Bapebwe Bukomo Bwa Kunekenya Matompo O-onso

“Ne mukomo wa kulonga bintu byonso mudi aye wakunkomeja.”—FID. 4:13.

1. Mwanda waka bantu ba Yehova batanwanga na bikoleja bivule?

 BIKOLEJA bya miswelo yonso ke byenipo ku bantu ba Yehova. Matompo amo etufikilanga mwanda wa kubulwa kubwaninina kwetu nansha mwanda wa ngikadilo ya bintu yotushikete’mo. Makwabo nao i pa mwanda wa nshikani idi pa bukata bwa boba bengidila Leza ne boba kebamwingidilangapo. (Ngal. 3:15) Tamba ku ngalwilo ya mānga ya muntu, Leza ukwashanga bengidi bandi ba kikōkeji banekenye kupangwapangwa kutamba ku bipwilo, bakomene kuningilwa kubikubi, ne kūminina bikoleja bikwabo bya miswelo yonso. Mushipiditu sandu wandi ukokeja kwitupa netu bukomo bwa kwibinekenya.

 Bakwashibwe Mwa Kunekenenya Kupangwapangwa Kutamba ku Bipwilo

2. Kupangwapangwa kutamba ku bipwilo kudi na kitungo’ka, ne kubwanya kwikala mu miswelo’ka?

² Kupangwapangwa kutamba ku bipwilo i kususulwa nansha kusanshijibwa kusanshijibwa bantu ba Leza ku kusaka mwanda wa lwitabijo nansha nkulupilo yabo. Bebapangapañanga mwanda wa kutyimpila panshi ino nkulupilo, kukalakanya kutyina yakasambakana, nansha kutyumuna bululame bwa betabije. Kupangwapangwa kubwanya kwikala mu miswelo mivule, kwa patōkelela ne kwa munshimunshi. Bible udingakanya muswelo utambanga Satana na bwa ntambo ne bwa nyoka.—Tanga Mitōto 91:13.

3. Lelo Dyabola utambañananga pamo bwa ntambo ne bwa nyoka namani mu kupangwapangwa?

³ Divule Satana utambanga pamo bwa ntambo, patōkelela, mu muswelo mumwekelele kupityila ku kusanshijibwa, kukutwa, nansha kukankajibwa. (Mit. 94:20) Lapolo ya Annuaire ya mingilo ya Batumoni ba Yehova ba ino myaka ilombola nsekununi mivule ya manwa a Satana. Bibumbo bya bantu bampikwa kuyuka bijila, bamo basoñanibwa na bakulu ba bipwilo nansha bantu ba politike, basusulanga bantu ba Leza mu bifuko bivule. Kuno kutambwa kudi pamo bwa kwa ntambo i kuponeje bamo. Kadi Dyabola utambanga bantu na bunwanwa pamo bwa nyoka ufyeme mwanda wa kutweja bulembe mu ñeni ya bantu ne kwibongola balonge kiswa-mutyima kyandi. Utambañananga uno muswelo mwanda wa kwituzozeja nansha kwitona ku mushipiditu. Inoko, tukokeja kunekenya kupangwapangwa kwa miswelo yonso ibidi kupityila ku mushipiditu sandu wa Leza.

4, 5. I muswelo’ka muyampe wa kwiteakanya ku kupangwapangwa, ne mwanda waka? Leta kimfwa.

⁴ Kulanga miswelo mivule ya kupangwapangwa kukokeja kwiya kumeso ke muswelopo muyampe wa kwiteakanya. Bubine i buno amba ketuyukilepo bikokeja kwitufikila kumeso, o mwanda ketudipo kyotukamwena mu kuzumbijazumbija mutyima pa bintu kebikokejapo padi ne kufika kwine. Inoko, kudi kintu kyotukokeja kulonga. Bantu bavule babwenye kūminina kupangwapangwa na kulangulukila pa būmi bwa boba bālamine bululame bwabo batelelwe mu Bisonekwa, kubadila’mo ne bufundiji ne kimfwa kya Yesu. Kino kyebākweshe basanswe Yehova bininge. Ebiya buno buswe bwebākweshe bakomene matompo o-onso adi ebatana.

