Bonso Bamone Motamina

“Pyasakana kulonga bino’bi ne kwipana’mo abe yense’mba bonso bamone motamina.”—1 TEM. 4:15, MB.

1, 2. Le i bika byotuyukile pa būmi bwādi na Temote, ne bwāshintyile namani paādi na kintu kya myaka 20?

 NKASAMPE Temote wādi wikele mu Ngalatea, polovenshi ya Loma, itelwa dyalelo bu Tirki. Mwine’mwa mwāshimikilwe bipwilo bibala-binga bya Bwine Kidishitu kintu kya myaka dikumi kupwa kwa lufu lwa Yesu. Kyaba kimo, nsongwalume Temote, inandi, ne nkambo wandi bāitabije ne kubadilwa mu kipwilo kimo. (2 Tem. 1:5; 3:14, 15) Na bubine, Temote wādi nsongwalume Mwine Kidishitu wa būmi buyampe mu bukata mwa bantu baibidile. Inoko, bintu byādi bya kushinta na mu kukopa kwa diso.

² Byonso byāshilwile pāile mutumibwa Polo kupempula dya bubidi kino kifuko. Papo, Temote wādi kadi na myaka kubwipi kwa 20 nansha ne kupita’po. Mu buno bupempudi bwa Polo, mobimwekela mu Lesetala, wāivwene amba Temote “ye enka wadi utendelwako kudi bāna babo” mu bipwilo bya mwabo. (Bil. 16:2) Nsongwalume Temote wātamine ku mushipiditu mu bula bwa myaka. Penepa, na bukwashi bwa mushipiditu sandu, Polo ne kitango kya bakulumpe kya mwabo bātenteka Temote makasa, ne kumupandwila mwingilo wa pa bula mu kipwilo.—1 Tem. 4:14; 2 Tem. 1:6.

3. Le i madyese’ka a mwingilo wa pa bula ātambwile Temote?

³ Temote wātambwile lwito lwa pa bula—kwikala umpwani wa kwenda na mutumibwa Polo! (Bil. 16:3) Langa’po nsangaji ne kutulumuka kwāikele na Temote! Mu myaka yālondele’po, Temote wāendele na Polo, pakwabo benda ne na bakwabo, bavuija mingilo palapala ya batumibwa ne bakulumpe. Polo ne Temote bāingile mwingilo wa kwendakana wākweshe banabetu bavule bakankamane ku mushipiditu. (Tanga Bilongwa 16:4, 5.) Shi ke pano, Temote wāyukilwe na Bene Kidishitu bavule pa mwanda wa kutama kwandi kwa ku mushipiditu. Ino kintu kya myaka dikumi ya kwingila na Temote pa kupita’po, mutumibwa Polo wāsonekēle Bene Fidipai amba: “Ami nkidipo ne mukwabo wa mutyima pamo na [wa Temote] wakwimubanga binebine bilumbuluke pa myanda yenu, mhm. . . . Ino muyūkile ne mwikadilo wandi, byādi pamo bwa mwana ne shamuntu mu kwingila nami pa kwendeja myanda-miyampe.”—Fid. 2:20-22.

4. (a) Le i kiselwa’ka kikatampe kyātwikilwe Temote? (b) Lelo i bipangujo’ka byotwiipangula pangala pa binenwa bya Polo bitanwa mu 1 Temote 4:15?

⁴ Mu kine kitatyi kyāsonekele Polo ku Bene Fidipai, wātwikile Temote kiselwa kikatampe—kya kutonga bakulumpe ne bengidi ba mingilo. (1 Tem. 3:1; 5:22) Mobimwekela, Temote wādi ke mutadi Mwine Kidishitu ukulupilwa ne wisumbidilwa. Kadi mu mukanda umo onka, Polo wisāshila Temote amba “bonso bamone motamina.” (1 Tem. 4:15, MB) Mwene  kutama kwa Temote kwādi ke kumweke ku bonso mu ludingo lukatampe? Penepa, Polo wādi ukimba kunena bika, ne tukokeja kumwena namani mu ano madingi andi?

Kumwekeja Ngikadilo ya ku Mushipiditu

5, 6. Le butōki bwa ku mushipiditu bwa kipwilo kya Efisesa bwādi mu kyaka namani, ne Temote wādi wa kupwija kino kyaka muswelo’ka?

