Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Lamai Bulunda Mu Ntanda Yambulwa Buswe

Lamai Bulunda Mu Ntanda Yambulwa Buswe

Lamai Bulunda Mu Ntanda Yambulwa Buswe

“Nemujidika namino na’mba, mwisanswe bānwe bene ne bene.”—YOA. 15:17.

1. Mwanda waka Bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji bādi bafwaninwe kwilamata nyeke?

 YESU, mu bufuku bwandi bwa mfulo pano pa ntanda, wākankamikile bana bandi ba bwanga ba kikōkeji balame kipwano kyabo. Pokyādi kikidi kyolwa, wānene amba buswe bwabo bo bukebayukanya bu balondi bandi. (Yoa. 13:35) Batumibwa bādi bafwaninwe kwilamata nyeke pa kūminina matompo ādi ebatengele, ne kuvuija mwingilo wādi ukimba kwibapa Yesu. Na bubine, Bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji bāyukene amba i bantu bepāne bininge kudi Leza ne kudi banababo.

2. (a) Le twi basumininwe kulonga bika ne mwanda waka? (b) Lelo i bipangujo’ka byotusa kubandaula?

2 Dyalelo, mu bulongolodi bwa ntanda yonso, tudi na nsangaji mikatampe ya kupwana na banabetu balonda kimfwa kyāshile Bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji! Twi basumininwe kukōkela mbila ya Yesu ya kwisanswa batwe bene na bene. Inoko, mu ano mafuku a mfulo, bantu bavule i bampikwa kukōkela ne kebadipo na lusa lwa bubutule. (2 Tem. 3:1-3) Shi ke bapwana na bantu i mwanda wa kumwena’mo ne kwisakila. Pa kusaka tulame kiyukeno kyetu kya bu Bene Kidishitu, tufwaninwe kwepuka ino ngikadilo. Nanshi tubandaulei ino myanda ilonda’ko: Lelo bulunda buyampe bwimaninanga pa bika? I muswelo’ka otukatana balunda bayampe? Le i Kitatyi’ka kyotusakilwa kutyiba bulunda? Tukalama namani bulunda buyampe?

Lelo Bulunda Buyampe Bwimaninanga pa Bika?

3, 4. Lelo bulunda bukomo bwimanine pa bika ne mwanda waka?

3 Bulunda bukomo bwimanine pa kuswa Yehova. Mulopwe Solomone wāsonekele amba: “Shi muntu unekenya yewa udi bunka, babidi bakamwimanina, kabidi monji wa mpambo isatu keutyibikapo bukidibukidi, ehe.” (Mus. 4:12) Wivwane Yehova ekale lupambo lwa busatu mu bulunda, nabya bulunda bukekala bwa nyeke.

4 Bine, boba kebaswelepo Yehova bakokeja kupwana bulunda buyampe. Ino bulunda kebutyibika i bobwa bwa bantu basenswe Leza. Shi kudi kwisusa, balunda ba bine bakapwija’ko mu muswelo usangaja Yehova. Ekale boba bashikilwe Leza bakimba kwibakalañanya, bano balwana bakamona amba bulunda bwa Bene Kidishitu ba bine kebutyibikapo. Mu bula bwa mānga, bengidi ba Yehova i balombole patōka amba bakokeja nansha kufwa, kupita’ko kwaba banababo.—Tanga 1 Yoano 3:16.

5. Mwanda waka bulunda bwa ba Luta ne Naomi bwādi bwa nyeke?

5 Ne kutatana kwine mpika, bulunda buvule buyampe bwikalanga na boba baswele Yehova. Ivwana kimfwa kya ba Luta ne Naomi. Bana bana-bakaji bāsambile bulunda bubadilwa mu nsekununi itobala ya mu Bible. Mwanda waka bulunda bwabo bwāikele bwa nyeke? Luta wāletele bubinga paānene Naomi amba: “Bobe bantu bakekalanga bami bantu, ne obe Leza ye wami Leza. . . . Yehova anonge nenki ne kulundako monka, shi kika shi kika kikankalañanya ne abe, poso’nka lufu.” (Luta 1:16, 17) I kimweke patōka’mba ba Luta ne Naomi bādi baswele Leza, o mwanda buno buswe bwēbakweshe bashikate biyampe abo bene na bene. Mfulo mfulō Yehova wēbesela abo bonso.

Mwa Kutanina Balunda Bayampe

6-8. (a) Bulunda bwa nyeke bulomba bika ne bika? (b) I muswelo’ka okakwata’po mulangwe wa kutana balunda?

