Endelela Kutama ku Mushipiditu na Kulonda Kimfwa kya Polo
Endelela Kutama ku Mushipiditu na Kulonda Kimfwa kya Polo
“Napu kulwa divita dilumbuluke, nafikija ponka pamfulo pa lubilo lwami, ndaminine ne lwitabijo.”—2 TEM. 4:7.
1, 2. I kushinta’ka kwāshintyile Solo Mwine Tasusa, ne i mwingilo’ka wa kamweno waādi kaingila?
MUKELENGE umo wādi na ñeni kadi musumininwe. Inoko wādi wikele “mu bya kilokoloko kya ngitu [yandi], kulonga byonka bikimbakimba ngitu.” (Ef. 2:3) Mwenda mafuku wānene amba “nadi ntuka Leza, ne kupangapanga, ne bingojila.” (1 Tem. 1:13) Uno mukelenge i Solo Mwine Tasusa.
2 Mwenda mafuku Solo wāshintyile mu būmi. Wāleka mwiendelejo wandi wa kala, wālonga buninge bwa ‘kubulwa kusaka bya kwimwena’mo aye mwine, poso bya bakwabo bangibangi.’ (1 Kod. 10:33) Wāikala biyampe ne kusanswa boba baādi umona bibi. (Tanga 1 Tesalonika 2:7, 8.) Wāsonekele amba: “Po napebwa bwingidi, . . . i kudi ami ko bwapebwa buno buntu, kudi ami mutyetye utabukilwe butyetye ne kudi yewa mutyetye wa mu bapandulwemo bonso’mba, asapule kudi baJentaila bya bupeta bwa Kidishitu bwampikwa kukōkejamo kulonda.”—Ef. 3:7, 8.
3. Lelo kwifunda mikanda ya Polo ne myanda ya mwingilo wandi kukokeja kwitukwasha namani?
3 Solo, otuyukile bu Polo, wāendelele kutama ku mushipiditu mu muswelo wa kutendelwa. (Bil. 13:9) Muswelo umo muyampe wa kwendelela mu bubinebine i kwifunda mikanda ya Polo ne myanda ya mwingilo wandi misonekwe ne kwiula kimfwa kyandi kya lwitabijo. (Tanga 1 Kodinda 11:1; Bahebelu 13:7.) Tubandaulei kulonga namino mokukokeja kwitutonwena twikale na kibidiji kiyampe kya kwifunda kwa pa kasuku, kutamija buswe bwa binebine ku bakwetu, ne kwimona mobyendele.
Kibidiji kya Polo kya Kwifunda
4, 5. Le Polo wāmwenine namani mu kifundwa kya kasuku?
4 Polo Mufadiseo mufunde ‘pa maulu a Ngamadyela, monka mwadi mwendele owa muswelo ukola wa mukanda wa bijila,’ wādi kala na buyuki bumobumo bwa Bisonekwa. (Bil. 22:1-3; Fid. 3:4-6) Aye pa kupwa kubatyijibwa ‘wāendele ku Alabia’—padi i Mutanda Mutuputupu ya Shidea nansha mu ntanda mudi talala ku Lusongo lwa Alabia mwanda wa kulanguluka. (Ngat. 1:17) Bimweka amba Polo wādi usaka kulangulukila pa bisonekwa bileta bukamoni amba Yesu i Meshiasa. Kadi Polo wādi usaka kwiteakanya ku mwingilo wādi umutengele. (Tanga Bilongwa 9:15, 16, 20, 22.) Polo wākwete’ko mpangiko ya kulangulukila pa bintu bya ku mushipiditu.
