Twingidilei Yehova Ne Bulēme Ponka

“Byonso bilemekwa buleme, . . . mufwatakanyei bino bintu bino’bi.”—FID. 4:8.

1, 2. Lelo i kika kilengeja bavule mu ino ntanda bakomenwe kukwata būmi na bulēme, ne kino kilupula bipangujo’ka?

 TUDI mu ntanda idi’mo bikoleja bivule ne bitatyi bibi kutabuka mu mānga ya bantu. Ku bantu kebapwenepo bininge na Yehova, kulwa na “myaka ya malwa” kukokeja kwikala kukomo. (2 Tem. 3:1-5) Difuku ne difuku bekondanga nabyo abo bene—ino bweleyombo bitupu. Pa kutyina kukwata būmi na bulēme, bavule beelanga kyaba kyonso mu kukimba bya mazua ne kwipwija mukose kwa ino ntanda.

² Pa kulwa na makambakano a mu būmi, bantu batūlanga divule kwisangaja pa kifuko kibajinji. Bene Kidishitu nabo shi kebatadijepo, bakokeja kuponena mu uno mwikadilo wa umbūmi. Le i muswelo’ka otukepuka kino? Le bitulomba kwikala belēmeke kitatyi kyonso? Le tukekala na bujalale namani pa mwanda utala kwisangaja ne biselwa? Lelo i misoñanya’ka ya mu Bible ifwaninwe kwituludika nansha byotukwete būmi na bulēme, ino tuleke kwilēmeka bipitepite?

Kwikala Belēmeke mu Ntanda Isenswe Byamazua

3, 4. Lelo Bisonekwa bitulombola namani mvubu ya kwikala belēmeke?

³ Bidi’tu ne bumvu pa kunena, ino ntanda ‘isenswe byamazua’ ne kwibilēmeka nakampata. (2 Tem. 3:4) Muswelo utyityija ino ntanda byamazua i kyaka ku būmi bwetu bwa ku mushipiditu. (Nk. 21:17) O mwanda mutumibwa Polo wādi na bubinga bwa kulembela Temote ne Tetusa mikanda idi’mo ne madingi atala kwilēmeka. Kulonda ano madingi kuketukwasha tukalakanye uno mumweno mubi wa būmi.—Tanga 1 Temote 2:1, 2; Tetusa 2:2-8.

⁴ Myaka tutwa kunyuma, Solomone wālembele pa mwanda utala bitatyi bya mazua mwa kukwatyila būmi na bulēme. (Mus. 3:4; 7:2-4) Na bubine, būmi byobudi bwīpi, tusakilwa “kwikankamika” pa kumona lupandilo. (Luka 13:24) O mwanda, tusakilwa kwendelela kuta mutyima ku bintu byonso “bilemekwa bulēme.” (Fid. 4:8, 9) Kino kilomba kuta mutyima ku mingilo yonso ya mu būmi bwa Bwine Kidishitu.

5. I kintu’ka kimo kyotufwaninwe kukwata na bulēme mu būmi?

⁵ Kimfwa pa kwiula Yehova ne Yesu, Bene Kidishitu bakwete na bulēme kiselwa kya kuputumina mu mingilo. (Yoa. 5:17) Po pa mwanda, batendelwanga divule amba i bengidi bayampe ne bakulupilwa. Nakampata mitwe ya bisaka itele mutyima ku kwingila bininge mwanda wa kukwatakanya bisaka byabo. Ke-pantu, shi muntu aleke kupa ba mu kipango bintu bibasakilwa ku ngitu udi pamo bwa “wavutakanya” kipwano kyandi na Yehova!—1 Tem. 5:8.

