Le Ukalonda Buludiki Bwa Yehova Bwa Buswe?
Le Ukalonda Buludiki Bwa Yehova Bwa Buswe?
“Nshikilwe mashinda onso a bubela.”—MIT. 119:128.
1, 2. (a) Pokimba buludiki bwa kufika koenda, le i kidyumu kya muswelo’ka kyokasangela, ne mwanda waka? (b) I bidyumu bya muswelo’ka bipa Yehova boba bamwingidila, ne mwanda waka?
LANGA bidi uno mwanda: Usaka kwenda kuntu kampanda. Ubaipangula mulunda nobe okulupile, uyukile biyampe dishinda, akuludike. Aye pa kukuludika, padi wakulombola amba: “Udyumuka masanka’a. Padi biyukeno bidimbañana. Bantu bavule badi bebilonda bafudile ku kujimina.” Lelo ukasangala pa mutyima wakutele ne kuteja kidyumu kyandi? Yehova nandi udi pamo bwa uno mulunda. Witupanga buludiki bufwaninwe mwa kufikila ku būmi bwa nyeke kotwenda, ino witudyumunanga ne ku byaka bikokeja kwitulengeja twende mu dishinda dibi.—Kup. 5:32; Is. 30:21.
2 Mu kino kishinte ne mu kilonda’ko, tusa kwisambila pa byaka bimobimo bitudyumuna’ko Yehova Leza, Mulunda netu. Tulamei mu ñeni amba kine kitudyumwina Yehova i mwanda witutele mutyima ne kwituswa. Witusakila tufike kotwenda. Bimusansanga shi wamone bantu beela mu byaka ne kujimina mwishinda. (Ezek. 33:11) Mu kino kishinte, tusa kwisambila pa byaka bisatu. Kibajinji i kitamba kungi, kya bubidi i kitamba motudi batwe bene. Kya busatu i kintu kya bubela; akyo’ko kya kyaka mpata. Tufwaninwe kuyuka mwikadile bino byaka ne muswelo wa kwibikomena witufundija Tata wetu wa mūlu. Mulembi umo wa mitōto wānene na bukomo bwa mushipiditu kudi Yehova amba: “Nshikilwe mashinda onso a bubela.” (Mit. 119:128) Lelo nobe wiashikilwe namino? Tutalei muswelo otukokeja kutamija uno mushikwa ne kulonga’po kintu.
Kokikolwa Kulonda “Kibumbo”
3. (a) Mwanda waka kulonda bañenda bakwabo shi ketujingulwilepo dishinda dya kwenda i kyaka? (b) Le i musoñanya’ka wa mvubu otutana mu Divilu 23:2?
3 Kitatyi kyoenda lwendo lulampe, i kika kyokalonga shi kujingulwilepo dishinda dya kwenda? Padi ukakokwa kulonda bañenda bakwabo—nakampata pomona bavule benda dishinda dimo dyonka. Kulonga namino i kyaka. Mwanda, padi bano bañenda kebendangapo koenda, nansha kadi padi nabo i bajimine. Mu uno mwanda, tala musoñanya utamba mu kijila kyāpelwe Isalela wa kala. Boba bādi bengila bu batyibi ne bu tumoni mu butyibi bādyumwinwe ku kyaka kya ‘kulonda kibumbo.’ (Tanga Divilu 23:2.) Kwakubulwa ne kutatana, i kipēla ku bantu bampikwa kubwaninina kuponena mu kuningilwa na bakwabo, banyengakanya butyibi. Ino le musoñanya wa kuleka kulonda kibumbo utala enka myanda ya butyibi? Mhm.
4, 5. Lelo ba Yoshua ne Kalebu bāningilwe namani kulonda kibumbo, ne i kika kyēbakweshe bakomene kuningilwa?
