Kukulupila Bya Binebine Mudi Yehova Kuleta Mutyima-ntenke
Kukulupila Bya Binebine Mudi Yehova Kuleta Mutyima-ntenke
“Yehova ukēvwana po nkamwita.”—MIT. 4:3.
1, 2. (a) Lelo i ngikadilo’ka mikomokomo yātene Davida? (b) Le i mitōto’ka yotusa kwisambila’po?
MULOPWE DAVIDA wābikele kitatyi kimo mu Isalela, ino pano udi mu ngikadilo mikomokomo. Wandi mwana Abisalome wākweta nkuku ya kwitela bu mulopwe, ne bibalombe Davida kunyema mu Yelusalema. Kadi, muntu waadi wikulupile wamwalamuka, penepo, kubamushadila’tu bantu batyetye bamukōkele, kaenda udila maulu pululu pa Lūlu lwa Impafu. Ebiya, Shimei, wa mu kisaka kya Mulopwe Solo kaase Davida mabwe ne luvumbi koku umufinga.—2 Sam. 15:30, 31; 16:5-14.
2 Lelo Davida usa kutūkila mu Sheole na tusua ne bumvu pa mwanda wa ano makambakano? Mhm, mwanda ukulupile mudi Yehova. Kino i kimweke mu Mutōto wa 3 wa Davida utala pa būmi bwandi bwa kunyemakana. Kadi wāsonekele ne Mutōto wa 4. Mu ino mitōto wālombwele’mo kikulupiji kyadi nakyo amba Leza wivwananga milombelo ne kulondolola. (Mit. 3:4; 4:3) Ino mitōto itukulupija’mba Yehova udi na bengidi bandi ba kikōkeji dyuba ne bufuku, wibesela na kwibakwatakanya ne ndoe ne mutyima-ntenke. (Mit. 3:5; 4:8) Pano, tubandaulei ino mitōto ne kumona muswelo oitupa mutyima ntenke ne kukankamika kikulupiji kyetu mudi Leza.
Shi ‘Bakwitutalukila Ke Bangibangi’
3. Mungya bilombwelwe mu Mitōto 3:1, 2, i ngikadilo’ka yādi’mo Davida?
3 Mukendi wanena’mba: “Mityima ya bantu ba Isalela ilonda Abisalome.” (2 Sam. 15:13) Pa kulangalanga muswelo wabwanya Abisalome kukokela bantu kwandi, Davida watompola’mba: “Ē! leka! leka! leka! Abe Yehova bakunshikwa pano abamvudila! Bakuntalukila nabo i bangibangi bene. Kudi ne bavule bene banena mutyima wami’mba: Keudipo lupandilo lwandi mudi Leza, mhm.” (Mit. 3:1, 2) Bene Isalela bavule abalanga’mba Yehova kakanyongololapo Davida ku byamalwa mu makasa a Abisalome ne balunda nandi.
4, 5. (a) I bika byādi bikulupile Davida? (b) Le i buluji’ka budi na binenwa “wakuntulula mutwe wami”?
4 Ino Davida udi ne mutyima-ntenke mwanda ukulupile mudi Leza. Kaimbe amba: “Ino, abe Yehova, abe wi ngabo yami; ne ntumbo yami, ne wakuntulula mutwe wami.” (Mit. 3:3) Davida wisumbidile’mba Yehova ukamulamanga enka bwa ngabo ilama mushidika. Bine, mulopwe mununu kanyema, mutwe wandi mupūtwe ne kukonkamana mu bumvu. Ino Mwine Mukatakata Mwine washinta ngikadilo ya Davida ke ya ntumbo. Yehova ukamupa bukomo bwa kwimana bwimwa, kutulula mutwe wandi ne kwimanija monka. Davida waite Leza koku ukulupile amba usa kumulondolola. Le nobe ulombolanga kikulupiji kya uno muswelo kudi Yehova?
