Lelo I Bika Byokapāna pa Kusaka Ushale Nyeke Mūmi?

“Lelo muntu akashinte muya wandi kuka?”—MAT. 16:26.

1. Mwanda waka Yesu wāpelele pamukankeje Petelo?

 MUTUMIBWA Petelo kākulupilepo byaāivwene. Yesu Kidishitu, Mfumwandi waādi uswele wānene “kawi mbila” amba panopano ponka usa kususuka ne kufwa! Petelo wākankaja Yesu—kwampikwa milangwe mibi—amba: “Kokikolwa abe Mfumwami, kino kekidipo nobe pa bwipi, mhm; wididileko lusa.” Yesu wāvundamina Petelo ne kutala bana ba bwanga bakwabo. Bimweka’mba nabo bādi na uno mulangwe mufwe. Ebiya wanena Petelo amba: “Mpityile munyuma abe Satana, mwanda kuvulukangapo bintu bya Leza, mhm, poso ku byonka bya bantu.”—Mako 8:32, 33; Mat. 16:21-23.

2. Yesu wālombwele namani bifwaninwe kulonga mwanā bwanga wa bine?

² Binenwa bya Yesu bilonda’ko byākweshe padi Petelo emvwanije kyāmufunine Yesu paāmukankeje. Yesu “pa kufwenya kibumbo ne bāna-bandi-babwanga kumo” wānena’mba: “Shi ani, uswile kunonda ēpelelele aye mwine, atekune [mutyi wa masusu] wandi, anonde. Ino yewa wakusaka kwipandija būmi, bukamujimina, nanshi yewa wakungelela būmi bwandi pa myanda-miyampe īno aye ukebupandija.” (Mako 8:34, 35) Bine, ke enkapo Yesu wādi wa kupāna būmi, bwandi ino wādi usaka amba ne bonso ba kumulonda nabo betabije kupāna būmi bwabo mu mwingilo wa Leza. Shi bālongele namino, nabya bādi ba kutambula mpalo mikatampe.—Tanga Mateo 16:27.

3. (a) Yesu wāipangwile bemvwaniki bipangujo’ka? (b) Kipangujo kya bubidi kya Yesu kyāvulwije bemvwaniki bandi bika?

³ Ye ponka’po pāipangwile Yesu bipangujo bibidi bilanguluja’mba: “Shi muntu apete panopantanda ponso ke pandi, ne būmi wējimija monka, lelo nankyo kyāmwenamo i kika?” Kadi amba: “Lelo kikēshinta muntu ku būmi bwandi i kika le?” (Mako 8:36, 37) Ku bantu, kipangujo kibajinji kipēla kulondolola. I kutupu kimwena’mo muntu shi wapeta ntanda yonso ino wajimija būmi bwandi. Muntu ukokeja kusangela mu bituntwa byandi enka shi ukidi mūmi. Kipangujo kya bubidi kya Yesu kya amba: “Lelo kikēshinta muntu ku būmi bwandi i kika le?” padi kyāvulwije bengidi bandi byāfwatakenye Satana mu mafuku a  Yoba amba: “Byonso bidi na muntu ukapana’byo pa būmi bwandi.” (Yoba 2:4) Binenwa bya Satana bimweka bu bya bine ku boba kebatōtangapo Yehova. Bantu bavule babwanya kulonga kintu kyo-kyonso, kujilula kijila kyo-kyonso, mwanda’tu wa kushala bōmi. Ino Bene Kidishitu abo badi na mumweno mwishile.