⁵ Tubandaulei pano myanda idi kūlu ne kunshi kwa 1 Temote 4:15. (Tanga 1 Temote 4:11-16.) Kumeso kwa kusoneka bino binenwa, Polo wāendele ku Masedonya ino wānena Temote ashale mu Efisesa. Mwanda waka? Bamobamo mu kino kibundi bādi babwanya kuketaketa kipwilo na kutweja’mo mfundijo ya bubela. Penepa Temote wādi wa kulama butōki bwa ku mushipiditu bwa kipwilo. Le wādi wa kulonga’byo namani? Mutamba umo, wādi wa kuleta kimfwa kilumbuluke kya kwiulwa na bakwabo.

⁶ Polo wālembēle Temote amba: “Ikala bu kyelekejo ku betabije mu muneneno obe, ne mu ngikadilo yobe, ne mu kisanso, ne mu lwitabijo, ne mu kwilama ku bibi.” Kupwa wābweja’ko amba: “Pyasakana kulonga bino’bi ne kwipana’mo abe yense’mba bonso bamone motamina.” (1 Tem. 4:12, 15) Kuno kutama kwādi kwimanine pa ngikadilo ya ku mushipiditu ya Temote pa kyaba kya kwimanina pa kyepelo kya lupusa lwandi. Kuno ko kutama kusakilwa Bene Kidishitu bonso.

7. Le bonso mu kipwilo banenwe kulonga bika?

⁷ Dyalelo, pamo’nka na mu myaka ya ba Temote, kudi biselwa bishileshile mu kipwilo. Bamo i bakulumpe nansha bengidi ba mingilo. Bakwabo bengilanga mwingilo wa bupania. Bangi nabo bengilanga bu batadi bendakana, ku Betele, nansha bu mishonele. Bakulumpe bafundijanga mu miswelo palapala, ku kubungakana ne ku bitango. Inoko, Bene Kidishitu bonso—bana-balume, bana-bakaji, ne bankasampe—badi na mukenga wa kumwekeja kutama kobatama ku mushipiditu. (Mat. 5:16) Bine, pamo bwa Temote, enka ne Bene Kidishitu badi na biselwa bya pa bula nabo bafwaninwe kumwekeja ngikadilo yabo ya ku mushipiditu ku bonso.

Ikala bu Kyelekejo mu Muneneno

8. Le muneneno wetu udi na lupusa’ka pa mutōtelo wetu?

⁸ Temote wādi ufwaninwe kwikala bu kyelekejo mu muneneno wandi. Lelo netu tukalombola namani kutama kwetu mu uno mwanda? Muneneno wetu ulombolanga byotudi. Yesu wānene bya bine amba: “Bintu byōtambija mu kanwa i byōyujije kala ku mutyima.” (Mat. 12:34) Yakoba, mwanabo na Yesu munda mwa inandi, nandi wāyukile amba muneneno wetu udi na lupusa pa mutōtelo wetu. Wāsonekele amba: “Shi kudi muntu umo wa mwenu ufwatakanya’mba: Ami ne mwine-Leza; ne kukōka ludimi mpika, nanshi ōngolanga mutyima wandi, nabya bwine-Leza bwandi, yao muntu, i bwa bitupubitupu.”—Yak. 1:26.

9. Lelo i mu mashinda’ka motukaleta kimfwa mu muneneno wetu?

⁹ Muneneno wetu ulombola bakwetu mu kipwilo ludingo lwetu lwa kutama ku mushipiditu. Bene Kidishitu batame, pa kyaba kya kwingidija muneneno wa bumvu, mubi, wa kutopeka, ne utapa, abo bekankilanga’ko kunena byūbaka, bisenga, bisangaja, ne bikankamika. (Nk. 12:18; Ef. 4:29; 1 Tem. 6:3-5, 20) Kwikala na kampeja-bukidi ka kulombola bakwetu mwikadilo wetu ne kubingija misoñanya ya peulu ya Leza bilombola amba twi bepāne kudi Leza. (Loma 1:15, 16) Na bubine, bantu ba mityima myoloke bakamona motwingidijija kyabuntu kyetu kya kwisamba ne bakalonda kimfwa kyetu.—Fid. 4:8, 9.

Bu Kyelekejo mu Ngikadilo ne mu Kwilama ku Bibi

10. Mwanda waka lwitabijo lwampikwa buzazangi i lwa mvubu mu kutama kwetu kwa ku mushipiditu?

¹⁰ Mwine Kidishitu pa kwikala kimfwa kiyampe, usakilwa bivule kutabuka’ko kwisamba enka byūbaka. Kwisamba bintu biyampe pampikwa kwibilonga i buzazangi. Polo kādipo widilwe buzazangi bwa Bafadiseo ne bibi bilupuka’ko. Divule dine, wādyumwine Temote ku  kubulwa bubine ne buzazangi. (1 Tem. 1:5; 4:1, 2) Ino Temote aye kādipo nzazangi. Polo wāsonekēle Temote mu mukanda wandi wa bubidi amba: ‘Navuluka lwitabijo lwampikwa buzazangi ludi mobe.’ (2 Tem. 1:5) Ino Temote wādi usakilwa kumwekeja bubinebine bwa Bwine Kidishitu bwandi ku bakwabo. Wādi unenwe kwikala bu kyelekejo mu ngikadilo.