5 Buyuki bwa Bisonekwa ne bujinguludi bwāmwene Polo paādi wifunda pa kasuku bwāmukweshe afundije senene shē bubinebine. Kimfwa mu shinakoka ya mu Antyioka wa Pisidya, Polo wāingidije kubwipi kwa bisonekwa bya Kihebelu bitano mwanda wa kubingija amba Yesu i Meshiasa. Kadi Polo wādi utela bisonekwa bikola kitatyi ne kitatyi. Bubinga bwa mu Bible bwaādi upāna bwādi bukunka mityima, enka nenki “baYudea ne bētutyilemo batūkanye bavule bēne ke bebalonda baPolo ne Banabasa” mwanda wa kuyukila’ko bikwabo. (Bil. 13:14-44) Myaka pa kupita’po, kibumbo kya Bayuda Bene Loma kyāile kwādi kufikile Polo, nandi “webashintulwila mwanda ne kwibasapwila bya bulopwe bwa Leza, webanekenya ne na mwanda wa Yesu, mo wendele monka mu mukanda-wabijila wa Mosesa, ne mu bapolofeto.”—Bil. 28:17, 22, 23.
6. Lelo i bika byākweshe Polo ekale mukomo ku mushipiditu nansha paādi utanwa na matompo?
6 Polo, nansha paādi utanwa na matompo, wāendelele na kubandaula Bisonekwa ne kukomejibwa na musapu wa ku bukomo bwa mushipiditu. (Bah. 4:12) Paādi mu kifungo mu Loma kumeso kwa kwipaibwa’ye, wānene Temote amuletele ne “mikanda mīne kumo, nanshi yoya ya mānimāni yo mīne.” (2 Tem. 4:13) Mobimwekela ino mikanda byādi Bisonekwa bya Kihebelu byaādi wingidija bininge mu kwifunda. Kutambula buyuki bwa mu Bisonekwa kupityila ku kibidiji kya kwifunda Bible kwākweshe Polo ekale mwimanije.
7. Tela kamweno komwenine mu kwifunda Bible kitatyi ne kitatyi?
7 Kwifunda Bible kitatyi ne kitatyi ne kulanguluka pa kine kyotwifundila kuketukwasha tutame ku mushipiditu. (Bah. 5:12-14) Kaimba wa mitōto pa kumona mvubu ya Kinenwa kya Leza wāimbile amba: “Mukanda-wabijila wa kyakanwa kyobe untabukile buyampe tununu ne tununu twa nsahabu ne ndalama. Misoñanya yobe īmpanga ñeni ītabukile ya banshikilwe, mwanda īdi nami nyeke. Nakankaja maulu ami ku mashinda mabi onso, na’mba ndame mwanda obe.” (Mit. 119:72, 98, 101) Lelo udi na kibidiji kya kwifunda Bible pa kasuku? Lelo wilongololanga mwanda wa kukengila mwingilo kampanda wa Leza na kutanga Bible difuku ne difuku ne kulangulukila pa byotanga?
Solo Wēfundile Kuswa Bantu
8. Lelo Solo wādi umona namani bantu bampikwa kwikala Bayuda?
8 Solo wādi usenswe kipwilo kyandi kumeso kwa kwikala Mwine Kidishitu, ino kādipo usenswe bantu bampikwa kwikala Bayuda. (Bil. 26:4, 5) Wāitabije pāikele kwaswa Shitevani mabwe na Bayuda bamobamo. Solo wādi ukokeja kumona amba i kyendele’mo Shitevani bamwase mabwe, ne kumona kino bu mfuto mimufwaninwe. (Bil. 6:8-14; 7:54–8:1) Nsekununi ya ku bukomo bwa mushipiditu inena’mba: “Solo wadi wenda usalakanya kipwilo, wenda utwela mu mobo ukokamo bāna-balume ne bāna-bakaji bēne, wibēla mu kifungo.” (Bil. 8:3) Unena’mba nādi “nebapangilapangila ne umbibundi bya kungi.”—Bil. 26:11.