5 Pa kutela Yehova bu “wakuntulula mutwe wami,” Davida unena’mba utengele kukwashibwa na Yehova. Tutanga mu bwalamuni Today’s English Version amba: “Ino abe, A MFUMWAMI, wi ngabo yami ya nyeke ku byaka; ubampe bushindañani ne kungalwija bukankamane bwami.” Pa bitala binenwa “wakuntulula mutwe wami,” dibuku dimo dinena’mba: “Shi Leza watulula . . . ‘mutwe’ wa muntu, umuyujanga kikulupiji ne mutyima-ntenke.” Byaātalwilwe pa lupona ku bukomo, Davida wādi na bubinga bwa kwivwana njia. Inoko, ‘kutululwa kwa mutwe wandi’ kukamwalwija monka bukankamane, mutyima-ntenke, ne kikulupiji kya binebine mudi Leza.
‘Yehova Ukalondololanga!’
6. Mwanda waka Davida unena’mba milombelo yandi ikalondololwa ku lūlu lukola lwa Yehova?
6 Pa kukulupila mudi Yehova kuyujibwa kikulupiji, Davida waendelela’mba: “Naite Yehova ne diwi dyami, nandi wanondolola mu lūlu lwandi lukola.” (Mit. 3:4) Kukwatañana na lupusa lwāletele Davida, dikumbo, kilomboji kyelekeja kwikala’po kwa Leza, dyakatūdilwe ku Lūlu lwa Ziona. (Tanga 2 Samwele 15:23-25.) Nanshi, i kyendele’mo Davida anene’mba milombelo yandi ikalondololwa ku lūlu lukola lwa Yehova.
7. Mwanda waka Davida kadipo ne kyatyina nansha kimo?
7 Byakulupile amba milombelo yalomba kudi Leza keikapitepo bitupu, Davida kadipo ne kyaakaminwe kine. Ino, waimbe amba: “Ami nadi ndēle ne tulo namone; ino natale; mwanda Yehova undelele.” (Mit. 3:5) Nansha ke bufuku, kitatyi kikalanga kyaka kikatampe kya kutambwa, Davida kadipo na moyo wa kulāla. Ukulupile amba usa kubūka, ke-muntu myanda yaemwenine i mimupe mutyima-ntenke amba ukokeja kukulupila mu bukwashi bwa Leza kebukankalwapo. Ne batwe bene mo monka shi twitabije “mashinda a Yehova” ne kumulamuka mpika.—Tanga 2 Samwele 22:21, 22.
8. Lelo Mitōto 27:1-4 ilombola namani amba Davida wādi ukulupile mudi Leza?
8 Mutyima-ntenke udi na Davida ne kikulupiji mudi Leza kya binebine i bimweke ne mu mitōto yandi mikwabo; mu lwimbo lumo mudi bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu: “Yehova i mwinya wami ne lupandilo lwami; o nkatyina i ani le? Yehova i bukomo bwa būmi bwami; lelo o nkakwatyilwa moyo i ani? . . . Nansha divita dintūdile teketeke; mutyima wami kukwatwa moyo, mpika . . . I kimo kyonka kyo nalomba kudi Yehova, e kyonka kyo nkalondalonda; na’mba ngikale mu njibo ya Yehova mafuku onso a būmi bwami, mandila buya bwa Yehova, ne kulanga mu njibo īkola.” (Mit. 27:1-4) Shi udi na milangwe na ino ne ngikadila yobe keikukankajapo, nankyo ukatanwa ku kupwila kyaba ne kyaba pamo na batōtyi nobe ba Yehova.—Bah. 10:23-25.
9, 10. Nansha Davida byaānene binenwa bidi mu Mitōto 3:6, 7, i kika kyonenena’mba kādipo na mutyima wa kinongo?
9 Nansha Davida byalwa na nkuku ne butomboki bwa Abisalome ne bakwabo bavule, wimba’mba: “Nkikakwatwapo moyo wa tununu dikumi twa bantu, bangelele umbukata. Taluka, abe Yehova! umpandije, abe Leza wami: Ke-wi-muntu abe ubakupila bakunshikwa bonso ku kutama, ubatyumuna meno a babi.”—Mit. 3:6, 7.