4. I kika kinenenwa’mba bipangujo bya Yesu bidi na buluji bwa mushike ku Bene Kidishitu?

⁴ Tuyukile amba Yesu kāilepo pano pa ntanda mwanda wa kwitupa bukomo bwa ngitu, bupeta ne būmi bulampe mu ino ntanda. Ino wāile mwanda wa kwitupa mukenga wa kukamona būmi bwa nyeke mu ntanda impya, ne kyepelo kya buno būmi ye kyotukwete na makasa abidi. (Yoa. 3:16) Mwine Kidishitu ufwaninwe kwivwanija nshintulwilo ya kipangujo kibajinji kyāipangwile Yesu, “Shi muntu apete panopantanda ponso ke pandi, ne būmi wējimija monka, lelo nankyo kyāmwenamo i kika?” Kilondololwa, I kutupu kyamwena’mo nansha kimo. (1 Yoa. 2:15-17) Pa kusaka tulondolole kipangujo kya bubidi kya Yesu, tufwaninwe kwiipangula’mba: ‘Lelo i bintu’ka byongitabije kupāna mwanda wa kulama lukulupilo lwa būmi bwami mu ntanda impya?’ Malondololo etu ku kino kipangujo, amweka mu mwiendelejo wetu, alombola mushike wa luno lukulupilo mu mityima yetu.—Dingakanya Yoano 12:25.

5. Lelo i muswelo’ka otukokeja kutambula kyabuntu kya būmi bwa nyeke?

⁵ Eyo, Yesu kānenepo amba būmi bwa nyeke i mfutwa. Būmi—nansha ke būmi bwīpi botudi nabo’bu mu ino ngikadilo ya bintu—i kyabuntu. Ketukokejapo kupota’bo nansha kwingidila’bo. Muswelo umo kete wa kutambula būmi bwa nyeke i “kwitabija mudi Yesu Kidishitu” ne mudi Yehova, “upala mpalo boba bamukimba ne mikeketo.” (Ngat. 2:16; Bah. 11:6) Inoko, kwitabija kufwaninwe kumwekela mu bilongwa, mwanda “kwitabija nako kwampikwa mīngilo i kufwe.” (Yak. 2:26) O mwanda, kitatyi kyotulangulukila pa kipangujo kya Yesu, i biyampe tubandaule na kusumininwa bintu byotusaka kwisuminwa mu ino ngikadilo ya bintu ne byotwitabije kulonga mu mwingilo wa Yehova mwanda wa kulombola’mba lwitabijo lwetu bine i lūmi.

“Kidishitu Kētōkejepo Aye Mwine ku Mutyima Wandi”

6. Lelo Yesu wādi utangidije bika ku meso?

⁶ Yesu kātelepo mutyima enka ku bintu byādi bileta ntanda ya mu abo mafuku, inoko wādi ubambile meso andi pa bintu bya mvubu mikatampe ne kupela kongolwa na kwilundikila bintu bya ku ngitu. Wādi na būmi bwa kwipāna ne kikōkeji kudi Leza. Pa kyaba kya kwitōkeja aye mwine ku mutyima, wānene amba: “Noñanga byonka bya kumutōkeja ku mutyima wandi [Leza] mafuku onso.” (Yoa. 8:29) Yesu wāfudile ne ku kulonga bika pa mwanda wa kutōkeja mutyima wa Leza?

7, 8. (a) Yesu wāelele kitapwa’ka, ne i mpalo’ka yaātambwile? (b) I kipangujo’ka kyotufwaninwe kwiipangula umo ne umo?

 ⁷ Kyaba kimo Yesu wālombola bandi bana ba bwanga’mba: “Mwanā muntu, aye kaīdile’mba ēngidilwe mīngilo, mhm poso’mba ayeko ēbēngidile, ne kupana muya wandi ke kikūlwa kya bavule bene.” (Mat. 20:28) Dibajinji, Yesu pa kudyumuna bandi bana ba bwanga amba panopano ponka usa “kupana muya wandi,” Petelo wāmukankaja ne kumunena’mba wididile’ko lusa. Nansha nankyo, Yesu kāshetukilepo. Na mutyima tō, wāpāna muya wandi, būmi bwandi bubwaninine mwanda wa kukūla bantu. Yesu wēlamine būmi bwandi bwa kumeso, mwanda wa kuno kubulwa kwisakila. Wāsangulwa ne “kutentekwa ku lundyo lwa Leza.” (Bil. 2:32, 33) Nanshi i mwitushile kimfwa kiyampe.

