misoñanya yandi bāeselwe.

² Dyalelo, Yehova uludikanga bantu bandi kupityila ku Bible, ku mushipiditu wandi ujila ne ku kipwilo. (Bil. 9:31; 15:28; 2 Tm. 3:16, 17) Buludiki bwaetupa budi padi tō pamo’nka na ‘matwi etu evwana kinenwa kunyuma amba: Dine dino’di dyo dishinda, nangai’mo.’ (Isa. 30:21) Na bubine, Yesu nandi witulombolanga diwi dya Yehova kitatyi kyaludika kipwilo kupityila kudi “umpika mukōkele ne mudyumuke.” (Mat. 24:45) Tufwaninwe kukwata buno bwendeji ne buludiki na mutyika, mwanda būmi bwetu bwa nyeke bwimanine pa kikōkeji kyetu.—Bah. 5:9.

3. Lelo i bika bibwanya kwitukalakanya tukomenwe kulonda buludiki bwa Yehova? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

³ Satana dyabola usakanga kuvutakanya buludiki bupandija būmi bwitupa Yehova. Kadi mutyima wetu wa “budimbañani”  ubwanya kwitukalakanya tukomenwe kulonda buludiki bwa Yehova. (Yel. 17:9) O mwanda tubandaulei muswelo otubwanya kunekenya bijika bilengejanga tukomenwe kuteja diwi dya Leza. Twisambilei kadi ne pa muswelo ubwanya kwisamba nyeke na Yehova kukinga kipwano kyotupwene nandi nansha shi tudi mu ngikadilo’ka.

4. Lelo Satana utompanga kuludika milangwe ya bantu namani?

⁴ Satana utompanga kuludika milangwe ya bantu na kwibalombola myanda ya bubela ne lunsamfwakanwa lwa kyongo. (Tanga 1 Yoano 5:19.) Kutentekela pa myanda mitampwe, mu umbuo—ne bifuko bya kufula kwa ntanda—i muyule misapu iletwa kupityila ku ladiyo, ku Televijo ne ku Entelenete. Nansha ano masulo byoabwanya kulombola myanda isangaja, divule dine abingijanga mwiendelejo ne misoñanya mishile na misoñanya ya Yehova. (Yel. 2:13) Kimfwa, misapu ne matyapu a makayo bisambilanga pa kwisonga kwa bantu ba ngitu imo bu i kwitabijibwe, kadi bantu bavule bamwene’mba byobya binena Bible pa kusambakena pamo kwa bantu ba ngitu imo i bipite pa kipimo.—1 Ko. 6:9, 10.

5. Le i muswelo’ka otubwanya kwepuka kulobejibwa na lunsamfwakanwa lwa Satana?

⁵ Lelo boba basenswe boloke bwa Leza babwanya kulobejibwa na dilobe dya dyalelo dya lunsamfwakanwa lwa Satana namani? Lelo babwanya kusansanya biya ne bibi namani? I na “kutámo mutyima mwendele mwanda [wa Leza].” (Ñim. 119:9) Mu Kinenwa kya Leza kisonekwe mudi buludiki bwa kamweno bwitukwasha tusansanye myanda ya bine ne lunsamfwakanwa lwa kyongo. (Nki. 23:23) Yesu pa kupituluka mu Bisonekwa wānene amba, “muntu [ukokeja] kwikala mūmi . . . na kinenwa kyonso kitamba mu kyakanwa kya Yehova.” (Mat. 4:4) Tufwaninwe kwifunda muswelo wa kwingidija misoñanya ya mu Bible mu bwetu būmi. Kimfwa, kitatyi kilampe kumeso kwa Mosesa kusoneka bijila bya Yehova pa mwanda utala makoji, nkasampe Yosefa wādi uyukile amba uno mwiendelejo i bubi ku meso a Leza. Kasakilepo’nka ne kuleka kukōkela Yehova kitatyi kyātompele mukaja Potifela kumukoka alonge kintu kibi. (Tanga Ngalwilo 39:7-9.) Nansha byaāmuningile kitatyi kilampe, Yosefa kālekelepo diwi dyandi dimujike lunwa akomenwe kwivwana diwi dya Leza. Kintu kya mvubu pa kusansanya biya ne bibi i kuteja diwi dya Yehova ne kujika kitwi ku lunwa kelutūka lwa lunsamfwakanwa lwa Satana.

6, 7. Le i bika byotufwaninwe kulonga pa kwepuka madingi mabi a Satana?

