“Nombole Ñeni ya Kulonga Kiswa-mutyima Kyobe”

“Nombole ñeni ya kulonga kiswa-mutyima kyobe; ke-wi-muntu abe wi Leza wami.”—MIT. 143:10.

MYANDA MIKATAMPE YAKUVULUKA

Lelo Davida wālombwele amba utele mutyima bininge ku muswelo umona Yehova bintu mu myanda’ka yamutene mu būmi?

Le i bika byākweshe Davida ajingulule kiswa-mutyima kya Leza?

Le i bika biketukwasha twitabijibwe nyeke na Yehova?

1, 2. Le tumwenanga namani mu kuta mutyima ku kiswa-mutyima kya Leza, ne i ñeni’ka yotubwanya kuboila kudi Mulopwe Davida mu uno mwanda?

 KITATYI kyodi mu lwendo, lelo kodi mwingidije busendwe bwa kompyuta budi na kalata kakukweshe umone kala koenda mu ñeni? Kumona bintu mu ñeni uno muswelo, kwakukweshe padi ujingulule biyampe dishinda dya kwenda. Kwingidija musoñanya udi pamo bwa uno, nako kubwanya kwitukwasha kitatyi kyotukwata butyibi bwa mvubu. Kumona bintu na mwibimwena Umpangi, kuketukwasha ‘tunange mu dishinda’ ditabijibwe na Yehova.—Is. 30:21.

² Mu būmi bwandi bonso, Davida Mulopwe wa Isalela wa kala, wāshile kimfwa kya kutendelwa kya kuta mutyima ku kiswa-mutyima kya Leza. Pano tubandaulei myanda imoimo ya mu būmi bwa Davida, na kukimba kuboila ñeni ku mwiendelejo wa uno muntu wādi na mutyima mubwaninine kudi Yehova Leza.—1 Bal. 11:4.

DAVIDA WĀKWETE DIJINA DYA YEHOVA NA BULĒME BUKATAMPE

3, 4. (a) Le i bika byātonwene Davida alwe na Ngodiata? (b) Le Davida wādi umwene dijina dya Leza namani?

³ Langulukila bidi pa kitatyi kyālwile Davida na Ngodiata, kampangala Mwine Fidishitia. Le i bika byātonwene nkasampe Davida alwe na kampangala mwilumbile bya bulwi, wa bula busenselela ku mametele 3? (1 Sam. 17:4) Le bwādi bukankamane bwa Davida? Le lwādi lwitabijo lwandi mudi Leza? Ino ngikadilo yonso ibidi yādi na mvubu mikatampe mu kilongwa kyandi kya bukankamane. Inoko, kulēmeka Yehova ne dijina dyandi dikatakata byātonwene nakampata Davida akalwe na kampangala. Davida waipangula na nsungu, amba: “Uno mwine Fidishitia uno’u wampikwa kutwejibwa mu disao, nandi le i ani le utuka mavita a Leza mūmi, a?”—1 Sam. 17:26.

 ⁴ Pa kulwa na Ngodiata, nkasampe Davida wānene amba: “Abe wiya ko ndi ne kipete, ne mukobe, ne muketo; ino ami nanshi ngiya kodi mu dijina dya Yehova wa bibumbo, Leza wa mavita a Isalela ōtuka.” (1 Sam. 17:45) Byaādi ukulupile mudi Leza wa bine, Davida wāshindile kampangala Mwine Fidishitia na dibwe dimo dya topito. Davida kākulupilepo mudi Yehova enka mu dino difuku kete, ino wādi umukulupile mu būmi bwandi bonso ne kukwata na bulēme bukatampe dijina dya Leza. Na bubine, Davida wāsoñenye banababo Bene Isalela ‘betumbije mu dijina dikola dya Yehova.’—Tanga 1 Bilongwa 16:8-10.

