Londalonda bya Mushipiditu Amba Wikale na Būmi ne Ndoe

“[Kokalondalonda] ku bya ku ngitu, poso byonka bya Mushipiditu.”—LOMA 8:4.

1, 2. (a) I myanda’ka mibi ilupukanga shi muntu walabikwa kitatyi kyaendeja? (b) I kyaka’ka kikokeja kulupuka shi tubalabikwa ku mushipiditu?

 MULEMBI umo wa mu kitango kitala byendwa nabyo wa mu États-Unis wanene amba: “Kulabikwa pa kwendeja byendwa nabyo pano ke kipupo kadi kimweka bu kyendanga kibipila’ko mwaka ne mwaka.” Telefone ya ku makasa ibadilwa mu bingidilwa bilabika bashofele ku byobalonga—ke kwendeja kadi. Bantu kupita pa makumi asatu pa katwa baipangwilwe badi banena’mba balemekelwe nansha amba baswile kulemekwa na motoka mwanda shofele wadi wendeja koku wisamba ku telefone. Kwisamba koku wendeja kukokeja kumweka bu kuyampe, ino kulupulanga bipa bilula.

² Mo mwikadile ne būmi bwetu bwa ku mushipiditu. Monka mulabikilwanga muntu wendeja motoka wakomenwa kumona biyukeno bileta byaka, mo monka ne muntu mulabikwe ku mushipiditu ukokeja kuponena bukidi bonka mu bilongwa bileta musala. Shi tweje mu būmi bwetu bwa ku mushipiditu ne ku mingilo yetu ya bwine Leza, mfulo mfulō tukalobeja lwitabijo lwetu. (1 Tem. 1:18, 19) Mutumibwa Polo wādyumwine banababo Bene Kidishitu ba mu Loma ku kino kyaka paānene amba: “Ke-muntu mutyima wa bya ngitu i lufu, ino mutyima wa Mushipiditu  i būmi, ne ndoe ponka.” (Loma 8:6) Le i bika byādi bisaka kunena Polo pano? I muswelo’ka otukepuka “mutyima wa bya ngitu,” ino tulondelonde’ko “mutyima wa Mushipiditu”?

Kebadipo ne Mwa “Kuponejibwa”

3, 4. (a) Le i bulwi’ka bwāsonekele Polo bwaādi wikonda nabo? (b) Mwanda waka netu tute mutyima ku ngikadilo yādi’mo Polo?

³ Polo, mu mukanda wandi waālembēle Bene Loma, wālombwele bulwi bwādi munda mwandi—bulwi pa bukata bwa bya ngitu ne bya mutyima. (Tanga Loma 7:21-23.) Polo kādipo usaka kwibingija nansha kwiimvwanina lusa, na aye ulēmenenwe mpata na bubi bwakādipo ubwanya kunekenya aye mwine. Ne kadi bidi, aye wādi muntu mutame, Mwine Kidishitu mushingwe māni wātongelwe kwikala “mutumibwa wa baJentaila.” (Loma 1:1; 11:13) Penepo, mwanda waka Polo wāsonekele myanda itala bulwi bwandi?

⁴ Polo wādi uyukile na bubine amba na bukomo bwa aye mwine kādipo wa kubwanya kulonga kiswa-mutyima kya Leza mu muswelo waādi usaka. Mwanda waka? Unena’mba, “bonso i bapye-mambo, bakadikile pa ntumbo ya Leza.” (Loma 3:23) Polo byaādi wa ku musuku wa Adama, wādi unenwe’nka kumona bikoleja bilupuka ku bubi mu ngitu ya kubulwa kubwaninina. Netu tudi’nka na aye mwanda batwe bonso twi bakubulwa kubwaninina kadi difuku ne difuku tulwanga na bulwi bwa muswelo umo onka. Kadi, kudi bintu bivule bipuakanya bibwanya kulumbakanya mumweno wetu ne kwitusāsukija mu ‘dishinda dityetye ditwala ku būmi.’ (Mat. 7:14) Inoko, ino ngikadilo keyāzozekelepo kikulupiji kya Polo, netu monka na monka.

5. Le i kwepi kwātene Polo bukwashi ne busengi?

⁵ Polo wāsonekele amba: “Le i ani wakunyongololapo . . . ? Nanshi nafwijako Leza padi Yesu Kidishitu Mfumwetu.” (Loma 7:24, 25) Kupwa, wāsonekele “boba badi mudi Kidishitu”—ke Bene Kidishitu bashingwe-māni kadi! (Tanga Loma 8:1, 2.) Yehova kupityila ku mushipiditu sandu wandi wibetabije pamo bu bana, kadi wibetanga bu “bakupyana pamo na Yesu.” (Loma 8:14-17) Mushipiditu wa Leza pamo ne lwitabijo lwabo mu kitapwa kya kikūlwa kya Kidishitu, bibakwashanga bashinde bulwi butelelwe na Polo enka nenki kebakidipo ne mwa “kuponejibwa” mwine. I balamununwe ku “mukanda wa bubi, ne wa lufu.”

