Fundijai Bakwabo Babwanye Bisakibwa
Fundijai Bakwabo Babwanye Bisakibwa
“Wakuyūkijapo ukēkalanga pamo ne shandi dya bwanga.”—LUKA 6:40.
1. Mu bula bwa mwingilo wandi wa pano pa ntanda, Yesu waādile namani kyalwilo kya kipwilo?
MUTUMIBWA Yoano wāfudije nsekununi yandi ya Evanjile na kulemba amba: “Kudi ne bikwabo nabyo bivule bīne byalongele aye Yesu, shi ami na’mba nabyo byadi bisonekwe abyo byonso, longa ne panopantanda pēne kepadipo kyaba kya kutūla’yo mikanda misonekwe.” (Yoa. 21:25) Mu bintu byonso byālongele Yesu mu mwingilo wandi wa kitatyi kityetye ao’ko wa kupampa byanga, mwādi ne kukimba bantu, kufundija, ne kwibateakanya amba bavuije biselwa, pakafula būmi bwandi bwa pano panshi. Yesu paājokele mūlu mu mwaka wa 33 K.K., waādile kyalwilo kya kipwilo kikatampe bwādi bwenda butandabuka bukidibukidi kufika ne ku bantu tununu.—Bil. 2:41, 42; 4:4; 6:7.
2, 3. (a) Mwanda waka kusakilwa bininge bana-balume babatyijibwe babwanye bisakibwa? (b) I bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?
2 Kudi basapudi bapyasakane ba Bulopwe midiyo isamba-ibidi ne kupita badi mu bipwilo 100000 ne musubu mu ntanda yonso. Mu bino bipwilo musakilwa bana-balume ba kuvuija biselwa mu myanda ya ku mushipiditu. Kimfwa, kusakilwa nakampata bakulumpe Bene Kidishitu. Boba babwanya bisakibwa bya kufikila pa ano madyese a mwingilo bafwaninwe kufwijibwa’ko, mwanda ‘i mwingilo muyampe obasaka.’—1 Tem. 3:1.
3 Inoko, muntu kabwanyapo kupebwa ano madyese mu kipwilo mu kitulumukila’tu. Masomo a ku ngitu nansha kwikala na bwino mu būmi, kebibwanyapo kuteakanya muntu ku uno mwingilo. Pa kwingila biyampe uno mwingilo, muntu ufwaninwe kubwanya bisakibwa bya ku mushipiditu. Ufwaninwe kwikala na ngikadilo ya ku mushipiditu, nansha shi udi na bwino kampanda. Le i muswelo’ka otukokeja kukwasha bana-balume mu kipwilo babwanye bisakibwa? Yesu wānene amba: “Wakuyūkijapo ukēkalanga pamo ne shandi dya bwanga.” (Luka 6:40) Mu kino kishinte, tusa kubandaula’mo miswelo imoimo, Mufundiji Mukatampe, Yesu Kidishitu mwaākwashishe bana bandi ba bwanga bafikile pa kusela biselwa bikatampe, kadi tukamona ñeni yotukokeja kuboila’ko ku byaālongele.
“Nemutela bu-Balunda Nami”
4. Lelo Yesu wēlombwele namani bu mulunda wa bine ku bandi bana ba bwanga?
4 Yesu wādi umona bana bandi ba bwanga bu balunda nandi ke pamopo bwa bantu ba munshi. Wādi upityija nabo kitatyi pamo, wēbakulupile, ne ‘kwibayukija bintu byonso byāimvwene kudi Shandi.’ (Tanga Yoano 15:15.) Langa’po nsangaji yobāimvwene pa kwiimvwanina Yesu ulondolola kipangujo kyabo kya amba: “Lelo kadi ne kyo tukayūkilapo pa kwiya kobe pano ne pamfulo ya panopantanda i kika le?” (Mat. 24:3, 4) Nandi kadi wālombwele balondi bandi milangwe ne miimvwanino yandi mifyame. Kimfwa, mu bufuku bwa kwabwa’ye, Yesu wāselele Petelo, Yakoba, ne Yoano kwenda ku budimi bwa Ngesemani, kwākalombele na kininga pa kulēmenenwa na mutyima fututu. Bano batumibwa basatu padi kebāimvwenepo byādi binena Yesu mu milombelo, ino bāmwene’tu amba pano bibakole. (Mako 14:33-38) Kadi langa’po bidi ne mwātengelwe bano bantu basatu pobēmwenine mafuku kunyuma mweālamwinine Yesu. (Mako 9:2-8; 2 Pet. 1:16-18) Kipwano kya mpwaninine kyāpwene Yesu na bandi bana ba bwanga kyāikele bu kikwatyijo kyēbakweshe bavuije mingilo ilēma yobāpelwe.
