A Bisaka Bya Bene Kidishitu—‘endelelai Na Kutala’

“Konka kutala, kadi kukolwa nako mpika.”—1 TES. 5:6.

1, 2. I bika bifwaninwe kulonga pa kusaka kisaka kyendelele kutala ku mushipiditu?

 MUTUMIBWA POLO pa kwisambila pa “difuku dikatakata dya kitenteji dya Yehova,” wālembēle Bene Kidishitu ba mu Tesalonika amba: “Bānwe bāna betu, kemudipo mu fukutu’mba, dyodya difuku dīmupapamukile pamo bwa ngivi, mhm. Bānwe bonso mwi bāna ba mwinya, ne bāna ba dyuba, ketudipo ba bufuku, nansha ba mu fukutu, mhm.” Kadi wābwejeje’ko amba: “Penepo nanshi, kulāla tulo keko, pamo na bangi bakwetu, mhm, konka kutala, kadi kukolwa nako mpika.”—Yoe. 2:31; 1 Tes. 5:4-6.

² Madingi a Polo ku Bene Tesalonika i mafwaninwe ne ku Bene Kidishitu badi mu “kyaba kya kumfulo’kwa.” (Dan. 12:4) Byafwena mfulo ya ino ngikadilo imbi ya bintu, Satana uloñanga bukomo bwa kongola batōtyi bavule ba bine baleke kumwingidila Leza. Nanshi i kya tunangu tuteje kidyumu kya polo kya kushala nyeke batala ku mushipiditu. Pa kusaka bisaka bya Bene Kidishitu bibwanye kwendelela na kutala, i kya kamweno umo ne umo avuije kiselwa kyandi kya mu Bisonekwa. Penepo, i mwingilo’ka udi na mulume, mukaji, ne bana pa kukwasha kisaka kyendelele “kutala”?

A Balume—Iulai “Mukumbi Muyampe”

3. Mungya 1 Temote 5:8, lelo kiselwa kya mulume kya bu mutwe wa kisaka kilomba bika ne bika?

³ Bible unena’mba: “Mutwe wa mwana-mukaji, i mulume.” (1 Kod. 11:3) Lelo kiselwa kya mulume kya bu mutwe wa kisaka kilomba bika ne bika? Pa kukomeneja mwingilo umo wa bu mutwe, Bisonekwa binena’mba: “Shi kadi muntu kamwenepo bintu bya bandi, ne bya ba mu kipango kyandi nabo bo bēne, nankyo wavutakanya lwitabijo, watabukidilamo kubipa ne pa wampikwa kwitabija.” (1 Tem. 5:8) Shako, mulume ufwaninwe kupa ba mu kisaka kyandi byobasakilwa ku ngitu. Ino shi usaka kukwasha kisaka kyandi kyendelele kutala ku mushipiditu, kafwaninwepo kukadikila enka na kwibapa bintu bya ku ngitu. I biyampe akomeje kisaka kyandi ku mushipiditu, akwashe bonso mu kisaka baningije kipwano kyabo na Leza. (Nk. 24:3, 4) Le ukalonga’kyo namani?

4. Lelo i kika kikakwasha mulume abwanye kukomeja kipango kyandi ku mushipiditu?

⁴ Bidi “mulume e mutwe wa mukaji monka mwikadile Kidishitu i mutwe wa kipwilo,” mulume ukabandaula ne kwiula kimfwa kyāshile Yesu kya bu mutwe pa kipwilo. (Ef. 5:23) Tala mwālombwedile Yesu kipwano kyandi na balondi bandi. (Tanga Yoano 10:14, 15.) Lelo i kintu’ka kikatampe kikakwasha mulume usaka kukomeja kipango kyandi ku mushipiditu? I kino: Kufunda byānene Yesu ne byaālongele bu “mukumbi muyampe” ne “kumulonda . . . mu māyo andi.”—1 Pet. 2:21.