⁵ Tala kimfwa kya bakaka babidi ba mu Malawi. Kibumbo kya bantu bakalabale pa kwibaningila bapote kalata ka kitango kya politike, bebakupile, bebavula bivwalwa, ne kukimba kulāla nabo ku bukomo. Kibumbo kyebabepele bya bubela amba enka ne boba bengilanga ku Betele nabo i bapote tuno tulata. Le bakaka balongele’po namani? Abo amba: “Batwe twingidila enka Yehova Leza kete. Shi banabetu ba ku musambo i bapote tulata, byabyo ke bitutalepo batwe. Ketukajilulapo, nansha shi mwitwipaye!” Bakaka pa kupwa kwimanija kwampikwa moyo, balekelelwa.

6, 7. Lelo Yehova upanga bengidi bandi bukomo bwa kulwa na kupangwapangwa namani?

⁶ Mutumibwa Polo wālembele amba Bene Kidishitu ba mu Tesalonika bāitabije musapu wa bubinebine “mu byamalwa bya ntanda ne miseke,” ino “ne tusepo twa Mushipiditu Sandu ponka.” (1 Tes. 1:6) Na bubine, Bene Kidishitu bavule, ba pa kala ne ba dyalelo, batenwe na kupangwapangwa ne kwikunekenya banene amba mu kitatyi kyadi kinana matompo, badi bevwana ndoe ya mutyima, ibadilwa mu kipa kya mushipiditu sandu wa Leza. (Ngat. 5:22) Ino ndoe nayo, yadi ibakwasha balame mityima ne bukomo bwabo bwa mu ñeni. Bine, Yehova wingidijanga bukomo bwandi bwingila mwanda wa kupa bengidi bandi bukomo bwa kulwa na matompo ne kulonga bintu na tunangu kitatyi kyobalwibwa. *

⁷ Bantu betutala batulumukanga kusumininwa kusumininwe bantu ba Leza kulama bululame bwabo nansha shi badi mu kupangwapangwa kwa malwa. Batumoni bamwekanga bu badi na bukomo butabuke bwa bantu, ne bine badi nabo. Mutumibwa Petelo witukulupija amba: “Wivwane munenenwe bibi pa mwanda wa dijina dya Kidishitu, nankyo mwi  bakatōkwe; ke-muntu Mushipiditu wa ntumbo ne wa Leza ushikete padi bānwe.” (1 Pet. 4:14) Kupangwapangwa pa mwanda wa kulonda kotulonda misoñanya myoloke kulombola amba twi betabijibwe na Leza. (Mat. 5:10-12; Yoa. 15:20) Bine, kino kilombola amba madyese a Yehova aletanga nsangaji!

Bakwashibwe Mwa Kukomenena Kuningilwa

8. (a) Lelo i kika kyākweshe ba Yoshua ne Kalebu bakomene kuningilwa? (b) I ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kya ba Yoshua ne Kalebu?

⁸ Kupangwapangwa kwa munshimunshi kufwaninwe kukomena Bene Kidishitu i kwa kuningilwa bibibibi. Inoko, mushipiditu wa Yehova byoudi na bukomo kutabuka mushipiditu wa ino ntanda, tukokeja kukomena bantu betufutulula, betuzambaleja myanda ya bubela, nansha boba betuningila kulonda misoñanya yabo. Kimfwa, i kika kyākweshe ba Yoshua ne Kalebu baleke kulonda milangwe ya tubedibedi tukwabo dikumi mobātuminwe mu ntanda ya Kenani? Mushipiditu sandu wēbapele “mushipiditu” ungi, nansha mifwatakanyo mishile na ya bakwabo.—Tanga Umbadilo 13:30; 14:6-10, 24.