5. I mu miswelo’ka mubwanya bakulumpe Bene Kidishitu kwikala ba mvubu ku bakwabo?
5 Pamo bwa Yesu, bakulumpe Bene Kidishitu dyalelo bapwananga ne kukwasha bakwabo. Batamijanga kipwano kikatampe ne kilumbuluke na banababo mu lwitabijo na kwilamina’ko kitatyi kya kuta umo ne umo mutyima. Nansha shi bakulumpe balamanga myanda mifyame, ke byonsopo byobafyanga. Bakulumpe bakulupile banababo ne kwibalombola bubinebine bwa mu Bisonekwa bobafundile. Bakulumpe kebamonangapo nansha dimo mwingidi wa mingilo kampanda bu wa munshi ukokeja kudingakanibwa na mwanuke. Ino bamumonanga bu muntu mutame ku mushipiditu ubwanya kwingidila mingilo ya mvubu mu kipwilo.
“Napu Kwimushīla Kala Mwakulondela”
6, 7. Tela kimfwa kyāshidile Yesu bandi bana ba bwanga ne kyādi na lupusa’ka pobadi.
6 Nansha shi bana ba bwanga ba Yesu bādi basenswe bintu bya ku mushipiditu, inoko milangwe yabo kyaba kimo yādi itādilwe na kitamina ne kibidiji kyabo. (Mat. 19:9, 10; Luka 9:46-48; Yoa. 4:27) Inoko, Yesu kādipo ukunika bandi bana ba bwanga bishima nansha kwibazakaja. Kādipo nansha dimo wibatwika biselwa bilēma nansha kwibalomba balonge kintu kampanda kyakādipo ubwanya kulonga aye mwine. Inoko, Yesu wādi wibafundija na kimfwa.—Tanga Yoano 13:15.
7 Le Yesu wāshidile bandi bana ba bwanga kimfwa kya muswelo’ka? (1 Pet. 2:21) Wādi na būmi bupēla, o mwanda mwine kyādi kimupēlele kwingidila bakwabo. (Luka 9:58) Yesu wādi mutūkanye kadi ne bufundiji bwandi bwādi bwimanine nyeke pa Bisonekwa. (Yoa. 5:19; 17:14, 17) Wādi muntu ufwenwa ne muyampe. Byonso byaādi ulonga byādi bimanine pa buswe. (Mat. 19:13-15; Yoa. 15:12) Kimfwa kya Yesu kyādi na lupusa luyampe pa batumibwa bandi. Kimfwa, Yakoba kāzakelepo kumeso kwa kufwa, ino wāingidile Leza na kikōkeji kufika’nka ne byaāipaibwe. (Bil. 12:1, 2) Yoano wālondele mayo a Yesu na kikōkeji mu bula bwa myaka 60 ne musubu.—Kus. 1:1, 2, 9.
8. Le bakulumpe bashiyanga kimfwa ku bankasampe ne ku bakwabo namani?
8 Bakulumpe badi na mutyima wa kwipāna, betyepeje, kadi bashiyanga na buswe kimfwa kiyampe ku bankasampe. (1 Pet. 5:2, 3) Kupityidila, bakulumpe baleta kimfwa mu lwitabijo, mu kufundija, mu būmi bwa Bwine Kidishitu, ne mu mwingilo, bemwenanga nsangaji pa kuyuka’mba bakwabo babwanya kwiula lwitabijo lwabo.—Bah. 13:7.