6. Mwanda waka bengidi bonso ba Leza bafwaninwe kuta mutyima ku binenwa bya Polo?

⁶ Nansha binenwa bya Polo byo byādi bitala Bene Kidishitu bashingwe-māni, byobya byaēsambile bitala mushipiditu wa Leza ne kitapwa kya kikūlwa kya Kidishitu bibwanya kukwasha bengidi bonso ba Yehova, bekale na lukulupilo lwa mūlu, nansha lwa pano panshi. Nansha Polo byaāpelwe mushipiditu amba apāne ano madingi ku Bene Kidishitu bashingwe-māni, i kya mvubu bengidi bonso ba Leza bevwanije byaālembele kadi beelele’ko kwibilonda amba bamwene’mo.

Muswelo Leza “Waponeja Bubi mu Ngitu”

7, 8. (a) Le Mukanda wa bijila wādi “mukōkekōke mu ngitu” namani? (b) Lelo Leza wāfikidije bika kupityila ku mushipiditu wandi ne ku kikūlwa?

⁷ Mu Loma shapita 7, Polo ulombola patōkelela bukomo budi na bubi mu ngitu yampikwa kubwaninina. Mu shapita 8, ushintulula bukomo budi na mushipiditu sandu. Mutumibwa wāshintulwile mushipiditu wa Leza moubwaninya kukwasha Bene Kidishitu mu bulwi bobalwa na bukomo budi na bubi, mwanda wa balonge kiswa-mutyima kya Yehova ne kwitabijibwa na aye. Polo wānene amba kupityila ku mushipiditu wa Leza ne ku kitapwa kya kikūlwa kya wandi Mwana, Leza wāfikidije kintu kyakankelwe kufikidija Mukanda wa Bijila wa Mosesa.

⁸ Mukanda wa Bijila na mbila yao mivule, waponeje banonga-bibi. Kadi, bapidishitu bakatampe ba mu Isalela bādi bengidila munshi mwa Mukanda wa Bijila bādi bakubulwa kubwaninina ne kebādi ba kubwanya kwela kitapwa kitalula lonso bubi. Mu uno muswelo, Mukanda wa Bijila wādi ‘mukōkekōke mu  ngitu.’ Ino Leza “pa kutuma Mwana wa aye mwine mudingakane bwa ngitu imbi” ne kumupāna bu kikūlwa, aye “waponeja bubi mu ngitu,” kyokya “kyakankelwe mukanda-wabijila kulonga’kyo.” Mfulo mfulō, Bene Kidishitu bashingwe-māni i batelwe bu boloke mwanda wa lwitabijo lwabo mu kitapwa kya kikūlwa kya Yesu. I banenwe kuleka “kulondalonda ku bya ku ngitu, poso byonka bya Mushipiditu.” (Tanga Loma 8:3, 4.) Na bubine, bafwaninwe kulonga namino na kikōkeji kufika’nka ne ku mfulo kwa lubilo lwabo lwa pano panshi amba batambule “kilukwa kya būmi.”—Kus. 2:10.

9. Le kishima “mukanda” kitelelwe mu Loma 8:2, kishintulula bika?

⁹ Kutentekela pa “Mukanda wa bijila,” Polo wātelele kadi ne “mukanda wa Mushipiditu” ne “mukanda wa bubi, ne wa lufu.” (Loma 8:2) Le ino mikanda mine i mikanda’ka? Kishima “mukanda” pano kekifunkilapo pa bijila, kimfwa byobya bidi mu Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Dibuku dimo dinena’mba: “Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu mukanda pano kifunkila pa musoñanya mufyame utonona muntu alonge—kiyampe nansha kibi—kadi umuludika’nka bwa kijila. Kishintulula kadi ne bu mbila ya mu būmi bwa muntu.”