4 Na bubine, kuningilwa ‘kulonda kibumbo’ kukokeja kwitufikila kitatyi kyo-kyonso. Kukokeja kwiya mu kitulumukila, ne kukomo kukomena. Vuluka kimfwa kuningilwa kwālwile nako ba Yoshua ne Kalebu. Bādi mu kisumpi kya bana-balume 12 bāendele kubela Ntanda ya Mulao. Abo pa kujoka, bana-balume dikumi umbukata mwabo bāletele musapu mubi ne utyumuna mu bidyoma. Ke banena ne kunena’mba bekadi bamo ba mu yoya ntanda i bakampangala batambile ku ba Nefilimi, lutundu lwa bamwikeulu bantomboki na bana-bakaji. (Ngal. 6:4) Ino, byobādi banena i bya bubela. Bano bana ba nsanga bākubile ku Dilobe myaka tutwa kunyuma, kepāshelepo mwana nansha umo. Nansha ke milangwe ya kufwatakanya bitupu ikokeja kwikala na lupusa pa boba ba lwitabijo luzoze. Lapolo mubi wa tuno tubedibedi dikumi wāzambaleje bukidibukidi moyo ne luzakalo mu bantu. Tamba kala, bavule kebādipo balanga amba bikokejika kutwela mu Ntanda ya Mulao na mwālaile’kyo Yehova. Lelo i kika kyālongele ba Yoshua ne Kalebu mu ino ngikadilo ya lupito?—Umb. 13:25-33.
5 Kebālondelepo kibumbo. Nansha kibumbo byokyāpelele kwibateja, bano bana-balume bānene bya bine ne kulamatyidila’ko—Nansha byobēbazakeje amba basa kwibasa mabwe! Lelo bukomo bwabo bwātambile kwepi? Kwampikwa ne kutatana, lwitabijo lo lwēbakweshe mpata. Bantu ba lwitabijo bajingululanga biyampe kwishila kwishidile binenwa bya bantu bya bubela na milao ikola ya Yehova Leza. Bano bantu babidi bālombwele mwenda mafuku mobādi bamwena muswelo ufikidijanga Yehova milao yandi yonso. (Tanga Yoshua 14:6, 8; 23:2, 14.) Ba Yoshua ne Kalebu bādi balamete pototo kudi Leza wabo wa binebine, ne kebādipo basaka kumusanshija na kulonda kibumbo kyampikwa lwitabijo. Bāimanije nshinkidingi ne kwitushila kimfwa kiyampe dyalelo.—Umb. 14:1-10.
6. I mu myanda’ka motukokeja kuningilwa kulonda kibumbo?
6 Le nobe uningilwanga kulonda kibumbo? Bantu babomboke kudi Yehova ne kupumpunya misoñanya yandi ya mu mwikadilo i babunde na bubine kibumbo kikatampe dyalelo. Mu myanda itala kwipwija mukose ne kwisangaja, kino kibumbo kitumbijanga milangwe ya bubela. Bakokeja kutyityija amba busekese, bukalabale, ne majende bimonwamonwa ku televijo, mafilime ne makayo a video ke bibipo. (2 Tem. 3:1-5) Shi kotonge kwipwija mukose ne kwisangaja kobe ne kwa kyobe kisaka, le ulekanga mutyima wa mundamunda muzoze wa bakwabo wikale na lupusa pa butyibi bobe ne kwalamuna mutyima obe wa mundamunda? Mwene nankyo, na bubine, ubalonda kibumbo?
7, 8. (a) Le “byakwivwana nabyo” byetu bifundijibwanga namani, ne mwanda waka kuno kufundijibwa i kwa kamweno kutabuka’ko kulonda mulwi wa bijila? (b) Mwanda waka ubanena amba kimfwa kya bankasampe bavule Bene Kidishitu kisangaja mpata?