“Yesu Webatalwile Webapa Milao”
9. Le tubayuka namani amba Yesu wāfundije bandi bana ba bwanga bavuije mwingilo wa busapudi?
9 Pa kupwa kwingila na bukankamane mu bula bwa myaka ibidi, Yesu wātandabwile mwingilo wa busapudi na kutuma bana bandi ba bwanga 12 mu busapudi. Ino dibajinji, wēbapele misoñanya. (Mat. 10:5-14) Paālongele kingelengele kya kudisha kibumbo kya bantu tununu ne tununu, Yesu wālombwele bandi bana ba bwanga mwa kuteakenya bantu ne mwa kwabenya bidibwa. (Luka 9:12-17) I kimweke patōka’mba, Yesu wāfundije bandi bana ba bwanga na kwibapa bulombodi bwa patōkelela ne buyampe. Uno muswelo wa kufundija ne lupusa ludi na bukomo bwa mushipiditu sandu, byākweshe batumibwa bateakanye kutandabuka kwa mwingilo wa busapudi kwāshilwile mu 33 K.K. ne kwendelela.
10, 11. Le i mu miswelo’ka imo mukokeja kufundijibwa bityebitye bapya?
10 Dyalelo, muntu ushilulanga kutambula bufundiji bwa ku mushipiditu kitatyi kyaitabija kwifunda Bible. Tubwanya kumukwasha atange biyampe. Tukendelela kumukwasha ponso potwifunda nandi Bible. Shi washilula kubungakana kitatyi ne kitatyi, ukatama mu bufundiji bwa ku mushipiditu kufika ne pakapita ku Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike, pakekala musapudi wampikwa kubatyijibwa, ne bikwabo. Pa kupwa kubatyijibwa, ukokeja kufundijibwa mingilo mikwabo pamo bwa kukwatakanya Njibo ya Bulopwe. Mwenda mafuku, tutu ubwanya kukwashibwa ayuke bya kulonga pa kwikala mwingidi wa mingilo.
11 Kitatyi kipebwa tutu mubatyijibwe mwingilo kampanda, mukulumpe ukamushintulwila na mutyima umo mowingidilwanga ne kumupa misoñanya mifwaninwe. Tutu ufundijibwa ufwaninwe kumvwanija bine bimusakilwa kulonga. Shi ukilwa pa kufikila pa byanenwe kulonga, mukulumpe wa buswe kafwaninwepo bukidibukidi kukwata butyibi amba kafwaninwepo. Inoko, mukulumpe na kanye konso ukamulombola patōka myanda yafwaninwe kulonga ne kumuvuluja mwa kulongela’yo. Kumona bana-balume balonga bukomo bwa kufikila pa bino biselwa ne kutana nsangaji itamba mu kwingidila bakwabo, kuletanga nsangaji ku bakulumpe.—Bil. 20:35.
“Yewa Udi ne Ñeni Uteja ku Kukala-Ñeni”
12. Le i bika byālengeje madingi a Yesu ekale mayampe?
12 Yesu wāfundije bana bandi ba bwanga na kwibapa madingi a pa kasuku adingakene na bisakibwa byabo. Kimfwa, wātopekele Yakoba ne Yoano pobāsakile mudilo utūke mūlu ne kusōka Bene Samadia bamo bāpelele kumutambula. (Luka 9:52-55) Inandya ba Yakoba ne Yoano pa kufwena Yesu kamulombe amba bandi bana batūlwe pa kifuko kya peulu mu Bulopwe, Yesu wāsapwidile banababo enka penepa amba: “Kushikata ku lundyo lwami, ne ku lunkuso lwami, byobya kebidipo byami kupana’byo, nanshi i bya boba balongolwedilwe’byo kalā kudi Tata.” (Mat. 20:20-23) Kitatyi kyonso, Yesu wādi upāna madingi a patōkelela, mafwaninwe, ne ādi emanine bininge pa misoñanya ya bwine Leza. Wāfundije bandi bana ba bwanga balangulukile pa ino misoñanya. (Mat. 17:24-27) Yesu nandi wādi uyukile mikalo ya balondi bandi ne kādipo wibasakila bekale babwaninine. Madingi andi ādi emanine pa buswe bwa binebine.—Yoa. 13:1.
