Bambila Meso ku Mpalo

“Ningije ne kuningija konka ku kitūlo, kudi mpalo.”—FID. 3:14.

1. Le i mpalo’ka yādi ibikilwe mutumibwa Polo kumeso?

 MUTUMIBWA Polo, wādi muyukane bu Solo wa Tasusa, wa mu kisaka kitumbe. Wāfundijibwe mu mutōtelo wa bakulutuba bandi na Ngamadyela, mufundiji mutumbe wa Bijila. (Bil. 22:3) Polo wādi ukokeja kwikala na kaji kobādi bamona bu kayampe, ino wāleka mutōtelo wandi wāikala mwine Kidishitu. Ebiya wābambila meso ku mpalo ya būmi bwa nyeke yādi imubikilwe kumeso—bu mulopwe wakubulwa kufwa ne bu mupidishitu mu Bulopwe bwa Leza momwa mūlu. Buno Bulopwe bukabikadila ntanda ikekala paladisa.—Mat. 6:10; Kus. 7:4; 20:6.

2, 3. Lelo Polo wādi umwene mpalo ya būmi momwa mūlu na bulēme kutabuka namani?

² Polo wālombwele mwaādi ulēmekele ino mpalo, amba: “Bino byonso byadi byakumwenamo ami, byo byonka nebitelele ke byakubudidilwamo bitupu, pa mwanda wa Kidishitu. Eyo kadi, i binebine, byo ntela bintu byonso ke byakubudidilwamo bitupu, mwanda wa buya bwine bulumbuluke bwa ñeni ya Kidishitu Yesu Mfumwami, yewa nabudidilwamo bintu byonsololo’tu fututu, ne kwibitela bu-bintya.” (Fid. 3:7, 8) Bintu bimwenwe na bantu bu bya mvubu—kitenta, bupeta, kaji, ne ntumbo—Polo wāmwene byonso’bi bu bintya pa kupwa kwifunda bubinebine bwa mpango ya Yehova itala bantu.

³ Tamba penepa, kintu kyādi na bulēme ku mutamba wa Polo i buyuki bwa mvubu bwa kuyuka Yehova ne Kidishitu, buyuki bwēsambile’po Yesu mu milombelo paālombele Leza amba: “Ebiya’mba, bakuyūke, abe Leza enka wa binebine, ne Yesu Kidishitu o watumine nankyo bo būmi ne būmi bwine bwa kulādila nyeke na nyeke.” (Yoa. 17:3) Mutyima wa Polo wa kumona būmi bwa nyeke i mumweke mu binenwa byandi bisonekelwe mu Fidipai 3:14, amba: “Ningije ne kuningija konka ku kitūlo, kudi mpalo ya lwito lwa momwa mūlu lwa Leza mudi Kidishitu Yesu.” Bine, meso andi ādi mabambile ku mpalo ya būmi bwa nyeke momwa mūlu mwakekala pamo na boba bakaludika Bulopwe bwa Leza.

Būmi bwa Nyeke Pano pa Ntanda

4, 5. Lelo i mpalo’ka ibikilwe midiyo ya bantu balonga kiswa-mutyima kya Leza dyalelo?

⁴ Mu bonso balonga kiswa-mutyima kya Leza, bavule bakatambulanga mpalo ya būmi bwa nyeke mu ntanda impya ikatūla’ko Leza. (Mit. 37:11, 29) Yesu nandi wālombwele amba luno lukulupilo i lwa bine. Wānene amba: “Dyese dyo dyabo bakōkele, ke-bantu boba bakapyana ntanda yonso.” (Mat. 5:5) Yesu ye mwine umbajinji kupyana ntanda, enka na mwikilombwela Mitōto 2:8, ne ukaludika pamo na bantu 144000 momwa mūlu. (Dan. 7:13, 14, 22, 27) Boba badi mu kimfwa kya mikōko badi pano panshi “bakapyana” ntanda mu Bulopwe ‘bwibalongolwele kala pa ngalwilo ya pano pa ntanda.’ (Mat. 25:34, 46) Kadi tukulupile amba uno mulao ukafikidilanga, mwanda Leza mwine ulaile’o “kayūkile kubepa.” (Tet. 1:2) Tubwanya kukulupila mu kufikidila kwa milao ya Leza, pamo bwa Yoshua wānene Bene Isalela’mba: “Nansha kintu kimo kine kyabulwa ku byonso bintu bilumbuluke byesambile Yehova Leza wenu pa mwanda wenu, mhm; byonsololo’tu byemufikidile, kadi nansha kimo kine kya byobya kyabudilwepo, mhm.”—Yos. 23:14.