9. Mwanda waka Bene Kidishitu bafwaninwe kwitabija kwishila na bavule?

⁹ Mo monka kadi mushipiditu sandu wāpele batumibwa ba Yesu bukomo bwa kukōkela Leza kupita’ko bantu bobādi balēmeka bu bafundiji ba mutōtelo wa bine. (Bil. 4:21, 31; 5:29, 32) Bantu bavule basakanga kulonda kibumbo, mwanda wa kutyina myanda ne kwikokanya. Divule dine Bene Kidishitu ba bine abo, bekupanga ku mutamba obayukile amba o moloke. Ino bya dyese, pa mwanda wa bukomo bwingila bwibapa Leza, kebakityinangapo kulonga bishile na bya bakwabo. (2 Tem. 1:7) Tala ngikadilo imo yotukokeja kukomena’mo kuningilwa.

10. Lelo Bene Kidishitu bamo bakokeja kukolelwa kulonga bika?

¹⁰ Bankasampe bamo bakolelwanga shi abayuka amba mulunda nabo kampanda kadi na mwiendelejo wampikwa kukwatañana na Bisonekwa. Bakokeja kumona amba kulombola bantu ba kumukwasha ku mushipiditu i kilubo kya kusokola myanda ya bene; o mwanda, bapelanga kwisambila pa myanda’ya, mwanda wa milangwe mifwe yobadi nayo pa mwanda utala bulunda. Nonga-bibi ukokeja enka ne kuningila balunda nandi bafye bubi bwandi. Shako, myanda ya uno muswelo keifikilangapo enka bankasampe. Batame bamo nabo bakokeja kukomenwa kuyukija bakulumpe pa kipwilo bubi bwa mulunda nabo nansha bwa muntu wa mu kisaka kyabo. Ino le Bene Kidishitu ba bine bafwaninwe kulonga namani pa kunekenya kuningilwa kwa uno muswelo?

11, 12. I biyampe kulonga namani shi muntu wa mu kipwilo ulongele bubi witupeleja kusokola bubi bwandi? Ne mwanda waka?

¹¹ Tala uno mwanda nao. Langa kimfwa amba, Alex, tutu nkasampe, wayuka amba Steve, mulunda nandi wa pa kipwilo, udi na kibidiji kya kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka. Alex wasapwila Steve mulunda nandi amba byalonga bimutenekanga pa mutyima mpata. Inoko, Steve wapumpunya binenwa byandi. Alex pa kumuzenza akalombole bakulumpe ino myanda, Steve wamulondolola amba, shi wi  mulunda nami wa binebine, nabya kukansapulapo. Lelo Alex ukatyina kujimija bulunda na mukwabo? Ubwanya kwiipangula i ani uketabijibwa na bakulumpe shi Steve akatune byonso. Napo kadi, shi Alex obe’po talala, i kutupu kisa kulumbuluka. Mwanda, kino kisa kujimijija Steve kipwano kyandi na Yehova. I biyampe Alex avuluke amba “kityino kya bantu kileta dikinga: Ino yewa ukulupila mudi Yehova ukapanda.” (Nk. 29:25) Lelo i bika bikwabo bifwaninwe kulonga Alex? I kufwena monka Steve na buswe ne kumulombola patōkelela kilubo kyandi. Kino kilomba bukankamane. Inoko bikekala biyampe shi Steve etabije kwisambila pa uno mwanda wandi. Alex ufwaninwe kukankamika monka Steve akalombole bakulumpe ne kumunena amba shi kakebalombwelepo mu kitatyi kampanda, nabya usa kukebalombola aye mwine.—Levi 5:1.

¹² Shi abe ye wa kupwija uno mwanda, yuka’mba mulunda nobe kakasangelapo kala bukomo bolonga bwa kumukwasha. Inoko ukokeja kyaba kimo kuyuka amba byonso byolonga i pa mwanda wa kamweno kandi. Shi muntu uluwakana’wa watambula bukwashi ne kwitabija’bo, ubwanya kwikala nyeke na mutyima wa kufwija’ko pa bukankamane ne bulunda bwenu. Pakwabo kadi shi wakufityilwa mutyima, le ulanga yao i mulunda muyampe ofwaninwe kwikala nandi? Kusangaja mutyima wa Yehova Mulunda netu mukatakata, kyo kintu kilumbuluke kutabuka. Shi tumutangidije kumeso, boba bamusenswe baketulēmeka mwanda wa kikōkeji kyetu ne kwikala balunda netu ba binebine. Ketukishitwilai Dyabola kibelo nansha dimo mu kipwilo kya Bwine Kidishitu. Shi bitupu, tukafityija mushipiditu sandu wa Yehova mutyima. Inoko, tukengidila nao pamo na kulonga bukomo bwa kulama butōki bwa kipwilo kya Bwine Kidishitu.—Ef. 4:27, 30.