9. I kika kyākweshe Solo ashinte muswelo waādi umona bantu?
9 Solo pa kwenda ku Damakasa kukapangapanga bana ba bwanga ba Kidishitu, Mfumwetu Yesu wāmumwekela mwishinda. Kike kikatampe kine kya Mwanā Leza kyasaba meso a Solo ke bimulombe bakwabo bamukwashe. Ebiya mu kine kitatyi’kya, Yehova wātuma Ananaisa kupūtula Solo meso, ponka’po Solo wāshinta muswelo waādi umona bantu. (Bil. 9:1-30) Aye pa kwikala ke mulondi wa Kidishitu, wālongele buninge bwa kwikala na bantu mwādi mwikadila nabo Yesu. Kino kishintulula amba wālekele bupolapola, wāikala “ne ndoe ne bantu bonso.”—Tanga Loma 12:17-21.
10, 11. Lelo Polo wāsenswe bantu binebine namani?
10 Polo kāimaninepo enka pa kwikala mu ndoe na bakwabo kete. Ino wādi kadi wibasenswe binebine ne mwingilo wa Bwine Kidishitu wāmukweshe ebaswe. Mu lwendo lwandi lubajinji lwa bu mishonele, wākasapwile myanda miyampe mu Azia Minele. Nansha byobatenwe na kupangwapangwa kwa malwa, Polo ne bengidi nandi bākweshe bantu ba mityima miyampe betabije Bwine Kidishitu. Bākajokele monka mu Lesetala ne mu Ikoniuma nansha balwana ba mu bino bibundi byobādi bakimba kwipaya Polo.—Bil. 13:1-3; 14:1-7, 19-23.
11 Kupwa Polo ne baādi wenda nabo, bādi bakimba bantu ba mityima myoloke mu Fidipai kibundi kya mu Masedonya. Didya waketutyile mu Bayuda wāivwene myanda miyampe ne kwikala Mwine Kidishitu. Bakulela kibundi bakupila ba Polo ne Shilasa nsonde ne kwibela mu kifungo. Inoko Polo aye wāsapwidile enka ne kalama wa kifungo, ino byālengeja kalama ne kisaka kyandi bāfike ku kubatyijibwa ke batōtyi ba Yehova.—Bil. 16:11-34.
12. I bika byātonwene Solo wa bingojila ekale ke mutumibwa wa buswe wa Yesu Kidishitu?
12 Mwanda waka Solo wādi upangapanga bantu pa kala wāalamukile ne kwitabila mu kipwilo kya boba baādi upangapanga? Le i kika kyātonwene uno mukelenge wa bingojila ekale ke mutumibwa wa kanye ne buswe, ukimba’nka ne kufwa pangala pa bakwabo amba nabo bayuke bubinebine bwa Leza ne Kidishitu? Polo aye mwine ushintulula amba: “Leza . . . waungita ku buntu bwandi, kunsokwela Mwana wandi mudi ami.” (Ngat. 1:15, 16) Polo wālembēle Temote amba: “Ino po nafwilwako lusa i ponka pano’mba, Yesu Kidishitu ēlombwele monka mudi ami mutabukemo, mwātūkijije mutyima wandi ku byonso, ke kyelekejo kya ku boba bakukamwitabija, ne būmi bwa nyeke ponka.” (1 Tem. 1:16) Yehova wāfwidile Polo lusa, Polo nandi pa kutambula buntu ne lusa, byamutonona nandi aswe bakwabo na kwibasapwila myanda miyampe.
13. Lelo i bika bifwaninwe kwitutonona tuswe bakwetu, ne tukebaswa namani?
13 Kadi Yehova ulekelanga bubi ne bilubo byetu. (Mit. 103:8-14) Mulembi wa mitōto umo wāipangwile amba: “Shi abe, Yehova, ubangile mambo nankyo le i ani, a Mfumwami, ukēmananga?” (Mit. 130:3) Shi Leza wādi ketufwidile lusa longa i kutupu nansha umo wadi wa kwingila mwingilo ukola, nansha kukulupila kutambula būmi bwa nyeke. Buntu bwa Leza i bukatampe kotudi batwe bonso. Nanshi netu pamo bwa Polo, tufwaninwe kutandabwila bakwetu buswe na kwibasapwila ne kwibafundija bubinebine ne na kukomeja banabetu mu kipwilo.—Tanga Bilongwa 14:21-23.
