Mwa Kōlolokwa Mwa Leza—le I Bika?
Mwa Kōlolokwa Mwa Leza—le I Bika?
“Kubashala mwakōlolokwa mwa bantu ba Leza.”—BAH. 4:9.
1, 2. I bika byotukokeja kunena pa bubinebine bwa binenwa bidi mu Ngalwilo 2:3, ne i bipangujo’ka bilupukile’ko?
MU SHAPITA mubajinji wa Ngalwilo, twifunda’mo amba Leza wālongolwele ntanda mu bula bwa mafuku asamba a kyelekejo mwanda wa bantu bekale’po. Ku mfulo kwa bino bitatyi byonso i kunenwe bino binenwa’mba: “Kwadi kyolwa ne lubanga.” (Ngal. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Inoko, pa kulombola bulēme ku difuku dya busamba-bubidi, Bible unena’mba: “Leza waesela dyese difuku dya busamba-bubidi kwidijidika ke dikola, mwanda i mu dino difuku mwaololokelwe ku mingilo yandi yonso yāpangile, ne yālongele Mwine Leza.”—Ngal. 2:3.
2 Tala mwikadile kyubwa “mwaololokelwe.” Kino kilombola’mba difuku dya busamba-bubidi—“difuku” dya kōlolokwa dya Leza—dyādi dikyendelela ne mu 1513 K.K.K., kitatyi kyālembele Mosesa mukanda wa Ngalwilo. Le difuku dya kōlolokwa dya Leza dikyendelela ne pano? Shi dikyendelela, le tukokeja kutwela’mo dyalelo? Malondololo ku bino bipangujo adi na kamweno kakatampe kotudi.
Lelo Yehova ‘Ukyōlolokwa’?
3. Le binenwa bya Yesu bidi mu Yoano 5:16, 17 bilombola namani amba difuku dya busamba-bubidi dyādi dikyendelela mu myaka katwa kabajinji?
3 Kudi bukamoni bubidi bwitukwasha tufule ku kunena’mba difuku dya busamba-bubidi dyādi dikyendelela mu myaka katwa kabajinji K.K. Bukamoni bubajinji, tala byānene Yesu ku balwana bādi bamufutulula amba undapanga bantu mu dya Sabado, bamona uno bu mwingilo. Mfumwetu wēbanene amba: “Tata wingilanga ne pano pene ne ami mo monka.” (Yoa. 5:16, 17) Le wādi usaka kunena bika? Yesu wātopekelwe amba wingilanga mu dya Sabado. Kilondololwa kya amba: “Tata wingilanga ne pano,” kyāpwile mwanda. Na bubine, Yesu wādi na aye unena’mba: ‘Tata ne ami twipēne mu mwingilo wa muswelo umo. Tata byakingila mu bula bwa Sabado ya myaka tununu ne tununu, nanshi i kiñendele’mo nami ñendelele na kwingila, enka ne dya Sabado.’ Nanshi Yesu wālombwele amba, mu mwanda utala ntanda, difuku dya Sabado mikatampe ya kōlolokwa kwa Leza, difuku dya busamba-bubidi, dyādi kedyafudile mu andi mafuku. *
4. Lelo i bukamoni’ka bukwabo buletele Polo bulombola amba difuku dya busamba-bubidi dyādi dikyendelela mu andi mafuku?
4 Bukamoni bwa bubidi i bunenwe na mutumibwa Polo. Polo pa kutela Ngalwilo 2:2 wisambila pa kōlolokwa kwa Leza, wāsonekele ku bukomo bwa mushipiditu amba: “Bātwe bakwitabija tutwelanga muno mwakōlolokwa.” (Bah. 4:3, 4, 6, 9) Nanshi difuku dya busamba-bubidi dyādi dikyendelela mu mafuku a Polo. Lelo difuku dya kōlolokwa dikendelela kufika ne kitatyi’ka?