⁵ Būmi mu ntanda impya ya Leza kebukekalapo bwa makambakano na bwa dyalelo. Abo bukekala bwishile kulampe na buno: bukekala bwampikwa mavita, bupolapola, bulanda, mboloji, misongo ne lufu. Penepa bantu  bakekala na bukomo bubwaninine pa ino ntanda ikalamunwa ke paladisa. Buno būmi bukekala bwa kuloelelwa kadi bwa nsangaji kutabuka ne motulangila mwine. Difuku ne difuku dikekala’nka nsangaji yonka-yonka. Bine, ino i mpalo miyampe’po kashā!

6, 7. (a) Le Yesu wālombwele namani byobya bikalongeka mu ntanda impya ya Leza? (b) Lelo bafwe bakapebwa namani kyalwilo kipya kya būmi?

⁶ Kitatyi kyādi Yesu pano panshi, wāpelwe bukomo bwa mushipiditu sandu wa Leza amba alombole mukekadila bintu bya kutendelwa bikalongeka pa ntanda yonsololo mu ntanda impya. Kimfwa, Yesu wānene muntu umo wādi na bulebe umbula bwa myaka 38 amba languka wende. Bible usekununa amba muntu’wa wāenda. (Tanga Yoano 5:5-9.) Kitatyi kikwabo, Yesu wātene “mpofu mutambe nabo munda,” wāmundapa. Kupwa, pobāipangwile yewa wādi mpofu myanda itala Mwine wāmundapile, wālondolwele amba: “Ino kino kekyaivwenwepo nansha pangalwilo pēne kya muntu wakubutulwa mpofu amba wapūtulwa meso na mukwabo. Shi uno wadi wampikwa kutamba kwa Leza, longa nankyo kayūkilepo kulonga kintu, nansha kimo kīne.” (Yoa. 9:1, 6, 7, 32, 33) Yesu wādi ulonga byonso bino mwanda wāpelwe bukomo na Leza. Konso kwādi kwenda Yesu, “boba badi basaka bukomo webakomejapo.”—Luka 9:11.

⁷ Yesu kādipo’tu undapa babela ne babilema kete, ino wāsangwile ne bafwe. Kimfwa, mwana umo mwana-mukaji paāfwile, kyāletele bambutwile bandi bulanda mpata. Ino Yesu wanena’mba: “Abe nsongwakaji, nakunena languka”! Nandi walanguka! Le ubwanya kulanga mweivwanine bambutwile ne bakwabo batenwe’po? (Tanga Mako 5:38-42.) Bantu ‘bakatendela pakatampe pene’tu’ pakasangulwa midiyo ne midiyo ya bantu mu ntanda impya ya Leza, ke-pantu “kusanguka kwa bafu kudiko, kwa boloke, ne bampikwa koloka kumo.” (Bil. 24:15; Yoa. 5:28, 29) Tamba penepa, kino kikekala kyalwilo kipya kobadi kibapa kikulupiji kya kwikala na būmi bwa nyeke.

8, 9. (a) Le bikekalanga namani pa bubi butambile kudi Adama mu Umbikalo wa Kidishitu wa Myaka Kanunu? (b) Lelo bafu bakatyibilwanga mambo pa bika?

