“Ngidi Nenu”
“Ngidi Nenu”
“Bangibangi bakanyemanga koku na koku, ne kuyukidija kukavudijibwa bungibungi.”—DAN. 12:4.
USA KULONDOLOLA NAMANI?
Lelo “kuyukidija” kwa bine kubayukibwa namani mu ano etu mafuku?
Le boba bakwatakanya bubinebine ‘abavula’ namani?
Lelo kuyukidija kwa binebine ‘kubavula’ muswelo’ka?
1, 2. (a) Le tuyukile namani amba Yesu udi na babikalwa bandi dyalelo ne ukekala nabo mu mafuku āya kumeso? (b) Kukwatañana na Danyele 12:4, i bika bikalupuka ku kwifunda Bisonekwa na katentekeji?
WIMONE’PO bidi mu Paladisa. Lubanga ne lubanga, ubuka na bukomo kadi mwilongolole mwa kushilwila difuku biyampe. Kudipo na ntyimpwe nansha misanshi. Byonso byadi bikusansa ne kobyaya. Byumvwanino byobe byonso—kumona, kwivwana, kulula, kutenga ne kutompa bidibwa—bingila senene shē. Bukomo bobe bungi, mwingilo obe usangaja, balunda nobe bavule, kadi malangalanga obe onso ne koaya. Ano i madyese okekala nao mu Bulopwe bwa Leza. Kidishitu Yesu, Mulopwe mutongwe, ukesela babikalwa bandi ne kwibafundija mwendele buyuki bwa Yehova.
2 Yehova ukekala na bengidi bandi ba kikōkeji ponso pobepāna mu mwingilo wa kufundija ukengilwa ntanda yonso. Leza ne wandi Mwana bādi na bengidi ba kikōkeji mu tutwa na tutwa twa myaka. Yesu kumeso kwa kukanda mūlu, wākulupije bana bandi ba bwanga ba kikōkeji amba ukekalanga nabo. (Tanga Mateo 28:19, 20.) Pa kusaka tukomeje lwitabijo lwetu mu kino kikulupiji, tubandaulei’ko’tu bidi musemwa umo wa mu bupolofeto bwa ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza wāsonekelwe mu Babiloni wa kala pano ke padi kintu kya myaka 2500 ne kupita. Mupolofeto Danyele wāsonekele pa mwanda utala “kyaba kya ku mfulo” kine kyotudi’mo amba: “Bangibangi bakanyemanga koku na koku, ne kuyukidija kukavudijibwa bungibungi.” (Dan. 12:4) Kukwatañana na muneneno wa kyelekejo ne bubinebine bwa dyalelo, kyubwa kya Kihebelu kyalamwinwe pano bu ‘kunyema koku na koku’ kidi na mulangwe wa kubandaula bintu na katentekeji. Bine kuno kunyema koku na koku kukaleta madyese a kutendelwa! Boba befunda Bisonekwa na katentekeji bakeselwa dyese dya kwikala na buyuki bwa binebine bwa Kinenwa kya Leza. Bupolofeto bunena kadi amba, bantu bavule bakakwatakanya “kuyukidija” kwa binebine. Pakwabo kadi, buno buyuki bwadi bwa kuvula. Bwadi bwa kwikala’ko ne kusambakana ntanda yonso. Shi tubandaule muswelo wāfikidile buno bupolofeto, tukamona amba Yesu udi na bandi bana ba bwanga dyalelo ne amba Yehova udi na bukomo bonso bwa kuvuija byonso byalaile.
“KUYUKIDIJA” KWA BINE KUBAYUKIBWA
3. Le “kuyukidija” kwa bine kwāikele namani kinondanonda na lufu lwa batumibwa?
3 Kinondanonda na lufu lwa batumibwa, bupondo bwālailwe bwātambile mu bwine Kidishitu bwa bine bwātandabukile ne kuzambalala pamo bwa mudilo. (Bil. 20:28-30; 2 Tes. 2:1-3) Myaka tutwa na tutwa pa kupita’po, “kuyukidija” kwa bine kekwāvudilepo ku boba kebādipo bayukile kintu nansha kimo mu Bible ne ku boba bādi betela bu Bene Kidishitu. Bendeji ba kipwilo kya kine Kidishitu nansha byobādi betela bu bakulupile mu Bisonekwa, ino bādi bafundija bubela bwa bipwilo—“mfundijo ya bademona” ifutulwija Leza. (1 Tem. 4:1) Bantu bonso bāshele kwampikwa kuyuka bintu bya ku mushipiditu. Mu mfudijo ya bupondo mubadilwa ne mfundijo ya bubela ya amba, Leza i Busatu Busantu, muya keufungapo, ne amba myuya imo isusukanga nyeke mu kalunga-nyembo ka mudilo.