13, 14. (a) I bāni basakilwa madingi? (b) Leta bimfwa bya madingi a pa kasuku abwanya mukulumpe kudingila muntu wampikwa kwendelela ku mushipiditu.
13 Mwana-mulume ense udi na kiselwa mu kipwilo kya Bwine Kidishitu usakilwa kitatyi ne kitatyi madingi a mu Bisonekwa. Nkindi 12:15 unena’mba: “Yewa udi ne ñeni uteja ku kukala-ñeni.” Tutu umo nkasampe unena amba: “Makambakano makatampe onadi nao adi a kulwa na kubulwa kubwaninina kwa ami mwine, ino madingi a mukulumpe apēleje mumweno wami.”
14 Shi bakulumpe abamone amba kudi ngikadilo imo itatanwa ilengeja muntu aleke kwendelela ku mushipiditu, bakwatanga’ko mpangiko ya kumulēmununa na mutyima wa butūkanye. (Ngat. 6:1) Kyaba kimo madingi i mafwaninwe mwanda wa tubibidiji kampanda twa bu muntu. Kimfwa, shi mwanetu udi na kinkosela, mukulumpe ukokeja kumukwasha na kumushintulwila amba Yesu wādi musapudi mupyasakane wa Bulopwe, wāsoñenye balondi bandi balonge bana ba bwanga. (Mat. 28:19, 20; Luka 8:1) Shi mwanetu umweka bu udi na kwisakila, mukulumpe ubwanya kumulombola mwākwashishe Yesu bana bandi ba bwanga bamone byaka bidi mu kukimba ntumbo. (Luka 22:24-27) Le bikekala namani shi mwanetu udi na kibidiji kya kubulwa kufwila bakwabo lusa? Kyelekejo kya mupika wāpelele kufwila mwapudi lusa, koku’ko aye mwine bamufwidile lusa pa mapu andi mavule, kibwanya kumukwasha bininge. (Mat. 18:21-35) Shi kifwaninwe amba bakulumpe bapāne madingi, i biyampe bapāne’o mu kitatyi kifwaninwe kwampikwa kwija.—Tanga Nkindi 27:9.
“Wikale Kwitompa”
15. Le kisaka kikakwasha namani muntu wa mu kisaka engidile bakwabo?
15 Bakulumpe bo babajinji ba kufundija bantu babwanye bisakibwa, inoko bakwabo bakokeja kukwatakanya bukomo bobalonga. Kimfwa, kisaka kibwanya ne kifwaninwe kukwasha muntu wa mu kisaka abwanye bisakibwa. Ne shi i mukulumpe kala, mukaji wa buswe ne bana bandi bampikwa kwisakila, bafwaninwe kumukwatakanya. Kusaka kwabo kwa kumukwasha na mutyima umo i kwa mvubu shi kumulengeja avuije biselwa byandi mu kipwilo. Mushipiditu wabo wa kwipāna ukamuletela nsangaji ne ukatendelwa bikatampe na bakwabo.—Nk. 15:20; 31:10, 23.
16. (a) I ani mwine udi na kiselwa kya kubwanya bisakibwa? (b) I muswelo’ka ubwanya muntu kuvuija biselwa mu kipwilo?
16 Nansha shi bakwabo banenwe kumukwasha ne kumukwatakanya, ino muntu aye mwine ye udi na kiselwa kya kubwanya bisakibwa. (Tanga Ngalatea 6:5.) Na bubine, kebilombepo enka mwanetu ekale mwingidi wa mingilo nansha mukulumpe pa kukwasha bakwabo ne pa kutambila mu mwingilo kitatyi ne kitatyi. Inoko, kufikila pa madyese mu kipwilo kulomba kulonga bukomo bwa kubwanya bisakibwa bilombelwe mu Bisonekwa. (1 Tem. 3:1-13; Tet. 1:5-9; 1 Pet. 5:1-3) Nanshi shi muntu usaka kwingila bu mwingidi wa mingilo nansha bu mukulumpe ino katongelwe, ufwaninwe kuta mutyima ku bintu byafwaninwe kwilēmununa pa kusaka’mba atame ku mushipiditu. Kino kilomba kutanga Bible kitatyi ne kitatyi, kwifunda kwa pa kasuku kwendelela, kulanguluka na mushike, kulombela bitamba ku mutyima, ne kutambila mu mwingilo wa Bwine Kidishitu na bupyasakane. Mu uno muswelo, ukokeja kwingidija madingi a Polo kudi Temote a amba: “Wikale kwitompa bu-mwine Leza.”—1 Tem. 4:7.
