1. Lelo Polo wānene bika pa boba bāingidile Yehova na kininga?

MUTUMIBWA Polo wāvulukile boba bādi bengila bininge mwanda wa myanda miyampe. Polo wāsonekele amba: “Ketulekangapo nansha dimo kuvuluka mwingilo wa lwitabijo lwenu, kususuka komususuka na mingilo na buswe ne kūminina kwenu pa mwanda wa lukulupilo lwenu mudi Mfumwetu Yesu Kidishitu ku meso a Leza Tata wetu.” (1 Tes. 1:3) Na bubine, Yehova uvulukanga mingilo ya buswe ya bengidi bandi bonso ba kikōkeji, nansha shi ngikadilo yobadi’mo mu būmi ibalengeja bengile bininge nansha bityebitye.—Bah. 6:10.

2. Lelo i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

² Bengidi-netu bavule—ba kala ne ba dyalelo—bepēne bininge mwanda wa kwingidila Yehova kitatyi kyonso. Tulangulukilei bidi pa muswelo wāingile bamo mu myaka katwa kabajinji. Tusa kadi kubandaula miswelo imoimo ya mwingilo wa kitatyi kyonso ya mu ano etu mafuku, ne kumona muswelo otukokeja kuvuluka banabetu baswe bepēne abo bene mwanda wa kwingila mu muswelo wa pa bula.

3, 4. (a) Le i muswelo’ka wāingile bantu bamo mu myaka katwa kabajinji? (b) Lelo bisakibwa byabo bya ku ngitu byāvuijibwe namani?

³ Yesu pa kupwa’tu kubatyijibwa, wāshilwile mwingilo wādi wa kwingilwa ntanda yonso. (Luka 3:21-23; 4:14, 15, 43) Aye pa kufwa,  batumibwa bandi bāimanina kutandabula kwa uno mwingilo wa busapudi. (Bil. 5:42; 6:7) Bene Kidishitu bamo, pamo bwa Fidipa, bāingile bu basapudi ne bu bamishonele mu Paleshitina. (Bil. 8:5, 40; 21:8) Polo ne bakwabo bāendele ku kifuko kikwabo kya kulampe. (Bil. 13:2-4; 14:26; 2 Ko. 1:19) Bamo—kimfwa Shivanusa (Shilasa), Mako ne Luka—nabo bāingile bu batentudi nansha bu balembi. (1 Pe. 5:12) Bakaka bene Kidishitu bāingile pamo na bano batutu ba kikōkeji. (Bil. 18:26; Loma 16:1, 2) Myanda isangaja yobēmwenine ilengeja Bisonekwa bya Kingidiki bya bwine Kidishitu bikale bisangaja kutanga, kadi ilombola amba Yehova uvulukanga biyampe bengidi bandi.

⁴ Lelo bengidi babajinji ba kitatyi kyonso bākwatakanibwe namani ku ngitu? Kyaba kimo, bādi bebatundaila na kizaji ne kwibakwasha mu miswelo palapala kudi banababo bene Kidishitu, inoko kebādipo balomba buno bukwashi. (1 Ko. 9:11-15) Bantu bamo ne bipwilo bimo bādi bebakwatakanya na mityima tō. (Tanga Bilongwa 16:14, 15; Fidipai 4:15-18.) Polo ne bapwani nandi ba mu lwendo nabo bādi bengila mu kitatyi kityetye mwanda wa kwaluja lupeto lobādi bajimija.

5. Le ba mulume ne mukaji balombwele namani mobeivwanina pa būmi bobadi nabo mu mwingilo wa kitatyi kyonso?

⁵ Dyalelo nadyo, bavule baputuminanga mu miswelo palapala ya mwingilo wa kitatyi kyonso. (Tala kapango kanena amba, “ Miswelo ya Mwingilo wa Kitatyi Kyonso.”) Lelo beivwananga namani pa butongi bobatongele uno mwingilo? Kino i kipangujo kyokokeja kwibepangula, kadi ukamwena’mo pa kwibepangula. Tulangulukilei bidi pa kimfwa kimo: Tutu umo waingile bu bapania wa lonso, wa pa bula, mishonele ne bu wa mu kisaka kya Betele mu ntanda ya bweni unena amba: “Mona’mba kutwela mu mwingilo wa kitatyi kyonso i butongi bulumbuluke bonadi nkyatongele kashā. Ponadi na myaka 18, nadi nekonda mwa kukwatyila butyibi pa kukafunda ku Inivelesite, kwingila kaji ka ntanda ka nshikije dyuba, ne kwingila bu pania. Myanda yonemwenine ilombola amba, Yehova kelwangapo kwipāna kowipāna mwanda wa kumwingidila kitatyi kyonso. Nabwenye kwingidija bwino ne bukomo bwampele Yehova mu muswelo onkyadipo wa kubwanya kwibwingidija shi natongele kwingila kaji ka ntanda.” Wandi mukaji unena amba: “Mwingilo onso waunkweshe ñendelele kumeso. Twemwenine bulami ne buludiki bwa Yehova kitatyi ne kitatyi mu muswelo oketwadipo ba kwimwena’bo shi twashikete mu yetu ntanda mwadi kabūmi kayampe bityetye. Mfwijanga’ko Yehova difuku ne difuku pa mwanda wa būmi botudi nabo mu mwingilo wa kitatyi kyonso.” Lelo usakanga kumona būmi bobe uno muswelo?

