Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Tusangelei Yesu—Davida Mukatampe Kadi Solomone Mukatampe

Tusangelei Yesu—Davida Mukatampe Kadi Solomone Mukatampe

Tusangelei Yesu—Davida Mukatampe Kadi Solomone Mukatampe

“Monaipo bidi, nanshi wakukilapo Solomone buleme ukidi ponka pano.”—MAT. 12:42.

1, 2. Ku meso a bantu, mwanda waka kyādi kya kutulumuka Samwele ātumwe kukashinga Davida māni bu mulopwe?

 KĀDIPO umweka nansha bu mulopwe. Ino mupolofeto Samwele wāmumwene bu nkasampe mukumbi bitupu. Kadi Betelema kibundi kyabo kyādi kyampikwa ntumbo. Ke-kintu kitelwa bu “mutyetye kwikala umbukata mwa tununu twa Yuda.” (Mika 5:2) Nansha namino, uno nkasampe umweka bu mutyetye utambile mu kibundi kityetye ye wāshingilwe māni na mupolofeto Samwele ekale mulopwe wa Isalela.

2 Nkasampe Davida, kādkipo mwana umbajinji wāletelwe na shandi Yese ku meso a Samwele mwanda wa kushingwa māni, kadi kādipo wa bubidi nansha wa busatu mwine. Ne dya bubidi ne dya busatu dine mpika. Davida wādi mukala ku bana mwanda ba Yese, ne kātenwepo kwinjibo pāile Samwele kwa Yese mwanda wa kushinga māni mwana wandi umo wa kukekala mulopwe wa ntanda. Ino Davida ye wātongelwe na Yehova, ne kino kyo kyādi kya mvubu.—1 Sam. 16:1-10.

3. (a) Lelo kikatampe kudi Yehova pabandaula muntu i kika? (b) Mu kitatyi kyāshingilwe Davida māni, i kika kyāmutentamine?

3 Yehova wāmwene byobya kebyāmwenepo Samwele. Leza wādi ujingulwile bidi mu mutyima wa Davida, ne byāmusangeje. Nanshi kudi Leza, kikatampe i mwikadile muntu munda, kemwamwekelapo panja. (Tanga 1 Samwele 16:7.) O mwanda Samwele pa kuyuka amba Yehova katongelepo nansha umo pa bana basamba-babidi ba Yese, wālomba balete mukala wādi mu ntanda. Nsekununi inena’mba: “Kabidi [Yese] watuma bakamuleteko [Davida]. Ino pano aye wadi utyila wa meso a buya, muyampe’tu wa dyangi pa kumutala. Penepo kwivwana kudi Yehova amba: Taluka umushinge māni, mwanda uno’u ye aye. Ebiya Samwele wayata lusengo lwa māni’lwa, ne kumushinga umbukata mwa bamwanabo; kadi Mushipiditu wa Yehova watentama byamwiko’tu padi Davida, kushilwila dyodya difuku ne kumeso kwine.”—1 Sam. 16:12, 13.

Davida Wāelekeje Kidishitu

4, 5. (a) Lombola kwiifwana kudi pa bukata bwa Davida ne Yesu. (b) Mwanda waka Yesu witwa bu Davida Mukatampe?

4 Yesu wābutwilwe mu Betelema pamo’nka bwa Davida, inoko kintu kya myaka 1100 kupwa Davida kubutulwa. Mu meso a bavule, Yesu nandi kādipo umweka bu mulopwe. Ko kunena’mba kādipo wiifwene na mulopwe wādi ukulupile bavule mu Isalela. Pamo bwa Davida, Yehova ye wāmutongele. Nandi wādi muswedibwe na Yehova pamo bwa Davida. * (Luka 3:22) Kadi “mushipiditu wa Yehova watentama byamwiko’tu” padi Yesu.