4. Lelo kisumpi kya Bene Kidishitu kyāshilwile namani kukimba “kuyukidija” kwa bine mu myaka ya 1870?
4 Inoko, mu myaka ya 1870—kintu kya myaka makumi aná kumeso kwa “mafuku a kumfulo” kushilula—ka kisumpi katyetye ka Bene Kidishitu ba binebine ba mu Pennsylvania, États-Unis, kākongakenine pamo mwanda wa kwifunda Bible na kininga ne kukimba “kuyukidija” kwa bine. (2 Tem. 3:1) Bētelele bu Befundi ba Bible. Bano bantu kebādipo ‘bañeni ne badyumuke’ bānene Yesu amba kuyukidija i kwibafibwe. (Mat. 11:25) Bādi bantu betyepeje bādi basaka bya binebine kulonga kiswa-mutyima kya Leza. Bādi batanga, besambila ne kulangulukila pa Bisonekwa na katentekeji ne milombelo ponka. Bādi kadi badingakanya bisonekwa bya mu Bible ne kubandaula bilembwa bya bantu bakwabo bādi balonga bukimbi pamo bwa abo. Bityebitye, bano Befundi ba Bible bajingulula bubinebine bwādi mu mfindi mu bula bwa tutwa na tutwa twa myaka.
5. Lelo matrakte etwa bu Teoloji ya Kala ādi na kitungo’ka?
5 Nansha Befundi ba Bible byobādi basangedile bintu byobādi befunda, kebālekelepo kuyukidija kupya kobāsokwele kwibatonone betatule; nansha kwitumbija pangala pa kusapula bintu bipya. (1 Kod. 8:1) Ino, bālupwile matrakte mavule etwa bu Teoloji ya Kala (mu Angele). Kitungo kyādi kya kukwasha batangi bayuke bubinebine bwa mu Bisonekwa bwāsonekelwe mu Bible. Matrakte mabajinjibajinji ākweshe “boba bādi batanga myanda yadi’mo batanwe ku kifundwa kya Bible, mwanda wa banyongololwe ku bisela bya bubela bya bantu kadi betabije ne pa mfulo teoloji ya kala ya Mfumwetu ne batumibwa.”—The Old Theology, No. 1, Kweji 4 1889, p. 32.
6, 7. (a) Le i bubinebine’ka bwetukweshe twivwanije bintu tamba myaka ya 1870? (b) Le i bubinebine’ka bumo bowasangedile kuyuka?
6 Bine, buno bo bubinebine bwa kutendelwa bwāsokwelwe ku ngalwilo-ngalwilō’tu pano ke padi myaka 100 ne kupita! * Buno bubinebine i busangaja, kebudipo pamo bwa myanda isambilanga’po befundi ba teoloji ba ku inivelesite. Busangajanga mpata, bwitunyongolola amba twikale na būmi bwa kamweno kadi buyule nsangaji ne lukulupilo. Bwitukwasha tuyuke Yehova—ngikadilo yandi ya buswe ne mpango yandi. Kadi bulombola patōka mwingilo wa Yesu, bushintulula mwanda waka wāikele’ko ne kufwa, ne kulombola byalonga pano. Buno bubinebine bwa kamweno bulombola patōka kine kilekele’ko Leza bibi, kine kyotufwila, muswelo otufwaninwe kulombela ne otubwanya kwikala na nsangaji ya bine.