Bapebwe Bukomo bwa Kūminina Bikoleja bya Miswelo Yonso

13. Lelo bantu ba Yehova batanwanga na bikoleja bya muswelo’ka, ne mwanda waka bino bintu bibavula?

¹³ Bikoleja bikalanga mu miswelo mivule—kubulwa misokwe, kujimija kaji, kimpengele kya kipangila, kufwilwa muntu osenswe, kubelabela, ne bikwabokwabo. Byotudi mu “myaka ya malwa,” i biyampe kuyuka amba dyalelo nansha kesha, batwe bonso tubwanya kutanwa na matompo a muswelo kampanda. (2 Tem. 3:1) Shi abetufikila, ketwakazakalai. Mushipiditu sandu ubwanya kwitukwasha tūminine bikoleja bya miswelo yo-yonso.

14. Lelo i bika byāpele Yoba bukomo bwa kūminina bikoleja byāmutene?

¹⁴ Yoba wātenwe na bikoleja, kyoki ke kyoki. Wājimije bimunanwa, bana, balunda, wābela ne kubela, kadi wandi mukaji wajimija kikulupiji mudi Yehova. (Yoba 1:13-19; 2:7-9) Ino Yoba wāsengelwe bya binebine na Edihu. Musapu wa Edihu, ne myanda mikatampe ya mu binenwa bya Yehova kudi Yoba, yādi imanine pa kumusapwila amba: “A Yoba, teja bidi kine kino’ki; imana talala, ulange mingilo ya kwana ya Leza.” (Yoba 37:14) Lelo i bika byākweshe Yoba ominine matompo āmutene? Ne i bika bikokeja kwitukwasha netu tūminine matompo etutana? I kuvuluka ne kulangulukila pa bintu bilonga mushipiditu sandu wa Yehova ne pa bukomo bwandi. (Yoba 38:1-41; 42:1, 2) Padi tubavuluka kitatyi kimo mu bwetu būmi potwamwene bintu bilombola amba Leza utele muntu ne muntu mutyima. Ukitutele’o ne pano pene.

15. I bika byākomeje Polo ominine matompo?

¹⁵ Mutumibwa Polo wāuminine byamalwa  bivule mu būmi pa mwanda wa lwitabijo lwandi. (2 Kod. 11:23-28) Lelo wālamine namani ndiñamano ne bujalale mu bino bitatyi byonso bya matompo? Wākulupile Yehova na kusumininwa. Matompo poānanine mu kitatyi kya kwipaibwa, Polo wāsonekele amba: “Mfumwetu wadi wimene nami monka kunkomeja pō, amba lubila lwelwe lwa kusambakanya konsokonso, ne baJentaila bonsololo bēvwane konka kudi amiwa uno’u; kadi nanyongolwelwe mu kyakanwa kya ntambo.” (2 Tem. 4:17) O mwanda, kupityila ku byāmutene, Polo wādi na bubinga bwa kukulupijija banababo mu lwitabijo amba, “kemukizumbazumba, nansha pamo pene.”—Tanga Fidipai 4:6, 7, 13.

16, 17. Leta kimfwa kilombola muswelo upanga Yehova bantu bandi bukomo bwa kunekenya bikoleja dyalelo.