5 Twendelelei na kwibadingakanya. Kimfwa Davida wāabilwe na Ahitofele mudingidi wandi, Yesu nandi wāabilwe na Yudasa Isakadiota mutumibwa wandi. (Mit. 41:9; Yoa. 13:18) Ba Davida ne Yesu bādilwe na bupyasakane bwa kifuko kya kutōtela’po Yehova. (Mit. 27:4; 69:9; Yoa. 2:17) Yesu wādi kadi mpyana wa Davida. Kumeso kwa Yesu kubutulwa, mwikeulu wānene inandi amba: “Yehova Leza ukamupako kipōna kya shandi Davida.” (Luka 1:32; Mat. 1:1) Inoko, milao yonso itala Meshiasa byoyāfikidile mudi Yesu, o mwanda i mukatampe kutabuka Davida. Aye i Davida Mukatampe, Mulopwe Meshiasa wādi wilaijibwe tamba kala.—Yoa. 7:42.

Tulondei Mulopwe Mukumbi

6. Le i kika kinenenwa amba Davida wādi mukumbi muyampe?

6 Kadi Yesu i mukumbi. Lelo mukumbi muyampe wikalanga namani? I muntu ukumba, udisha, ne kulama luombe na dikōkeji ne kininga. (Mit. 23:2-4) Davida wādi mukumbi tamba ku bunkasampe, kadi wālamine senene mikōko ya shandi. Wādi na kininga kya kulama luombe ku kyaka kadi wātūdile būmi bwandi mu kyaka mwanda wa kukinga mukōko ku ntambo ne kimbwi.—1 Sam. 17:34, 35.

7. (a) Le i bika byāteakenye Davida ku mwingilo wandi wa bu mulopwe? (b) Yesu wāikele namani bu Mukumbi Muyampe?

7 Myaka yālēle Davida mu madimi ne ngulu ukumba mikōko yāmuteakenye ku mwingilo ne biselwa bikatampe bya kukumba muzo wa Isalela. * (Mit. 78:70, 71) Yesu nandi wādi mukumbi wāshile kimfwa kiyampe. Wāingidije bukomo ne bwendeji butamba kudi Yehova pa kukumba “kaluombe katyetye” ne “mikōko mikwabo.” (Luka 12:32; Yoa. 10:16) O mwanda Yesu wāikele Mukumbi Muyampe. Uyukile luombe lwandi biyampe kadi witanga mukōko ne mukōko pa dijina. Usenswe mikōko yandi bininge, enka nenki wēipānine ne būmi bwandi paādi pano panshi. (Yoa. 10:3, 11, 14, 15) Yesu, Mukumbi Muyampe, uloñanga bintu kebyādipo bya kulonga Davida. Kitapwa kyandi kya kikūlwa i kishitwile bantu dishinda dya kunyongololwa ku lufu. I kutupu kikamukankaja kukumba kandi kaluombe katyetye kufika ku būmi bwa kubulwa kufwa momwa mūlu, kadi ne kutwala “mikōko mikwabo” ku būmi bwa nyeke mu ntanda impya ya boloke mwakubulwa bidya-nyema.—Tanga Yoano 10:27-29.

Tulondei Mulopwe Mushindañani

8. Lelo Davida wāikele namani ke mulopwe mushindañani?

8 Davida wādi Mulopwe kalāla wālamine ntanda ya bantu ba Leza, kadi “Yehova wamupa Davida bushindañani konso konso kwādi wenda.” Mu bwendeji bwa Davida, mikalo ya muzo yātandabukile tamba ku munonga wa Edipito kutūla ku munonga wa Ufalete. (2 Sam. 8:1-14) Na bukomo bwa Yehova, wāikele bu mulopwe mukomokomo. Bible unena’mba: “Ntumbo ya Davida yasambakana ntanda yonsololo konso konso pi na pi; kabidi Yehova waletelela mizo yonsololo moyo kwadi.”—1 Bil. 14:17.

9. Shintulula mwikadile Yesu Mulopwe Mutongwe bu mushindañani?

9 Yesu kādipo na moyo paādi pano panshi, enka bwa Mulopwe Davida. Byadi Mulopwe Mutongwe, wālombwele lupusa lwandi pa bademona na kunyongolola bantu bobādi bakwete. (Mako 5:2, 6-13; Luka 4:36) Nansha ke Satana Dyabola, walwana mukatampe, kamukomenepo. Na bukwashi bwa Yehova, Yesu i munekenye ntanda ilēle mudi yewa umbi.—Yoa. 14:30; 16:33; 1 Yoa. 5:19.