10 Davida kadipo na mutyima wa kinongo. Shi bakumushikwa ‘abakupilwa ku kutama,’ i Leza webakupila. Mulopwe Davida wēlembēle kitentwilo kya Mukanda wa Bijila ne uyukile amba Yehova unena’mo amba: “Kulubula kinongo ko kwami ne kupala mpalo kwine kumo.” (Kup. 17:14, 15, 18; 32:35) Kadi Leza mwine shi wasake ye wa ‘kutyumuna meno a babi.’ Kwibatyumuna meno kushintulula kwibapwa bukomo bwa kususulañana. Yehova uyukile mwikadile babi mwanda aye “ubandilanga pa mutyima.” (1 Sam. 16:7) Bine tufwijanga’ko Leza pa kwitupa lwitabijo ne bukomo bwa kwimanija pototo kudi mubi mwine mukatampe, Satana, usa kukutwa panopano ponka mu lupongo pamo bwa ntambo ubuluma, ino meno mukanwa mpika, mufwaninwe konakanibwa!—1 Pet. 5:8, 9; Kus. 20:1, 2, 7-10.
“Lupandilo Ludi Padi Yehova”
11. Mwanda waka tufwaninwe kutela mu milombelo yetu banabetu mu lwitabijo?
11 Davida wajingulula’mba bunyongolodi bwakimba na mikeketo bubwanya kutamba enka kudi Yehova kete. Inoko mulembi wa mitōto kelangilangapo’tu aye mwine kete. Le bantu betabijibwe na Yehova nabo mu kikonge? I kyendele’mo Davida afudije lwimbo lwandi lwa ku bukomo bwa mushipiditu na bino bishima: “Lupandilo ludi padi Yehova; katōkwe kobe ko ka bantu bobe.” (Mit. 3:8) Bine, Davida udi na myanda mikatampe, inoko walangila bantu ba Yehova mu kikonge kadi ukulupile amba Leza ukebeselanga. Netu tubulwepo kulangila banabetu mu lwitabijo? Twibavulukei mu milombelo yetu, tulombei Yehova ebape mushipiditu sandu wandi amba bamone bukankamane ne kwikala na mutyima-ntenke pobasapula myanda miyampe.—Ef. 6:17-20.
12, 13. Lelo i bika byāfikīle Abisalome, ne Davida wālongele’po namani?
12 Būmi bwa Abisalome bubafule pampikwa ntumbo—kino i kidyumu ku bonso bamwesha bakwabo malwa, nakampata bashingwe māni ba Leza, pamo bwa Davida. (Tanga Nkindi 3:31-35.) Kubaikala bulwi, kibumbo kya Abisalome abekinekenya. Abisalome mwine wanyema ukende pa kimbulu, ponka’po nywene yandi milumbuluke ibekobeka mu misambo ya mutyi mukatampe. Kayela’ko—aye kufwa mpika ino mwa kwipatwila’mo mwabulwa—kufika’nka ne bimwipaya Yoabe na kumwasa mikobe isatu pa mutyima.—2 Sam. 18:6-17.
13 Lelo Davida wasangala pa kuyuka byafikila wandi mwana? Mhm. Ino, wakanda peulu, kadila, uyoyokota amba: “Yo! yo! yo! wami mwana Abisalome, wami mwana, wami mwana Abisalome yo! shi ami nafwidile pa abe yo! Abisalome wami mwana, wami mwana!” (2 Sam. 18:24-33) Enka binenwa bya Yoabe byo byāmukankamikile ku njia yandi. Tala’po, mfulo mibi ya Abisalome, kwisakila kwandi kubi kubamulengeja kulwa shandi kimubutula—mushingwe māni wa Yehova—ne kwiletelela musala!—2 Sam. 19:1-8; Nk. 12:21; 24:21, 22.
Davida Walombola Monka Amba Ukulupile Mudi Leza
14. I bika byotukokeja kunena pangala pa kubundwa kwa Mutōto 4?
14 Mutōto wa 4 udi pamo bwa wa 3, mwanda nao i milombelo ya kininga ya Davida ilombola kikulupiji kyandi kya binebine mudi Yehova. (Mit. 3:4; 4:3) Padi Davida wābundile luno lwimbo mwanda wa kulombola nsangaji ne kufwija’ko Leza pa kitumba kya Abisalome kyakankalwa. Nansha kadi padi wālembele’lo na kwela milafwe kudi batuimba Bene Levi. Nansha bikale namani, kulangulukila pa luno lwimbo kukokeja kukomeja kikulupiji kyetu mudi Yehova.