6 Kimfwa kya ba Luta ne Naomi kilombola amba bulunda buyampe kebwiilangapo mu kitulumukila. Kuswa Yehova banwe bonso kyo kyalwilo. Ino bulunda bwa kuladila nyeke bulomba kwielela’ko ne kwipāna. Mwanda nansha ke bana ba munda mumo batōta Yehova mu kisaka kya Bwine Kidishitu basakilwa kwielela’ko pa kusamba bulunda bwa pa mutyima. Penepa ukatana namani balunda bayampe?

7 Kwata’po mulangwe. Mutumibwa Polo wākankamikile balunda nandi ba mu kipwilo kya mu Loma amba “ikalai ne mutyima wa kusepelela bēni.” (Loma 12:13) Kwikala ne mutyima wa kusepelela bēni kulomba kulonga tubintu tutyetutye kitatyi kyonso, kamo ke kakwabo. Kidi pamo bwa kunanga mu kashinda, kulomba kutabula matabula, dyodi ke dyodi, dyodi ke dyodi. I kutupu ukokeja kukutabwila matabula obe mu kashinda ka mutyima wa kusepelela beni. (Tanga Nkindi 3:27.) Muswelo umo wa kwikala na kizaji i wa kwita bantu palapala mu kipwilo ku bidibwa bipēla. Le ubulwe’po kwikala na kibidiji kya kusepelela banabetu ba mu kipwilo?

8 Muswelo mukwabo wa kukwata’po mulangwe wa kutana balunda i wa kutambila mu busapudi na bantu beshileshile. Poimene pa kibelo kya muntu ne kuteja mwanenu wisamba myanda itamba ku mutyima ya mwaswelele Yehova, bine kukabulwepo kusanswa uno mwanenu.

9, 10. Le Polo wāshile kimfwa’ka, ne tukamwiula namani?

9 Baijibwa mu byalusa. (Tanga 2 Kodinda 6:12, 13.) Le umwene amba mu kipwilo kyenu kemudipo muntu okokeja kusamba nandi bulunda? Shi i amo, lelo ke pa mwandapo udi na mumweno munyengakane wa muntu ukokeja kwikala mulunda? Mutumibwa Polo wāshile kimfwa kiyampe kya kubaijibwa mu byalusa byandi. Kyaba kimo, kādipo ulanga nansha patyetye kupwana na muntu ke Muyudapo. Inoko, wāikele ke “mutumibwa wa baJentaila.”—Loma 11:13.

10 Ne kadi, Polo kākadikijepo mumweno wandi wa balunda enka ku bantu ba myaka yandi. Kimfwa, aye ne Temote bāikele balunda ba pa mutyima nansha byobādi beshidile myaka ne bitamina. Dyalelo bankasampe bavule basangelanga bulunda bobapwene na batame mu kipwilo. Vanessa udi na myaka 20 ne musubu, unena’mba: “Nadi na mulunda nami muswedibwe wa myaka 50 ne musubu. Nadi mulombola twanda tonso tonadi nkokeja kulombola balunda nami ba kisense. Nandi wadi untele mutyima bininge.” Lelo buno bulunda bwashilwile namani? Vanessa amba: “Nadi nkimba bulunda bwa uno muswelo, nkyadipo’tu nshikete amba bwiye abo bwine.” Le nobe ukimbanga balunda mu bantu ba myaka mishile na yobe? Na bubine, Yehova ukakwesela mu bukomo bolonga.

11. Kimfwa kya ba Yonafane ne Davida kitufundija bika?

11 Ikala wa bine. Solomone wāandikile amba: “Mulunda usanswanga mafuku onso nyeke, mukimonya-malwa wilombola bu-mwanabo.” (Nk. 17:17) Solomone pa kwandika bino binenwa, wādi ulanga bulunda bwāsambile shandi Davida na Yonafane. (1 Sam. 18:1) Mulopwe Solo wādi usaka wandi mwana Yonafane apyane bulopwe bwa Isalela. Ino Yonafane wāitabije kutongwa kwa Davida na Yehova pa buno bulopwe. Yonafane kādipo bwa Solo wāivwanine Davida mukao. Kādipo na manimani pa mitendelo yātendelwe Davida, nansha kwitabija lunsamfwakanwa lwa Solo padi Davida. (1 Sam. 20:24-34) Lelo tudi bwa Yonafane? Shi balunda netu abapebwa madyese, le tusangalanga? Le shi abatanwa na makambakano, twi baseñanga ne kwibakankamika? Shi tubaimvwana bababa mulunda, le twitabijanga’byo bukidibukidi? Nansha tulwilanga mulunda netu na kikōkeji pamo bwa Yonafane?

