Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Wātumīnwe Bene Loma

Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Wātumīnwe Bene Loma

Mwanda wa Yehova I Mūmi

Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Wātumīnwe Bene Loma

MUTUMIBWA POLO wafika mu kibundi kya Kodinda mu lwendo lwandi lwa busatu lwa bumishonele kubwipi na mwaka wa 56 K.K. Wayuka lupata ludi pa bukata bwa Bene Kidishitu Bayuda ne Bajentaila ba mu Loma. Polo wakwata mulangwe wa kwibatumina mukanda mwanda usaka kwibalunga umbumo senene mudi Kidishitu.

Mu mwine mukanda wa Bene Loma’o, Polo washintulula’mo muswelo ubingijibwanga bantu bubinga ne mobafwaninwe kwikadila. Uno mukanda witupa buyuki buvule bwa Leza ne bwa Kinenwa kyandi, ulombola patōka buntu bwa Leza, ne kulombola bulēme bwa mwingilo wa Kidishitu wa kwitukūla.—Bah. 4:12.

KUBINGIJIBWA BUBINGA—NAMANI?

(Loma 1:1–11:36)

Polo wāsonekele amba: “Bonso i bapye-mambo, bakadikile pa ntumbo ya Leza; pa kubingijibwa bubinga napo i pa bitupu, bitupu, ponka pa buntu [bwa Leza] bwa umbukūdi bwa mudi Yesu Kidishitu.” Kadi Polo wānene amba: “Muntu wabinga ponka pa kwitabija, napo i pampikwa mīngilo ya mukanda-wabijila.” (Loma 3:23, 24, 28) “Pa boloke bwa umo,” Bene Kidishitu bashingwe māni ne ba “kibumbo kikatampe” ba mu “mikōko mikwabo” babwanya ‘kubingijibwa bubinga’ ponka pa kwitabija—bashingwe māni bakamona būmi momwa mūlu bu bampyana pamo na Kidishitu ne kibumbo kikatampe bakekala balunda na Leza, bekele na lukulupilo lwa kupanda ku “malwa makatakata.”—Loma 5:18; Kus. 7:9, 14; Yoa. 10:16; Yak. 2:21-24; Mat. 25:46.

Polo wipangula’mba: “Twende tupya mambo, amba kyakolwa ketukidipo ku mukanda-wabijila pano [ke] ku buntu?” Aye mwine ulondolola’mba: “Ēhē, leka! leka! leka!” Kupwa ushintulula’mba: “Mwi bapika ba yewa enka o mwakōkela; shi bubi bwa lufu, shi kikōkeji kya boloke?” (Loma 6:15, 16) Unena’mba: “Shi mwipaye mīngilo ya ku ngitu padi Mushipiditu, nankyo mukamonanga būmi.”—Loma 8:13.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

1:24-32—Lelo bilongwa bya munyanji binenwa pano byālongelwe na Bayuda’ni, nansha na Bajentaila? Shako, bino binenwa byādi bitala bonso, Bayuda ne Bajentaila, inoko Polo wādi wisambila nakampata pa batupondo ba mu Isalela wa kala. Nansha byobādi bayukile mbila myoloke ya Leza, “bapelele Leza kumwitabija mpika.” O mwanda bādi bafwaninwe kutopekwa.

3:24, 25—Lelo ‘bukūdi bwa mudi Yesu Kidishitu’ bwāikele “kulekela yoya myanda ya kala” namani akyo kikūlwa nakyo kyādi kekyafutyilwe? Bupolofeto bubajinji butala padi Meshiasa, busonekelwe mu Ngalwilo 3:15, bwāfikidile mu 33 K.K. pāipailwe Yesu ku mutyi wa masusu. (Ngat. 3:13, 16) Inoko kitatyi kyānene Yehova buno bupolofeto, mfutwa ya kikūlwa yādi pamo’nka na ayo mifutwe kala ku meso andi, mwanda i kutupu kintu nansha kimo kibwanya kukankaja Leza kufikidija mpango yandi. O mwanda Yehova wādi ukokeja kulekela ba ku lutundu lwa Adama betabija uno mulao bubi bwabo kupityila ku kitapwa kya Yesu Kidishitu kyadi kya kwelwa mwenda myaka. Kadi kikūlwa i kikwashe ne boba bāfwile kumeso kwa Bwine Kidishitu nabo bakasangulwe.—Bil. 24:15.