⁸ Mutumibwa Polo wādingile Bene Kidishitu ba mu Loma ‘kebakitōkeja’nka’ abo bene mutyima ne kwibavuluja amba “aye Kidishitu kētōkejepo aye mwine ku mutyima wandi, mhm.” (Loma 15:1-3) Shi ke pano, i muswelo’ka otukokeja kulonda madingi a mutumibwa ne kwipāna na kulonda Kidishitu?

Yehova Usakanga Tumupe Bilumbuluke

9. Lelo Mwine Kidishitu uloñanga bika shi wepāna kudi Leza?

⁹ Mu Isalela wa kala, Bijila bya Mosesa byānene amba bapika Bahebelu bakalekelelwa mu mwaka wa busamba-bubidi wa bupika nansha mu mwaka wa Dyese. Inoko, bādi ne na butongi bukwabo. Shi umpika wasanswa mfumwandi, wādi ubwanya kutonga kushala umpika mu njibo’ya umbūmi bwandi bonso. (Tanga Kupituluka 15:12, 16, 17.) Netu tutoñanga muswelo umo onka potwipāna kudi Leza. Twitabijanga na mutyima tō kulonga kiswa-mutyima kya Leza, pa kyaba kya kulonda milangwe ya batwe bene. Na kulonga uno muswelo, tulombolanga’mba tuswele Yehova bikatampe ne tusakanga kumwingidila nyeke.

10. Le Leza i Mfumwetu mu buluji’ka, ne tukalombola’kyo namani mu milangwe ne bilongwa byetu?

¹⁰ Shi wifundanga Bible na Batumoni ba Yehova, utambila mu busapudi bwa myanda miyampe, ne kutanwa ku kupwila kwa Bwine Kidishitu, tubakufwija’ko. Tukulupile amba panopano ponka usa kwipāna kudi Yehova ne kwipangula kipangujo kyāipangwilwe Fidipa na Mwine Efiopya amba: “Le kadi kinkankaja kubatyijibwa kadi i kika le?” (Bil. 8:35, 36) Kipwano kyobe na Yehova kikekala pamo na kya Bene Kidishitu bātuminwe mukanda na Polo amba: “Kemudipo na penu bānwe bene mhm, ke-mwi-bantu bānwe mwapotyibwa ku lupoto.” (1 Kod. 6:19, 20) Twikale na lukulupilo lwa kwenda mūlu nansha lwa kwikala pano panshi, shi tubepāna kudi Yehova, aye ye ke Mfumwetu. Nanshi i kipite buya twijibe ku bilokoloko bya ngitu ne ‘kuleka kwalamuka bu bapika ba bantu.’ (1 Kod. 7:23) Bine, i dyese dikatampe kwikala bengidi ba dikōkeji ba Yehova bamwingidila mwasakila!

11. Le i kitapwa’ka kikankamikilwe Bene Kidishitu kwela, ne kino kishintulula namani binebine, na mokyelekejibwe na bitapwa bya mu Bijila bya Mosesa?

¹¹ Polo wākankamikile banababo betabije amba: “Mwipane ngitu yenu, ke kitapwa kyumi, kikola, kya kuloelelwa Leza, ko kutōta kwenu kwine kwine kwa mutyima.” (Loma 12:1) Padi bino binenwa byāvulwije Bene Kidishitu Bayuda bitapwa byādi byelwa mu mutōtelo wabo kumeso kwa abo kwikala balondi ba Yesu. Bādi bayukile amba mu Bijila bya Mosesa, banyema bādi belwa pa madabahu a Yehova bādi bafwaninwe kwikala balumbuluke. Kitapwa kyonso kyoneke kekyādipo kitabijibwa. (Mal. 1:8, 13) Mo monka ne potupāna ngitu yetu “ke kitapwa kyumi.” Tupanga Yehova bilumbuluke, ketumupangapo enka bishala pa kupwa kusangaja bilokoloko byetu. Potwipāna kudi Leza, tumwingidilanga ne “mutyima” wetu onso—kubadila’mo ne bukomo bwetu, bituntwa ne bwino bwetu. (Kol. 3:23) Le kino kishintulula kulonga bika ne bika?