10. Lelo tudi munshi mwa mukanda wa bubi ne wa lufu namani?

¹⁰ Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Monka mwatwelele bubi panopantanda ku muntu umo, ne lufu nalo ponka pa bubi, mo monka mwasambakanine lufu ku bantu bonso, mwanda abo bonso bapīle mambo.” (Loma 5:12) Batwe bonso byotudi bana ba Adama, tudi munshi mwa mukanda wa bubi ne wa lufu. Ngitu yetu ya bubi itutononanga kyaba ne kyaba tulonge bintu bifityija Leza mutyima, bitutwala’nka ku lufu. Polo utela bino bilongwa ne bibidiji mu mukanda wandi ku Bene Ngalatea bu “mīngilo ya ngitu.” Kupwa wābweja’ko amba: “Bakulongalonga’byo kebakapyanapo bulopwe bwa Leza, mhm.” (Ngat. 5:19-21) Bantu ba uno muswelo beifwene na boba balondalonda bya ngitu. (Loma 8:4) “Misoñanya yabo mifyame ibatonona balonge” bintu kampanda, ne “mbila ya mu būmi” i bonka bu ngitu. Ino le boba balonga busekese, batōta bakishi, balonga majende, nansha balonga bubi bukwabo bukatampe bo abo kete balondalonda bya bu ngitu? Ke’nkapo abo, mwanda mu mingilo ya ngitu mubadilwa ne tubintu tumo tubwanya kumona muntu bu tubilubo twikalanga na muntu, pamo bwa mukao, bukalabale bupitepite, mfika, ne kwabila. I ani ubwanya kunena’mba  i mwilame ne pa mfulo ku kulondalonda bintu bya bu ngitu?

11, 12. Le i mpango’ka itutūdile’ko Yehova pa kunekenya mukanda wa bubi ne lufu, ne i bika byotufwaninwe kulonga pa kusangela buntu bwa Leza?

¹¹ Tudi’po bine na nsangaji pa kuyuka’mba Yehova wētuletele mukenga wa kunekenya mukanda wa bubi ne lufu! Yesu wānene amba: “Leza byāsenswe bapanopantanda nenki, wapana Mwana wandi wa bunka’mba, bonso bakumwitabija nankyo kebakonekapo, ehe, poso batambule būmi bwa kulādila monka nyeke ne nyeke.” Na kwitabija buswe bwa Leza ne na kwikala na lwitabijo mu kitapwa kya kikūlwa kya Yesu Kidishitu, tubwanya kunyongololwa ku kuponejibwa kutamba ku bubi botupyene. (Yoa. 3:16-18) Nanshi, tubwanya kunena na mwānenene Polo amba: “Nanshi nafwijako Leza padi Yesu Kidishitu Mfumwetu.”

¹² Ngikadilo yotudi’mo idi pamo bwa misongo mikomo ifwaninwe kundapibwa. Pa kundapibwa senene, tufwaninwe kulonda byobya bitulombola dokitele. Nanshi, kutamija lwitabijo lwetu mu kikūlwa kubwanya kwitunyongolola ku mukanda wa bubi ne lufu pano potukidi bakubulwa kubwaninina ne ba bubi. Kudi bivule bilombwa pa kwikala bakomo ku mushipiditu ne kwitabijibwa ne kumona madyese a Leza. Pa kufikidila kwa “boloke bwa mukanda-wabijila,” Polo wisambila monka pa mwanda utala kulondalonda bya mushipiditu.

Kulondalonda bya Mushipiditu—Namani?

13. Kulondalonda bya mushipiditu kushintulula bika?

¹³ Kitatyi kyotunanga, twendanga bityebitye kufika’nka ne kwine kotwenda nansha kufikila pa kitungo kampanda. Nanshi, kulondalonda bya mushipiditu kulomba kwendelela na kutama ku mushipiditu—ino ke kwikalapo mubwaninine ku mushipiditu. (1 Tem. 4:15) Difuku ne difuku mungya bukomo bwetu, tufwaninwe kwikankila’ko kulondalonda nansha kukwatañanya būmi bwetu mungya bwendeji bwa mushipiditu. “Kunangila mu mushipiditu” kutwalanga ku kwitabijibwa na Leza.—Ngat. 5:16.

14. Le boba “balondalonda bya ngitu” baloñanga namani?

¹⁴ Polo, mu mukanda wandi ku Bene Loma, wēsambile monka pa bantu ba miswelo ibidi badi na mityima mishileshile. (Tanga Loma 8:5.) Pano ngitu keishintululapo’tu umbidi. Mu Bible, kishima “ngitu” kifunkila kyaba kimo pa ngitu yetu myoneke yāpyene bubi ne kubulwa kubwaninina. Kuno kubulwa  kubwaninina ko kwine kuleta bikambija pa bukata bwa ngitu ne mutyima utelelwe na Polo kūlu’ku. Inoko, boba “balondalonda bya ngitu” kebalwangapo nansha dimo na mwālwidile Polo. Pa kyaba kya kulonda byobya bibasakila Leza ne kwitabija bukwashi bwaleta, abo ‘batanga mutyima mu bya ngitu.’ Kyaba kyonso basakanga’nka kusangaja ngitu yabo ne bilokoloko byabo. Inoko, boba “balondalonda bya mushipiditu” batele mityima yabo “ku bya ku mushipiditu”—ke ku mpangiko ne ku mingilo ya ku mushipiditu kadi.