6:3-5—Lelo kubatyijibwa mudi Kidishitu Yesu ne kubatyijibwa mu lufu lwandi kushintulula bika? Yehova pashiñanga balondi ba Kidishitu māni a mushipiditu sandu, beluñanga pamo na Yesu ne kubadilwa mu kipwilo, ko kunena’mba ngitu ya Kidishitu, aye mwine ye Mutwe wayo. (1 Kod. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Kuno ko kubatyijibwa kobabatyijibwa mudi Kidishitu Yesu. Kadi Bene Kidishitu bashingwe māni bekalanga “babatyijibwa mu lufu” lwa Kidishitu mwanda badi na būmi bwa kwipāna ne kupela lukulupilo lo-lonso lwa kwikala na būmi pano pa ntanda. Nanshi lufu lwabo i kitapwa, pamo’nka na lwa Yesu, nansha lufu lwabo byokelubwanyapo kukūla bantu. Babatyijibwanga mu lufu lwa Kidishitu lufulanga pobafwa ne kusangulwa na būmi bwa kokwa kūlu.

7:8-11—Lelo ‘bubi bwāmwene kadilo ka kudilamo ponka pa kijila’ namani? Bijila byākweshe bantu bajingulule mwine mwikadile bubi, ne kwibapa mutyima wa kwiyuka’mba i babipya-mambo. Nanshi, bēmwene bu ba bubi mu miswelo mivule, ne kadi bantu bavule bāmwenwe patōka amba i ba bubi. Nanshi tukokeja kunena’mba bubi bwāmwene kadilo ponka pa Kijila.

Ñeni Yotuboila’ko:

1:14, 15. Tudi na bubinga buvule bwa kusapwila myanda miyampe na bupyasakane. Bumo bidi i buno: tudi na mapu a bantu bapotelwe ku mashi a Yesu ne kadi tudi na kiselwa kya kwibakwasha ku mushipiditu.

1:18-20. Bantu bakubulwa bwine Leza kadi bakondame kebadipo “mwakwikañenya,” mwanda ngikadila ya Leza yakubulwa kumweka i mimweke patōkelela mu bipangwa.

2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Polo wādi unena binenwa bimweka bu bisansa Bayuda kupwa walondeja’po binenwa bibatalaja ku mutyima. Kino i kimfwa kiyampe kotudi, netu tufwaninwe kwisamba na bunwa ne na bwino myanda iteneka bantu.

3:4. Shi binena bantu bipatanya binena Leza mu Kinenwa kyandi, tusakanga “Leza ēkaleko wa-binebine” na kukulupila musapu wa mu Bible ne kulonga bintu kukwatañana na kiswa-mutyima kya Leza. Tubwanya kukwasha bakwetu bayuke amba Leza i wa bine na kwingila na bupyasakane mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga.

4:9-12. Abalahama wātelelwe bu moloke kumeso bininge kwa aye kutwejibwa kwisao na myaka 99 pangala pa lwitabijo lwandi. (Ngal. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Leza wālombwele mu muswelo mumwekelele kintu kimwekejanga muntu bu moloke ku meso andi.

4:18. Lukulupilo i kintu kya mvubu mu lwitabijo. Lwitabijo lwetu lwimanine pa lukulupilo.—Bah. 11:1.

5:18, 19. Polo wālombwele muswelo wiifwene Yesu na Adama, na kushintulula patōkelela muswelo ubwenye muntu umo “kupana muya wandi ke kikūlwa kya bavule bene.” (Mat. 20:28) Mungya buluji, kulanguluka ne kwisamba mu kīpi i manwa malumbuluke a kwiula mu bufundiji.—1 Kod. 4:17.

7:23. Biungo bya ngitu yetu pamo bwa maboko, maulu, ne ludimi bibwanya ‘kwitukokela mu bupika bwa mu mukanda wa bubi,’ o mwanda tufwaninwe kwilama kutyina kwibingidija bibi.

8:26, 27. Kitatyi kyotutanwa mu ngikadilo ituvutakanya ñeni yotukomenwa kuyuka ne kya kulomba kine, “mushipiditu, aye mwine, witusengela.” Ebiya, Yehova, mwine “wivwananga kulombela,” nandi waitabija milombelo myendele’mo ilembelwe mu Kinenwa kyandi pamo’nka bwa itamba kotudi.—Mit. 65:2.

8:38, 39. Byamalwa, mishipiditu imbi, nansha ke bendeji ba ntanda kebabwanyapo kukankaja Yehova kwituswa nansha kwitukankaja batwe kumuswa.