10, 11. Lelo i mwingilo’ka wingila Yesu mūlu bu Mulopwe Kalāla?

10 Myaka 60 pa kupita’po, kupwa kwa Yesu kufwa ne kusangwilwa mūlu, mutumibwa Yoano wātambwile kimonwa kya bupolofeto mwaāmwene Yesu wingila bu Kalāla Mulopwe momwa mūlu. Yoano usoneka’mba: “Na’mba; ntale, ne ku kabalwe katōka tō, pātentamine wabuta bwa miketo; ino wapebwa kilulwa, kadi kaenda munekenye wakunekenya.” (Kus. 6:2) Muntu utentamine pa kabalwe katōka i Yesu. ‘Wapelwe kilukwa’ mu 1914 pa kubikikwa pa lupona bu Mulopwe wa Bulopwe bwa mūlu. Kupwa papo, “kaenda munekenye wakunekenya.” Eyo, Yesu i mulopwe mushindañani pamo bwa Davida. Kinondanonda na kubikikwa bu Mulopwe wa Bulopwe bwa Leza, wānekenye Satana mu bulwi ne kumwela aye ne bademona bandi pano pa ntanda. (Kus. 12:7-9) Lwendo lwandi lwa bushindañani lukendelela enka ‘ne byanekenya nekenyē’ ne konakanya ngikadilo imbi ya Satana.—Tanga Kusokwelwa 19:11, 19-21.

11 Kadi Yehova i mulopwe wa lusa pamo bwa Davida, ukalamanga “kibumbo kikatampe” pa Amakedona. (Kus. 7:9, 14) Pakwabo mu buludiki bwa Yesu ne bampyana nandi, ba 144000 basangulwe, kukekalanga kusanguka “kwa boloke, ne bampikwa koloka kumo.” (Bil. 24:15) Boba bakasangulwa pano pa ntanda bakapebwa kyepelo kya būmi bwa nyeke. Bine, luno i lukulupilo luyampe kotudi! Tusumininwei ‘kulonga biyampe,’ amba tukapande ne kutanwa mu ntanda miyule babikalwa ba Davida Mukatampe boloke ne ba nsangaji.—Mit. 37:27-29.

Tunangu Twālombele Solomone Tubamupebwa

12. Lelo Solomone wālombele bika?

12 Solomone mwanā Davida nandi wāelekeje Yesu. * Pābikele Solomone, Yehova wāmumwekēle mu kilotwa ne kumunena amba ukamupa kyonso kyaalomba. Solomone wādi ubwanya kulomba bupeta, bukomo, nansha būmi bulampe. Inoko, wālombele Yehova pambulwa mwino amba: “Bampeko bidi ñeni ne kuyukidija amba ntambe, ntwele ku meso a bano bantu bano’ba; lelo i muntu ka ukōkeja kutyiba-nsambu biyampe ya bano bantu bobe bakatampe namino, a?” (2 Bil. 1:7-10) Yehova wāpele Solomone byaālombele.—Tanga 2 Bilongwa 1:11, 12.

13. Le tunangu twa Solomone twādi tupite bungi namani, ne i ani Nsulo yato?

13 Ponso pādi Solomone mukōkele Yehova, binenwa byandi bya tunangu byādi bipite bya bantu ba mu abo mafuku. Solomone wāelele “nkindi tununu tusatu.” (1 Bal. 4:30, 32, 34) Nkindi mivule yāsonekelwe ne i kisangelwa na boba bakimba tunangu. Mulopwe mukaji wa ku Sheba wātambile ku makilometele 2400 mwanda wa kutompa tunangu twa Solomone na “byakwipangula bikomokomo.” (1 Bal. 10:1-9) Bible ulombola Nsulo ya tunangu twa Solomone amba: “Panopantana ponsololo padi pakimba kumona mpala ya Solomone, ne kwivwana ñeni yandi, yatudile Leza mu mutyima wandi.”—1 Bal. 10:24.

