1, 2. Lelo bengidi ba Yehova badi na bulwi’ka?

 BENGIDI bonso ba Leza ba kikōkeji badi na bulwi, tamba ku Abele, muntu moloke, kutūla ne ku bantu ba kikōkeji ba dyalelo. Mutumibwa Polo wāsapwidile bene Kidishitu Bahebelu amba “[bāikele] kūminina ne kukamba na bitompibwa bya malwa,” pobādi bafwila kwitabijibwa ne kweselwa na Yehova. (Bahebelu 10:32-34) Polo wādingakenye bulwi bwa bene Kidishitu na bulwi bwa bakayi betāka mu makayo a Bangidiki, kimfwa kunyema, kwikwata, nansha kwela bikoni. (Bahebelu 12:1, 4) Dyalelo, tudi mu lubilo lwa būmi, kadi tudi na balwana bavule bakimba kwitulabika ne kwitubudija nsangaji ya dyalelo ne mpalo yetu ya kumeso.

² Bulwi bukatampe nansha ‘kwikwata’ kotudi nako i kwa na Satana ne ntanda yandi. (Efisesa 6:12) I kya mvubu tukomene mfundijo ya ino ntanda, filozofi, ne bibidiji bibi, kimfwa kulonga busekese, kutoma mfwanka, kukolwa malwa ne kutoma dyamba. Kadi tufwaninwe kwendelela na kulwa na kutyumukwa  mutyima ne na bukōkekōke bwetu.​—2 Kodinda 10:3-6; Kolose 3:5-9.

3. Lelo Leza witufundijanga namani mwa kulwila na balwana netu?

³ Lelo bibwanika kunekenya bano balwana bakomo? Eyo, ino ke kipēlapo! Polo wēdingakenye aye mwine na muntu wela bikoni paānenene amba: “Muswelo ongela bikoni ke wa kukupilapo luvula.” (1 Kodinda 9:26) Netu tufwaninwe kulwa na balwana netu pamo bwa muntu ukupila walwana bikoni. Yehova witukwashanga ne kwitufundija mwa kulwila. Witufundijanga kupityila ku Bible. Kadi witukwashanga kupityila ku bitabo byetu bimanine pa Bible, ku kupwila kwa bwine Kidishitu, ne ku bitango. Le ulondanga bufundiji bonso botambula? Shi kulondanga’bopo, nanshi kulwangapo na walwana, udi pamo bwa muntu ukupila bikoni mu luvula.

4. Le tukepuka namani kunekenibwa na bibi?

⁴ Tufwaninwe kudyumuka kyaba kyonso. Mwanda waka? Balwana netu babwanya kwitutamba mu kitatyi kyoketulangilapo nansha kyotudi bazoze. Bible witudyumuna ne kwitukankamika panena’mba: “Kemwakinekenibwai na bibi, ino banwe nekenyai nyeke bibi na biyampe.” (Loma 12:21) Shi twendelele kulwa na bibi, tubwanya kunekenya! Inoko, shi tukunuke ne kuleka’byo kulwa, nabya tukanekenibwa na Satana, na ntanda yandi ne na bukōkekōke bwetu. Nanshi kokazoza. Kokatyumukwa mutyima nansha kutyobola maboko obe!​—1 Petelo 5:9.

5. (a) I bika byotufwaninwe kuvuluka pa kwitabijibwa ne kweselwa na Leza? (b) I bimfwa’ka bya bantu batelelwe mu Bible byotusa kubandaula?

⁵ Pa kunekenya, tufwaninwe kuvuluka kine kyotulwila. I mwanda tusakanga kwitabijibwa ne kweselwa na Leza. Bahebelu 11:6 unena’mba: “Yewa umufwena ufwaninwe kwitabija’mba udi’ko ne amba upalanga mpalo boba bamukimba na mikeketo.” Kukimba Yehova na mikeketo kushintulula’mba tubaingila bininge pa kwitabijibwa nandi. (Bilongwa 15:17) Mu Bible, mudi bimfwa biyampe bivule bya bana-balume ne bana-bakaji bāingile bininge. Letyela, Yakoba, Yosefa, ne Polo bātenwe na makambakano a mu mutyima ne ku ngitu. Inoko bānekenye. Bimfwa byabo bilombola’mba shi twingile bininge netu tubwanya kweselwa na Yehova. Tutalei mobibwanikila.