Kumona Butōtyi Bwetu na Bulēme ne Nsangaji Ponka

6. Le tubayuka namani amba tufwaninwe kukwata na bulēme butōtyi bwetu botutōta Yehova?

⁶ Yehova kapēlulangapo butōtyi bwa bine. Kimfwa, mu Bijila bya Mosesa, Bene Isalela bātenwe na makambakano makatampe kitatyi kyobādi basāsuka ku butōtyi bwa Yehova. (Yos. 23:12 13) Mu myaka katwa kabajinji K.K., balondi ba Kidishitu bādi basakilwa  kulonga bukomo kutyina’mba mutōtelo wa bine wakasubijibwa na mfundijo ne ngikadila mibi. (2 Yoa. 7-11; Kus. 2:14-16) Ne dyalelo dine, Bene Kidishitu ba bine bakwatanga butōtyi bwabo na bulēme.—1 Tem. 6:20.

7. I muswelo’ka wāteakenye Polo mwingilo wandi?

⁷ Mwingilo wetu wa budimi i nsulo ya nsangaji. Inoko, pa kulama nsangaji mu mwingilo, i biyampe twiukwate na bulēme ne kwiteakanya. Polo ushintulula muswelo waādi umwene bantu baādi ufundija. Wāsonekele amba: “Nebālamukila bu-bintu byonso na’mba, kepabulwe, konsokonso mpandijeko bamo. Ino nongela bintu byonso pa mwanda wa myanda-miyampe, na’mba ngikale kumwena monka pamo na bānwe.” (1 Kod. 9:22, 23) Polo wādi uloelelwa kukwasha bakwabo ku mushipiditu, ne kadi wādi utele mutyima ku muswelo wa kupa bemvwaniki bandi bintu bibasakilwa. O mwanda, wābwenye kwibakankamika ne kwibakunka mutyima batōte Yehova.

8. (a) Le tufwaninwe kumona namani bantu botufundija mu busapudi? (b) Le kwendeja kifundwa kya Bible kwituletelanga nsangaji mu mwingilo muswelo’ka?

⁸ Lelo Polo wādi ulēmekele mwingilo wandi namani? Wādi witabija kwimuna “bupika” kudi Yehova ne kudi boba bādi ba kuteja musapu wa bubinebine. (Loma 12:11; 1 Kod. 9:19) Kitatyi kyotuvuija mwingilo wa kufundija bantu Kinenwa kya Leza—shi potwendeja kifundwa kya Bible, shi ku kupwila, nansha mu Butōtyi bwa Kisaka—le tujingululanga kiselwa kyetu ku boba botufundija? Padi tumonanga amba kwendeja kifundwa kya Bible kitatyi ne kitatyi i dibwe dilēma kusela. Shako, divule kwitulombanga kuyata kitatyi kya ku mingilo yetu ne kwikipityija mu kukwasha bakwabo. Ino mwene kino kikwatañene na binenwa bya Yesu bya amba, “Dyese dya kupana ditabukile dya kupebwa,” a? (Bil. 20:35) Kufundija bakwabo dishinda dya lupandilo ko kuketuletela nsangaji keidingakanibwapo na mwingilo mukwabo o-onso.

9, 10. (a) Lelo kwikala belēmeke kushintulula amba ketukikayepo nansha kwisangaja na bantu? Shintulula. (b) I bika bikakwasha mukulumpe ekale muntu ukankamika ne ufwenwa?

⁹ Kwikala belēmeke kekushintululapo amba ketukikayepo nansha kwisangaja na bantu. Yesu wāshile kimfwa kibwaninine kya kutūla’ko kitatyi kya kufundija ne kya kwisangaja pamo na bakwabo ne kupwana nabo. (Luka 5:27-29; Yoa. 12:1, 2) Kadi kwikala belēmeke kekushintululapo kwikala nyeke na mumwekelo wa kusumininwa. Shi Yesu wādi musumanane, mwilēmeke kupita kipimo, longa bantu kebādipo bamufwena. Nansha ke bana bene bādi bamusangela. (Mako 10:13-16) I muswelo’ka otukokeja kwiula bujalale bwa Yesu?