Ingidija Kitatyi Kyobe na Ñeni

12, 13. Le i muswelo’ka umo otubwanya kupa Yehova bilumbuluke?

¹² Muswelo umo wa kupa Yehova bilumbuluke i kwingidija kitatyi kyetu na ñeni. (Tanga  Efisesa 5:15, 16.) Kino kilomba kwīfula. Lupusa lwa ntanda ne bubi botupyene bitutononanga twingidije kitatyi kyetu enka mu kwisangaja ne mwanda wa kamweno ka batwe bene. Bine, “bintu byonsololo’tu bidi ne mwaka wabyo,” kubadila’mo ne kwipwija mukose kuyampe ne kwingila kaji mwa kuvuijija biselwa bya Bwine Kidishitu. (Mus. 3:1) Inoko, Mwine Kidishitu mwipāne ufwaninwe kwikala na bujalale ne kwingidija kitatyi kyandi na ñeni.

¹³ Polo pa kupempula Atene, wājingulwile amba “Bene Atene bonso ne beni bo badi basikete nabo, badi bazikilwa kwipwizya mukose enka na kwisamba nansya na kuteleka myanda mipya.” (Bil. 17:21, BB) Dyalelo, nadyo bavule bajimijanga kitatyi kyabo bitupu. Bya kwipwija nabo mukose dyalelo i kutala televijo, kukaya makayo a video, ne kukimbakimba myanda pa Entelenete. Makayo mavule etudīlanga kitatyi kyetu. Shi twele’mo mutwe, tubwanya kusūla bisakibwa byetu bya ku mushipiditu. Tubwanya enka ne kulanga amba ketudipo na kyaba kya kulonga “kyokya kitabukile kunengela”—myanda itala kwingidila Yehova.—Fid. 1:9, 10.

14. Lelo i bipangujo’ka byotufwaninwe kuta’ko mutyima?

¹⁴ Pa kino, byodi mwingidi wa Yehova mwipāne, wiipangule amba: ‘Mu mpangiko yami ya difuku ne difuku, le mudi ne kitatyi kya kutanga Bible, kya kulanguluka, ne kya kulombela?’ (Mit. 77:12; 119:97; 1 Tes. 5:17) ‘Lelo ntūdile’ko ne kitatyi kya kuteakanya kupwila? Le nkankamikanga bakwetu na kulondolola ku kupwila?’ (Mit. 122:1; Bah. 2:12) Kinenwa kya Leza kitulombola amba Polo ne bapwani nandi bāpityije “kitatyi kikatampe bēsambidila’tu ne moyo mwine mpika mudi Mfumwetu.” (Bil. 14:3) Mwene ukokeja kusendulula ngikadilo yobe mwa kupityijija “kitatyi kikatampe” mu busapudi, pakwabo na kwingila bu pania?—Tanga Bahebelu 13:15.

15. Bakulumpe bengidijanga kitatyi kyabo na ñeni muswelo’ka?

¹⁵ Mutumibwa Polo ne bana-balume bakwabo ba kikōkeji pobāpempwile kipwilo kya mu Antyioka, bāshikete na “bāna-babwanga bakwabo kitatyi kikatampe” mwanda wa kwibakankamika. (Bil. 14:28) Dyalelo nadyo, bakulumpe ba buswe bapityijanga kitatyi kivule mwanda wa kukankamika banababo. Kutentekela pa mwingilo wa budimi, bakulumpe baputuminanga mu kukumba luombe, kukimba mikōko mijime, kukwasha babela, ne kuvuija biselwa bikwabo bya mu kipwilo. Shi wi tutu mubatyijibwe, le ngikadilo yobe ikushidile kyaba kya kufikila pa ano madyese a mingilo?