15. Mwanda waka tukokeja kulomba na kikulupiji kudi Yehova kupityila kudi wandi Mwana?
15 Davida walombola kadi kikulupiji kyandi ne mutyima-ntenke mudi Leza ulondololanga milombelo. Waimbe amba: “Abe Leza waboloke bwami, bangitabije po ngita; mu bufudile: ubampe bukata: Mfwileko lusa, wivwane ne lulombelo lwami.” (Mit. 4:1) Netu shi tulonge byoloke, tukokeja kwikala na kikulupiji kya muswelo umo. Byotuyukile amba Yehova, “Leza waboloke,” weselanga boloke bandi, tukokeja kumulomba na kikulupiji kupityila mudi wandi Mwana, koku twitabije kitapwa kya kikūlwa kya Yesu. (Yoa. 3:16, 36) Bine kino kitupanga ndoe ku mutyima!
16. I bika byādi bibwanya kutyumuna Davida mutyima?
16 Kyaba kimo, tukokeja kutanwa na ngikadilo ityumuna mutyima yetudīla ne kikulupiji kyetu kine. Padi ye byāfikile ne Davida kitatyi kimo, mwanda waimbe amba: “Yō! bānwe bāna ba bantu, lelo i ku mwaka ka ko īkālamunwa ntumbo yami ke bumvu? Lelo i ku mwaka ka o mukalekapo ku sanswa kintu kya bitubitupu, ne kulondalonda bubela?” (Mit. 4:2) Mobimwekela, bishima “bāna ba bantu” bifunkila pa bantu babi. Balwana na Davida ‘basenswe bintu bya bitupubitupu.’ Mu bwalamuni New International Version bebinena namino: “I mu myaka inga mo mukasanswa milangwe ya mabela ne kukimba baleza ba bubela?” Nansha tupungile pa mwanda wa bilonga bantu bakwabo, twendelelei kulomba na kininga tulombole amba tukulupile bya binebine mudi Leza umo kete wa bine.
17. Shintulula motukokeja kulongela mungya Mitōto 4:3.
17 Kikulupiji kya Davida mudi Leza i kimweke patōka mu bino binenwa: “Ino yūkai amba, Leza wapandulamo mupandulwemo ke wa aye mwine: Yehova ukēvwana po nkamwita.” (Mit. 4:3) Pa kulama dikōkeji kudi Yehova, tufwaninwe kwikala na bukankamane ne kukulupila bya binebine mwadi. Kimfwa, ino ngikadila isakilwa mu kisaka kya Bene Kidishitu shi umo wampikwa kwisāsa wapangwa mu kipwilo. Leza weselanga boba badi na dikōkeji kwadi ne ku mashinda andi. Ebiya, dikōkeji ne lukulupilo lwa binebine mudi Yehova bivudijanga nsangaji mu bandi bantu.—Mit. 84:11, 12.
18. Mungya Mitōto 4:4, i bika byotufwaninwe kulonga shi abetunena nansha kwitulonga bibi?
18 Le bikekala namani shi muntu wetunena nansha kwitulonga bintu bitusansa? Tukalama nsangaji yetu shi tulonge byanena Davida: “Zakalai luzakalo kupya mwanda, mpika; mwisambei ne mityima yenu pa butanda mutalalei nyā!” (Mit. 4:4) Shi betunene nansha kwitulonga bibi, ketwakipyai mwanda na kwaluja kinongo. (Loma 12:17-19) Tukokeja kwikala na mwanda mu mutyima kitatyi kyotudi pa butanda. Shi tutele’o mu milombelo, tukokeja kwiumona muswelo mukwabo twakunkwa mutyima tulekele na buswe. (1 Pet. 4:8) Pa uno mwanda, tala madingi a mutumibwa Polo, amweka bu emanine pa Mitōto 4:4: “Funai bulobo kemukapīlaimo mambo ponka; kemukashikija dyuba’nka na bukalabale bwenu, mhm!”—Ef. 4:26, 27.