¹⁰ Tutu umo pa kwisambila pa mukulumpe umo, wanene amba, “Witūdilanga bijila bivule, ino aye kwampikwa kuningila bakwabo bekale babwaninine.” Lelo nobe ye mobakunenenanga? Kukimba na bujalale bantu betulongele bintu kampanda i kwendele’mo. Kimfwa, bana babwanya kwendelela shi bambutwile bebatūdila bitungo na bujalale ne kwibakwasha bafikile’po. Mo monka ne bakulumpe nabo babwanya kukankamika bantu mu kipwilo batame ku mushipiditu na kwibapa madingi mapotoloke a mwa kulongela bintu. Ne kadi, shi mukulumpe udi na bujalale mu muswelo waemona aye mwine, ukasangaja ne kukankamika bakwabo. (Loma 12:3) Kaka umo wanene amba: “Nkisakengapo mukulumpe umona kintu kyonso bu mizaulo. Ino kadi shi ekale musumininwe kitatyi kyonso, i bikomo kumufwena.” Kaka mukwabo nandi umona amba bakulumpe bamo “bakokeja kukutuyula mwanda i belēmeke kupita kipimo.” Bakulumpe kebakasakepo nansha dimo kutyepeja nsangaji ya banabetu yobasangela butōtyi bwa Yehova, “Leza wa dyese ne dyesepo.”—1 Tem. 1:11.

 Kusela Biselwa mu Kipwilo

11. Lelo ‘kusaka’ mingilo mu kipwilo kushintulula bika?

¹¹ Polo paādi ukankamika bana-balume mu kipwilo balonge bukomo bwa kubwanya bisakibwa bya mingilo, kādipo wibakankamika bekale kukimba tumweno twa abo bene. Ino, wāsonekele amba: “Wivwane muntu usaka bukulumpe bwa kilelo, nankyo nabya i mwingilo muyampe wāsaka.” (1 Tem. 3:1, 4) Kuno ‘kusaka’ kulomba Bene Kidishitu bana-balume batamije mpata mutyima wa kwikala na ngikadila ya ku mushipiditu isakibwa mwanda wa kwingidila banababo. Shi tutu i mubatyijibwe nansha’tu mwaka umo ne i mubwanye bisakibwa mu ludingo lufwaninwe bya kwikala mwingidi wa mingilo bitelelwe mu 1 Temote 3:8-13, nabya ubwanya kuyukanibwa mwanda wa kutongwa. Yukai amba vese 8 unena pampikwa kafinda amba: “Bengidi nabo mo monka, bēkale bēlemeke.”

12, 13. Shintulula miswelo ikokeja batutu bankasampe kubwanya bisakibwa bya mingilo.

¹² Lelo wi tutu mubatyijibwe kadi mwilēmeke wa myaka isenselela ku 20? Kudi miswelo palapala yokokeja kufikila pa bisakibwa. Umo bidi i na kutambila kyaba ne kyaba mu mwingilo wa budimi. Lelo nobe ubadilwanga mu boba basangelanga kusapula pamo na banabetu ba myaka mishileshile? Lelo utompanga kutana muntu okokeja kwifunda nandi Bible? Kitatyi kyoendeja kifundwa kya Bible kukwatañana na madingi apānwa ku kupwila kwa Bwine Kidishitu, ukalumbulula bwino bobe bwa kufundija. Kadi, ukayuka kwitūla pa kyaba kya mwine ofundija mashinda a Yehova. Kitatyi kishilula mwifundi kumona mvubu ya kushinta būmi, ukayuka—na kitūkijetyima ne manwa—kumukwasha engidije misoñanya ya mu Bible.