Kitatyi Kyotusakilwa Kutyiba Bulunda

12-14. Le i makambakano’ka atananga befundi ba Bible, ne tukokeja kwibakwasha namani?

12 Kitatyi kishilula kushinta mwifundi wa Bible būmi bwandi, utananga makambakano a kwikala na balunda. Ukokeja kwikala na balunda basaka inoko abo kebalondapo misoñanya ya mu Bible. Mafuku a kunyuma, wadi winangilanga divule nabo. Ino pano wamone amba kipwano kyabo kikokeja kumōna, o mwanda wamone amba i biyampe aleke kwinangila na bano balunda. (1 Kod. 15:33) Koku kadi ubwanya kumona amba shi aleke kwenda nabo kisense nankyo waikala mulunda mutyani.

13 Shi abe ye mwifundi wa Bible ulwa na ano makambakano, vuluka amba mulunda wa bine ukasangela wikale na būmi bulumbuluke. Ukasangela kwifunda kuyuka Yehova na mowifundila abe. Pakwabo kadi, balunda babi ‘bakunena bibibibi’ mwanda ‘kukielangapo nabo mu dilobe dimo dyonka dya lupotopoto dya bubi.’ (1 Pet. 4:3, 4) Bine, bano balunda bo batyani, ke abepo mutyani.

14 Befundi ba Bible pobalamuka kudi balunda nabo ba kala bampikwa kusanswa Leza, i biyampe banabetu mu kipwilo bajike kino kipunzu. (Ngat. 6:10) Le nobe uyukile boba befundi ba Bible bayanga ku kupwila? Lelo wabulwa’po kwikala mulunda wabo muyampe?

15, 16. (a) Tukalonga namani shi mulunda waleka kwingidila Yehova? (b) Tukalombola namani amba tuswele Leza?

15 Bikekala namani shi mulunda udi mu kipwilo watyibe mbila ya kuvundamina Yehova, pakwabo kebilombe kumupanga? Bitatyi bya uno muswelo bisanshijanga mutyima bininge. Kaka umo ushintulula mwaaivwanine palekele mulunda nandi wa pa mutyima kwingidila Yehova, amba: “Naimvwene’tu na kipindi kimo kya ngitu kyafwa. Nadi mona amba mulunda nami i mwimanije nshinkidingi mu bubinebine, nanshi kwako i bubela. Nadi neipangula shi wadi wingidila Yehova mwanda’tu wa kusangaja kisaka kyandi. Ponka’po nashilula kwibandaula. Lelo ndi na bubinga boloke bwa kwingidila Yehova?” Le uno kaka wanekenye uno mwanda muswelo’ka? Aye amba: “Naelele kiselwa kyami padi Yehova. Nasumininwe kulombola Yehova amba muswele aye, ke pa mwandapo wa balunda baumpele mu bulongolodi bwandi.”

16 Ketukokejapo kushala balunda na Leza shi koku kadi tupwene na balunda na ino ntanda. Mwanā bwanga Yakoba wālembele amba: “Lelo kemuyūkilepo’mba, bulunda na bya panopantanda i kiji kikatampe kudi Leza’ni? Penepo nanshi uswile bulunda na bya panopantanda, nabya wepe aye mwine mushikwa kudi aye Leza.” (Yak. 4:4) Tukalombola amba tuswele Leza shi tumulamete ne kukulupila amba uketukwasha tunekenye bulanda bwa kujimija mulunda. (Tanga Mitōto 18:25.) Kaka otwatela’u uvuya amba: “Nayukile amba ketubwanyapo kutonona muntu aswe Yehova nansha kwituswa. Butongi bwa mfulo i bwa muntu mwine.” Penepo, i bika byotukalonga mwa kulamina bulunda na boba badi mu kipwilo?