⁸ Boba bakasangulwa bakekala na kyepelo kya kwikala’ko nyeke. Kebakatyibilwapo mambo a bubi bobalongele kumeso kwa abo kufwa. (Loma 6:7) Mu Umbikalo wa Kidishitu wa Myaka Kanunu, kitatyi kikamwenwa mu kitapwa kya kikūlwa kya Kidishitu, bekadi ba kikōkeji ba Bulopwe bakafikijibwa ku bubwaninine ne kunyongololwa lonso ku bibi bilupukile ku bubi bwa Adama. (Loma 8:21) Papo Yehova “wapu kumininina lufu nyeke ne nyeke; ino Mfumwetu Leza ukapampula mipolo ku mapala onso.” (Is. 25:8) Kadi Kinenwa kya Leza kinena’mba ‘mikanda ikapūtulwa,’ kino kilombola’mba boba bakekala na būmi mu kine kitatyi’kya bakapebwa bulombodi bupya. (Kus. 20:12) Pakenda palamunwa ntanda ke paladisa, “bekadi ba panopantanda [bakalombolwa] boloke.”—Is. 26:9.

⁹ Basangulwe kebakatyibilwapo mambo pa bubi bobapyene kudi Adama, ino i pa byobakalonga abo bene. Kusokwelwa 20:12 unena’mba: “Bafu batyibilwe mambo ku bintu bisonekwe mu mikanda’ya, monka mwendele mīngilo yabo,” ke bilongwa bya pa kupwa kusangulwa kadi. Bine, kino i kimfwa kiyampe kya boloke, kanye, ne buswe bwa Yehova! Kadi, bintu byonso bisanshija mu ino ntanda ya kala “kebikavulukwapo, nansha kwikalapo ku-mutyima kwine mpika.” (Is. 65:17) Pobakekala na bulombodi bupya ne būmi buyule bintu bilumbuluke, kebakasusulwapo na bibi bya pa kala. Myanda mibi ya kala keikebayapo monka mu milangwe. (Kus. 21:4) Mo monka ne ba mu “kibumbo kikatampe” bene, boba bakapanda ku Amakedona.—Kus. 7:9, 10, 14.

10. (a) Lelo būmi bukekalanga namani mu ntanda impya ya Leza? (b) Lelo i kika kibwanya kukukwasha ubambile meso obe ku mpalo?

¹⁰ Mu ntanda impya ya Leza, bantu bakekala na būmi pampikwa kubela ne kufwa. “Mwikadi kakanenapo’mba: Nabela.” (Is. 33:24) Eyo, boba bakekala mu ntanda mipya bakabūka lubanga ne lubanga na bukomo bubwaninine,  batengele na nsangaji kushilula difuku diyampe dilonda’ko. Bakekala na mingilo miyampe ne bulunda na bakwabo bebatele mutyima bine. Bine, ino i mpalo ya kutendelwa’po kasha! Lelo wabulwa’po kupūtula Bible obe ne kutanga bupolofeto bwa Isaya 33:24 ne 35:5-7? Tompa kufwatakanya mobikekadila. Kino kikakukwasha ubambile meso obe ku mpalo.

Kujimija Mpalo mu Ñeni

11. Lombola mwāshilwidile senene bulopwe bwa Solomone.

¹¹ Byotwapwa kuyuka mwikadile ino mpalo, tufwaninwe kulonga bukomo bwa kubambila’ko nyeke meso etu kutyina kujimija’yo mu ñeni. Kimfwa, kitatyi kyābikele Solomone bu mulopwe wa Isalela wa kala, wālombele na kwityepeja kudi Leza amba amupe mutyima wa kwivwanija ne kusansanya mwanda wa kutyibila bantu ba Leza mambo biyampe. (Tanga 1 Balopwe 3:6-12.) Bible ulombola mobyāikadile, amba: “Leza wapa Solomone ñeni ne kwivwanija kukatampe kwine.” Bine, “ñeni ya Solomone yatabukile ñeni yonso ya bāna ba kutunduka, ne ñeni yonso ya Edipito mine.”—1 Bal. 4:29-32.