5. Le i ngikadilo’ka yobwanya kulwa nayo ikokeja kudingakanibwa na kafutululo ka Ngodiata?

⁵ Le witembanga kwikala na Yehova bu obe Leza? (Yel. 9:24) Le uloñanga namani shi balondakani nobe, bengidi-nobe, bakwenu ba ku masomo, nansha babutule besambila Yehova bibi ne kuzawila Batumoni bandi? Le wisambanga na bukankamane kitatyi kifutululwa dijina dya Yehova, koku ukulupile amba ukakukwatakanya? Eyo, shako kudi “kitatyi kya kwikala talala nyā,” ino ketufwaninwepo kwivwana bumvu pa kwikala kotwikele Batumoni ba Yehova ne balondi ba Yesu. (Mus. 3:1, 7; Mako 8:38) Nansha byotufwaninwe kwikala na bunwa ne kabango mu muswelo otwikele na bantu kebasangelapo musapu, ketwakekalai pamo bwa Bene Isalela bākwetwe “nzuba ne moyo mukatampe byamwiko” kitatyi kyobāivwene binenwa bya Ngodiata bya kafutululo. (1 Sam. 17:11) Ino, tulongei bintu na kusumininwa mwanda wa kuyukanya buujila bwa dijina dya Yehova Leza. Byotusaka, i kukwasha bantu bayuke Yehova bu Leza udi’ko binebine. Pa kino, twingidijanga Kinenwa kyandi kisonekwe mwanda wa kukwasha bakwetu bamone kamweno kadi mu kufwena kudi Leza.—Yak. 4:8.

6. Le Davida pa kulwa na Ngodiata wādi usaka kufikidija bika, ne i bika byotufwaninwe kuta’ko mutyima bininge?

⁶ Kulwa kwālwile Davida na Ngodiata kwitufundija bufundiji bukwabo bwa kamweno. Davida pa kunyemena ku bulwi, wāipangwile amba: “Lelo kyokya kikalongwa ku muntu wipaya uno mwine Fidishitia ne kukafundula mutōnko ku Isalela i kika?” Pa kulondolola, bantu bapituluka mu byobānenene dibajinji amba: “Muntu umwipaya [Ngodiata] mulopwe ukamusapila nsapi mikatakata ya byapupeta; kadi ukamusongeja wandi mwana.” (1 Sam. 17:25-27) Ino Davida kādipo utele mutyima bininge ku kupalwa mpalo. Wādi na kitungo kya mvubu mpata. Davida wādi usaka kutumbija Leza wa bine. (Tanga 1 Samwele 17:46, 47.) Le batwe netu? Lelo tutele mutyima bininge ku kwilongela dijina na kungwija bya bupeta ne kutumba mu ino ntanda? Na bubine tusakanga kwikala pamo bwa Davida wāimbile amba: “Yō! tumbijai Yehova pamo nami, kadi tutulwile dijina dyandi pamo ponka.” (Mit. 34:3) Nanshi tukulupilei mudi Leza, na kutūla dijina dyandi pa kifuko kibajinji pa kyaba kya dyetu.—Mat. 6:9.

7. Le i muswelo’ka otukatamija lwitabijo lukomo lotusakilwa kitatyi kyotutana bantu kebasangelapo musapu?

⁷ Kulwa kwālwile Davida na Ngodiata na bukankamane, kwādi kulomba kikulupiji kya binebine mudi Yehova. Nkasampe Davida wādi na lwitabijo lukomo. Muswelo umo waātamije lwitabijo lwandi i wa kukulupila mudi Leza mu mwingilo wandi wa bu mukumbi. (1 Sam. 17:34-37) Netu tusakilwa lwitabijo lukomo mwanda wa kwendelela mu mwingilo, nakampata kitatyi kyotutana bantu kebasangelapo musapu. Tubwanya kutamija lwitabijo lwa uno muswelo na kukulupila mudi Leza potwingila mingilo yetu ya bukile bukya. Kimfwa, tubwanya kushilula misambo itala bubinebine bwa mu Bible na bantu botushikete nabo kubwipi mu byendwa nabyo bya bantu bonso. Mwanda waka ketufwaninwepo kuleka kwisamba na bantu botwitana nabo mu dishinda, kitatyi kyotudi mu busapudi bwa ku njibo ne njibo?—Bil. 20:20, 21.