19. Lelo Mitōto 4:5 ibwanya kwitukwasha namani pa bitala bitapwa byetu bya ku mushipiditu?
19 Pa kukomeneja mvubu ya kukulupila mudi Leza, Davida waimbe amba: “Kadi elai bitapwa bilumbuluke, ne kukulupila mudi Yehova.” (Mit. 4:5) Bitapwa byādi byelwa na Bene Isalela byādi na bulēme enka shi bela’byo na mutyima muyampe. (Is. 1:11-17) Bitapwa byetu bya ku mushipiditu pa kwitabijibwa’byo na Leza, netu tufwaninwe kwikala na mutyima muyampe ne kikulupiji kya binebine.—Tanga Nkindi 3:5, 6; Bahebelu 13:15, 16.
20. Lelo ‘mwinya wa mpala ya Yehova’ ushintulula bika?
20 Davida wendelela na kunena’mba: “Ino kudi bavule bene banena’mba; lelo i ani uketulaīja kiyampe? Abe Yehova, witwele mwinya wa mpala yobe.” (Mit. 4:6) ‘Mwinya wa mpala ya Yehova’ ufunkila pa kwitabijibwa na Leza. (Mit. 89:15) O mwanda shi Davida walombe amba: “Witwele mwinya wa mpala yobe,” usaka’tu kunena’mba ‘witwitabije.’ Byotukulupile mudi Yehova, twi betabijibwe nandi kadi twikalanga na nsangaji mikatampe kitatyi kyotulonga kiswa-mutyima kyandi na mutyima umo.
21. Shi twipāne ne pa mfulo mu mwingilo wa kwangula ku mushipiditu, tukakulupila kumona bika?
21 Davida pa kwela milafwe ku nsangaji ipāna Leza, nsangaji itabukile ya kitatyi kya mwangulo, waimbe amba: “Ubantūla nsangaji mu mutyima, itabukile ne ya pa boba bakumona mataba abo ne vinyu yabo mivule.” (Mit. 4:7) Tukokeja kukulupila kumona nsangaji ya mutyima shi twipāna ne pa mfulo mu mwangulo wa ku mushipiditu. (Luka 10:2) Byotwendejibwa na ‘muzo wavula’ wa bashingwe māni, pano tudi na nsangaji ya kumona ‘bakwangula’ benda bavudila’ko. (Is. 9:3) Lelo bine wipēne ne pa mfulo mu uno mwangulo wa nsangaji?
Endelela Kumeso na Kukulupila bya Binebine Mudi Leza
22. Mungya Mitōto 4:8, le Bene Isalela bādi bekala namani kitatyi kyobādi balonda Bijila bya Leza?
22 Davida wafudija uno mutōto na kunena’mba: “Nkalālanga senene, shē, ne tulo nketumona; ke-wi-muntu abe, Yehova, kasuku ungelele umakomo.” (Mit. 4:8) Kitatyi kyādi kilama Bene Isalela Bijila bya Yehova, bādi bekele nandi mu ndoe ne kwimvwana mutyima-ntenke. Kimfwa, ‘Yuda ne Isalela baikele talala nyā’ mu bubikadi bwa Solomone. (1 Bal. 4:25) Boba bādi bakulupile mudi Leza bēmwenine ndoe nansha byādi bibatamba mizo yādi ibajokolokele. Netu, tulālanga talala nyā pamo bwa Davida, ke-muntu Leza witupanga mutyima-ntenke.
23. Lelo i bika byotukamona shi tukulupile bya binebine mudi Leza?
23 Nanshi, twendelelei kumeso na kikulupiji mu mwingilo wa Yehova. Kadi tulombei na lwitabijo mwa kumwena “ndoe ya Leza, ya kutabuka ñeni yonso.” (Fid. 4:6, 7) Bine kino kituletelanga nsangaji mikatampe! Kadi shi tulame kikulupiji kya binebine mudi Yehova, nankyo tukokeja kutengela mafuku a kumeso na mutyima-ntenke.
Ukalondolola Namani?
• Le i makambakano’ka ātene Davida pa mwanda wa Abisalome?
• Mutōto wa 3 witupa kikulupiji namani?
• Le Mutōto wa 4 ukomeja kikulupiji kyetu mudi Yehova mu miswelo’ka?
• I muswelo’ka otukamwena mu kukulupila bya binebine mudi Leza?
[Bipangujo bya Kifundwa
[Bifwatulo pa paje 32]
Lelo ukulupile bya binebine mudi Yehova?