Bisaka Bya Bene Kidishitu—“Tengelai”

“Tengelai enka nabya, mwanda Mwanā muntu wiya pampikwa ne kumutā mutyima.”—LUKA 12:40.

1, 2. Mwanda waka i biyampe tulame mu ñeni kidyumu kya Yesu kya amba, “tengelai”?

 “EBIYA pākaya Mwanā muntu mu ntumbo yandi” ne kukalañanya bantu “palapala,” le abe ne kisaka kyobe bikemupityila namani? (Mat. 25:31, 32) Uno mwanda byoukalongeka mu kitatyi kyoketulangilapo, i biyampe nanshi tulame mu ñeni yetu kidyumu kya Yesu kya amba, “tengelai”!—Luka 12:40.

² Kishinte kyabadikile kyesambīle pa muswelo ukokeja muntu ne muntu kuvuija na kusumininwa mwingilo wandi mu kisaka mwanda wa kwikikwasha kyendelele kutala ku mushipiditu. Tubandaulei miswelo mikwabo yotukokeja kulundila’ko ngikadilo miyampe ya ku mushipiditu mu kisaka.

Lamai Diso “Ditōke to-ō”

3, 4. (a) Le bisaka bya Bene Kidishitu bifwaninwe kudyumuka bika? (b) Lelo kulama diso dyetu “ditōke to-ō” kushintulula bika?

³ Pa kwikala batengele kwiya kwa Kidishitu, bisaka bifwaninwe kudyumuka kutyina’mba byakasāsuka ku mingilo ya butōtyi bwa bine. Basakilwa kwilama bakongolwa na  bilabi. Kusanswa bintu bya ku ngitu byodidi dikinga dipyanga’mo kala bisaka bivule, tubandaulei byānene Yesu bitala kulama diso dyetu “ditōke to-ō.” (Tanga Mateo 6:22, 23.) Pamo bwa kimuni kikokeja kwitumunikila mu kashinda ketu ne kwitukwasha tunange’mo pampikwa kupona, bintu byotumona na ‘meso etu a mutyima’ bikokeja kwitumunikila, ne kwitukwasha twiendeje pampikwa kukukala.—Ef. 1:18.

⁴ Pa kusaka diso dimone biyampe, difwaninwe kwikala dikomo dibwanya kubambila pa kintu kyoditala. Mo mwikadile ne meso a mutyima. Kwikala na diso dya kyelekejo ditōka kushintulula’mba tufwaninwe kwikala na kitungo kimo kete mu ñeni. Pa kyaba kya kwikala na būmi bwimanine pa bintu bya ku ngitu ne kwipeneneka enka na kukimba bisakibwa bya ku ngitu bya kisaka, batwe tubambilanga diso dyetu pa bintu bya ku mushipiditu. (Mat. 6:33) Kino kitulomba kusangela byobya byotudi nabyo ku ngitu ne kutūla mwingilo wa Leza pa kifuko kibajinji mu būmi bwetu.—Bah. 13:5.

5. Lelo nsongwakaji umo wa myaka dikumi ne musubu walombwele namani amba “diso” dyandi dibambile pa mwingilo wa Leza?

⁵ Bine, kukalupuka bipa biyampe shi bana bafundijibwe kulama diso ditōka! Tala kimfwa kya nsongwakaji umo wa myaka dikumi ne musubu mu ntanda ya Efiopya. Wadi na ñeni ku masomo, aye pa kupwa masomo a sekondele bamulaya kumufutyila masomo malampe. Ino byaadi na diso dibambile pa mwingilo wa Yehova, kaitabijepo. Ne kwija mpika, wasokwele kaji kaadi ubwanya kutambula madolala 4200 ku kweji—lupeto luvule kudingakana na lufutwanga bavule mu yabo ntanda. Ino “diso” dyandi dyadi dibambile pa mwingilo wa bu pania. Kailaijepo kukepangula bambutwile pa kupela kano kaji. Lelo bambutwile bandi baivwene namani pa kuyuka byalonga wabo mwana? Bine, bamusangedile ne kumulombola’mba bamwitembanga!

6, 7. I kyaka’ka kyotufwaninwe ‘kudyumuka’?

⁶ Mu binenwa bya Yesu bidi mu Mateo 6:22, 23 mudi kidyumu ku makomwa-meso. Yesu kādingakenyepo “ditōke” na “difita,” ino i na “dibi.” ‘Diso dibi’ i “dityani; dyabilaabila,” ko kunena’mba, dya lwiso ne makomwa-meso. (Mat. 6:23) Lelo Yehova umonanga namani lwiso ne makomwa-meso? “Ino busekese, ne kujilula konso kwa bijila, ne kwabila kwine [“makomwa-meso”, kebikatelwa nansha dimo dine umbukata mwenu, mhm.”—Ef. 5:3.