¹⁶ Kaka umo pania witwa bu Roxana nandi wamwene muswelo ukwasha Yehova bantu bandi. Paalombele mukulumpe wandi wa kaji amupe’ko mafuku a kwenda ku kitango, wamulondolola na bukalabale amba shi wende, nankyo kaji kapwa. Roxana aye waenda’nka kwenda, koku ulomba na kininga amba alame kaji kandi. Kupwa wetūkija. Ino bya bulanda, aye pa kujoka ku kitango ke Dya Mwanzo, mukulumpe wandi wa kaji wamupanga. Roxana wakambakana mu ñeni. Wadi usenswe kano kaji, nansha byokadi ka mfutwa mityetye, mwanda wa kukwatakanya kisaka kyandi. Kupwa kadi walombela monka, ne kulanguluka amba Leza wamukweshe ku mushipiditu pa waendele ku kitango, nanshi ubwanya ne kumukwasha monka ku ngitu. Paadi unanga kwinjibo, Roxana wamona “Kipapo kya Musapu” wa bantu bakimba bengidi badi na bwino bwa kwingila mu kompani ya bya kusona, nandi walomba kaji. Kepejije kapita wa kaji wamona amba Roxana bine kadipo na bwino, inoko aye wamupa kaji enka nabya, ka mfutwa mipite misunsa ibidi yoya ya ku kaji kabajinji. Roxana wamwene amba milombelo yandi ibalondololwa. Inoko dyese dikatampe kutabuka i dya kusapula kwaasapwidile bengidi nandi bavule ba ku kaji myanda miyampe. Batano umbukata mwabo, kubadila’mo ne kapita, baitabije bubinebine ne kubatyijibwa.

¹⁷ Kyaba kimo bikokeja kumweka amba milombelo yetu keilondolwelwepo—kiponka na ponka nansha mu muswelo otwadi tutengele. Shi bidi uno muswelo, kufwaninwe kwikala bubinga bwine bwalengeja bikale nabya. Yehova wibuyukile, ino tukebuyuka padi enka mu mafuku a kumeso. Kyotuyukile i kino amba—Leza kelangapo bantu bandi ba kikōkeji.—Bah. 6:10.

Bakwashibwe Mwa Kunekenenya Matompo ne Byongo

18, 19. (a) Mwanda waka tukokeja kutengela kutanwa na matompo ne byongo? (b) I muswelo’ka okokeja kunekenya matompo?

¹⁸ Bantu ba Yehova kebatulumukangapo kitatyi kyobatanwa na matompo, kutyumukwa mutyima, kupangwapangwa, ne kuningilwa. Ntanda yo mine itulwa. (Yoa. 15:17-19) Inoko mushipiditu sandu ubwanya kwitukwasha tunekenye bikoleja byonso byotubwanya kutana mu mwingilo otwingidila Leza. Yehova kaketulekapo tutompibwe bitabukile bukomo bwetu. (1 Kod. 10:13) Kaketulekapo nansha kwitwela kwine mpika. (Bah. 13:5) Kukōkela Kinenwa kyandi kya ku bukomo bwa mushipiditu kwitukiñanga ne kwitupa bukomo. Kadi, mushipiditu wa Leza ukokeja kutununa banabetu mu lwitabijo betukwashe potusakilwa bukwashi.

¹⁹ Nanshi, batwe bonso, twendelelei kusakidila mushipiditu sandu mu milombelo ne kwifunda Bisonekwa. Twendelelei “kukomejibwa ne bukomo bonso, monka mwikadile bukomo bwa ntumbo yandi, ku kutūkija mutyima konso ne ku kwifula ko twifula, ne tusepo ponka.”—Kol. 1:11.

[Kunshi kwa dyani]

Usa Kulondolola Namani?

• I muswelo’ka obwanya kwiteakanya mwa kukomenena kupangwapangwa?

• Ukalonga namani shi muntu wakupeleja kusokola bubi bwalongele?

• Lelo i kikulupiji’ka kyobwanya kwikala nakyo shi ubatanwa na bikoleja bya miswelo ne miswelo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 30]

I ñeni’ka yokokeja kuboila kudi ba Yoshua ne Kalebu?

[Kifwatulo pa paje 31]

I muswelo’ka okokeja kukwasha mulunda nobe ulongele bubi?