¹³ Banabetu bankasampe, mukokeja kukwasha na mutyima tō banunu badi mu kipwilo, kwibakwatakanya mu miswelo palapala. Mubwanya kadi kuta mutyima ku mumwekelo wa Njibo ya Bulopwe, ne kukwasha ku kwiikundula ne kwiilongolola. Shi witabija kukwasha mu uno muswelo mungya bukomo bobe, nabya mutyima obe wa kwipāna ulombola’mba ulēmekele mingilo. Nankyo, pamo bwa Temote, ukayuka mwa kutela mutyima ku bisakibwa bya kipwilo.—Tanga Fidipai 2:19-22.

14. Lelo batutu bankasampe bakokeja “kutompibwa” namani mwa kwingidila mu kipwilo?

¹⁴ Banwe bakulumpe, kemwakilwai kupa mingilo ku banabetu bankasampe balonga bukomo bwa kutyina “bya kilokoloko kya bunkasampe” ne balondalonda “umboloke, ne kwitabija, ne lusa, ne ndoe,” ne ngikadilo mikwabo ya bulēme. (2 Tem. 2:22) Shi mwibapa bya kulonga mu kipwilo, nabya ye ko “kutompibwa” kwabo mwa kuselela biselwa, amba ‘bantu bonso bamone mobendela batamina.’—1 Tem. 3:10; 4:15.

Kumwekeja Bulēme mu Kipwilo ne mu Kisaka

15. Kukwatañana na 1 Temote 5:1, 2, i muswelo’ka otukalombola amba tumwene bakwabo na bulēme?

¹⁵ Kwikala mwilēmeke kulomba ne kulēmeka batutu ne bakaka. Polo mu madingi aāpele Temote, wālombwele’mo mvubu ya kulēmeka bakwabo. (Tanga 1 Temote 5:1, 2.) Kino kidi na mvubu nakampata potudi na  bantu ba ngitu ingi. Kimfwa kya Yoba kya kulēmeka bana-bakaji, nakampata mwinē pandi i kifwaninwe kwiulwa. Wādi ulonga bukomo bwa kuleka kubandila na meso a kwabila mwana-mukaji mukwabo. (Yoba 31:1) Kulēmeka batutu ne bakaka kuketukankaja kwiselembeja nabo nansha kulonga kintu kyonso kibwanya kusonsolola mwanetu kotudi. Kulēmeka bantu kudi na mvubu nakampata kitatyi kinangila bantu mwanda wa kwisonga. Mwine Kidishitu mwilēmeke kakakayepo nansha dimo na mutyima wa muntu wa ngitu ingi.—Nk. 12:22.

16. Lombola kwishila kudi pa muswelo umwene ntanda mwingilo wa mulume ne shabana na owa ushintulwilwe mu Bible.

¹⁶ Kadi tufwaninwe kuta mutyima ku kulēmeka mingilo ipēne Leza ku muntu ne muntu mu kisaka. Ntanda ya Satana ipunikanga mwingilo wa bu mulume ne bu shabantu. Bintu bipwija mukose bilombolwa koku ne koku bifutululanga mitwe ya bisaka ne kwiimwekeja bu kintu kya bitupubitupu kekifwaninwepo kulēmekwa. Inoko, Bisonekwa bikomeneja kiselwa kya mulume, ne kumupa mwingilo wa bu “mutwe wa mukaji.”—Ef. 5:23; 1 Kod. 11:3.