 DAVIDA WĀKUNGILE YEHOVA

8, 9. Lelo Davida wālombwele namani amba ulamine kiswa-mutyima kya Yehova mu ñeni, mu muswelo waādi wikele na Mulopwe Solo?

⁸ Kimfwa kikwabo kya mutyima wa Davida wa kukulupila mudi Yehova, i kyaāletele mu mwanda wa Solo—mulopwe mubajinji wa Isalela. Misunsa isatu mituntulu, Solo wa mukao wātompele kulamakenya Davida ku lubumbu na mukobe, ino misunsa yonso Davida waepa’o, wapela kwaluja kinongo. Mfulo mfulō, wanyema Solo. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Penepa Solo watonga mu Isalela yense bana-balume 3000 ba kwenda kukakimba Davida mu ntanda mutuputupu. (1 Sam. 24:2) Mwenda mafuku, Solo kuyuka mpika watwela mu muta mwādi Davida ne bantu bandi. Davida wādi ukokeja kwingidija uno mukenga mwanda wa kwipaya mulopwe wādi utūdile būmi bwandi mu kyaka. Ne kadi, kiswa-mutyima kya Leza kyādi kya’mba Davida apingakene Solo bu mulopwe wa Isalela. (1 Sam. 16:1, 13) Na bubine, shi Davida wātejeje madingi a bantu bandi, longa mulopwe wāfwile. Ino Davida wānene amba: “Leka! Leka! Yehova ankande kulonga kino kintu kino’ki kudi mfumwami mushingwe-māni, kōlola kuboko kwami padi aye, byadi mushingwe-māni wa Yehova.” (Tanga 1 Samwele 24:4-7.) Solo wādi ukidi mulopwe mushingwe māni wa Leza. Davida kādipo usaka kusompola bulopwe bwa Solo, Yehova paādi kamutalwile bu mulopwe. Pa kuketa’tu mulomo wa kivwalwa kya Solo, Davida wālombwele amba kādipo na mulangwe wa kusanshija Solo.—1 Sam. 24:11.

⁹ Davida wālombwele monka bulēme kudi mushingwe māni wa Leza musunsa wa mfulo wāemwene na mulopwe. Mu kino kitatyi, ba Davida ne Abishai bafika pa kifuko pādi patūdile Solo kitūlo, bamutana ulēle. Nansha Abishai byaāfudile ku kunena amba Leza wape Davida uno walwana nandi mu kuboko kwandi ne kulomba Davida lupusa lwa kulamakenya Solo panshi na mukobe, ino Davida wāpelele. (1 Sam. 26:8-11) Davida kāikelepo kutelententa mu kusuminwa kwaādi usumininwe kulonga bintu mungya kiswa-mutyima kya Yehova nansha byāmuningile Abishai, mwanda wādi ukimba nyeke buludiki bwa Leza.

10. Le i ngikadilo’ka mikomo ibwanya kwitutana, ne i bika biketukwasha twimanije?

¹⁰ Batwe netu tubwanya kutanwa na ngikadilo mikomo ya kuningilwa na balunda netu amba, tulonde milangwe yabo ya bumuntu pa kyaba kya kwitukwatakanya mu kulonga kiswa-mutyima kya Yehova. Pamo bwa Abishai, bamo babwanya’nka ne kwitukankamika tulonge bintu pampikwa kuta mutyima ku kiswa-mutyima kya Leza mu mwanda kampanda. Pa kusaka kwimanija, tufwaninwe kuyuka mumweno wa Yehova  pa mwanda’wa, ne kusumininwa kulamata ku mashinda andi.

11. Le i ñeni’ka yowaboila kudi Davida pa mwanda utala kuta mutyima dibajinji ku kiswa-mutyima kya Leza?

¹¹ Davida wālombele kudi Yehova Leza amba: “Nombole ñeni ya kulonga kiswa-mutyima kyobe.” (Tanga Mitōto 143:5, 8, 10.) Pa kyaba kya kukulupila mu milangwe ya aye mwine nansha kwitabija bimuningila muntu mukwabo, Davida wādi usaka kufundijibwa na Leza. Wādi ‘ufwatakanya bilongwa byonso bya Yehova ne kulanga nyeke mīngilo ya makasa a Leza.’ Netu tubwanya kuyuka kiswa-mutyima kya Leza na kusantaula mu Bisonekwa ne kulangulukila pa nsekununi mivule ya mu Bible ya mwikadile Yehova na bantu.