7 Yehova i mwitupe kyabuntu kilēme kitukwasha tukwate butyibi—“byakwivwana nabyo” byetu. Inoko bino bya kwivwana nabyo bifwaninwe ‘kwibidijibwa.’ (Bah. 5:14) Kulonda kibumbo kekukafundijapo bya kwivwana nabyo byetu; enka mwikadilanga mulwi wa bijila pa myanda itala mutyima wa mundamunda. O mwanda mwine, kimfwa, bantu ba Yehova kebapelwepo mulongo wa mafilime, mabuku, ne mateba a Entelenete obafwaninwe kwepuka. Mwanda ino ntanda ishintanga lubilo lonka, uno mulongo ukokeja kwikala mupya dyalelo, kesha ke wa kala. (1 Kod. 7:31) Kibi kutabukidila, wadi wa kwitukankaja kubandaula misoñanya ya mu Bible na katentekeji ne milombelo ponka, ne kukwata butyibi mungya ino misoñanya.—Ef. 5:10.
8 Shako, butyibi bwetu bwimanine pa Bible, bukokeja kupelwa na bavule. Bankasampe Bene Kidishitu bakokeja kuningilwa na bakwabo ku masomo babandile ne kulonga byobya bibandilwa na bakwabo ne byobalonga. (1 Pet. 4:4) O mwanda, i biyampe’po kashā kumona Bene Kidishitu bankasampe ne batame beula kimfwa kya ba Yoshua ne Kalebu na kupela kukalonda kibumbo.
Kemukikolwa Kulonda “Mutyima wa Banwe Bene, ne wa Meso Enu”
9. (a) Mu mwanda utala lwendo, mwanda waka kulonda kitetyima ne kusaka kwetu i kyaka? (b) Mwanda waka kijila kidi mu Umbadilo 15:37-39 kyādi na mvubu ku bantu ba Leza pa kala?
9 Kyaka kya bubidi kyotusaka kwisambila’po i kitamba motudi batwe bene. Tukokeja kwikyelekeja namino: Shi wenda kuntu kampanda, le ukela kalata amba wende enka na kitetyima—na kutontela mu dishinda dyonso dimweka bu diloe? Na bubine, kulonda kitetyima kukokeja kukutwala kungi. Pa uno mwanda, tala kijila kikwabo kya Yehova kyāpelwe Isalela wa kala. Bavule dyalelo bakokeja kumona kijila kya kwela manyamvwa ne lupambo lufituluka ku milomo ya bivwalwa byabo bu kikomo kwimvwana. (Tanga Umbadilo 15:37-39.) Ino le ubamone mvubu yakyo? Kukōkela kino kijila kwādi kukwasha bantu ba Leza besansanye ne kwipaluka na mizo ingi yādi ibajokolokele. Kino kyādi na kamweno pa kusaka kwitabijibwa nyeke na Yehova. (Levi 18:24, 25) Ino kino kijila, kisokola kyaka kimo kitamba motudi batwe bene kikokeja kwitulubija kotwenda, ke ku būmi bwa nyeke kadi. Namani?
10. Lelo Yehova wālombwele namani amba ujingulwile biyampe kipangila kya bantu?
10 Tala bubinga bwine bwālengeje Yehova ape bantu bandi kino kijila: “Kemukalumbakana lumbakana, pi na pi, mwendele mutyima wa banwe bene, ne wa meso enu mene, byobya bya busekese byo mwadi kala mulondalonda.” Yehova ujingulwile biyampe kipangila kya bantu. Uyukile mukokelwanga bukidibukidi mutyima wetu, nansha muntu wa munda, na byobya byotumona na meso. O mwanda Bible witudyumuna amba: “Mutyima utabukile bintu byonsololo budimbañani, ubela byamwikomwiko’tu; lelo uyukile’o i ani, a?” (Yel. 17:9) Kubamone’po amba kyādi kyendele’mo Yehova adyumune Bene Isalela? Wādi uyukile biyampe amba bakokeja kukokwa na kutala bantu ba mizo ingi bādi bebajokolokele ne kongolwa na byobādi ba kumona. Bādi ba kushilula kwifwana bano bantu bampikwa kwitabija ne ku mfulo, ke balanga, kwiimvwana, ne kulonga mobalongela.—Nk. 13:20.