5. Lelo Mukumbi Muyampe uyukile namani kipwilo?

⁵ Mu muneneno wa kyelekejo, kipwano kidi pa bukata bwa mukumbi ne mikōko, kimaninanga pa kwiyuka ne kwikulupila. Mukumbi uyukanga monso mwikadile mikōko yandi, mikōko nayo iyukile ne kukulupila mukumbi wayo. Ijingululanga diwi dyandi ne kwidikōkela. Yesu wānene’mba: “Ndyūkile bāmi, kadi bāmi bangyūkile.” Kayukilepo kipwilo bya kūlukūlu. Kishima kya Kingidiki  kyalamwinwe bu “kuyuka” kifunkila pa “kwiyuka na muntu senene.” Bine, Mukumbi Muyampe uyukile mikōko yandi umo ne umo. Uyukile bisakilwa umo ne umo, bukōkekōke ne bukomo bwao. I kutupu kintu nansha kimo kitala mikōko yandi kikomenwa kumona Kimfwa kyetu. Mikōko nayo iyukile ne pa mfulo mukumbi wayo ne kukulupila mu bwendeji bwandi.

6. Lelo mulume ukokeja kwiula Mukumbi Muyampe muswelo’ka?

⁶ Pa kwingidija bumutwe bwandi na kwiula Kidishitu, mulume ufwaninwe kwifunda kwimona bu mukumbi ne kumona baendeja bu mikōko. Ufwaninwe kulonga bukomo bwa kuyuka senene kisaka kyandi. Lelo bine mulume ukokeja kwikiyuka senene? Bine kadi, shi wisambanga biyampe na bonso ba mu kisaka kyandi, uteja milangwe yabo, uleta kimfwa mu mingilo ya mu kisaka, ne shi utele mutyima ku kukwata butyibi buyampe mu myanda pamo bwa butōtyi mu kisaka, kutanwa ku kupwila, mwingilo wa budimi, makayo ne kwipwija mukose. Shi mulume Mwine Kidishitu abadikile kuyuka Kinenwa kya Leza ne boba bapelwe kulela, nabya kebikabulwepo kulengeja bantu ba mu kisaka bakulupile bumutwe bwandi nandi ukaloelelwa pa kwibamona bengila umbumo mu butōtyi bwa bine.

7, 8. Le mulume ukokeja namani kwiula Mukumbi Muyampe na kulombola kisanso ku boba balelele?

⁷ Kadi mukumbi muyampe usanswanga mikōko yandi. Kitatyi kyotwifunda nsekununi ya Evanjile isambila pa būmi ne mwingilo wa Yesu, mutyima wetu witukunkanga tusangele kisanso kya Yesu ku bana bandi ba bwanga. Wāpēne’nka ‘ne būmi bwandi pa mikōko yandi.’ Balume bafwaninwe kwiula Yesu na kusanswa boba bobalelele. Pa kyaba kya kutādila mukaji, mulume usaka kwitabijibwa na Leza ukendelela kumuswa “monka musanshilwe Kidishitu kipwilo.” (Ef. 5:25) Binenwa byandi bifwaninwe kwikala biyampe ne bya kabango kwadi, mwanda nandi ufwaninwe kulēmekibwa.—1 Pet. 3:7.

⁸ Pa kufundija bankasampe, mutwe wa kisaka ufwaninwe kubingija na kusumininwa misoñanya ya bwine Leza. Inoko, kakalekapo kulombola’mba usenswe bandi bana. Ukebapa madingi mafwaninwe na buswe. Kudi bana bamo beja kutabuka bakwabo pa kusaka’mba bafikile pa bibalombwa. Nankyo, shabana ufwaninwe kwibatūkijija mutyima bininge. Shi balume balonda nyeke kimfwa kya Yesu, mobo abo akekala na mutyima ntenke ne kukingwa biyampe. Bisaka byabo bikekala na mutyima ntenke wa ku mushipiditu wāimbilwe na mulēmbi wa mitōto.—Tanga Mitōto 23:1-6.