⁶ Ntanda i miyule bufundiji bwipatanya bwa bipwilo ne bisela bilengeja bantu bavule balange’mba kukimba mutōtelo wa bine i kwa bitupu. Inoko, Yehova i mutōkeje buludiki bwandi mwanda wa boba basaka kumwena’mo. Tunenwe kutonga yewa otukateja. Byokebibwanikapo kuteja mawi abidi mwa kimo, tusakilwa ‘kuyuka diwi’ dya Yesu ne kumwivwana. Aye ye  upelwe na Yehova kwendeja mikōko Yandi.—Tanga Yoano 10:3-5.

⁷ Yesu wānene amba: “Tai mutyima ku byomwivwana.” (Mako 4:24) Madingi a Yehova adi padi tō kadi moloke, inoko tufwaninwe kuta mutyima ne kwievwana na kuteakanya mutyima wetu wa kwiatambula. Shi ketutelepo mutyima, tubwanya kuteja madingi mabi a Satana pa kyaba kya kuteja madingi a Leza a buswe. Kokaleka minjiki ya ntanda, mavideo, bilombolwa ku Televijo, mabuku, balunda, bafundiji nansha batelwa bu ba shayuka baludike būmi bobe.—Kol. 2:8.

8. (a) Lelo mutyima wetu ubwanya kupya mu nkuku ya Satana namani? (b) Le biketwikadila namani shi tupumpunya biyukeno bitudyumuna?

⁸ Satana uyukile’mba tudi na mifwatakanyo ya bubi, kadi utompanga kwitongola twiilonde. Kitatyi kitutanga Satana makinga a uno muswelo, bikalanga bikomo bininge kulama bululame bwetu. (Yoa. 8:44-47) Le i muswelo’ka otubwanya kunekenya biyampe kino kikoleja? Tulangulukilei bidi pa kimfwa kya muntu umo weelēle mu kwisangaja wafula ne ku kulonga kintu kibi kyaadi ulanga’mba kabwanyapo kulonga’kyo. (Loma 7:15) Le i bika byamutwele ku ino ngikadilo ya bulanda? Bibwanika padi uno muntu wajimije bityebitye mutyima wa kuteja diwi dya Yehova. Nansha padi wakomenwe kuyuka biyukeno byadi bimudyumuna ku bintu bipita mu mutyima wandi nansha kutonga’tu kwibisūla. Kimfwa, wadi ubwanya kuleka’byo kulombela, kuleka kusapula kitatyi ne kitatyi nansha kubulwa kupwila. Ebiya mwenda mafuku wakokwa na kwabila kwandi ne kulonga byobya byaadi uyukile’mba i bibi. Tubwanya kwepuka kino kilubo kya kyonakanya shi tutele nyeke mutyima ku biyukeno byo-byonso bitudyumuna ne kulonga’po kintu bukidibukidi pa kolola myanda senene. Kadi shi twivwana diwi dya Yehova, ketukatamijapo milangwe yo-yonso ya bupondo.—Nki. 11:9.

⁹ Kubadikila kujingulula misongo kubwanya kupandija būmi bwa muntu. Mu muswelo umo onka, tubwanya kunyema kimpengele shi tujingulula bukidibukidi mifwatakanyo ibwanya kwitutwala ku kutompibwa. Kitatyi’tu kyotujingulula ino mifwatakanyo, i biyampe kulonga’po kintu bukidibukidi—kumeso kwa batwe ‘kukwatwa bōmi na Satana mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kyandi.’ (2 Tm. 2:26) Le i bika byotufwaninwe kulonga shi tubayuka’mba, twalekele milangwe yetu ne masakila etu bisonsoloka ku byobya bitusakila Yehova? Ne kwija mpika, tufwaninwe kujokela kudi Yehova na kwityepeja, kwivwana madingi andi, ne kumuteja na mutyima wetu onso. (Isa. 44:22) Tufwaninwe kuyuka’mba, kukwata butyibi bufwe kubwanya kwituletela  kyaso kibi kikokeja kwitulengeja tususuke bininge na bipa bikalupuka’ko mu ino ngikadilo ya bintu. Bine, i biyampe kuleka kubomboka na kulonga’po kintu bukidibukidi mwanda wa tuleke kulonga kino kilubo kikatampe!

10, 11. (a) Lelo kwitatula kumwekanga namani? (b) Le i ñeni’ka yotuboila ku mwiendelejo mubi wa Kola, Datani ne Abilama?