7 Tubwanya pano kwivwanija shintulwilo ya bupolofeto bwādi nyeke ‘bufibwe’ mu bula bwa myaka bufikidila dyalelo mu kino kitatyi kya mfulo. (Dan. 12:9) Mu buno bupolofeto mubadilwa ne bobwa butanwa mu Bisonekwa, kutabukidila bobwa budi mu Maevanjile ne mu mukanda wa Kusokwelwa. Yehova i mwitukwashe kadi twivwanije binkumenkume byoketwadipo tubwanya kumona na meso—kubikikwa kwa Yesu, divita mūlu, ne kwelwa kwa Satana pano panshi. (Kus. 12:7-12) Kadi Leza i mwitupe bujinguludi bwa shintulwilo ya bintu byotubwanya kumona—divita, kutenkana kukatampe kwa nshi, bipupo bya mbá, ne bipupo bya nzala, pamo ne bantu bakubulwa bwine Leza batuntwila ku ino “myaka ya malwa.”—2 Tem. 3:1-5; Luka 21:10, 11.
8. Le i ani otufwaninwe kutumbija pangala pa bintu byo ke tumone pano ne kwivwana?
8 I bipēla kotudi kusekununa byobya byānene Yesu batumibwa bandi amba: “Dyese ne dyese dya oa meso a kumona byo mumonapo bānwe. Ke-ne-muntu nemunena’mba: Bapolofeto ne balopwe badi bangi bangi badi basaka kumona byobya byo mumonapo, nanshi kebebimwenepo, mhm, kadi kwivwana byo mwivwananga bānwe ne kwibīvwana mpika.” (Luka 10:23, 24) Tutumbijanga Yehova Leza mwanda wa kwitukwasha kwaetukwasha tumone ne kwivwana bino bintu. Kadi bine tufwijanga’ko pangala pa “nsenga-mukwashi,” mushipiditu sandu wa Leza, wātuminwe kuludikila balondi ba Yesu “ku bya binebine byonsololo”! (Tanga Yoano 16:7, 13.) Twendelelei kusanswa “kuyukidija” kwa bine ne kusapwila’ko bakwetu kwampikwa mwino!
“BANGIBANGI” BAKWATAKANYANGA “KUYUKIDIJA” KWA BINE
9. Lelo i lwito’ka ludi mu dipepala dya Kweji wa buná mwaka wa 1881?
9 Kubwipi kwa myaka ibidi pa kupwa kwa kulupulwa kwa Kiteba kya Mulami kibajinji; mu Kweji wa buná mwaka wa 1881, kwalupuka dipepala dyadi na lwito lwa kwita basapudi 1000. Tutanga mu kishinte kimo amba: “Boba bonso badi mu ngikadilo ibalengeja bapāne kitatyi kityetye nansha kivule mu mwingilo wa Mfumwetu, tudi na mulangwe . . . , wa kwimulombola amba: Mwende mu bibundi bikatampe nansha bityetye kukwatañana na bukomo bwenu, pamo bwa ba kalala-ntanda nansha bu basapudi, mukakimbe Bene Kidishitu ba binebine mu bifuko byonso , bavule bomukatana bapyasakene pangala pa Leza, ke bobapo’tu badi na kuyukidija; ino i bakimba kuyukanya bupeta bwa buntu bwa Tata wetu, ne buyampe bwa kinenwa Kyandi.”
10. Lelo bantu baitabile namani ku lwito lwa kwita basapudi ba kitatyi kyonso?
10 Luno lwito lwālombwele amba Befundi ba Bible bajingulwile amba mwingilo wa mvubu wa Bene Kidishitu ba bine i wa kusapula myanda miyampe. Inoko lwito lwāityilwe basapudi ba kitatyi kyonso 1000 lwādi lukulupilwa, nansha byokwādi’tu enka bantu batyetye kete bātenwe ku kupwila kwa Befundi ba Bible mu kine kitatyi’kya. Inoko pa kupwa kutanga trakte nansha dipepala, bantu bavule bājingulwile bubinebine ne kwitaba bukidibukidi ku lwito. Kimfwa, pa kupwa kutanga Kiteba kya Mulami, ne kabuku kālupwilwe na Befundi ba Bible, mu 1882 mutangi umo wa mu Londoni, Angeletele wāsonekele amba: “Mfundijei mwa kusapwila ne bine bya kusapula mwanda wa kwingila mwingilo wa dyese usaka Leza twingile.”
11, 12. (a) Le batwe ne bakalala-ntanda tudi na kitungo’ka kimo? (b) I muswelo’ka wātūdile’ko bakalala-ntanda “tulasa” nansha bipwilo?