9. Lelo balume Bene Kidishitu badi na kiselwa’ka kidi na kya mukulutuba Noa, ne i kika kikebakwasha pa kuvuija’kyo?

⁹ Mukulutuba Noa wāikele’ko mu kitatyi kya ku mfulo ya ntanda ya mu abo mafuku. Ino Yehova wāmulamine, “ne bakwabopo basamba-babidi, pāletele dilobe panopantanda pa bakubulwa Leza.” (2 Pet. 2:5) Noa wādi na kiselwa kya kukwasha kisaka kyandi mwa kukapandila ku Dilobe. Mitwe ya bisaka bya Bene Kidishitu badi na mwingilo umo onka mu ano mafuku a ku mfulo. (Mat. 24:37) Bine, kidi na mvubu mikatampe kwifunda kimfwa kya “mukumbi muyampe” ne kulonga bukomo bwa kumwiula!

A Bakaji—‘Ubakai Mobo Enu’

10. Le mukaji ukakōkelela mulume muswelo’ka?

¹⁰ Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Bānwe bakaji kōkelai balume benu bwa kudi Mfumwetu.” (Ef. 5:22) Bino binenwa kebilombolapo amba i kwibatūkija bulēme. Kumeso kwa kupanga mwana-mukaji mubajinji, Eva, Leza wa bine wānene amba: “Kebiyampepo mwana-mulume ekale kasuku, mhm, nanshi nkamulongela mukwashi wandi umwifwene.” (Ngal. 2:18) Mwingilo wa bu “mukwashi” ne “umwifwene”—wa kukwasha mulumyandi kitatyi kyavuija biselwa byandi mu kisaka—i mwingilo mulēme binebine.

11. Le mukaji muyampe ‘ūbakanga njibo yandi’ namani?

 ¹¹ Mukaji uleta kimfwa wingila mwanda wa kamweno ka kipango kyandi. (Tanga Nkindi 14:1.) mwana-mukaji wa tunangu ulēmekele mpata mpangiko ya bumutwe, ino mwana-mukaji kivila, keilēmekelepo. Mwana-mukaji wa tunangu, pa kyaba kya kulombola mwikadilo wa kubulwa kikōkeji ne wa bwanapabo uzambalele mu ino ntanda, aye ukōkelelanga mulumyandi. (Ef. 2:2) Mwana-mukaji kivila kejangapo kunenena mulumyandi bintu byakubulwa kufwaninwa, ino yewa wa tunangu ulonga bukomo bwa kutamija bulēme bulēmekelwe mulumyandi na bana ne na bantu bakwabo. Mukaji udi namino kapēlekejangapo bumutwe bwa wandi mulume na kumuningila ne kumubenga. Ufwaninwe kadi kwikala muntu uleya lupeto. Mwana-mukaji kivila usupakanyanga tumweno twa kisaka kyandi. Yewa ukwatakanya kisaka kekalangapo nabya. Wingidilanga pamo na mulume mu myanda itala lupeto. Ne byalonga wibiloñanga na budyumuku kwampikwa kusupakanya lupeto. Kaningilangapo mulume engile bipitepite.

12. Lelo i bika bikalonga mukaji pa kukwasha ba mu kisaka ‘bendelele kutala’?

¹² Mukaji muyampe ukwashanga kisaka kyandi ‘kyendelele kutala’ na kukwasha mulumyandi mu kufundija bana ku mushipiditu. (Nk. 1:8) Ukwatakanyanga na kininga mpangiko ya Butōtyi bwa Kisaka. Kadi, ukwatakanyanga mulumyandi kitatyi kyapāna madingi ne bulombodi ku babo bana. Bine, i mwishile mpata na mukaji upela kwingidila pamo na mulume, ne udi na bana basusuka ku ngitu ne ku mushipiditu!