12. Le i kidyumu’ka kyāletele Yehova ku boba bādi ba kubikala bu balopwe mu Isalela?

¹² Inoko Yehova wādyumwine dibajinji amba mulopwe yense ubikala “kakevudijapo tubalwe kwadi” kadi kafwaninwepo “kwivudijijapo bakaji aye, amba mutyima wandi wakamvundamina.” (Kup. 17:14-17) Mulopwe wivudijija tubalwe wādi wimwekeja bu ukulupile amba basola bo bakakinga muzo pa kyaba kya kukulupila mudi Yehova, Mwine ukiñanga. Kwivudijija bakaji nako kyādi kyaka mwanda bakaji bamo bādi babwanya kwikala ba mu mizo yādi ibajokolokele yādi mu mutōtelo wa bubela, ne bano bakaji bādi ba kwalamuna mulopwe aleke mutōtelo wa bine wa Yehova.

13. Lelo Solomone wājimije namani byobya byaāpelwe?

 ¹³ Solomone kālondelepo ano madingi. Ino wālonga byobya byāpelejibwe balopwe. Wēvudijija tununu na tununu twa tubalwe ne ba pa tubalwe. (1 Bal. 4:26) Kadi waikala na bakaji 700 ne bakaji ba mitundu 300, bavule bādi ba mu mizo ya pabwipi. “Bamwalamuna mutyima wandi kalonda balezaleza bangi; ino mutyima wandi kewadi mubwanine ne Yehova.” Bakaji ba Solomone ba mizo ingi bāmukujije mu butōtyi bwa munyanji bwa bilezaleza bya bajentaila. Mfulo mfulo, Yehova wanena Solomone amba, “nanshi nkasananga bulopwe kodi.”—1 Bal. 11:1-6, 11.

14. Le kubulwa kikōkeji kwa Solomone ne muzo wa Isalela kwālupwile bika?

¹⁴ Solomone wālekele kuta mutyima ku madyese aādi upelwe a kwikala bu ntunguluji wa Leza wa bine. Mulopwe wētwejeje mu butōtyi bwa bubela. Mwenda mafuku, muzo onso wetweja mu bupondo ne kufikila ku konakanibwa mu 607 K.K.K. Nansha Bayuda byobājokeje butōtyi bwa bine, myaka tutwa pa kupita’po, Yesu wāfikile pa kunena’mba: “Bulopwe bwa Leza bukemunyongolwa bukapebwa ku muzo bantu bakupana bipa byabo.” Ne ye monka mobyāfikile. Yesu wānene amba: “Monaipo bidi, njibo yenu byo yemushīlwa masala.” (Mat. 21:43; 23:37, 38) Uno muzo wājimije madyese makata a kutelelwa Leza wa bine pa mwanda wa kubulwa kikōkeji kwabo. Mu mwaka wa 70 K.K., bibumbo bya mavita bya Bene Loma byāsala Yelusalema ne tempelo, ne Bayuda bavule bashele’ko baikala ke bapika.

15. Leta bimfwa bya bantu bākankelwe kubambila meso ku bintu bya mvubu kutabuka.

¹⁵ Yudasa Isakadiota wādi umo wa mu batumibwa 12 ba Yesu. Yudasa wāivwene bufundiji bulumbuluke bwa Yesu ne kumona bingelengele byaādi ulonga na bukwashi bwa mushipiditu sandu wa Leza. Inoko Yudasa kālaminepo mutyima wandi. Wāpelwe kulama kasanduku ka lupeto lwādi lwingidija Yesu ne batumibwa 12. Ino “aye wadi ngivi, kadi e yenka wadi wikele ne na mukolo wa bintu kusela.” (Yoa. 12:6) Makomwa-meso andi ādi enda atama, amufikija kukakuta kitumba na bapidishitu bakatampe banzazangi ne kupoteja Yesu ku bityele 30 bya ndalama. (Mat. 26:14-16) Muntu mukwabo wākankelwe kubambila meso ku bintu bya mvubu kutabuka i Demasa, wādi wingila pamo na mutumibwa Polo. Demasa kalaminepo mutyima wandi. Polo wānene amba: “Demasa pa kusanswa bya panopantanda waumomboka.”—2 Tem. 4:10; tanga Nkindi 4:23.