15, 16. (a) Le kuta mutyima mu bintu kampanda kubwanya kutādila mumweno wa muntu muswelo’ka? (b) Le i bika byotukokeja kunena pa bitele’ko bavule mutyima dyalelo?

¹⁵ Tanga Loma 8:6. Pa kulonga kintu—kiyampe nansha kibi—muntu ufwaninwe kuta mutyima mu kintu’kya. Bantu batele kyaba ne kyaba mityima yabo mu bintu bya ngitu batamijanga ne kwija mpika mumweno nansha milangwe ilēmenene nakampata’nka ku bintu bya ngitu. Mwiivwanino wabo, bintu byobasangela, ne byobasenswe bikalanga nyeke bimanine’nka pa bintu bya ngitu.

¹⁶ Le i bintu’ka bitele’ko bavule mutyima dyalelo? Mutumibwa Yoano wāsonekele amba: “Byonsololo bidi panopantanda, kilokoloko kya ngitu, ne kilokoloko kya meso, ne ntumbo ya kwitatula ya būmi, kebidipo bya Tata, mhm, i bya panopantanda.” (1 Yoa. 2:16) Mu bino bilokoloko mubadilwa ne busekese bwa malwa, kufwila ntumbo, ne bituntwa. Mabuku, mapepala, majulunale, mafilime, bilombolwa ku televijo, ne ku Entelenete i biyule’nka myanda ya uno muswelo, nakampata mwanda byo bintu bitele’ko bantu bavule mutyima ne byo byobasaka. Inoko, “mutyima wa bya ngitu i lufu”—lwa ku mushipiditu dyalelo, kadi lwa ku ngitu mu mafuku āya kumeso. Mwanda waka? “Mwanda kadi, mutyima wa bya ngitu ushikilwe Leza, ke-muntu ao keudipo kukōkela mukanda-wabijila wa Leza, mhm, nansha kumona mwakukōkelela’o mpika. Ebiya kadi, boba badi monka mu bya ngitu, kebayūkilepo kusangaja Leza, mhm.”—Loma 8:7, 8.

17, 18. Le i muswelo’ka otukalondalonda mutyima wa mushipiditu, ne kulonga namino kuketuletela madyese’ka?

¹⁷ Ku mutamba mukwabo, “mutyima wa mushipiditu i būmi, ne ndoe ponka”—būmi bwa nyeke mu mafuku āya kumeso, ino i ndoe ya mutyima ne ya Leza dyalelo. Le i muswelo’ka otukalondalonda “mutyima wa mushipiditu”? I na kuta mityima yetu mu bintu bya mushipiditu kyaba ne kyaba, ne kuleka mumweno ne kukanina kwetu biludikwe na bintu bya ku mushipiditu. Shi tulonge namino, nabya tutele mutyima ku “kukōkela mukanda-wabijila wa Leza” ne ku ‘kwikala monka mu’ milangwe yandi. Kitatyi kyotukatanwa na matompo, ketukatatanapo pa kuyuka kya kulonga. Tukakunkwa mutyima wa kutonga butongi buyampe—bobwa bukwatañene na bya mushipiditu.

¹⁸ Shi ke pano, i biyampe tute mityima yetu mu bya mushipiditu. Tukalonga namino na ‘kuningija mityima’ yetu mu mingilo, kukomeja būmi bwetu na bibidiji bya ku mushipiditu, mubadilwa ne kulombela, kutanga ne kwifunda Bible, kutanwa ku kupwila, ne kutambila mu mwingilo wa Bwine Kidishitu kitatyi ne kitatyi. (1 Pet. 1:13) Pa kyaba kya kuleka bintu bya ngitu bitulabike, tutei mityima yetu ku bintu bya mushipiditu. Nabya tukalondalonda bintu bya mushipiditu. Kulonga namino kuketuletela madyese, mwanda kuta mutyima ku bintu bya mushipiditu kushintulula būmi ne ndoe.—Ngat. 6:7, 8.

Le Ukokeja Kushintulula?

• Le i kika “kyakankelwe mukanda-wabijila kulonga’kyo,” ne Leza wālongele’po bika pa kufikidija’kyo?

• Le “mukanda wa bubi ne lufu” i bika ne i muswelo’ka otukokeja kunyongololwa’ko?

• Le i bika byotufwaninwe kulonga pa kutamija “mutyima wa mushipiditu”?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Bifwatulo pa paje 16, 17]

Le ulondalondanga bya ngitu’ni nansha bya mushipiditu?