6. I bika byākweshe Yakoba atakamane, ne wāpadilwe namani? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁶ Yakoba, muntu wa kikōkeji wālwile ne kūminina mwanda wādi usenswe Yehova ne kukwata na mutyika kipwano kyaādi upwene nandi. Wādi na lwitabijo lwa binebine mu mulao wa Yehova wa kwesela lutundu lwandi. (Ngalwilo 28:3, 4) Yakoba paādi kasenselela ku myaka 100, wēkwete na mwikeulu pa kusaka kweselwa na Leza. (Tanga Ngalwilo 32:24-28.) Lelo Yakoba wādi bine na bukomo aye mwine bwa kwikwata na uno mwikeulu mukomo? Mhm, kebibwanikapo! Inoko wēelele’ko, wālombola’mba waingila bininge pa kusaka kweselwa! Yehova wāesele Yakoba pa kutakamana kwandi kadi wāmwinika bu Isalela, kushintulula ko kunena’mba, “Yewa Wikwata, Nansha Utakamana na Leza.” Yakoba wātambwile mpalo yotukimba ne batwe, ya kwitabijibwa ne kweselwa na Yehova.

7. (a) Lelo Letyela wādi mu ngikadilo’ka isansa? (b) Ino Letyela wālongele’po namani, ne i muswelo’ka wāeselwe?

⁷ Letyela, mukaji muswedibwe wa  Yakoba nandi wādi na kipyupyu kya kumona kufikidila kwa mulao wa Yehova wālailwe mulumyandi. Ino kwādi mwanda. Letyela kādipo ubutula. Uno i mwanda wādi usansa bana-bakaji mu kitatyi kya kala’kya. Lelo Letyela wāendelele namani kulwa nansha byaādi mu ngikadilo isansa? Kājimijepo lukulupilo. Ino wādi ulwa’nka kulwa na kulombela mpata kudi Yehova. Yehova wāimvwene milombelo ya Letyela yampikwa budimbidimbi, ku mfulo wāeselwa na kubutula bana. O mwanda wānenene amba: “Nalwile . . . ne bulwi bukomo pakatampe pene, nami nashinde.”​—Ngalwilo 30:8, 20-24.

8. Lelo Yosefa wātenwe na makambakano’ka, ne le i mwitushile namani kimfwa kiyampe?

⁸ Padi kimfwa kya kikōkeji kya ba Yakoba ne Letyela kyo kyāikele na lupusa pa wabo mwana Yosefa ne kumukwasha kitatyi kyaātenwe na makambakano mu būmi. Yosefa paābwenye myaka 17, būmi bwandi bwāshintyile binebine. Banababo bāmwimvwanine mukao, bāmupoteja mu bupika. Mwenda mafuku, wākutwa myaka mivule mu Edipito kwampikwa mwanda. (Ngalwilo 37:23-28; 39:7-9, 20, 21) Inoko Yosefa kātyimukilwepo mutyima nansha kwimvwana bululu, kadi kāsakilepo kwaluja kinongo. Mwanda waka?  Mwanda Yosefa wādi ukwete na mutyika kipwano kyandi na Yehova, kadi kyo kintu kyaādi utele’ko mutyima bininge. (Levi 19:18; Loma 12:17-21) Kimfwa kya Yosefa kibwanya kwitukwasha. Twikale shi twatenwe na makambakano pa bwanuke nansha shi būmi bwetu bumweka bu boneke, tufwaninwe kutakamana ne kwendelela na kulwa. Potwendelela namino, tukulupilei amba Yehova uketwesela.​—Tanga Ngalwilo 39:21-23.