17, 18. Le i bika bikokeja kulonga tutu mubatyijibwe shi kuzumbijazumbija mutyima, kwityepelwa, nansha kubulwa kukankamikwa, bikimba kumuzozeja?
17 Ino bikekala namani shi muntu kabwenyepo bisakibwa pa mwanda wa moyo nansha kwityepelwa? Ufwaninwe kubandaula bintu bivule bitulongele Yehova Leza ne Yesu Kidishitu. Na bubine, Yehova i “wakwituselela kiselwa kyetu mafuku onso mo bukila, mo bukila.” (Mit. 68:19) Nanshi Tata wetu wa mūlu ukokeja kukwasha tutu etabije kiselwa mu kipwilo. Shi tutu kadipo mwingidi wa mingilo nansha mukulumpe, i biyampe alangulukile pa buno bubine bwa amba kusakilwa batutu bavule batame ku mushipiditu bafwaninwe kutambula madyese a mingilo mu bulongolodi bwa Leza. Kulangulukila pa ino myanda kukatonona tutu alonge bukomo bwa kunekenya milangwe mifwe. Ukokeja kulomba mushipiditu sandu, ne kulama mu ñeni amba bipa byao kubadila’mo ndoe ne kwīfula i ngikadilo ikwasha pa kutalula moyo ne kwityepelwa. (Luka 11:13; Ngat. 5:22, 23) Kadi tutu ukakulupila ne pa mfulo amba Yehova weselanga boba bonso babwanya bisakibwa na mutyima umo.
18 Le bibwanika tutu mubatyijibwe akomenwe kubwanya bisakibwa mwanda wa kubulwa kukankamikwa? Le i bika bikakwasha tutu kadipo na mutyima wa kwingila? Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Leza uningije mudi bānwe ne pa kusaka, ne pa kuningija kwine kumo, ku mutyima wandi mulumbuluke.” (Fid. 2:13) Mutyima wa kwingila i kyabuntu kya Leza, kadi mushipiditu wa Yehova ubwanya kupa muntu bukomo bwa kwingila mwingilo ujila. (Fid. 4:13) Pakwabo kadi, Mwine Kidishitu ukokeja kulomba Leza amukwashe alonge byoloke.—Mit. 25:4, 5.
19. Le kulupuka kwa “bakumbi basamba-babidi, ne bamfumu . . . mwanda” kwitukulupija bika?
19 Yehova weselanga batutu batame amba bafundije bakwabo. Boba betabijanga mingilo ne kubwanya bisakibwa pa kipwilo, nabo bemwenanga madyese a Yehova. Bisonekwa bitukulupija amba mu bukata mwa bantu ba Leza, “bakumbi basamba-babidi, ne bamfumu . . . mwanda”—kibalwa kyādi kilombelwe kya bana-balume bakomo—balupukanga mwanda wa kutangidila bantu mu bulongolodi bwa Yehova. (Mika 5:5) Bine i kya dyese’po kashā, pa kumona bana-balume Bene Kidishitu bavule bafundijibwa ne kuvuija biselwa byabo bya mingilo na kwityepeja mwanda wa kutendela Yehova!
Usa Kulondolola Namani?
• Lelo Yesu wākweshe namani bandi bana ba bwanga babwanye kusela biselwa bikatampe?
• Le bakulumpe bakeula namani kimfwa kya Yesu pobakwasha bana-balume batangidile mu kipwilo?
• I bika bikalonga kisaka pa kukwasha muntu wa mu kisaka abwanye bisakibwa?
• I bika bikalonga muntu aye mwine pa kufikila pa madyese?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Bifwatulo pa paje 31]
Le i bufundiji’ka bokokeja kupa mwifundi obe wa Bible pakimba kwendelela ku mushipiditu?
[Kifwatulo pa paje 32]
Lelo bana-balume bakalombola namani amba bendanga babwanya bisakibwa?