9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Bupolofeto buvule butala kujokejibwa kwa Isalela i bufikijibwe na kipwilo kya Bene Kidishitu bashingwe māni, boba bene “bāityile, nako ke kwa mu bonka bene Yudea, mhm, nanshi ne mu baJentaila bene kumo.”

10:10, 13, 14. Shi tuswele Leza ne bakwetu, lwitabijo lukomo mudi Yehova ne mu milao yandi lubwanya kwitutonona twikale na bupyasakane mu mwingilo wa Bwine Kidishitu.

11:16-24, 33. Bine, Leza wingidijanga biyampe kadi na bujalale “bumuntu ne bukodi” bwandi! I amo, mwanda “aye i Dibwe, mingilo yandi i mibwaninine’tu; mwanda mashinda andi onso i moloke swā!”—Kup. 32:4.

KWIKALA NA BŪMI BUKWATAÑENE NA KUBINGIJIBWA BUBINGA

(Loma 12:1–16:27)

Polo unena’mba: “Ino kadi bānwe bāna betu, nemwisashilapo, pa lusa ne lusa lwa Leza’mba, mwipane ngitu yenu, ke kitapwa kyumi, kikola, kya kuloelelwa Leza.” (Loma 12:1) Kunena’mba “ino kadi,” nansha’mba, Bene Kidishitu byobapwa kubingijibwa bubinga ponka pa kwitabija, kulombola’mba binenwa bilonda’ko bifwaninwe kwibatenga mu ngikadilo yabo ya mobemwena abo bene, mobamwena bakwabo ne balupusa babikele.

Polo wāsonekele amba: “Kekwitendela bānwe bene mwakila ne mwakufwaninwa kwitendela, mhm.” Kupwa wibesāshila’mba: “Lusa nalo, lwikale lwampikwa buzazangi.” (Loma 12:3, 9) “Ebiyampe kadi, bantu bonso bēkale kukōkela bakatampe balupusa bakwibalela.” (Loma 13:1) Pa myanda ilomba kulonda mutyima wa mundamunda, ukankamika Bene Kidishitu baleke “kwifwatakenya myanda.”—Loma 14:13.

Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:

12:20—I muswelo’ka ‘otubanjilanga mudilo wa makala’ pa mutwe wa muntu witushikilwe? Mu myaka isekunwinwe mu Bible, mabwe malēme pamo bwa nsahabu ādi atūlwa mu lwanzo, kupwa bābumbika’ko makala pangala ne munshi. Kyanga kikatakata kyādi kikakuka pangala kyādi kisungulula kyuma ne kwikisansanya na bityani. Ne batwe netu mo monka, tubanjilanga witushikilwe mudilo wa makala pa mutwe na kumulongela bintu biyampe, kusaka’mba mutyima wandi mūmu usunguluke ne kulupwila patōka ngikadila milumbuluke.

12:21—I muswelo’ka otubwanya ‘kushinda bubi ku bilumbuluke’? Muswelo umo otushindanga bubi i na kwingila pa kubulwa moyo mwingilo witupele Leza wa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe enka ne binena Yehova amba kubapu.—Mako 13:10.

13:1—Lelo bakatampe ba lupusa “i baboībwe na Leza” mu buluji’ka? Balupusa baludika ntanda “i baboībwe na Leza” mwanda Leza i mwibaleke baludike, ne kyaba kimo Leza wādi ulaya malopwe abo kumeso kwa abo kwikala’ko. Kino i kimweke patōka mu myanda yālaile Bible pa myanda ya balopwe bamobamo.

Ñeni Yotuboila’ko:

12:17, 19. Kujokeja kinongo i kulonga kintu kifwaninwe kulongwa enka na Yehova kete. Bine, ‘kulubwila muntu bubi na bubi’ i kwizunzula kashā!

14:14, 15. Ketufwaninwepo kusanshija mwanetu nansha kumukukaja na bidibwa nansha na bitomibwa byotumupa.

14:17. Kwikala mu kipwano kiyampe na Leza kekwiilangapo ku byotudya ne byotutoma, nansha ku byotupela kudya ne kutoma. Inoko, kwiilanga ku boloke, ndoe, ne nsangaji.

15:7. Tufwaninwe kutundaila bonso baya kukimba bubinebine mu kipwilo pakubulwa ntondo, ne kusapwila bonso botwitana nabo musapu wa Bulopwe.

[Bifwatulo pa paje 13]

Lelo kikūlwa kikokeja kukūla bantu ne ku bubi bwālongelwe akyo kekyafutyilwe?