9. I muswelo’ka otubwanya kwiula Yakoba, Letyela ne Yosefa?

⁹ Dyalelo, netu tubwanya kutanwa na bitatyi bikomo. Padi ususukanga na bukondame bobakulongela, mboloji, kufutululwa nansha padi kudi muntu kampanda ukwimvwanina mukao. Pa kyaba kya kutyumukwa mutyima, vuluka byobya byākweshe Yakoba, Letyela, ne Yosefa bendelele kwingidila Yehova na nsangaji. Leza wēbakomeje ne kwibesela mwanda bādi bakwete na mutyika kipwano kyabo nandi. Bāendelele na kwikwata, kulwa ne kulonga bintu kukwatañana na milombelo yabo. Byotudi mu mafuku a mfulo, i kya mvubu tulame lukulupilo lwetu lukomo lwa kumeso! Lelo udi na mutyima wa kwikwata, ko kunena’mba, kwingila bininge pa kwitabijibwa na Yehova?

10, 11. (a) Mwanda waka tulwanga pa kweselwa na Leza? (b) I bika biketukwasha tukwate butyibi buyampe?

¹⁰ Mwanda waka tufwaninwe kulwa pa kweselwa na Leza? Kimo bidi, i mwanda twi bampikwa kubwaninina, padi tulwanga na bya kusakasaka bibi. Bamo balwanga pa kwikala na mumweno muyampe mu busapudi, bakwabo nabo balwanga na misongo ne na bushiyena. Kadi kudi bakwabo bakolelwa kulekela muntu webasanshije. Nansha shi ke tudi bengidile Yehova myaka mivule nansha mityetye, batwe bonso tufwaninwe kulwa na bintu bikimba kwitukankaja kwingidila Leza, mwine upalanga ba kikōkeji.

¹¹ Bine, kwikala mwine Kidishitu ne kukwata butyibi buyampe kukokeja kwikala kukomo, nakampata shi tulwanga na bilokoloko bibi. (Yelemia 17:9) Shi nobe ulwanga namino, lombela kudi Yehova ne kumulomba mushipiditu wandi ujila. Milombelo ne mushipiditu bibwanya kukukwasha umone bukomo bwa kulonga byoloke, ebiya komone kweselwa na Leza. Sumininwa kwiendeja mungya milombelo yobe. Tanga Bible difuku ne difuku, ne kwitūdila’ko kitatyi kya kifundwa kya kasuku ne kya butōtyi bwa kisaka.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 119:32.

12, 13. Lelo bene Kidishitu babidi bakwashibwe namani banekenye bilokoloko bibi?

¹² Kudi bimfwa bivule bya batutu ne bakaka bakwashibwe na Kinenwa kya Leza, na mushipiditu wandi, ne na mabuku etu a bwine Kidishitu banekenye bilokoloko bibi. Nkasampe umo watangile kishinte, “ Comment résister aux mauvais désirs ? ” kyalupwilwe mu Réveillez-vous ! wa 8 Kweji 12, 2003. Le aye amba namani? Amba “Ndwanga na milangwe ya disubi. Ponatangile mu kishinte amba ‘ku bavule, bibalombanga kulwa bininge pa kunekenya bilokoloko bibi,’ nemwene bu nami mbadilwanga mu buno bu bana na bana. Nemwene amba nkidipo bunka.” Kadi uno nkasampe wamwenine mu kishinte ‘ Dieu approuve-t-il les mœurs “ différentes ” ? ’ kyalupwilwe mu Réveillez-vous ! wa 8 Kweji 10, 2003. Mu kino kishinte, wajingulwile amba ku bamo, buno bulwi i bwa kitatyi  ne kitatyi’nka bwa “mwiba mu ngitu.” (2 Kodinda 12:7) Pobendelela kulwa mwa kulamina butōki mu mwiendelejo wabo, bakulupilanga nyeke būmi bwa kumeso. Uno nkasampe wanenene amba, “O mwanda, mvulukanga nyeke amba mbwanya kulama kikōkeji kyami difuku dyonso podipita. Mfwijanga’ko Yehova pa kwingidija bulongolodi bwandi bwitukwashe mwa kupityijija difuku ne difuku mu ino ngikadilo imbi ya bintu.”