11 Mu 1885, kintu kya Befundi ba Bible 300 bēpēne mu mwingilo wa bu kalala-ntanda. Bano bengidi ba kitatyi kyonso bādi na kitungo kimo kyonka na kyotudi nakyo dyalelo—ke kya kulonga bana ba bwanga ba Yesu Kidishitu kadi. Inoko, manwa abo ādi meshile na etu. Dyalelo, twifundanga Bible na muntu ne muntu, tumufundija kasuku kandi. Kupwa twaita mwifundi wa Bible āye atanwe ku kupwila kutūdilwe’ko kala. Ino pa kala, ba kalala-ntanda, bādi bapāna mabuku ne kubungakenya pamo bantu bādi basangela, mwanda wa kwifunda Bisonekwa mu kisumpi. Pa kyaba kya kwifunda na muntu ne muntu, bātudile’ko “tulasa” nansha bipwilo.
12 Kimfwa mu 1907, kisumpi kimo kya bakalala-ntanda kyāzambalele mu bibundi kampanda mwanda wa kukakimba’mo boba bādi kala na kabuku, Misanya ya Myaka Kanunu, kāityilwe ne bu (Bifundwa bya mu Bisonekwa) mu Angele. Kiteba kya Mulami kyālombwele amba: “Bano bantu [bāsangedile] bādi bakongakenibwa mu njibo ya muntu umo mwanda wa kupwila. Kalala-ntanda wēsambīle nabo Dya Yenga dyonso dituntulu pa dibuku Le divin plan des Âges, kupwa Dya Yenga dyālondele’po wēbasoñanya amba bakashilula kupwila kitatyi kyonso.” Mu mwaka wa 1911, batutu bashinta manwa a mwa kusapwila. Bengidi bendakana makumi atano ne mwanda bānene mwisambo wa bantu bonso mu États-Unis ne mu Kanada. Bano batutu bēbapele majina ne maadelese a bantu basangedile bātenwe ku mwisambo ne kwibateakanya mwa kubungakena mu mobo kampanda mwanda wa kubunda “tulasa” tupya. Mu 1914, kwādi bipwilo 1200 bya befundi ba Bible kujokoloka ntanda yonso.
13. Le i bika byakutenga mpata pa mwanda utala buvule bwa “kuyukidija” kwa bine kudi’ko dyalelo?
13 Dyalelo kudi bipwilo kintu kya 109 400 kujokoloka ntanda yonso, ne kintu kya batutu ne bakaka 895 800 bengila bu bapania. Pano kubwipi kwa bantu midiyo mwanda i betabije “kuyukidija” kwa bine ne kwingidija’ko mu bwabo būmi. (Tanga Isaya 60:22.) * Kino i kintu kitulumukwa nakampata mwanda Yesu wālaile’mba, bandi bana ba bwanga bādi ‘bakushikibwa na bonso’ mwanda wa dijina dyandi. Wābwejeje’ko kadi amba balondi bandi bādi bakupangwapangwa, kukutwa, enka ne kwipaibwa. (Luka 21:12-17) Nansha byokudi bulwi bwa Satana, bademona bandi, ne balwana mu bukata mwa muzo wa muntu, bantu ba Yehova i babwanye kuvuija mwingilo wa kulonga bana ba bwanga mu muswelo utulumukwa. Dyalelo, basapulanga “panopantanda ponso,” tamba ku mató kutūla ne ku bifuko bya mashika, mu ngulu, mu ntanda mutuputupu, mu bibundi bikatampe ne mu bibundi bya mufula. (Mat. 24:14) Bino kebyadipo bya kulongeka kwampikwa bukwashi bwa Leza.