¹⁰ Tufwaninwe kuyuka’mba mutyima wetu ubwanya kwitusasukija. Bine, mifwatakanyo yetu ya bubi idi na lupusa potudi! Kimfwa, twisambilei bidi pa mitatulo ne lwiso. Tulangulukilei pa muswelo ukokeja ino ngikadilo kwitukalakanya tukomenwe kwivwana diwi dya Yehova ne kwitutwala ku mwiendelejo wa kyonakanya. Muntu wa mitatulo wimonanga na mvubu kutabuka. Ubwanya kulanga’mba udi na lupusa lwa kulonga byonso byasaka ne amba, kekudipo muntu ubwanya kumulombola kya kulonga. O mwanda ubwanya kulanga’mba, kakokejapo kupebwa bulombodi ne madingi na banababo bene Kidishitu, bakulumpe, nansha ke na bulongolodi bwa Yehova bwine. Ku muntu wa uno muswelo, diwi dya Yehova i dya bitupu.

¹¹ Kitatyi kyādi kyenda Isalela mu ntanda mutuputupu, Kola, Datani ne Abilama bātombokele lupusa lwa ba Mosesa ne Alone. Pa mwanda wa mitatulo, bantomboki bākwete abo bene mpangiko ya kutōta Yehova. Lelo Yehova wālongele’po namani? Wēbepaile. (Umb. 26:8-10) Bine, ino i ñeni mikatampe yotuboila ku ino nsekununi! Kutombokela Yehova kutwalanga ku musala. Kadi tuvulukei amba “kwitatula kubadikidila bonakane.”—Nki. 16:18; Isa. 13:11.

12, 13. (a) Leta kimfwa kilombola muswelo ubwanya lwiso kutwala ku musala. (b) Shintulula muswelo ubwanya lwiso kutama lubilolubilo.

¹² Tulangulukilei bidi ne pa mwanda wa lwiso. Muntu wa lwiso uvudile kwipa bwanapabo kutabuka kadi wiendejanga kutabuka ne pa mikalo. Nemani mudyavita wa basola bene Shidea pa kupwa kundapwa makopo andi, wāpele mupolofeto Edisha byabuntu, mwine wāpelele’byo. Inoko, Ngehazi mwingidi wa Edisha waābila bino bya buntu. Ngehazi wāmunene amba: “Ne Yehova mūmi, nkyanyema kumulonda [Nemani], ne kuyata bimobimo kwadi.” Aye Edisha kuyuka mpika, wākalonda Nemani lubilo ne kwingidija bubela bwampikwa kwendela’mo pa kulomba “talenta ya ndalama, ne bivwalwa bya kupingakanya bibidi.” Le i bika byālongekele pa mwanda wa Ngehazi wālongele kino kintu ne kubepela mupolofeto wa Yehova? Bine, makopo a Nemani ākwete Ngehazi wa lwiso!—2 Ba. 5:20-27.

¹³ Lwiso lubwanya kushilula bityebitye, inoko shi kelukankajibwepo lubwanya kutama lubilolubilo ne kunekenya muntu. Nsekununi ya mu Bible ya Akana ilombola bukomo budi na lwiso. Tala muswelo watandabukile lwiso lwa Akana lubilolubilo. Wānene amba: “Po namwene umbukata mwa bitutwe mutwelo muyampe wa Babiloni, ne mashekele a ndalama tutwa tubidi, ne ludimi lwa nsahabu kulema kwa mashekele makumi atano, ponkapo nebikomenwe meso, kadi nayatyile’byo.” Pa kyaba kya kupela kilokoloko kibi, Akana wāibile na lwiso bintu ne kwibifya mu dipema dyandi. Kilongwa kibi kya Akana pa kusokokela patōka, Yoshua wāmusapwila’mba Yehova ukamuletela kyamalwa. Akana ne kisaka kyandi baāshilwe mabwe ne kufwa’nka mu dine difuku’dya. (Yos. 7:11, 21, 24, 25) Lwiso i kyaka kidi’ko kibwanya kwitupaika. Shi ke pano nanshi, ‘tudyumukei makomwa-meso.’ (Luka 12:15) Byotubwanya kyaba kimo kwikala na milangwe mibi nansha kufwatakanya bintu bya busekese, i biyampe tubeje milangwe yetu ne kubulwa kuleka bilokoloko byetu bitutwale ku kulonga bubi.—Tanga Yakoba 1:14, 15.