Ñeni Yotuboila’ko

16, 17. (a) Le i bukomo’ka botulwa nabo? (b) I bika biketukwasha tukomene byonso bituletela Satana?

¹⁶ Bengidi ba Leza bonso bafwaninwe kulangulukila pa bimfwa bitelelwe mu Bible, mwanda tunenwe amba: “Penepo kadi, bino bintu byonso bino byebafikile mwanda wa kyelekejo; ebiya nabyo byalembelwe mwanda wa kwitudyumuna bātwe bakufikilwa na pa mfulo ya panopantanda.” (1 Kod. 10:11) Dyalelo, tudi mu mafuku a mfulo a ino ngikadilo imbi ya bintu.—2 Tem. 3:1, 13.

¹⁷ Satana Dyabola, “Leza wa panopantanda,” uyukile amba “ngidi ne kakitatyi katyutyu” kanshadile’ko. (2 Kod. 4:4; Kus. 12:12) Ukalonga bukomo bwandi bonso mwanda wa kongola bengidi ba Yehova bajilule bululame bwabo bwa Bwine Kidishitu. Satana ye uludika ino ntanda, kubadila’mo ne myanda ya bisanji bya mīsambo byayo bine. Inoko bantu ba Yehova badi na kintu kitabukile bukomo—ke “bukomo” butabukile bwikalwanga nabo kadi. (2 Kod. 4:7) Tukulupilei amba buno bukomo butamba kudi Leza buketukwasha tukomene  byonso bituletela Satana. O mwanda tukankamikwa kulombela kitatyi kyonso ne kukulupila amba Yehova ukokeja “kupana Mushipiditu Sandu ku bakumulomba.”—Luka 11:13.

18. Le tufwaninwe kumona ntanda ya dyalelo muswelo’ka?

¹⁸ Kadi tukankamikwanga pa kuyuka amba ngikadilo ya bintu yonso ya Satana isa konakanibwa panopano ponka, ino Bene Kidishitu bakapanda. “Panopantanda papitanga, ne kilokoloko kyapo kīne kumo; nanshi yewa ulonga kiswa-mutyima wa Leza aye wikele nyeke.” (1 Yoa. 2:17) Pa kino, kikekala kya kubulwa ñeni shi mwingidi wa Leza kampanda ulanga’mba ino milongelo ya bintu ya dyalelo idi na bintu bya kamweno kutabuka kipwano kyotupwene na Yehova! Ino ntanda iludikwa na Satana idi pamo bwa kyombo kyenda kilobela. Yehova i muletele Bene Kidishitu kipwilo, kidi pamo bwa “bwato bwa kupandija nabo” bengidi bandi ba kikōkeji. Byobatengele ntanda mipya, badi na kikulupiji mu uno mulao unena’mba: “Bakulonga bibi bakatyibwako; ino boba batengele Yehova, abo bakapyana ntanda.” (Mit. 37:9) Nanshi, endelela kubambila meso obe pa ino mpalo ya kutendelwa!

Lelo Ukivulukile?

• Le Polo wādi umona namani mpalo yadi imubikilwe kumeso?

• Lelo boba bakekala na būmi bwa nyeke pano pa ntanda bakatyibilwa mambo pa bika?

• Lelo i bika byofwaninwe kulonga tamba pano?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 13]

Le umwene mu ñeni ne motambwila mpalo potanga nsekununi ya mu Bible?