Kulama Bulunda Buyampe

17. Lelo balunda bayampe besambanga muswelo’ka?

17 Mīsambo miyampe iningishanga bulunda. Potanga mu Bible nsekununi ya ba Luta ne Naomi, ba Davida ne Yonafane, ne ba Polo ne Temote, ukamona amba balunda bayampe besambanga pampikilwa kafinda ino na bulēme. Polo wālembele pa muswelo otufwaninwe kwisamba na bakwetu, amba: “Mīsambo yenu īkale nyeke ne buntu bwa mwepo wa kwelwamo.” Polo wādi unenena pa mīsambo ya na boba “badi panja,” ko kunena’mba boba ke banabetupo Bene Kidishitu. (Kol. 4:5, 6) Na bubine, shi tunenwe kwisamba na bampikwa kwitabija na bulēme, balunda netu ba mu kipwilo po pene!

18, 19. I muswelo’ka otufwaninwe kumona madingi etudingila mulunda Mwine Kidishitu, ne i kimfwa’ka kitushidile bakulumpe ba mu Efisesa?

18 Balunda bayampe balēmekanga milangwe ya bakwabo, o mwanda nanshi mīsambo yabo ifwaninwe kwikala ya buntu kadi milumbuluke. Solomone Mulopwe wa tunangu wāsonekele amba: “Māni ne mpepo bisangaja mutyima: Mo monka butobaji bwa mulunda na muntu bwiya pa kukala-ñeni kwa mutyima.” (Nk. 27:9) Le ye momwenanga madingi akudingila mulunda nobe? (Tanga Mitōto 141:5.) Shi mulunda wakunena mwanda kampanda mu mulongelo obe wa bintu, le uloñanga’po namani? Le umonanga byakunena bu kanye ka lusa podi, nansha bikusansanga?

19 Mutumibwa Polo wādi upwene bininge na bakulumpe ba mu kipwilo kya Efisesa. Padi wādi uyukile ne kitatyi kyaalamukile bamobamo ke betabije. Difuku dya mfulo dyobētene, wēbapele madingi ambulwa kafinda. Le bālongele’po namani? Balunda na Polo kebākalelepo. Ino bāsangele pa kumona amba wibatele mutyima, bāsumija’nka ne impolo pa kuyuka’mba kebakikemonepo nandi monka.—Bil. 20:17, 29, 30, 36-38.

20. Lelo mulunda wa buswe ukalonga bika?

20 Balunda bayampe kebetabijangapo enka madingi, ino kadi nabo badingilañananga. Inoko, tusakilwa kuyuka kitatyi kya “kulonga mīngilo ya [batwe bene].” (1 Tes. 4:11) Kadi tufwaninwe kuyuka amba batwe bonso “tukēshintulwila kudi Leza, muntu pandi, muntu pandi.” (Loma 14:12) Ino shi bibwanika, mulunda wa buswe ukavuluja mukwabo na kanye misoñanya ya Yehova. (1 Kod. 7:39) Kimfwa, ukalonga namani shi ubamone amba mulunda nobe i nkunga, ino wakena muntu wampikwa kwitabija? Lelo ukaleka kumunena mwanda wa kutyina bulunda bwenu bwa kapwa? Nansha shi mulunda nobe wapumpunya madingi obe, le ukalonga’po namani? Mulunda muyampe ukakimba bukwashi ku bakumbi ba buswe mwanda wa bakwashe mulunda nandi wenda ushetemuka. Kulonga kino kulomba bukankamane. Inoko kekudipo kibi kikona bulunda bwimanine pa kuswa Yehova.

21. Le i bika byotukalonga kitatyi kimo, ne mwanda waka i kipite buya kulama bulunda bukomo mu kipwilo?

21 Tanga Kolose 3:13, 14. Kitatyi kimo, ‘tukapya mambo’ ku balunda netu, nabo baketunena bisansa. Yakoba wāsonekele amba: “Mwanda bātwe bonso tukukalanga mu bintu bivule.” (Yak. 3:2) Inoko bulunda bwa bine kebulondangapo bungi bwa byotwilubila, ino bulondanga mungya muswelo otwilekela bilubo. Bine, i kipite buya kutamija kipwano kikomo na kwisamba pampikwa kafinda ne kwilekela bitupu! Ekale tudi na buno buswe, nabya buswe ‘buketulamankanya pamo senene.’

Ukalondolola Namani?

• I muswelo’ka otukatana balunda bayampe?

• I kitatyi’ka kikokeja kutyibika bulunda?

• I bika byotukalonga mwa kulamina bulunda bwetu bukomo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 25]

Lelo bulunda bwa nyeke bwa ba Luta ne Naomi bwādi bwimanine pa bika?

[Kifwatulo pa paje 26]

Le wikalanga na mutyima wa kusepelela beni?