5. Le difuku dya busamba-bubidi dyādi na kitungo’ka, ne kino kitungo kikafikidila ne pa mfulo kitatyi’ka?
5 Pa kulondolola ku kino kipangujo, tufwaninwe kuvuluka kitungo kya dino difuku dya busamba-bubidi. Ngalwilo 2:3 ushintulula’kyo amba: “Penepo kadi Leza waesela dyese difuku dya busamba-bubidi kwidijidika ke dikola.” Dino difuku ‘dyājidikilwe ke dikola’—kupandulwa, nansha kutūlwa pafula, na Yehova—mwanda wa kuvuija mpango yandi. Ino mpango i ya amba ntanda ikalwe na bantu, bana-balume ne bana-bakaji ba kikōkeji ba kwiilama ne kulama byonso bidi’po. (Ngal. 1:28) I pa mwanda wa kufikidija ino mpango palengeje Yehova Leza ne Yesu Kidishitu, “Mwine dya Sabado,” bendelele ‘kwingila ne pano pene.’ (Mat. 12:8) Difuku dya kōlolokwa dya Leza dikendelela kufika ne byafikidija ne pa mfulo mpango yandi ku mfulo kwa Umbikalo wa Myaka Kanunu wa Kidishitu, mpango mine yālengeje atonge’dyo.
Leka “Wakaponena Umuswelo Umo Onka wa Mifutululo”
6. Lelo i bimfwa’ka bya kudyumukila’po byotudi nabyo, ne i ñeni’ka yotuboila’ko?
6 Mpango ya Leza yāshintulwidilwe patōka ba Adama ne Eva, ino bākomenwe kwiikwatakanya. Na bubine, ba Adama ne Eva bo bantu babajinji bāikele na būmi bwa mifutululo. Tamba penepa, ke kudi midiyo ne midiyo ya bakwabo. Nansha ke muzo wa Isalela, bantu batongwe ba Leza, bāponēne mu būmi bwa mifutululo. O mwanda Polo wādi na bubinga bwa kudyumuna Bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji amba, bamo umbukata mwabo babwanya kuponena mu dikinga na dyāponene’mo Bene Isalela ba kala. Waāndikile amba: “Nanshi po ponka pa mwanda pano’mba, tupyasakane pa kutwela muno mwakōlolokwa, kutyina’mba muntu wakaponena umuswelo umo onka wa mifutululo.” (Bah. 4:11) Tala pano Polo wakwatañanya mifutululo na kukomenwa kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza. Le kino kishintulula bika kotudi? Shi tutombokela mpango ya Leza mu muswelo kampanda, le tubulwe kukomenwa kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza? Bine, kilondololwa kya ku kino kipangujo kidi na kamweno kakatampe kotudi, ne tukesambila’po bininge kitatyi kikwabo. Inoko pano, tutalei bintu bikwabo byotukokeja kwifunda bitala kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza na kubandaula kimfwa kibi kya Bene Isalela.
“Kebakatwelamopo Mwakōlolokwa Mwami”
7. Lelo i bika byādi bilanga Yehova kitatyi kyaānyongolwele Bene Isalela mu bupika mu Edipito, ne i bika byaādi usaka kobadi?
7 Mu 1513 K.K.K., Yehova wāsokwedile mwingidi wandi Mosesa mpango yandi itala Isalela. Leza wānene amba: “Ami natūka kwibanyongolola ku kuboko kwa bene Edipito, ne kukebalupulamo mu yoya ntanda [Edipito] kukebaselela ku ntanda miyampe imbaye, ku ntanda ikukanga mabele ne būki.” (Div. 3:8) Enka mwālaile’kyo Yehova kudi mukulutuba wabo Abalahama, mpango ya Leza ya kulupula Bene Isalela “ku kuboko kwa bene Edipito” i ya kwibalela bu bantu bandi. (Ngal. 22:17) Leza wāpele Bene Isalela mukanda wa bijila wa kwibakwasha bekale nandi mu kipwano kya ndoe. (Is. 48:17, 18) Wālombwele Bene Isalela amba: “Shi mukōkele dyami diwi binebine ne kulama kipwano kyami [monka mokilombwedilwe mu Mukanda wa Bijila], nankyo mukangikadila kileme kyami amiwa mwine mubukata mwa bantu bonsololo; mwanda panopantanda ponso i pami.” (Div. 19:5, 6) Nanshi pa kusaka Bene Isalela bekale mu kipwano na Leza, byādi bilomba bekale kukōkela diwi dyandi.