Tulondei Mulopwe wa Tunangu

14. Le Yesu i “wakukilapo Solomone buleme” namani?

14 Kudi enka muntu umo upityile tunangu twa Solomone. Uno muntu i Yesu Kidishitu utelwa bu “wakukilapo Solomone buleme.” (Mat. 12:42) Yesu wādi na “binenwa bya muya wa nyeke ne nyeke.” (Yoa. 6:68) Kimfwa, mu Busapudi bwa ku Lūlu, i mulete misoñanya idi mu nkindi ya Solomone. Solomone wāshintulwile bintu bivule bikokeja kupa mutōtyi wa Yehova nsangaji nansha katōkwe. (Nk. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Ino Yesu wānene ukoma amba nsangaji ne dyese dya bine ditambanga ku bintu bikwatañene na kutōta Yehova ne ku kufikidila kwa milao ya Leza. Wānene amba: “Dyese dyo dyabo bakulandapala pa mutyima, ke-buntu bulopwe bwa Leza bo bwabo.” (Mat. 5:3) Boba balonda misoñanya idi mu bufundiji bwa Yesu bafwenanga kudi Yehova, “nsulo ya būmi.” (Mit. 36:9; Nk. 22:11; Mat. 5:8) Na bubine, Yesu to tunangu twisokwele, “ñeni ya Leza.” (1 Kod. 1:24, 30) Yesu Kidishitu, byadi Mulopwe Mieshiasa, nanshi udi na “mushipiditu wa bwino.”—Is. 11:2.

15. Le tukamwena muswelo’ka mu tunangu twa Leza?

15 Lelo batwe balondi ba Solomone Mukatampe tumwenanga muswelo’ka mu tunangu twa Leza? Yehova byāsokwele tunangu twandi mu Kinenwa kyandi, tufwaninwe kulonga buninge bwa kusokola’to na kwifunda Bible na katentekeji, kutabukidila myanda yānene Yesu, ne kulangulukila pa byotutanga. (Nk. 2:1-5) Pakwabo kadi, tusakilwa kwendelela na kulomba Leza tunangu. Kinenwa kya Leza kitukulupija amba milombelo yetu itamba ku mutyima ya kulomba bukwashi ikalondololwa. (Yak. 1:5) Na bukwashi bwa mushipditu wa Leza tukatana tunangu twa mvubu mikatampe mu Kinenwa kya Leza tuketukwasha tulwe na makambakano ne kukwata butyibi buyampe. (Luka 11:13) Solomone witwa kadi ne bu “Musapudi” “wādi ukilombola monka bantu kuyukidija.” (Mus. 12:9, 10) Yesu, Mutwe wa kipwilo kya Bwine Kidishitu, nandi i musapudi wa bantu bandi. (Yoa. 10:16; Kol. 1:18) Nanshi i biyampe tutanwe ku kupwila ‘kotulombolwa kuyukidija.’

16. Le i kwiifwana’ka kwiifwene Solomone ne Yesu?

16 Solomone wādi mulopwe wingila bine. Wālongolwele mpangiko ya lūbako mu muzo onso, wātala ne mūbakilwa malaku, mashinda, byumbu, bibundi bya maeya, bibundi bya makalo, bibundi bya ba pa tubalwe bandi. (1 Bal. 9:17-19) Bulopwe bonso bwāmwenine mu ino mingilo ya lūbako. Yesu nandi i mūbaki. I mūbake kipwilo pa “dibwe.” (Mat. 16:18) Kadi ukatalanga mingilo ya lūbako ikengilwa mu ntanda impya.—Is. 65:21, 22.

Tulondei Mulopwe wa Ndoe

17. (a) Le bubikadi bwa Solomone bwādi namani? (b) Lelo i bika kebyādipo bibwanya kulonga Solomone?