¹³ Kadi tala ne kimfwa kya kaka umo wa mu États-Unis. I mulembe amba: “Nemufwija’ko pa kwitupa nyeke bidibwa bine byotusakilwa pa kitatyi kifwaninwe. Divule monanga bishinte’nka bwa binembelwe ami. Ke myaka mivule yonadi ndwa na kilokoloko kibi kya kulonga kintu kishikilwe Yehova. Dimodimo, nadi ke nsake kukōka ne kuleka’byo kulwa. Ngyukile amba Yehova i wa lusa ne lulekelo, ino byonatokene bininge mu kino kilokoloko nakomenwa ne kwikishikwa, namwene amba nkikibwanyapo kukwashibwa. Buno bulwi bwaendaenda bwaikele na lupusa pa būmi bwami bonso. . . . Ino ami pa kupwa kutanga kishinte ‘Le Udi na “Mutyima wa Kuyuka” Yehova?’ kya mu Kiteba kya Mulami kya 15 Kweji 3, 2013, ye ponamwene amba bine Yehova usakanga kunkwasha.”

14. (a) Lelo Polo wēimvwene namani pa buno bulwi? (b) I muswelo’ka otubwanya kunekenya bulwi botulwa na bukōkekōke bwetu?

¹⁴ Tanga Loma 7:21-25. Polo wēmwenine mukomenene bulwi bwa kulwa na bilokoloko bibi ne bukōkekōke. Inoko, wādi ukulupile amba ubwanya kunekenya bulwi shi alombe Yehova ne kukulupila mu bukwashi bwandi ne kulombola lwitabijo mu kitapwa kya Yesu. Le batwe netu le? Le tubwanya kunekenya bulwi botulwa na bukōkekōke bwetu? En-en, shi twiule Polo na kuleka kwikulupila batwe bene, ino na kukulupila’ko ne pa mfulo mudi Yehova ne kwikala na lwitabijo mu kinkūlwa.

15. Le Yehova ubwanya kwitukwasha muswelo’ka tushale na kikōkeji ne kūminina matompo?

¹⁵ Kyaba kimo Leza ulekanga tulombole motutedile mutyima ku mwanda kampanda. Kimfwa, shi batwe nansha mukwabo mu kisaka wabela bininge nansha walongelwa bintu na bukondame, le tukalonga’po namani? Shi tukulupile ne pa mfulo mudi Yehova, tukamuzenza etupe bukomo bwa kushala na kikōkeji ne kulama nsangaji ne kipwano kyotupwene nandi. (Fidipai 4:13) Bimfwa bivule bya bene Kidishitu ba pa kala ne ba dyalelo bilombola’mba milombelo ibwanya kwitukomeja ne kwitupa bukankamane amba twendelele kūminina.

16, 17. Lelo ubasumininwa kulonga bika?

¹⁶ Dyabola ukasangala shi wakumone utyumukwa mutyima, uzoza ne kutyobola maboko obe. Nanshi sumininwa kukwatyija “byobya bilumbuluke.” (1 Tesalonika 5:21) Ubwanya kunekenya bulwi bolwa na Satana, ntanda yandi mibi, ne na kilokoloko kibi kyo-kyonso! Ubwanya kunekenya shi ukulupile ne pa mfulo amba Leza ukakukomeja ne kukukwasha.​—2 Kodinda 4:7-9; Ngalatea 6:9.

¹⁷ Nanshi endelela na kulwa. Endelela na kushipila. Endelela na kwikwata. Endelela na kutakamana. Kulupila amba Yehova ukakupungulwila “dyese, ino kekukekalapo kyaba kibwane kya kutambula’dyo.”​—Malaki 3:10.