16. Le i mu miswelo’ka motubwanya kulonga “biyampe . . . ku boba badi mu kipango kya kwitabija”?

¹⁶ Bavule i batane nsangaji pa kukwasha boba baponenwa na bimpengele bya ntanda ne byobya bilengejibwe na bantu. Kimfwa, kaka umo wa myaka 60 wingilanga ku Betele waendelele ñendo mivule milampe mwanda wa kukakwasha boba baponenwa na bimpengele. Mwanda waka wadi wingidija kyandi kitatyi kya konje uno muswelo? Unena’mba:  “Nansha byonkidipo na bwino bwa pa bula, ino nadi nsangela kulonga kyonso kisakibwa. Nakankamikilwe bininge pa kumona lwitabijo lukomo lwa batutu ne bakaka bajimije bintu byabo.” Ne kadi, bavule bene kujokoloka ntanda bakwashanga ku lūbako lwa Mobo a Bulopwe ne Mobo a Kubungakena’mo. Ponso potwingila ino mingilo, tuloñanga pampikwa mwino “biyampe . . . ku boba badi mu kipango kya kwitabija.”—Ngat. 6:10.

“Ngidi Nenu Mafuku Onso Nyeke”

17. Le ukashinta būmi bwa nyeke na bika?

¹⁷ Bantu babomboke kudi Leza basa kutukila. Shako ketuyukilepo i dyuba’ka. Inoko tuyukile amba “mwaka ubaī” kadi amba “mwikadilo wa panopantanda upityidilanga.” (Tanga 1 Kodinda 7:29-31.) Kino kyo kikomeneja kipangujo kya Yesu kya amba: “Lelo kikēshinta muntu ku būmi bwandi i kika le?” Tusa kwisuminwa byonso mwanda wa kulonga byobya bitulomba Yehova mwa kumwena “būmi bulumbuluke.” (1 Tem. 6:19) Bine, pano po pene potunenwe kuteja kidyumu kya Yesu kya ‘kumulonda nyeke’ ne ‘kubadikila kusaka bulopwe.’—Mat. 6:31-33; 24:13.

18. I kikulupiji’ka kyotukekala nakyo, ne mwanda waka?

¹⁸ Shako, kulonda Yesu ke mwandapo upēla nyeke, inoko monka mudyumwinine Yesu, bamo i bajimije’ko būmi bwabo mu ino ngikadilo ya bintu. Nansha nabya netu twepukanga matompo a ‘kwididila’ko lusa’ mwāepukile’o Yesu. Tukulupile mu mulao waālaile bandi balondi bashingwe māni ba mu myaka katwa kabajinji amba: “Ami nami kadi, ngidi nenu mafuku onso nyeke, ne kumfulo kwine kwa panopantanda.” (Mat. 28:20) Shi ke pano nanshi, twingidijei ne pa mfulo kitatyi kyetu ne bukomo bwetu mu mwingilo ukola. Namino tukalombola amba tukulupile mudi Yehova wa kwitukinga pa kyamalwa kibuke ne wa kwitujokejeja būmi mu ntanda impya. (Bah. 6:10) Ebiya bikamweka amba twādi tulēmekele bininge kyabuntu kya būmi.

Ukalondolola’po Bika?

• Le Yesu wālombwele namani mutyima wandi wa kwingidila Leza ne muntu?

• Muntu ukokeja kwipela aye mwine namani, ne muswelo’ka?

• Mu Isalela wa kala, i enka bitapwa bya muswelo’ka byādi bitabijibwa na Yehova, ne kino kitukwasha namani dyalelo?

• Tukokeja kwingidija kitatyi kyetu na ñeni mu miswelo’ka imoimo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 26]

Yesu wādi ulonga nyeke bintu bitōkeja mutyima wa Leza

[Kifwatulo pa paje 28]

Bene Isalela ba mityima ya kufwija’ko bāpene bilumbuluke ku mutōtelo wa bine

[Kifwatulo pa paje 29]

Tutōkejanga mutyima wa Leza shi twingidija na ñeni kitatyi kyetu