14. Lelo i muswelo’ka otukatandabula mwingilo wetu?
14 Polo wādi usaka kwendelela kutama bu mwingidi wa myanda miyampe, kadi kimfwa kya Yesu kyāmutengele ku mutyima. Muswelo umo wālombwele Mwanā Leza buswe bukata ku bakwabo i wa kwibasapwila. Yesu wānene amba: “Byakwangula umbudimi i bivule bīne, nanshi bakuputuminamo i batyetye. I binebīne, lombelai bidi amba mwine byangulwa alundule bakuputumina mu byangulwa byandi.” (Mat. 9:35-38) Polo wālongele monka mwendele ino milombelo ya kulomba bengidi bavule na kwikala mwingidi mupyasakane. Lelo abe nobe? Ubulwe’po kulumbulula musapwilo? Nansha ubulwe’po kuvudija’ko kitatyi kya kusapula Bulopwe, pakwabo na kulomba’ko bu pania? Tusanswei bakwetu bya binebine na kwibakwasha ‘batambule mwanda wa būmi.’—Fid. 2:16.
Mwādi Mwimwena Polo
15. Lelo Polo wādi wimwene namani umbukata mwa banababo Bene Kidishitu?
15 Polo wētushidile kimfwa kiyampe kya bu mwingidi Mwine Kidishitu ne mu miswelo mikwabo. Wātambwile madyese mavule mu kipwilo kya Bwine Kidishitu, inoko kādipo umona bu i bwino bwa aye mwine bwamulengeja atambule’o nansha amba ye mufwaninwe’o. Wāyukile amba ano madyese i buntu bwa Leza. Polo wājingulwile amba Bene Kidishitu bakwabo nabo bakokeja kwikala bengidi ba bwino ba myanda miyampe. Nansha byaādi na madyese mu bantu ba Leza, wāshele nyeke mwityepeje.—Tanga 1 Kodinda 15:9-11.
16. Polo wālombwele namani kwityepeja ne butūkanye pa mwanda utala disao?
16 Tala mwāpwidile Polo mwanda wālupukile mu Antyioka wa Shidea. Mu kipwilo kya Bwine Kidishitu mwāikele kavutakanya ka pa mwanda utala disao. (Bil. 14:26–15:2) Polo byaātongelwe kukasapwila Bajentaila bakubulwa kutwejibwa kwisao, wādi ukokeja kwilangila bu aye ye mufwaninwe kupwija mwanda wa bantu bampikwa kwikala Bayuda. (Tanga Ngalatea 2:8, 9.) Byobyamwekele amba keupwile’po, o mwanda Polo, na kwityepeja ne butūkanye, wāendele ku kitango kyendeji ku Yelusalema kukesambila pa uno mwanda. Wāingidile pamo na kitango kyendeji, nakyo kyāteja mwanda’wa, kyakwata’po butyibi, ne kumutonga aye pamo ne bakwabo bu mikendi. (Bil. 15:22-31) Nanshi Polo ‘wālēmekele’ bengidi nandi.—Loma 12:10.
17, 18. (a) Polo wādi umona namani banababo mu kipwilo? (b) Lelo byobya byālongele bakulumpe ba mu Efisesa pa kwenda kwa Polo bitufundija bika?
17 Polo wādi mwityepeje, kādipo upaluka batutu ne bakaka mu kipwilo. Ino wādi wifwenya kobadi. Ku mfulo kwa mukanda wandi waātumīne Bene Loma, i mwimune’ko bantu 20 pa dijina, pa dijina. Bavule mu bano, kebatelelwepo nansha pakwabo mu Bisonekwa, kadi badi’mo na madyese i batyetye. Ino bādi bengidi ba Yehova ba kikōkeji, o mwanda Polo wādi wibasenswe bikata.—Loma 16:1-16.