6. Lelo batwe bonso tufwaninwe kukulupila’mba Yehova umwenwe mwingilo wetu namani?

⁶ Na bubine, bamo badi mu ngikadilo keibalengejapo bengile pano mwingilo wa kitatyi kyonso. Tubwanya kukulupila amba Yehova umwene na mvubu bukomo bobalonga na muya wabo onso. Langulukila pa boba batelelwe majina na Polo mu Filemone 1-3, kubadila’mo ne bonso bādi mu kipwilo kya Kolose. (Tanga.) Polo wādi wibakwete na bulēme pamo ne Yehova mwine. Mu muswelo umo onka, Tata wetu wa mūlu umwene mwingilo wetu na mvubu. Ino, le ubwanya kukwatakanya boba badi mu mwingilo wa kitatyi kyonso dyalelo namani?

7, 8. Lelo mwingilo wa bupania ulomba bika, ne bantu bakwabo mu kipwilo bakokeja kukwasha bapania namani?

⁷ Pamo bwa basapudi ba mu myaka katwa kabajinji, bapania bapyasakane i nsulo ya binebine ya bukankamane ku bipwilo. Bavule baloñanga bukomo bwa kusapula mansá 70 kweji ne kweji. Lelo ukokeja kwibakwasha namani?

⁸ Kaka umo pania witwa bu Shari unena amba: “Bapania bamwekanga bu bakomo,  batambilanga mu busapudi difuku ne difuku. Inoko, basakilwa kukankamikwa.” (Loma 1:11, 12) Kaka mukwabo wabwenye kwingila bu pania mu myaka kampanda, wanene pangala pa bapania ba mu kyabo kipwilo amba: “Bengila bininge kadi pampikwa mfulo. Shi bakwabo abebanena kwenda nabo mu motoka mu busapudi, kwibeta byakudya, kwibapa kadikuta nansha kwibakankamika na lupeto, bafwijanga’ko. Bino bintu bibalombola’mba wibatele mutyima bya binebine.”

9, 10. Lelo bantu bamo balongele namani mwanda wa kukwasha bapania ba mu kyabo kipwilo?

⁹ Lelo usakanga kukwasha bapania mu busapudi? Pania umo witwa bu Bobbi unena amba: “Tusakilwanga kukwatakanibwa mu bula bwa yenga.” Pania mukwabo obadi nandi mu kipwilo kimo ubweja’ko amba: “I bikomo bininge kusokola bakusapula nabo ku kyolwa.” Kaka umo wingilanga ku Betele ya Brooklyn wisambila na buswe pa mwingilo wandi wa bupania amba: “Kaka umo wadi na motoka waunene amba, ‘kitatyi kyonso kyokomenwa kusokola wa kusapula nandi, waungita naenda nobe mu mwingilo. Waunkweshe bininge ñingile bupania.” Kadi Shari unena pa uno mwanda uvudile kumweka amba: “Pa kupwa kusapula, divule dine bapania bankunga bekalanga bunka. Ubwanya kwita kyaba ne kyaba batutu nansha bakaka bankunga ku butōtyi bwenu bwa kisaka. Ne kwibatweja mu mingilo mikwabo nako kwibakwashanga bekale bakomo.”

¹⁰ Pa kuvuluka mwingilo wa bupania waadi wingila na bakaka bankungakaji, kaka umo wadi mu mwingilo wa kitatyi kyonso mu kintu kya myaka 50 unena amba: “Bakulumpe betu badi bapempula bapania kupwa kwa myeji ibidi. Badi bepangula mwikadile bukomo bwetu bwa ngitu, kaji ka ntanda ne kukimba kuyuka shi tudi na mwanda kampanda. Bine, bamwene kulonga namani na mvubu. Badi bapempula njibo yetu mwanda wa kuyuka shi tusakilwa bukwashi.” Kulonga namino kubwanya kukuvuluja kufwija kwāfwijije’ko Polo pa mingilo yāmwingidile muntu umo wadi na kisaka mu Efisesa.—2 Tm. 1:18.