8. I būmi bwa muswelo’ka bwādi bwa kwikala nabo Bene Isalela shi bākōkele Leza?
8 Langa’po bidi mwādi mwa kwikadila būmi shi Bene Isalela bākokele diwi dya Leza! Yehova wādi wa kwesela madimi abo, madimi a mañanza, luombe lwabo, ne bimunanwa byabo. Balwana nabo kebādipo ba kwibatamba kyaba ne kyaba. (Tanga 1 Balopwe 10:23-27.) Kitatyi kyāile Meshiasa, wādi wa kutana Isalela wenda biyampe bu muzo udi mu bwanapabo, wampikwa kwimaninwa midindi ibidi na Bene Loma. Isalela wādi wa kwikala bu bulopwe bwa kwiulwa na balondakani nabo, balombola amba kukōkela Leza wa bine kuletanga madyese ku mushipiditu ne ku ngitu.
9, 10. (a) Mwanda waka kusaka kwāsakile Bene Isalela kujokela mu Edipito wādi mwanda mukatampe? (b) Le kujokela mu Edipito kwādi kwa kutenga butōtyi bwa Bene Isalela namani?
9 Bine, dyādi dyese kudi Isalela—kwingila pamo na mpango ya Yehova, kintu kyādi kya kwibaletela madyese abo bene ne bisaka byonso bya pano pa ntanda! (Ngal. 22:18) Inoko, muzo onso mutomboke mu kikonge, kewāsakilepo kulonga buno bulopwe bwikale bu kimfwa munshi mwa bwendeji bwa kiteokratike. Tala, bādi ke balombe kujokela mu Edipito! (Tanga Umbadilo 14:2-4.) Le kujokela kwabo mu Edipito kwādi kwa kwendeleja mpango ya Leza ya kulonga Isalela bu bulopwe bwa kulondela’po? Kebyādipo bya kubwanika. Na bubine, shi Bene Isalela bājokele mu kumunwa na Bajentaila, kebādipo ba kubwanya kulonda Bijila bya Mosesa ne kumwena mu mpangiko ya kulekelwa bubi bwabo na Yehova. Bine, yādi milangwe ya bungitu—milangwe mīpi—yobādi nayo! Ke kya kutulumukapo shi Yehova wānene bano bantomboki amba: “Nakaladile luno lukongo luno’lu, nanena na’mba: I bakwilwailwa ku mutyima wabo, nanshi kebayūkilepo miswelo yami. E ponka po natyipile mu bukalabale bwami na’mba, bano kebakatwelamopo mwakōlolokwa mwami, mhm.”—Bah. 3:10, 11; Mit. 95:10, 11.
10 Pa kukimba kujokela mu Edipito, uno muzo wa kwisakila wālombwele amba madyese a ku mushipiditu obāmwene, ādi na mvubu mityetye, ke babila makatasele, bitungulu ne shumi bya mu Edipito. (Umb. 11:5) Pamo bwa Esau muntu wampikwa kufwija’ko, bantomboki bādi betabije kujimija kipyanwa kilēme kya ku mushipiditu mwanda wa kumona bidibwa bya musonso.—Ngal. 25:30-32; Bah. 12:16.
11. Lelo kubulwa kikōkeji kwa Bene Isalela mu mafuku a Mosesa kwātengele mpango ya Leza namani?
11 Nansha muzo wa Isalela byowābudilwe kikōkeji pa kutamba mu Edipito, Yehova wāendelele ‘kwingila’ na kitūkijetyima mwanda wa kufikidija mpango yandi, pano wātele mutyima ku lukongo lulonda’ko. Bantu ba mu luno lukongo lupya bādi na kikōkeji kutabuka bashabo. Mungya musoñanya wa Yehova, bātwelele mu Ntanda ya Mulao ne kushilula kwiinekenya. Mu Yoshua 24:31, tutanga’mba: “Isalela waingidila Yehova mafuku onso a Yoshua, ne mafuku onso a bakulumpe batabukilemo myaka ya Yoshua, ke boba bayukile kala mingilo yonso ya Yehova yālongele kudi Isalela kadi.”