17. Shintulula kukwatakanya mpangiko ya butōtyi bwa kisaka mokulombwela amba tulēmekele biselwa byetu.

¹⁷ Mulume ukapa ba mu kisaka kyandi byobya bibasakilwa ku ngitu. Inoko shi kebapelepo bwendeji bwa ku mushipiditu nankyo walombola amba kadipo na manwa ne tunangu. (Kup. 6:6, 7) O mwanda, 1 Temote 3:4 unena amba shi wi mutwe wa kisaka ne usakanga kupebwa madyese a ntentekelo mu kipwilo, ufwaninwe kwikala muntu “wakulela kipango kyandi biyampe byonka, ne bāna bandi bonka bakumukōkela, ne buleme ponka.” Pa kino, wiipangule amba, ‘Lelo ntūlanga’ko kyaba ne kyaba butōtyi bwa kisaka mu kipango kyami?’ Bakaji bamo Bene Kidishitu bazenzanga na bulēme balume babo batangidile bintu bya ku mushipiditu. Mulume ense ufwaninwe kubandaula na kusumininwa muswelo wamona kino kiselwa kyandi. Bine, mukaji Mwine Kidishitu ufwaninwe kukwatakanya mpangiko ya Butōtyi bwa Kisaka ne kwingidila pamo na mulumyandi amba byendeke.

18. Lelo bana bakokeja kwifunda namani kwikala belēmeke?

¹⁸ Bana nabo i bakankamikwe kukwata būmi na bulēme. (Mus. 12:1) Ke kudipo kibi shi befunda kwingila bininge, mingilo ya pa lubanza mungya kimano ne bukomo bwabo. (Mad. 3:27) Mulopwe Davida paākidi nkasampe, wēfundile kukumba biyampe luombe. Kadi wēfundile komba minjiki ne kupunga ñimbo—bwino bwāmulengeje akengile kwa mulopwe wa mu Isalela. (1 Sam. 16:11, 12, 18-21) Ne kutatana mpika, Davida paākidi mwanuke wādi kala omba bisangaja, bwino bwāmukweshe mwenda mafuku atendele Yehova.  Bwino bwandi bwa bu mukumbi bwāmukweshe endeje muzo wa Isalela na kitūkijetyima. Banwe bankasampe, lelo i bwino’ka bwa mvubu bomwifunda—bwino bubwanya kwimukwasha mwingidile Umpangi wenu ne kwimuteakanya ku biselwa bya mu mafuku a kumeso?

Kulama Bujalale

19, 20. Lelo i mumweno’ka mujalale osumininwe kulama pa abe mwine ne butōtyi bobe?

¹⁹ Batwe bonso tukokeja kulonga bukomo bwa kulama bujalale mu muswelo otwimona—kwampikwa kwilēmeka bipitepite. Ketusakilepo kwikala ‘boloke kutabuka’po pakatampe.’ (Mus. 7:16) Kusepa kyaba kimo kukokeja kutūkija mutyima, shi ku njibo, shi ku kaji, nansha ke potudi na batutu ne bakaka Bene Kidishitu. Bantu ba mu kisaka bafwaninwe kutadija kutyina amba matope mapitepite akona ndoe ne mutyima-ntenke bifwaninwe kwikala mu njibo. Mu kipwilo namo, bonso bakokeja kwifunda kusepa ne kwisangaja na banababo, kwendelela kwisamba ne kufundija mu muswelo ūbaka kadi muyampe.—2 Kod. 13:10; Ef. 4:29.

²⁰ Tudi mu ntanda keilēmekelepo Yehova ne bijila byandi. Inoko, bantu ba Yehova batele mutyima bininge ku dikōkeji ne ku kukōkela Leza wabo. Bine, buya’byo’po kubadilwa mu kino kitango kikatampe kya bantu batōta Yehova “ne bulēme ponka”! Nanshi tusumininwei kulama bulēme botumwene nabo būmi ne butōtyi bwetu.

Lelo Ukalondolola Namani?

• Mwanda waka tufwaninwe kulwa na muswelo umona ntanda būmi?

• I muswelo’ka otubwanya kwikala na nsangaji koku belēmeke pa bitala mwingilo wetu?

• Lelo muswelo otumona biselwa ulombola namani amba twilēmekele nansha ketwilēmekelepo?

• Lombola mwanda waka kulēmeka banabetu ne ba mu kisaka kyetu i mwanda musumininwe.

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 16]

Mulume ufwaninwe kupa ba mu kisaka kyandi bisakibwa ku ngitu ne ku mushipiditu