11. Le i muswelo’ka otubwanya kongolwa na byumvwanino byetu bya ku ngitu?
11 Mu ano etu mafuku, i kipēla ku mutyima wetu ndimbañani kongolwa na byumvwanino byetu bya ku ngitu. Tudi mu ntanda isaka enka kulēmenena ku kukanina kwa ngitu. Penepo le i muswelo’ka otukokeja kulonda musoñanya udi mu Umbadilo 15:39? Tala: Shi boba bomwikalanga nabo ku masomo, ku kaji, nansha mu kibundi bavwalanga mu muswelo ulangula masenda, le kino kibulwe kukusambukila? Lelo ukakokwa ‘kulonda mutyima obe ne meso’ ne kongolwa na byobya byomona? Le ukashilula kutyepeka misoñanya yobe na kuvwala mobavwadila?—Loma 12:1, 2.
12, 13. (a) I bika byotufwaninwe kulonga shi meso etu keatale kuntu kokeafwaninwepo? (b) I kika kiketukwasha twepuke kwikala ba kongola bakwetu?
12 I biyampe tutamije kwīfula. Shi meso etu ke atale kuntu kokeafwaninwepo, tuvulukei mutyipo wa Yoba, muntu wa kikōkeji, wāsambile kipwano na meso andi—butyibi busumininwe bwa kuleka kutala muntu wakasongele na mutyima wa kumusaka. (Yoba 31:1) Mulopwe Davida nandi wātyipile amba: “Nkikatūlapo ku meso ami kikobakane nansha kimo.” (Mit. 101:3) Kintu kyonso kikokeja kona mutyima wetu wa mundamunda utōka ne kipwano kyetu na Yehova i “kikobakane.” Mu kino mubadilwa ne matompo onso akoka meso etu ne kusaka kongola mutyima wetu ku kulonga bibi.
13 Ku mutamba mukwabo, ketufwaninwe nansha dimo kusaka kwikala bu “kikobakane” mu muswelo kampanda, ketongola bakwabo babandile bintu bibi. O mwanda tulondanga madingi a mu Bible na kusumininwa a kuvwala pa mvwadilo ne na bumvubumvu. (1 Tem. 2:9) Kuvwala na bumvubumvu kekuvwalapo motusakila. Tufwaninwe kuvuluka ne mityima ya mundamunda ne mutengelwa boba betujokolokele, na kubadikija ndoe yabo ya mutyima ne būmi bwabo kumeso kwa byotusaka. (Loma 15:1, 2) Kipwilo kya Bwine Kidishitu kiyudile’mo tununu ne tununu twa bankasampe baleta bimfwa biyampe mu uno mwanda. Bine twibasangelanga pa kumona bapela kulonda ‘mityima ne meso abo,’ ino batonga kusangaja Yehova mu byonso byobalonga—enka ne mu muvwadilo wabo mwine!
Kokikolwa Kulonda “Bintu bya Bitupu Bitupu”
14. I kidyumu’ka kitala kulondalonda “bintu bya bitupu bitupu” kyāsapwile Samwele?
14 Langa shi lwendo lobe lulomba kutyibuluka mu ntanda mutuputupu. Le bikekala namani shi ubashiye dishinda kolonda mikebekebe? Kulonda kino kintu kekidi’kopo kukokeja kukwipaija! Yehova uyukile biyampe kino kyaka. Tala kino kimfwa. Bene Isalela bādi basaka kwikala pamo bwa mizo yādi ibajokolokele, yādi ibikelwe na bantu. Na bubine, kuno kusaka kwabo bwādi bubi bukatampe, mwanda kwālombwele amba abapele Yehova ebabikadile bu Mulopwe. Nansha Yehova byaālekele bekale na mulopwe, wālombwele mupolofeto wandi Samwele ebape kidyumu kyendele’mo kitala kulondalonda “bintu bya bitupu bitupu.”—Tanga 1 Samwele 12:21.