17 Dijina Solomone ditamba ku kishina kidi na buluji bwa “ndoe.” Mulopwe Solomone wābikele mu Yelusalema, dijina dishintulula amba “Kwikala na Ndoe Pabidi.” Mu myaka 40 ya bubikadi bwandi, muzo wa Isalela wādi mu ndoe ya kashā. Bible wisambila pa yoya myaka amba: “Yuda ne Isalela baikala talala nyā, muntu enselele munshi mwa muñanza wandi ne munshi mwa kikuyu kyandi, kushilwila ku Dani kutūla ne ku Bela-sheba, mafuku onso a Solomone.” (1 Bal. 4:25) Eyo, Solomone kādipo ubwanya kunyongolola babikalwa bandi ku bupika bwa misongo, bubi, ne lufu nansha byaādi na tunangu. Ino Solomone Mukatampe aye ukanyongolola babikalwa bandi ku bino byonso.—Tanga Loma 8:19-21.

18. Le i ngikadilo’ka yotusangela mu kipwilo kya Bwine Kidishitu?

18 Pano kala kipwilo kya Bwine Kidishitu kidi mu ngikadilo ya ndoe. Bine, tusangelanga paladisa ya ku mushipiditu. Tudi mu ndoe na Leza ne na bantu netu. Tala byālaile mupolofeto Isaya pa ngikadilo yotudi’mo dyalelo, amba: “Bakabunda bipete byabo ke makasu, ne mikobe yabo ke mpete ya kukukula mityi; muzo keukatalulapo kipete pa muzo mukwabo, nansha kwilombolapo bulwi monka, ehe.” (Is. 2:3, 4) Shi tulonge bintu mungya mushipiditu wa Leza, nabya tubatuntwila’ko buya ku paladisa ya ku mushipiditu.

19, 20. Lelo i buluji’ka botudi nabo bwa kusangela?

19 Inoko, myaka iya’ko ikalumbuluka kupita. Bantu ba kikōkeji bakamona nsangaji mikatampe mu buludiki bwa Yesu, ne bakakūlwa bityebitye “ku bupika bwa kubola” kufika ne byobabwaninina. (Loma 8:21) Pa kupwa kupita pa matompo a mfulo ku mfulo kwa Umbikalo wa Myaka Kanunu, “bakikōkeji bakapyananga ntanda; kadi bakēsangaja mu bungi bwa ndoe.” (Mit. 37:11; Kus. 20:7-10) Bine, Bulopwe bwa Kidishitu Yesu bukapita bwa Solomone mu muswelo oketubwanyapo kulangidija!

20 Isalela wāsangele mu bwendeji bwa Mosesa, Davida, ne Solomone; netu tukasangala mpata pa kwendejibwa na Kidishitu. (1 Bal. 8:66) Tufwija’ko Yehova pa kwitupa wandi Mwana wa bunka—Mosesa Mukatampe, Davida Mukatampe, ne Solomone Mukatampe!

[Kunshi kwa dyani]

^ Bimweka amba dijina Davida dishintulula amba “Muswedibwe.” Yesu pa kubatyijibwa ne kwalamuka mpala kaeñenya, Yehova wānene tamba kūlu amba “uno nandi i wami Mwana wakuswedibwa.”—Mat. 3:17; 17:5.

^ Kadi Davida wādi kana ka mukōko ka kikōkeji. Wādi ulomba Yehova Mukumbi Mukatampe amulame ne kumuludika. Wānene na kikulupiji kyonso amba “Yehova i Mukumbi wami; nkikabulwangapo, mhm.” (Mit. 23:1) Yoano Mubatyiji wātelele Yesu bu “Mwana-mukōko wa Leza.”—Yoa. 1:29.

^ Kintu kisangaja i kino: dijina dikwabo dya Solomone i Yedidia, ko kunena’mba “Muswedibwe wa Yah.”—2 Sam. 12:24, 25.

Lelo Ukokeja Kushintulula?

• Le Yesu i Davida Mukatampe muswelo’ka?

• Le Yesu i Solomone Mukatampe muswelo’ka?

• Le i bika byowasangela mudi Davita Mukatampe, kadi Solomone Mukatampe?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 31]

Tunangu twāpelwe Solomone na Leza twādi twelekeja tunangu twa Solomone Mukatampe

[Kifwatulo pa paje 32]

Bulopwe bwa Yesu bukapita bwa Solomone ne bwa Davida mu muswelo oketubwanyapo kulangidija!