12. Le tuyukile namani amba bibwanika kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza?
12 Inoko, luno lukongo lwa kikōkeji lwāfwile bityebitye ne kupingakanwa na lukongo “kelwayukilepo Yehova, nansha mwingilo mwine wālongele kudi Isalela.” Mfulo mfulō, “bāna ba Isalela balonga kyokya kibi ku mpala ya Yehova, ke bengidila ba Bala.” (Bat. 2:10, 11) Mu Ntanda ya Mulao kemwākidipo kadi “mwakōlolokelwa” kobadi. Pa mwanda wa mifutululo yabo, kebāendelelepo kwikala mu ndoe ya nyeke na Leza. Pa kwisambila bitatyi bya kala, Polo wāsonekele amba: “Mwanda Yoshua, shi webapele [Bene Isalela] mwakōlolokelwa, longa nankyo Leza kalombwelepo kuno kumeso difuku dikwabo, mhm. Ebiya kubashala mwakōlolokwa mwa bantu ba Leza bwa mu difuku dya busamba-bubidi.” (Bah. 4:8, 9) Polo pa kutela “bantu ba Leza,” wādi wisambila pa Bene Kidishitu. Le kino kishintulula’mba Bene Kidishitu bakokeja kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza? Bine bakokeja—ne Bene Kidishitu Bayuda ne bampikwa kwikala Bayuda!
Bamo Babulwa Kutwela mwa Kōlolokwa mwa Leza
13, 14. I kukwatañana’ka kwādi pa bukata bwa kulama Mukanda wa Bijila wa Mosesa ne kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza (a) mu mafuku a Mosesa? (b) mu myaka katwa kabajinji?
13 Kitatyi kyāsonekēle Polo Bene Kidishitu Bahebelu, wāmwene amba bamo mu bukata mwabo kebādipo kadi bengidila pamo na mpango ya Leza yendelela. (Tanga Bahebelu 4:1.) Mu buluji’ka? Mwanda byādi bilomba kulama Bijila bya Mosesa. Mu bula bwa myaka 1500, Mwine Isalela yense wādi usaka kwikala na būmi bukwatañene na mpango ya Leza, wādi ufwaninwe kulama Mukanda wa Bijila. Inoko, na lufu lwa Yesu, Mukanda wa Bijila wādi keukingilapo. Bene Kidishitu bamo bākomenwe kujingulula uno mwanda, ino bāūminine enka na kwendelela kulama myanda imo ya mu Mukanda wa Bijila. *
14 Polo wāshintulwidile Bene Kidishitu bādi basumininwe kulonda Mukanda wa Bijila amba bupidishitu bukatampe bwa Yesu, kipwano kipya, ne tempelo ya ku mushipiditu bitabukile mvubu byobya bibajinji bya kumeso kwa Bwine Kidishitu. (Bah. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12) Polo wāsonekele pangala pa dyese dya kutwela mu difuku dya kōlolokwa dya Yehova, padi koku uvuluka myanda ya kulama mayenga a Sabado munshi mwa Mukanda wa Bijila amba: “Kubashala mwakōlolokwa mwa bantu ba Leza bwa mu difuku dya busamba-bubidi. Ke-muntu yewa wakutwela mwakōlolokwa mwandi, nabya aye wakōlolokwa ku mīngilo yandi, monka mwāōlolokelwe Leza ku yandi.” (Bah. 4:8-10) Bano Bene Kidishitu Bahebelu bādi bafwaninwe kuleka kulanga’mba pa kwitabijibwa na Leza bafwaninwe kwingila mingilo ilombelwe mu Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Tamba mu Pentekosa 33 K.K., bantu ba kwitabijibwa na Leza ke’nka boba batamija lwitabijo lwabo mudi Yesu Kidishitu.