11. Lelo kwingila bu pania wa pa bula kulomba bika?

¹¹ Bipwilo bimo bidi na dyese dya kwingila pamo na bapania ba pa bula. Bavule mu bano batutu ne bakaka, baloñanga bukomo bwa kusapula mansá 130 kweji ne kweji. Kebajimijangapo kitatyi nansha kityetye, mwanda  wa kitatyi kyobapityija mu mwingilo ne kusaka kukwasha mu miswelo mikwabo. Bilo ya musambo ibapanga kalupeto katyetye mwanda wa bate mutyima ku mwingilo.

12. Lelo bakulumpe ne bantu bakwabo bakokeja kukwasha bapania ba pa bula namani?

¹² Lelo tubwanya kukwasha bapania ba pa bula namani? Mukulumpe umo wa ku bilo ya musambo uvudile kwisamba na bavule mobadi ushintulula amba: “Bakulumpe bafwaninwe kwisamba nabo, kuyuka ngikadilo yobadi’mo, ne kuyuka muswelo obakokeja kwibakwasha. Batumoni bamo balañanga’mba bapania ba pa bula batelwe kala mutyima bya binebine mwanda bebapanga kalupeto katyetye, inoko batutu ba pa kipwilo babwanya kwibakwasha mu miswelo mivule.” Pamo’nka na bapania ba lonso, bapania ba pa bula basangelanga kwikala na bakusapula nabo mu mwingilo. Lelo ubwanya kwibakwasha mu uno muswelo?

13, 14. (a) Lelo i bika byotufwaninwe kuvuluka pa batadi ba bipindi? (b) Le ulanga, ukalonga bika pa kukwasha boba bengila mu mwingilo wa kwendakana?

¹³ Batadi ba bipindi ne babo bakaji bamonwanga divule bu bakomo ku mushipiditu, bantu bōminine. Ye mobekadile, inoko nabo basakilwa kukankamikwa, kusapula nabo ne kwipwija nabo mukose mu muswelo wa ndiñamano. Lelo bikekala namani shi ababela nansha kutwela mu lupitalo, padi misongo ilomba lupasulo nansha bundapi bwa ku ngitu? Bine, batūkijibwanga mutyima shi batutu ne bakaka bebakwasha na kuvuija bisakibwa byabo ne kwibata mutyima. Tubwanya kufwatakanya mutyima wādi utelwe Polo ne bapwani nandi ba mu lwendo na Luka, “muñanga muswedibwe” mulembi wa mukanda wa Bilongwa.—Kol. 4:14; Bil. 20:5–21:18.

¹⁴ Batadi bendakana ne babo bakaji basakanga kwikala na balunda ba binebine, kadi bebasenswe. Mutadi umo wa kipindi wasonekele amba: “Balunda nami bamwekanga bu bayukile kitatyi nkyosakilwa kukankamikwa. Bepangulanga bipangujo bitongwe senene, kadi kino kinkwashanga nebalombole myanda yami. Bankwashanga bininge mwanda bantejanga biyampe.” Batadi ba bipindi ne babo bakaji basangelanga bininge kuta kwibatele batutu ne bakaka mutyima.

15, 16. Lelo ba mu kisaka kya Betele ne bōbaka Mobo a Bitango bengilanga mwingilo’ka, ne tubwanya kwibakwatakanya namani?

¹⁵ Kujokoloka ntanda yonso, boba bengila ku Betele ne bōbaka Mobo a Bitango bakwatakanyanga mwingilo wa Bulopwe mu matanda atalwa na bilo yabo ya musambo. Shi mu kyenu kipwilo nansha mu kipindi mudi ba mu kisaka kya Betele, le ukalombola namani’mba wibavulukile?

¹⁶ Pobafikanga dibajinji ku Betele, bakokeja padi kulangalanga ku njibo, mwanda bashile bisaka byabo ne balunda nabo baswe. Bine, bafwijanga’ko kitatyi kipwana nabo bakwabo ba mu kisaka kya Betele ne kipwilo kyabo kipya! (Mako 10:29, 30) Mpangiko yabo ya mingilo ibakwashanga batanwe ku kupwila kwa pa kipwilo ne kutambila mu busapudi yenga ne yenga. Inoko, ba mu kisaka kya Betele bakokeja kwikala na mingilo ya ntentekelo kyaba kimokimo. Shi kipwilo kivwanije kino ne kulombola’mba kisangedile ba mu kisaka kya Betele ne mwingilo obengila, bonso bakamwena’mo.—Tanga 1 Tesalonika 2:9.