⁷ Makomwa-meso nansha byokipēlanga kwiamona ku bantu bakwabo, kebitupēlelangapo kwiajingulula mu batwe bene. O mwanda, i kya tunangu tulonde madingi a Yesu a amba: “Dyumukaipo, mwikale kudyumuka makomwameso.” (Luka 12:15) Kino kitulomba kwibandaula tumone pene pemanine mityima yetu. Bisaka bya Bene Kidishitu bifwaninwe kulanguluka na kusumininwa pa kitatyi ne lupeto lobajimija na kwipwija mukose, makayo, ne na kupota bintu bya ku ngitu.

8. Shi ke kupota kintu, i muswelo’ka otukokeja ‘kudyumuka’?

⁸ Kupota kintu kulomba bivule, ke enkapo kwiipangula shi tudi na lupeto lwa kupota’kyo. Kimfwa, bandaula bintu pamo bwa bino: ‘Le nkamona kitatyi kya kwingidija ne kulongolola kyaba ne kyaba kino kintu? Le bikanomba mafuku anga pa kwifunda kwingidija’kyo senene?’ A bankasampe, kemwakitabijai’tu kintu kyonso kisumbija ntanda amba i kiyampe, mfulo mfulō kemulombe bivule pa kukimba bintu bya lupoto lukomo, shi bivwalwa shi bika. Mwifundei kwīfula. Kadi, yukai byobya byomusaka kwikala nabyo mobikatengela kyenu kisaka kiteakanya ku kwiya kwa Mwanā muntu. Kulupilai mu mulao wa Yehova wa amba: “Ami nkikakuzobololapo, nansha patyetye pene, nansha kukulekelela mpika.”—Bah. 13:5.

 Londalondai Bitungo bya ku Mushipiditu

9. Le kulondalonda bitungo bya ku mushipiditu kukwashanga kisaka namani?

⁹ Muswelo mukwabo wa kukomeja lwitabijo ne kulundila’ko būmi bwa ku mushipiditu buyampe bwa kisaka i muntu ne muntu etungile bitungo bya ku mushipiditu ne kwibilondalonda. Kulonga namino kukakwasha bisaka biyuke muswelo obyendelela mu kitungo kyabo kya kusangaja Yehova ne kadi kukebakwasha bayuke ne mingilo ya mvubu mityetye.—Tanga Fidipai 1:10.

10, 11. Le i bitungo’ka bya ku mushipiditu byomulondalonda mu kisaka, i bitungo’ka byomukafikila’po mu mafuku a kumeso?

¹⁰ Ne kwitungila bitungo bityetye bibwanya kufikila’po umo ne umo mu kisaka kubwanya kuleta madyese mangi. Kimfwa, langa’po bidi kitungo kya kwisambila pa kisonekwa kya difuku mobukila mobukila. Bushintuludi buleta ba mu kisaka bubwanya kukwasha mutwe wa kipango ajingulule mobatamina ku mushipiditu. Kitungo kine kyotutangilanga Bible pamo mu kisaka kitatyi kyonso i kupa mukenga ku bana balumbulule mutangilo wabo ne kwivwanija musapu wa mu Bible. (Mit. 1:1, 2) Kadi tubulwepo kwitungila kitungo kya kulumbulula milombelo yetu? Kutamija ngikadila ya kipa kya mushipiditu mu ludingo lukatampe nakyo i kitungo kilumbuluke kulonda. (Ngat. 5:22, 23) Le mulanga namani pa bitala kukimba miswelo ya kumwekeja’mba mutele mutyima bantu bomutana mu mwingilo? Kulonga bukomo bwa kulonga kino mu kisaka kukakwasha bana befunde kwikala na lusa, kadi bakamona mwa kutamijija mutyima wa kwingila bu pania wa lonso nansha bu mishonele.

¹¹ Mwabulwapo kubandaula bitungo bimobimo byomukokeja kulondalonda ne kisaka kyobe? Le kisaka kyobe kibwanya kwitungila kupityija kitatyi kivule mu mwingilo? Le ukokeja kwielela’ko kunekenya moyo wa kusapula ku telefone, mu bipito, nansha mu mikenza ya busunga? Le kwingila nako kokwa kusakilwa basapudi ba Bulopwe bavule? Le ba mu kisaka bakokeja kwifunda ludimi lweni mwa kusapwila myanda miyampe ku bantu ba mizo ingi?