“KUYUKIDIJA” KWA BINE ‘KUBAVULA’
14. I muswelo’ka uyukene bininge “kuyukidija” kwa bine kupityila ku kinenwa kitampe?
14 “Kuyukidija” kwa bine kubavula kupityila ku bantu bavule basapula myanda miyampe. Kadi kubavula kupityila ku kinenwa kitampe. Mu Kweji wa busamba-bubidi mwaka wa 1879, Befundi ba Bible bālupwile nimelo mibajinji ya dino dipepala dyādi na mutwe wa mwanda unena’mba, Le Phare de la Tour de Sion — Messager de la Présence de Christ. Ino nimelo, yātampilwe na sosiete ya bya busunga, yātampile mapepala 6 000 mu Angele. Charles Taze Russell wātongelwe bu mulembi aye papo na myaka makumi-abidi ne isamba-ibidi pamo ne Befundi ba Bible batano batame ku mushipiditu bādi bengila kitatyi kyonso bu bakwashi. Pano Kiteba kya Mulami kilupulwanga mu ndimi 195. I dipepala dyabanibwa bininge pano pa ntanda, dyabanibwa kintu kya mapepala 42 182 000 ku nimelo ne nimelo. Dipepala dya bubidi dyendela pamo na dino i Réveillez-vous ! Dyabanibwanga kintu kya 41 042 000 mu ndimi 84. Kadi, kintu kya mabuku ne Mabible midiyo 100 atampwanga mwaka ne mwaka.
15. Lelo i muswelo’ka ukwatakanibwanga mwingilo wetu wa kutampa?
15 Uno mwingilo mukatampe ukwatakanibwanga na byabuntu bya kwisakila. (Tanga Mateo 10:8.) Uno’tu mwingilo umo utulumunanga masosiete makatampe atampa mabuku, mene ayukile buvule bwa lupeto lwelwa pa kutampa, ku mapapye, ku inki, ne ku bingidilwa bikwabo. Tutu umo wingilanga mu mwingilo wa ntanda yonso wa kupota bintu wanene amba: “Bansunga bāya kupempula bitampilo byetu batulumukanga pa kumona kwendelela kwa busendwe ne bingidilwa bitampa bintu bivule bipotwa kupityila ku byabuntu bya kwisakila. Batulumukanga kadi pa kumona basongwa ba ku Betele bengila na bukomo ne na nsangaji.”
KUYUKIDIJA KWA LEZA KUKAYULA PANO PA NTANDA
16. Lelo kuyukanya “kuyukidija” kwa bine kudi na kitungo’ka?
16 “Kuyukidija” kwa bine pano kubavula mwanda wa kitungo kiyampe. Kiswa-mutyima kya Leza, i “bantu bonso kupanda, bafike ne pa kuyūkidija kwa binebine.” (1 Tem. 2:3, 4) Yehova usakanga bantu bayuke bubinebine mwanda wa bamutōte biyampe ne kutambula madyese andi. Pa kuyukanya “kuyukidija” kwa bine, Yehova ukongakanyanga Bene Kidishitu basheleshele’ko bashingwe māni. Ukongakanyanga kadi ne “kibumbo kikatampe” kya bantu “batambile mu mizo yonso, ne mu bisaka byonso ne mu bantu, ne mu ndimi,” kidi na lukulupilo lwa kwikala nyeke pano pa ntanda.—Kus. 7:9.
17. Lelo kutandabuka kwa mutōtelo wa bine kulombola bika?
17 Kutandabuka kwa mutōtelo wa bine mu myaka 130 ne kupita ishele kunyuma, kwitulengeja tufule ku kunena amba Leza ne Yesu Kidishitu, Mulopwe watongele, badi nyeke na bengidi ba Yehova pano panshi—bebaludika, bebalama, bebateakanya, ne kwibafundija. Kutanta kwabo kulombola na bubine kadi amba milao ya Yehova itala mafuku a kumeso ikafikidila. “Panopanshi pakayula ne kuyukidija kwa Leza’nka bwa mema ayuja kalunga-kamema.” (Is. 11:9) Ano bine i madyese akemwena muzo wa muntu!
[Kunshi kwa dyani]
^ Ukamwena mu kutala DVD inena amba, Les Témoins de Jéhovah — La foi en action, 1re partie : La sortie des ténèbres ne inena amba, Les Témoins de Jéhovah — La foi en action, 2e partie : que brille la lumière !
^ Tala dibuku La prophetie d’Isaïe, lumière pour tous les humains II, paje 320.
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 14]
Befundi ba Bible ba pa kala bādi bantu betyepeje bādi basaka bya binebine kulonga kiswa-mutyima kya Leza
[Kifwatulo pa paje 15]
Yehova umwene na mvubu bukomo bolonga mu kuzambalaja “kuyukidija” kwa bine kwa Leza