17, 18. Lelo boba bakengidilanga ku ntanda ya bweni bengilanga mu mingilo’ka?

¹⁷ Boba betabijanga kukengidila ku matanda makwabo babwanya kutana  makambakano a byakudya, ndimi, bibidiji ne ngikadilo, bishile kulampe na byobadi nabyo. Mwanda waka betabijanga makambakano atamba ku kuno kushinta?

¹⁸ Bamo i bamishonele, baingile dibajinji mu mwingilo mwadi musakilwa bantu bavule kumwena mu bufundiji bwabo bwa pa bula. Bilo ya musambo ipanga bamishonele bīkalo bitadika’ko ne kalupeto katyetye ka kuvuija bisakibwa byabo bya kyalwilo. Bakwabo bengidilanga mu matanda a bweni, batumwanga kukengila ku bilo ya musambo nansha kukwasha ku lūbako lwa mobo a musambo, mabilo a bwalamuni, Mobo a Bitango, nansha Mobo a Bulopwe. Bidibwa, njibo itadika’ko, ne bintu bikwabo bibapebwanga. Pamo bwa ba mu kisaka kya Betele, batanwanga ku kupwila kitatyi ne kitatyi ne kutambila mu busapudi bwa pa kipwilo, o mwanda kwikala nabo i dyese mu miswelo mivule.

19. Lelo i bika byotufwaninwe kuvuluka pa boba bengila mu matanda a bweni?

¹⁹ Le i muswelo’ka obwanya kuvuluka nyeke bano bengidi ba kitatyi kyonso? Dibajinji vuluka’mba, kebakokejapo padi kudya bidibwa bimo bya mu kyenu kibundi. Ubwanya kulama kino mu ñeni kitatyi kyowibeta byakudya: Ukokeja dibajinji kwibepangula bintu byobasakanga kudya nansha kutompa kudya. Wibatukijije mutyima kitatyi kyobefunda ludimi ne bibidiji bya kwenu. Pa kwivwanija kintu kyonso kyonena, pabwanya kulomba kitatyi, ino ubwanya kwibakwasha na kanye bayuke mwa kutelela bishima. Bine, basakanga kwifunda!

20. Le i muswelo’ka muyampe otubwanya kuvuluka bengidi ba kitatyi kyonso ne babo bambutwile?

²⁰ Bengidi ba kitatyi kyonso bendanga batama, enka ne babo bambutwile bene. Shi bambutwile i Batumoni, basakanga babo bana bendelele kwingila nyeke. (3 Yo. 4) Na bubine, shi bambutwile babo basakilwa kutebwa mutyima, bengidi ba kitatyi kyonso bakalonga bukomo bwabo bonso, kadi bakebakwasha shi bibwanika. Inoko, boba bashele ku njibo bakokeja kukwasha boba badi mu mwingilo wa kitatyi kyonso na kuta bambutwile banunu mutyima shi basakilwa bukwashi. Vuluka’mba bengidi ba kitatyi kyonso badi na biselwa bikatampe mu mwingilo wa mvubu kewaingilwe kashā pano pa ntanda. (Mat. 28:19, 20) Lelo abe ne kyenu kipwilo mubwanya kwela’ko kuboko shi bambutwile ba bengidi ba kitatyi kyonso basakilwa bukwashi?

21. Lelo boba bengila mwingilo wa kitatyi kyonso bamonanga bukwashi ne kukankamika kwibakankamika bakwabo namani?

²¹ Boba bonso bengila mwingilo wa kitatyi kyonso, kebengilangapo mwanda wa kumona lupeto, ino i mwanda wa kupa Yehova ne bantu bakwabo kintu kampanda. Bakasangela kintu kyo-kyonso kyobwanya kwibapa. Kaka umo wingilanga mu ntanda ya bweni ulombola milangwe ikalanga na bavule amba: “Enka ne kamukanda ka kulombola kufwija’ko, kalombolanga’mba bantu bakwabo bakulañanga ne amba basangedile byolonga.”

22. Lelo umonanga mwingilo wa kitatyi kyonso namani?

²² Kwingidila Yehova kitatyi kyonso i būmi bwa dyese dya binebine. I būmi bwa muswelo muyampe dyalelo. Pa kwingila kitatyi kilampe na nsangaji mwingilo utengele bengidi bonso ba kikōkeji ba Yehova Leza mu Bulopwe bwandi, bilomba kwiteakanya biyampe. Nanshi, batwe bonso ‘twendelelei kuvuluka mwingilo wa lwitabijo ne wa na buswe’ wingila boba badi mu mwingilo wa kitatyi kyonso.—1 Tes. 1:3.