12. Le mitwe ya bisaka ibwanya kulonga namani pa kukwasha bisaka byabo bitame ku mushipiditu?

¹² Shi wi mutwe wa kisaka, jingulula bintu bifwaninwe kulonga kisaka kyobe pa kutama ku mushipiditu. Kupwa mwitungilei bitungo bipotoloke bikakwasha pa kufikila’po. Bitungo byomwitungila mu kisaka bifwaninwe kwikala bipotoloke kadi byomubwanya kufikila’po mungya ngikadila ne bukomo bwenu. (Nk. 13:12) Shako, kufikila pa kitungo kikatampe kulombanga kitatyi. O mwanda, kūlai kitatyi kyomupityijanga mutala televijo mwingidije’kyo na kulondalonda bintu bya ku mushipiditu. (Ef. 5:15, 16) Mwielelei’ko mufikile pa bitungo byomutungīle bisaka byenu. (Ngat. 6:9) Shi kisaka kilondalonda bitungo bya ku mushipiditu, ‘bantu bonso bakamona mokyendela kitamina.’—1 Tem. 4:15.

Longai Nyeke Butōtyi bwa Kisaka bwa Kyolwa

13. Le i bika byashintyilwe mu mpangiko ya kupwila kwa yenga ne yenga pa kipwilo, ne i bipangujo’ka byotufwaninwe kulangulukila’po?

¹³ Kintu kikwasha kutabuka bisaka ‘bitengele’ kwiya kwa Mwanā muntu i kushinta kukatampe kwa mpangiko ya kupwila kwa yenga ne yenga kwashilwile mu difuku 1 Kweji 1, 2009. Kupwila mu difuku dya pa bula kwadi kutelwa bu Kifundwa kya Kitabo kya Kipwilo kwatalwilwe ino kwatūlwa mu difuku dya Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike ne Kupwila kwa Mingilo. Kuno kushinta kwadi na kitungo kya kupa bisaka bya Bene Kidishitu mukenga wa kukomeja būmi bwabo ku mushipiditu na kulea’ko kyolwa kimo yenga ne yenga kya butōtyi bwa kisaka. Pano potwabwejibwa’ko kitatyi kasha  ino mpangiko ishinta, twiipangulei bidi amba: ‘Le ñingidijanga kino kitatyi mu Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa ne kwifunda pa kasuku? Le nabwenye kufikila pa kitungo kya ino mpangiko?’

14. (a) Le i kitungo’ka kibajinji kya kulongela nyeke Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa nansha kifundwa kya kasuku? (b) Mwanda waka kulea’ko kyolwa kimo kya kwifunda kudi na mvubu?

¹⁴ Kitungo kibajinji kya kulongela nyeke Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa nansha kifundwa kya kasuku i kufwena kudi Leza. (Yak. 4:8) Shi tupityija kitatyi na kwifunda Bible kyaba ne kyaba ne kuvudija buyuki bwa Umpangi wetu, kipwano kyetu nandi kiniñanga. Potwenda tufwena bininge kudi Yehova, po pene tukasumininwa kumusanswa ‘ne mutyima wetu onso, ne muya wetu onso, ne ñeni yetu yonso, ne bukomo bwetu bonso.’ (Mako 12:30) Bine, tusakanga kukōkela Leza ne kwikala ba kumulonda. (Ef. 5:1) Nanshi, kulonga kitatyi ne kitatyi Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa i kintu kya kamweno pa kukwasha bonsololo mu kisaka kyetu bekale ‘batengele’ ku mushipiditu pano potukunga “kyamalwa kibūke” kyālailwe. (Mat. 24:21) Budi na mvubu pa kukapanda.

15. Le Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa bubwanya kushinta namani muswelo wimona ba mu kisaka abo bene na bene?

¹⁵ Mpangiko ya Butōtyi bwa Kisaka idi ne na kitungo kikwabo—kya kukwasha ba mu kisaka befwene. Kupityija kitatyi pamo mwisamba myanda ya ku mushipiditu yenga ne yenga kushintanga muswelo wimona bantu mu kisaka. Bine, bantu besongele belamatanga bininge kitatyi kyobamona’mba mukwetu wasangela bupeta bwa ku mushipiditu bobasokola pamo! (Tanga Musapudi 4:12.) Bambutwile ne bana batōtela pamo bekalanga umbumo na buswe, bwine ‘bwa kulamankanya.’—Kol. 3:14.