13. Mwanda waka i kya mvubu mukaji ekale ukwasha mulume mu mingilo ya kiteokratike?

¹³ Lelo mwana-mukaji ukwatakanya mulumyandi umonanga namani mwingilo wa wandi mulume mu kipwilo kya Bwine Kidishitu? Usangelanga’o! Nansha shi mulumyandi i mwingidi wa mingilo, mukulumpe, padi wingilanga mu Komite Utala Myanda ya Lupitalo nansha mu Komite wa Lūbako lwa mu Mwaba. Kukwasha na kininga wandi mulume mu binenwa ne mu bilongwa kulomba epāne. Ino uyukile amba kwipāna kwipāna mulume mu mingilo ya kiteokratike kukakwasha kisaka kyonso kyendelele kutala ku mushipiditu.

14. (a) Kukwasha mulume kukokeja kwikala bu kikoleja ku mukaji kitatyi’ka, ne ubwanya kwikinekenya namani? (b) I muswelo’ka ukokeja mukaji kukwasha amba kisaka kyonso kikale biyampe?

¹⁴ Kukwasha mulume kukokeja kwikala bu kikoleja shi mulume wakwata butyibi kebwitabijepo mukaji. Nansha nankyo, ukalombola “mutyima wa kikōkeji ne butalale” ne kwingila nandi pamo mwanda wa butyibi bwa mulume bwendeke. (1 Pet. 3:4) Mukaji muyampe ulondanga bimfwa bilumbuluke bya bana-bakaji ba pa kala bādi bakaminwe Leza,  kimfwa, Sala, Luta, Abikele, ne Madia inandya Yesu. (1 Pet. 3:5, 6) Kadi wiulanga ne bana-bakaji bakulumpe ba dyalelo “bajila mu ngikadilo mwabo.” (Tet. 2:3, 4) Shi mukaji muyampe alēmeke ne kusanswa wandi mulume, ukalumbulula busongi bwabo ne kisaka kyonso kikekala biyampe. Njibo yabo ikekala bu kifuko kisenga ne kya mutyima-ntenke. Mwana-mulume wa ku mushipiditu ukamona na bulēme bukatampe wandi mukaji umukwatakanya!—Nk. 18:22.

A Bankasampe—‘Endelelai Kutala ku Bintu Byampikwa Kumweka’

15. Le bana babwanya namani kwingidila pamo na bambutwile mwanda wa kisaka ‘kyendelele kutala’?

¹⁵ Banwe bana, le mukokeja namani kwingila pamo na bambutwile benu amba kisaka kyenu ‘kyendelele kutala’ ku mushipiditu? Talai mpalo imubikīle Yehova kumeso. Padi tamba pa bwanuke bwenu, bambutwile bemulombolanga bifwatulo bilombola būmi mu Paladisa. Po mwadi mwenda mutama, badi padi bengidija Bible ne mabuku a Bwine Kidishitu mwanda wa kwimukwasha mumone mukekadila būmi bwa nyeke mu ntanda impya. Shi mwendelele kubambila meso pa mwingilo wa Yehova ne kwitungila’o mu būmi nabya bikemukwasha ‘mwendelele kutala.’

16, 17. Lelo bankasampe bakokeja kulonga bika mwanda wa kunyema senene lubilo umbūmi?

¹⁶ Tái mutyima ku binenwa bya Polo bitanwa mu 1 Kodinda 9:24. (Tanga.) Nyemai lubilo lwenu na kitungo kya kunekenya. Tongai mwikadilo wimukwasha mukatambule mpalo ya būmi bwa nyeke. Bavule i baleke bintu bya ku ngitu bibalabike bakomenwe kubambila meso abo ku mpalo. Buno shabo i bulembakane! Kwikala na būmi bwimanine pa kukimba bupeta kekutwalangapo ku nsangaji ya binebine. Bintu bipotwa na lupeto i bya lupito. Inoko banwe, endelelai kutala ku “byobya byampikwa kumweka.” Mwanda waka? Mwanda “byobya byampikwa kumweka, abyo i bya nyeke na nyeke.”—2 Kod. 4:18.