15. I muswelo’ka wālondolelondele Bene Isalela bintu bya bitupubitupu?
15 Le bano bantu bādi balanga’mba kubikalwa na muntu bu mulopwe kwādi kuyampe mu muswelo kampanda, kukulupilwa kupita’ko Yehova? Shi ye mobādi balangila, nankyo na bubine bādi balonda bintu bya bitupubitupu! Ne kadi, bādi mu kyaka kya kulondalonda bya bubela bivule bya Satana. Bantu bebabikala bādi ba kwibakokela ku kutōta bankishi. Boba batōta bankishi beongolanga amba bintu bimweka na meso—baleza bapungwe na mityi ne mabwe—byo bya bine, bikulupilwa kupita’ko Yehova, Leza wampikwa kumweka, wāpangile bintu byonso. Inoko enka na mwālembele mutumibwa Polo, bankishi i “kintu kya bitupu.” (1 Kod. 8:4, Myanda Miyampe ku Bonso) Kebakokejapo kumona, kwimvwana, kunena, nansha kulonga kintu. Ukokeja kwibamona ne kwibatenga, ino shi kowibatōta, ubalondalonda bintu bya bitupubitupu—bya bubela bitwala’nka ku musala.—Mit. 115:4-8.
16. (a) Lelo Satana ongolanga namani bavule balondelonde bintu bya bitupubitupu? (b) Mwanda waka tukokeja kunena amba bintu bya ku ngitu i bya bitupubitupu, nakampata shi twibidingakanye na Yehova Leza?
16 Satana ukikimba kunekenya bantu balondelonde bintu bya bitupubitupu. Kimfwa, ke mupwe kala kongola bantu kebabadika bakimbekimbe bintu bya ku ngitu amba byo bileta mutyima-ntenke. Lupeto, bituntwa, ne twaji twa lupeto lungi bikokeja kumweka bu biyampe. I bika bilupuka ku bintu bya ku ngitu kitatyi kipona misongo, misokwe, nansha kimpengele? Le i bika byobibwanya kulongela muntu wa bushiyena, ubudilwe kitungo, bwendeji, ne bilondololwa ku bipangujo bikatakata bya mu būmi? I muswelo’ka obibwanya kusenga muntu wikonda na lufu? Shi tukulupile bintu bya ku ngitu amba byo bya kupwija bisakibwa bya ku mushipiditu, tukafwijibwa bumvu. Bintu bya ku ngitu kebinyongololangapo muntu; i bya bitupubitupu. Kebikokejapo nansha kwitukinga ku ngitu mu luno lwendo lotwenda, mwanda kebimwenwanga’mopo nyeke mu buno būmi bwīpi bwa bantu nansha mu misongo ne lufu lubwanya kwitufikila. (Nk. 23:4, 5) Bine, Yehova i Leza wetu wa bine! Mutyima-ntenke wa bine utambanga enka ku kupwana nandi bya mpwaninine. Leka, leka, leka dino shadyo i dyese dilēme mpata! Ketwakamufityijai mutyima na kulondalonda bintu bya bitupubitupu.
17. Le ubasumininwa kulonga bika pa mwanda utala byaka bisatu byotwesambila’po?
17 Mwene tudi na dyese pa kwikala na Yehova bu Mulunda netu ne Muludiki mu lwendo lwetu lwa mu būmi? Shi twendelele kuta kutwi ku bidyumu byandi bya buswe byetudyumuna ku byaka bisatu—kibumbo, mutyima wetu, ne bintu bya bitupubitupu—nabya tukokeja kwikala na dyese dya kufika kotwenda, ku būmi bwa nyeke. Mu kishinte kilonda’ko, tukabandaula bidyumu bikwabo bisatu bitupele Yehova mwanda wa kwitukwasha tushikwe ne kutyina tushinda tubi tutwala bavule ku kujimina.—Mit. 119:128.
Le Ulanga’po Namani?
Le ubwanya kwingidija namani misoñanya itanwa mu bisonekwa bilonda’ko’bi?
[Bipangujo bya Kifundwa]
Kifwatulo pa paje 11]
Lelo nobe kodi muningilwe kulonda kibumbo?
Kifwatulo pa paje 13]
Mwanda waka kulonda kitetyima i kyaka?
Kifwatulo pa paje 14]
Le ulondalondanga kintu kya bitupubitupu?