16. Sekununa muswelo wamwenine bakaka basatu ba ku mushipiditu mu kyolwa kyobatūdile kya kwifunda Bible.

¹⁶ Tala bakaka basatu ba ku mushipiditu mobamwenine mu ino mpangiko ya kutūla’ko kyolwa kya kwifunda Bible. Nansha byokebabutulwangapo ku mashi, bano bakaka banunu basatu ba bishala bekalanga mu kibundi kimo kadi i balunda bayampe mu myaka mingi. Byobadi basaka kwikala kitatyi kyonso pamo, napo kadi ke pa mwanda wa kupwana bitupu ku ngitu, ino i ne ku mushipiditu, batyibile mbila ya kutūla’ko kyolwa kimo mwanda wa kwifunda Bible. Bashilwile kwifunda na kwingidija dibuku ‘ Rends pleinement témoignage au sujet du Royaume de Dieu ’. Kaka umo pobadi unena amba: “Tusangelanga bininge kino kitatyi, divule twifundanga kupita ne pa nsaa imo. Tutompanga kufwatakanya ngikadila yādi’mo banabetu ba mu myaka katwa kabajinji ne kwisambila pa muswelo otubwanya kulonga shi tubatanwa mu ngikadila ya muswelo umo. Penepa twashilula kwingidija mu busapudi myanda yotwefundile mu kifundwa kyetu. Kino i kivudije nsangaji yetu mu mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga, ne pano mwingilo wetu upanga bipa kupita pabajinji.” Kutentekela pa kwibakankamika ku mushipiditu, ino mpangiko yakweshe bano balunda basatu belamate mpata. Banene amba: “Tusangedile ino mpangiko.”

17. I bika bikalengeja Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa bupite biyampe?

¹⁷ Le abe nobe? Le umwenanga namani mu kyolwa kitūdīlwe butōtyi bwa kisaka nansha kifundwa kya kasuku? Shi ino mpangiko ilongwa na dimodimo, keikafikilapo pa kitungo kyayo. Muntu ne muntu mu kisaka ufwaninwe kwiteakanya mwa kwifundila pa kitatyi kitungwe. Tumyanda tutyetutye ketwakikalakanya kino kyolwa. Kadi, myanda ya kwifunda ifwaninwe kutongwa senene pa kusaka amba kifundwa kikale kya kamweno ku kisaka. Le i bika byokokeja kulonga mwanda wa kifundwa kikale kisangaja? Ingidija manwa a bufundiji mafike’po, kadi ikala na  kalēmo ne butūkanye pomwifunda.—Yak. 3:18. *

“Konka Kutala” Kadi “Tengelai”

18, 19. Lelo kuyuka kwiya kwa Mwanā muntu amba kubafwena kutonona abe ne kisaka kyobe mulonge bika?

¹⁸ Koneka kwaoneka ngikadilo ya ntanda kulombola amba tamba mu 1914, ntanda imbi ya Satana i mitwele mu mafuku ayo a mfulo. Kyamalwa kya Amakedona kekikidipo kulampe. Kitatyi ke kisa kufika kya Mwanā muntu kwiya kufikidija butyibi bwa Yehova pa bantu bampikwa bwine Leza. (Mit. 37:10; Nk. 2:21, 22) Lelo kuyuka kino kubulwe kukukwasha abe ne kisaka kyobe?

¹⁹ Lelo mulondanga madingi a Yesu a kulama diso “ditōke to-ō”? Nansha bantu byobakimbakimba bupeta, ntumbo, ne lupusa, lelo kisaka kyobe kilondalondanga bitungo bya ku mushipiditu? Lelo mpangiko ya Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa nansha ya kifundwa kya kasuku yendekanga senene komudi? Le ifikilanga pa kitungo kyayo? Monka motwefundile’kyo mu kishinte kibadikile, le uvuijanga kiselwa kyobe kya mu Bisonekwa kya bu mulume, mukaji, nansha mwana, mwa kukwashisha kisaka kyonso ‘kyendelele kutala’? (1 Tes. 5:6) Shi i amo, nankyo mukekala ‘batengele’ kwiya kwa Mwanā muntu.

[Kunshi kwa dyani]

Le I Bika Byowefunda?

• Shintulula muswelo ukokeja bisaka bya Bene Kidishitu ‘kutengela’ na . . .

kwikala na diso “ditōke to-ō.”

kwitungila ne kulondalonda bitungo bya ku mushipiditu.

kulonga nyeke Butōtyi bwa Kisaka bwa kyolwa.

[Bipangujo bya Kifundwa]