14. Le i bika byotufwaninwe kulonga shi tubajingulula motudi mutyima wa mitatulo ne lwiso?

¹⁴ Mitatulo ne lwiso bibwanya kutwala ku  musala. Kulangulukila pa bintu bibwanya kulupuka ku kulondalonda mwiendelejo mubi, kuketukwasha tuleke kushila bino bintu bibi kyaba bitukankaje kwivwana diwi dya Yehova. (Kup. 32:29) Mu Bible, Leza umo kete wa bine ketulombolangapo’nka mwiendelejo muyampe, ino witushintulwilanga ne byabuyabuya bidi mu kwikala nao ne bipa bibi bikalupuka ku mwiendelejo mubi. Shi mutyima wetu witutonona tulonge kintu na mitatulo nansha na lwiso, bikekala biyampe kulangulukila pa bipa bikalupuka’ko! Tufwaninwe kulangulukila pa muswelo ukekala kilongwa kibi na lupusa potudi, pa baswe betu ne nakampata pa kipwano kyetu na Yehova.

15. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Yesu mu mwanda utala kwisamba na Leza?

¹⁵ Yehova witusakilanga biyampe. (Ñim. 1:1-3) Witupanga buludiki buvule’nka kitatyi kyotusakilwa’bo. (Tanga Bahebelu 4:16.) Nansha Yesu byaādi mubwaninine, wādi wisamba kitatyi ne kitatyi na Yehova, kadi wādi ulombela ne kuleka’byo mpika. Yehova wākwatakenye Yesu ne kumuludika mu miswelo ya kutendelwa. Wātumine bamwikeulu bamukwashe, wāmupa mushipiditu Wandi ujila umukwashe, ne kumuludika kitatyi kyaādi utonga batumibwa 12. Diwi dya Yehova dyāivwenwe momwa mūlu, dilombola’mba Wādi ukwatakenye Yesu ne kumwitabija. (Mat. 3:17; 17:5; Mako 1:12, 13; Luka 6:12, 13; Yoa. 12:28) Pamo bwa Yesu, tufwaninwe kupungulwila mutyima wetu kudi Leza mu milombelo. (Ñim. 62:7, 8; Bah. 5:7) Kupityila ku milombelo, tubwanya nyeke kwisamba na Yehova ne kwikala biyampe na mwiendelejo umupeja bulēme.

16. Pa kwikala na bukomo bwa kwivwana diwi dya Yehova, le tubwanya kutambula bukwashi bwandi namani?

¹⁶ Nansha madingi a Yehova byoadi a ku bitupu, kaningilangapo muntu nansha umo kwialonda. Tufwaninwe kulomba mushipiditu wandi ujila ne kadi uketupa’o ku buntu bitupu. (Tanga Luka 11:10-13.) Inoko i biyampe ‘tute mutyima ku muswelo otwivwana.’ (Luka 8:18) Kimfwa, kulomba Yehova etukwashe tukomene mutyima wa kulonga busekese koku twendelela na kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka ne mafilime a busekese i buzazangi. Tusakilwa na bubine kwitūla pa kyaba nansha mu ngikadilo ibwanya kwikala’mo mushipiditu wa Yehova. Tuyukile amba mushipiditu wandi udi ku kupwila kwa pa kipwilo. Bengidi bavule ba Yehova bepukanga kyamalwa na kwivwana Yehova ku kupwila kwetu. Mfulo mfulō, bafulanga ku kuyuka bilokoloko bibi bitama mu mityima yabo ne kulemununa mashinda abo.—Ñim. 73:12-17; 143:10.

17. Mwanda waka kwikulupila batwe bene i kyaka?

¹⁷ Tulangulukilei bidi padi Davida Mulopwe wa Isalela wa kala. Paādi nkasampe, wāshindile Ngodiata kampangala mwine Fidishitia. Davida wāikele sola, mulopwe, mulami ne muntu wa kukwatyila muzo butyibi. Inoko Davida paēkulupile aye mwine, mutyima wandi wāmongwele ne kulonga wālonga bubi bukatampe na Bafesheba, enka ne kukwata mpangiko ya kwipaija Udia wandi mulume. Davida pa kupebwa madingi, wāitabija kilubo kyandi na kwityepeja ne kwaluja kipwano kyandi na Yehova.—Ñim. 51:4, 6, 10, 11.

18. Le i bika bibwanya kwitukwasha twendelele kwivwana diwi dya Yehova?

¹⁸ Twivwanei madingi adi mu 1 Kodinda 10:12 ne kuleka kwikulupila bipitepite. Byoketubwanyapo ‘kolola matabula etu,’ na bubine tukevwana, shi diwi dya Yehova nansha diwi dya Walwana nandi. (Yel. 10:23) Nanshi tulombelei nyeke, tulondei buludiki bwa mushipiditu ujila ne kwivwana nyeke diwi dya Yehova.