11. Polo wālembēle Temote bika pa mwanda utala bupeta?

¹¹ Polo wēsambile pa ngikadilo palapala mu mikanda yandi ibidi yaātumine Temote. Kimfwa, Temote wādi ufwaninwe kwepuka kulondalonda bya bupeta. Polo wālembele amba: “Kusanswa kwa lupeto kyo kitako kya bubi bonso miswelo ne miswelo; mo mudi kongwelwa bamobamo ku lwitabijo pa kupyasakena monka, abapu kwitapatapa ku misongo ya ntanda ne ntanda.” (1 Tem. 6:10) Kusanswa kwa lupeto i kayukeno ka kuzoza ku mushipiditu. Ino Bene Kidishitu baloelelwanga būmi bupēla, “bidibwa, ne bivwalwa” kilomboji kya kutama ku mushipiditu.—1 Tem. 6:6-8; Fid. 4:11-13.

12. I muswelo’ka otukokeja kumwekeja kutama kwetu mu būmi bwetu?

¹² Polo wālombwele Temote amba i kiyampe Bene Kidishitu bana-bakaji “bēkale kuvwala pamvwadilo ne bumvubumvu, ne kusepakanasepakana mpika.” (1 Tem. 2:9) Bana-bakaji ba bumvubumvu ne kusepakanasepakana mpika batoñanga senene bivwalwa ne bya kwidyangula, enka ne bintu bikwabo bya umbūmi bwabo, mwa kuletela kimfwa kilumbuluke. (1 Tem. 3:11) Uno musoñanya utala ne Bene Kidishitu bana-balume. Polo wādingile mutadi ekale “wakwifula umbyonso, wakwilemeka, senene, wakwikala bilumbuluke byonka.” (1 Tem. 3:2) Shi twikale na ino ngikadilo mu byotulonga difuku ne difuku, kutama kwetu kukamweka ku bonso.

13. Pamo bwa Temote, i muswelo’ka otukekala bu kyelekejo mu kwilama ku bibi?

¹³ Temote wādi bu kyelekejo ne mu kwilama  ku bibi. Pa kwingidija bino bishima, Polo wādi ulangila ku mwikadilo umo, ke ku busekese kadi. Temote kādipo ufwaninwe kutopekwa mu muswelo waādi wikele na bana-bakaji. Bāmunenene amba “bāna-bakaji bakulumpe nabo [bekale] pamo bwa bainobe; bansongwakaji nabo bwa bāna benu, ne mutyima onso tō.” (1 Tem. 4:12; 5:2) Nansha bilongwa bya busekese byo bimweka bu bifyame, kwa Leza bidi padi tō kadi na bubine bikayukana ne ku bakwabo. Ino i kya bine amba mingilo milumbuluke ya Mwine Kidishitu keikokejapo kufyama. (1 Tem. 5:24, 25) Bonso mu kipwilo badi na mukenga wa kumwekeja kutama kwabo mu ngikadilo ne mu kwilama ku bibi.

Kisanso ne Lwitabijo I bya Kamweno

14. Lelo Bisonekwa binena bikoma namani buswe botunenwe kwiswa batwe bene na bene?

¹⁴ Kisanso i kintu kya mvubu mikatampe mu Bwine Kidishitu bwa bine. Yesu wāsapwidile bana bandi ba bwanga amba: “Po ponka po bakemuyūkila bu-bāna-bami-babwanga ponka pa kwisanswa mo mwikadile bānwe bene.” (Yoa. 13:35) Lelo tukalombola namani buno buswe? Kinenwa kya Leza kituzenza amba “mwikwashei banwe bene na bene mu kisanso. Ikalai biyampe banwe bene na bene, ikalai ne mutyima wa kanye. Mwilekelei myanda banwe bene na bene,” ne kwikala ne kizaji. (Ef. 4:2, 32; Bah. 13:1, 2) Mutumibwa Polo wāandikile amba: “Mu lusa lwa bubwana bwenu, mwikale kwifwila lusa lonka bānwe bene.”—Loma 12:10.