¹⁷ Mu bintu “byampikwa kumweka” mubadilwa ne madyese a Bulopwe. Mwitungilei kwikala na būmi bwimukwasha mumone’o. Nsangaji ya binebine itambanga ku kwingidija būmi bobe mu mwingilo wa Yehova. Kwingidila Leza wa bine kuletanga mikenga ya kufikila pa bitungo bityetye ne bikatampe bine. * Kwitungila bitungo bya ku mushipiditu byobwanya, kukokeja kukukwasha ushale nyeke utele mutyima koku wilaije kutambula mpalo ya būmi bwa nyeke ne nyeke-ke.—1 Yoa. 2:17.

18, 19. Le nkasampe ukayuka namani amba ukwatyije bubinebine?

¹⁸ Banwe bankasampe, ditabula dibajinji mu dishinda dya būmi i kukwatyija bubinebine. Le kodi mufike pa dino ditabula? Wiipangule’mba: ‘Le ndi muntu wa ku mushipiditu’ni, nansha ñingilanga mingilo ya ku mushipiditu mwanda’tu wa bambutwile? Le ntamijanga ngikadila ilengeja Leza ansangele? Le neelelanga’ko kulama kibidiji kya kwingila mingilo itala mutōtelo wa bine, kimfwa milombelo, kifundwa, kupwila, ne mwingilo wa busapudi? Lelo mfwenanga pabwipi na Leza ne kuningisha kipwano nandi?’—Yak. 4:8.

¹⁹ Langulukila pa kimfwa kya Mosesa. Nansha byaādi ushikete mu bibidiji bya bantu bangi, Mosesa wātongele kuyukana bu  mutōtyi wa Yehova kupita’ko kutelwa bu mwana wa mwana-mukaji wa Felo. (Tanga Bahebelu 11:24-27.) Banwe bankasampe Bene Kidishitu, i biyampe nenu musumininwe kwingidila Yehova na kikōkeji. Shi mumwingidile, mukamonanga nsangaji ya binebine, būmi bulumbuluke kutabuka tamba dyalelo, ne lukulupilo lwimukwasha ‘mukwatyije ku būmi bulumbuluke.’—1 Tem. 6:19.

20. Mu lubilo lwa būmi, le i bāni bakatambula mpalo?

²⁰ Mu makayo a kala, munyemi umo kete ye wādi ubwina. Ino lubilo lwa būmi bwa nyeke keludipo namino. Leza usakilanga “bantu bonso kupanda, bafike ne pa kuyūkidija kwa binebine.” (1 Tem. 2:3, 4) Bavule bemubadikidile mu luno lubilo banekenye’lo, kadi bakwabo nabo banyemanga nenu pamo. (Bah. 12:1, 2) Mpalo ikapebwa boba bonso bampikwa kuzoza. Nanshi sumininwai mukanekenye!

21. Le i bika bikabandaulwa mu kishinte kilonda’ko?

²¹ Ketudipo mwa kukankeja kufika kwa “difuku dikatampe dya kitentejo kya Yehova.” (Mal. 4:5) Ke biyampepo dino difuku dipapamukile bisaka bya Bene Kidishitu abo kuyuka mpika. Kidi na kamweno ku bonso mu kisaka bavuije biselwa byabo bya mu Bisonekwa. Le i kika kikwabo kyomukokeja kulonga mwa kushadila badyumuke ku mushipiditu ne kuningisha kipwano kyenu na Leza? Kishinte kilonda’ko kikesambila bintu bisatu bitala būmi bwa ku mushipiditu bwa kisaka kyonso.

[Kunshi kwa dyani]

I Bika Byowefunda?

• Mwanda waka kidi na kamweno bisaka bya Bene Kidishitu ‘byendelele kutala’?

• Le mulume ukokeja namani kwiula Mukumbi Muyampe?

• Le mukaji muyampe ukalonga bika pa kukwasha mulumyandi?

• Lelo bankasampe bakakwasha namani bisaka byabo byendelele kutala ku mushipiditu?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 12]

Mukaji ukwasha mulume i mulēme kudi mulumyandi wa ku mushipiditu