18 Kwityepeja kwa Polo ne mwikadilo wandi wa bulunda byākomeje bipwilo. Aye pa kupwa kwimona na bakulumpe ba mu Efisesa musunsa wa mfulo, nabo “bamuponena peshingo, ke bamwimuna lwimu lwa ku kanwa. Pene pēbafītije mityima pakatampe i pa mwanda wānene’mba: Kemukikamonepo dikwabo meso, mhm.” Shi Polo wādi muntu wa kibengo usudile bakwabo, longa kwenda kwandi kekwaswelepo kwibasansa namino.—Bil. 20:37, 38.
19. Tukekala namani na “mutyima wa bumvubumvu” ku banabetu Bene Kidishitu?
19 Boba bonso basaka kutama ku mushipiditu bafwaninwe kwikala betyepeje pamo bwa Polo. Aye wāsoñenye banababo Bene Kidishitu kuleka kulonga “nansha kimo, kya bingojila, nansha kya ntumbo ya bitubitupu, mhm, ino ku mutyima wa bumvubumvu bonso bēkale kulemeka bakwabo pakatampe pene, ne abo bene patyetye, monka mo mwikadile ku muntu, ku muntu.” (Fid. 2:3) Le i muswelo’ka otukalonda ano madingi? Muswelo umo bidi, i na kwingidila pamo na bakulumpe mu kipwilo, kulonda buludiki bwabo, ne kwitabija butyibi bobatyiba. (Tanga Bahebelu 13:17.) Muswelo mukwabo, i na kulēmeka batutu ne bakaka mu kipwilo. Mu bipwilo bya bantu ba Yehova mudi bantu ba mizo, bibidiji, lukoba, ne tubila palapala. Mwene nanshi i biyampe tuleke kusañuna bakwetu, ino twi basanswe pamo bwa Polo? (Bil. 17:26; Loma 12:10a) Twi bakankamikwe amba: “Mwikale ne kwitambula bānwe bene na bene, monka mwemutambwidile Kidishitu ku ntumbo ya Leza.”—Loma 15:7.
“Tunyeme ne Bukankamane” Lubilo lwa Būmi
20, 21. Lelo i bika biketukwasha tunyeme lubilo lwa būmi senene?
20 Būmi bwa Bene Kidishitu budi’nka bwa lwendo lulampe lwa nshi. Polo wāsonekele amba: “Nafikija ponka pamfulo pa lubilo lwami, ndaminine ne lwitabijo. Ino pano ne umbīkilwe kilukwa kya boloke, kyo nkapebwa kudi Mfumwami, Mutyibi moloke, mu dyodya difuku’dya; kadi ke kudi ami yenka kete, mhm; i ne kudi bonsololo basanshilwe pa kumweka kwandi.”—2 Tem. 4:7, 8.
21 Kulonda kimfwa kya Polo kuketukwasha tunyeme lubilo lwa būmi bwa nyeke senene. (Bah. 12:1) Pa kino nanshi, twendelelei kutama ku mushipiditu ne kwikala na kibidiji kiyampe kya kwifunda kwa pa kasuku, kusanswa banabetu bikata, ne kwikala nyeke betyepeje.
Usa Kulondolola Namani?
• Le Polo wāmwenine namani mu kifundwa kya pa kasuku kya Bisonekwa?
• Mwanda wa bika kuswa bantu mpata i kwa mvubu ku Bene Kidishitu ba bine?
• I ngikadila’ka iketukwasha twikale na bakwetu pampikwa kwibasañuna?
• I muswelo’ka ukakukwasha kimfwa kya Polo wingidile pamo na bakulumpe ba mu kipwilo kyenu?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 26]
Mwena bukomo mu Bisonekwa mwāmwenine’bo Polo
[Kifwatulo pa paje 28]
Sanswa bantu na kwibasapwila myanda miyampe
[Kifwatulo pa paje 29]
Le i bika byālengeje Polo aswibwe na banababo?