15. Mwanda waka buswe i bwa mvubu ku bonso, nakampata ku batadi Bene Kidishitu?

¹⁵ Shi Temote wādi na mutyima mūmu ne kubulwa kanye mu kwikala na banababo Bene Kidishitu, kino kyādi kya kōna biya byonso byaālongele mu bu mufundiji ne bu mutadi bwandi. (Tanga 1 Kodinda 13:1-3.) Ku mutamba mukwabo, binenwa bya kisanso bya Temote ku banababo, pamo ne kizaji ne mingilo miyampe yaādi wibalongela, byādi bya kumwekeja amba i mutame ku mushipiditu. Nanshi i kyendele’mo mu mukanda wandi kudi Temote, mutumibwa Polo atele buswe bu ngikadilo yādi’mo Temote bu kimfwa.

16. Mwanda waka Temote wādi usakilwa kwikala na lwitabijo lukomo?

¹⁶ Pādi Temote mu Efisesa, lwitabijo lwandi lwātūdilwe pa ditompo. Bamo bādi bafundija mfundijo keikwatañenepo na bubinebine bwa Bwine Kidishitu. Bakwabo bādi basambakanya “mfumo ya kifumikefumike” nansha kukimba milangwe keidipo ne kyoitamija kipwilo ku mushipiditu. (Tanga 1 Temote 1:3, 4.) Polo wēbatelele bu muntu “wētatula, kuyūka nansha kamo kēne mpika, nanshi waelelwamo mu lwipangulo, ne kupatanya myanda.” (1 Tem. 6:3, 4) Lelo Temote wādi wa kukaya na ino milangwe ya kyaka yādi itwela mu kipwilo? Mhm, mwanda Polo wāmusoñenye amba “lwa divita dilumbuluke dya mukwitabija” ne amba “vundamina byakubotakanya bijilula bijila, ne bya lupata bya’mba, i ñeni, nanshi keñenipo.” (1 Tem. 6:12, 20, 21) Ne kutatana kwine mpika, Temote wālondele madingi a tunangu a Polo.—1 Kod. 10:12.

17. Lelo lwitabijo lwetu lutompwanga namani dyalelo?

¹⁷ Kintu kisangaja i kino, Temote wāsapwidilwe amba mu “mafuku a kumfulo’a bamobamo bakabomboka mu kwitabija, ke bateje matwi kudi bibanda, bibasenga bubelabubela, ne ku mfundijo ya bademona.” (1 Tem. 4:1) Bonso mu kipwilo, kubadila’mo ne boba badi na biselwa, bafwaninwe kwikala pamo bwa Temote  na kwikala na lwitabijo lukomo, lwampikwa kutelententa. Shi tukomene bupondo na kininga ne na kusumininwa, nabya tukamwekeja ku bonso kutama kwetu ne tukekala bu byelekejo mu lwitabijo.

Wikankile’ko Bonso Bamone Motamina

18, 19. (a) Lelo bonso bakamona namani kutama kwetu? (b) I bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁸ Bine, kutama kwa Mwine Kidishitu wa bine ku mushipiditu ke kwimaninepo pa mumwekelo wandi, pa bwino bwandi bwa kipangila, nansha pa ntumbo yandi. Kadi kutama kekumwekelangapo mu kwija myaka mivule mu kipwilo. Inoko, kutama kwa bine kwa ku mushipiditu kumwekelanga mu kukōkela Yehova mu milangwe, mu muneneno, ne mu ngikadilo. (Loma 16:19) Tunenwe kuteja musoñanya wa kwisanswa batwe bene na bene ne wa kutamija lwitabijo lukomo. Eyo, tulangulukilei pa binenwa bya Polo kudi Temote ne kwielelela’mo pa kusaka amba bonso bamone motutamina.

¹⁹ Ngikadilo mikwabo ilombola kutama ne kwendelela kwetu kwa Bwine Kidishitu i nsangaji, ibadilwa mu kipa kya mushipiditu sandu wa Leza. (Ngat. 5:22, 23, MB) Kishinte kilonda’ko kikesambila pa muswelo wa kutamija ne kulama nsangaji mu bitatyi bya makambakano.

Le Usa Kulondolola Namani?

• Lelo bakwetu bakaboila ñeni’ka ku muneneno wetu?

• I muswelo otukamwekeja kutama kwetu mu ngikadilo ne mu kwilama ku bibi?

• Mwanda waka Bene Kidishitu banenwe kwikala bu byelekejo mu kisanso ne mu lwitabijo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 11]

Nsongwalume Temote wātamine kutabuka ne pa yandi myaka

[Kifwatulo pa paje 13]

Lelo bakwenu i bamone kutama kobe?