15. Mwanda waka kikōkeji i kya kamweno shi tusaka kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza?
15 Lelo i kika kyākalekenye Bene Isalela ba mu mafuku a Mosesa kutwela mu Ntanda ya Mulao? I mifutululo. Lelo i kika kyākalekenye Bene Kidishitu ba mu mafuku a Polo kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza? I mifutululo imo yonka. Bākankelwe kujingulula amba Mukanda wa Bijila ke muvuije mpango yao ne amba Yehova ye wādi wendeja bantu bandi mu mashinda palapala.
Kutwela mwa Kōlolokwa mwa Leza Dyalelo
16, 17. (a) Lelo kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza dyalelo kushintulula bika? (b) I bika byotukesambila’po mu kishinte kilonda’ko?
16 Kudi Bene Kidishitu batyetye dyalelo babwanya kulanga’mba, pa kupanda, bifwaninwe kulama bipindi kampanda bya mu Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bya Polo ku Bene Efisesa bidi tō, bya amba: “Ke-pantu i ponka pa buntu po mwapandila pa kwitabija; nako kekwadipo kwa ku bānwe bene, mhm; i kyabuntu kya Leza; kekwapa mīngilopo, mhm, mwanda wa kutyina’mba muntu wakētendela.” (Ef. 2:8, 9) Le penepo, kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza kushintulula bika ku Bene Kidishitu? Yehova i mutonge’ko difuku dya busamba-bubidi—difuku dyandi dya kōlolokwa—mwanda wa kufikidija na ntumbo mpango yandi itala ino ntanda. Tukokeja kutwela mwa kōlolokwa mwa Yehova—kōlolokwa nandi—na kwingila kukwatañana na mpango yandi yendelela kumeso monka moilombwedilwe kotudi kupityila ku bulongolodi bwandi.
17 Pakwabo napo kadi, shi tupumpunye madingi a mu Bible otutambula kupityila kudi kabumbo ka umpika wa binebine udi na manwa, ne kutonga’ko kulonda milangwe yetu, nabya tudi bwa batwe balwa na mpango ya Leza miyukane. Kino kikokeja kutūla mu kyaka kipwano kyetu kiyampe na Yehova. Mu kishinte kilonda’ko, tukabandaula’mo ngikadilo ibala-inga imwekanga ne ibwanya kutenga bantu ba Leza, kadi tukesambila pa butyibi botukwata, bwikale bwa kukōkela nansha bwa kuleka kukōkela, mobulombwela shi bine ke tudi batwele mwa kōlolokwa mwa Leza.
[Kunshi kwa dyani]
^ Bapidishitu ne Bene Levi bādi bengila mu dya Sabado mingilo ya ku tempelo ne “kepadipo ne mwanda.” Yesu byadi mupidishitu mukatampe wa tempelo mikatampe ya ku mushipiditu ya Leza, wādi ubwanya kuvuija mwingilo wandi wa ku mushipiditu kwampikwa kutyina amba wajilula Sabado.—Mat. 12:5, 6.
^ Kebiyukene shi Mwine Kidishitu ense Muyuda wāendelele na kukwatakanya mpangiko ya Difuku dya Kipwanyo kupwa kwa Pentekosa 33 K.K. Na bubine, kukwatakanya’yo kwādi kwa kulombola kubulwa kulēmeka kitapwa kya Yesu. Inoko, Bene Kidishitu bamo Bayuda bādi balamete ku bisela bikwabo bya mu Mukanda wa Bijila.—Ngat. 4:9-11.
Bipangujo bya Kulangulukila’po
• Difuku dya busamba-bubidi dya kōlolokwa dya Leza dyādi na kitungo’ka?
• Le tubayuka namani amba dino difuku dya busamba-bubidi dikyendelela ne dyalelo?
• Lelo i kika kyākalakenye Bene Isalela ba mu mafuku a Mosesa ne Bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza?
• Lelo kutwela mwa kōlolokwa mwa Leza dyalelo kushintulula bika?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Bushintuludi pa paje 27]
Tukokeja kutwela mwa kōlolokwa mwa Yehova na kwingila kukwatañana na mpango yandi yendelela kumeso monka moilombwedilwe kotudi kupityila ku bulongolodi bwandi
[Bifwatulo pa paje 26 27]
Le i kintu’ka kifwaninwe kulonga bantu ba Leza pa kutwela mwa kōlolokwa mwandi?