DAVIDA WĀDI WIVWANIJE MISOÑANYA YĀDI IFYEME MU MUKANDA WA BIJILA

12, 13. Mwanda waka Davida wāmwangile mema āmutekele bana-balume basatu?

¹² Kwivwanija kwādi kwivwanije Davida misoñanya yādi ifyeme mu Mukanda wa Bijila ne mutyima wandi wa kusaka kwiendeja mungya ino misoñanya i bintu bifwaninwe nabyo kwiulwa. Tala byālongekele kitatyi kyāivwene Davida kyaka kya “mema a kutoma a ku mushimwa udi pa kibelo kya ku Betelema.” Bana-balume basatu ba Davida batwela ku bukomo mu kibundi—kyādi kishikete’mo Bene Fidishitia—bamutekela mema. Ino, “Davida kaswelepo kutoma’o, penepa wapungulwila’o kudi Yehova.” Mwanda waka? Davida wāshintulwile amba: “Leka! leka! leka! nkilonga’kyopo nansha patyetye pene: lelo nkatome mashi a bantu bano’ba baendele kukeleleka būmi bwabo po bealetela.”—1 Bil. 11:15-19.

¹³ Davida wādi uyukile kupityila ku Mukanda wa Bijila’mba mashi ke akudyapo, ino afwaninwe kumwangilwa Yehova. Kadi wādi wivwanije kine kyādi kifwaninwe kumwangilwa’o. Davida wādi uyukile’mba, “bumi bwa ngitu budi mu mashi.” Inoko, ano ādi mema, keādipo mashi. Mwanda waka Davida wāpelele kwiatoma? Wādi wivwanije musoñanya wādi ufyeme mu kijila. Kudi Davida, mema ādi malēme pamo bwa mashi a bana-balume basatu’ba. Nanshi, kebyādipo byendele’mo kwadi kutoma mene mema’a. Pa kyaba kya kwiatoma, wāmwangile’o panshi.—Levi 17:11; Kup. 12:23, 24.

14. Le i bika byākweshe Davida amone bintu na mwibimwena Yehova?

 ¹⁴ Davida wālongele bukomo bwa kutweja kijila kya Leza mu mutyima. Wāimbile amba: “Ndoelelwe monka mu kulonga kiswa-mutyima obe, abe Leza wami; eyo i binebine, mukanda-obe-wabijila udi umutyima wami.” (Mit. 40:8) Davida wādi wifunda kijila kya Leza ne kulangulukila’po na mushike. Wādi ukulupile mu tunangu tudi mu mbila ya Yehova. Davida kādipo ufwila kulama’nka mukanda kete, ino i ne bintu byādi bifyeme mu Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Kitatyi kyotwifunda Bible, i biyampe kulangulukila pa byobya byotutanga ne kwibilama mu mityima yetu pa kusaka’mba tuyuke byobya bisangaja Yehova mu mwanda kampanda.

15. Le Solomone wākomenwe kulēmeka Mukanda wa Bijila wa Leza mu muswelo’ka?

¹⁵ Solomone mwanā Davida wāeselwe bininge na Yehova Leza. Inoko, kyaba kimo Solomone wākomenwe kulēmeka Mukanda wa Bijila wa Leza. Kātejejepo musoñanya wa Yehova wa amba, mulopwe Mwine Isalela kafwaninwepo “kwivudijijapo bakaji.” (Kup. 17:17) Ino, Solomone wāsongele bakaji bavule ba ntanda ingi. Aye pa kununupa, “bakaji bandi bamwalamuna mutyima wandi kalonda balezaleza bangi.” Nansha shi wādi na milangwe’ka, “Solomone walonga kyokya kibikibi mu meso a Yehova, kalondelelepo Yehova, mwalongele shandi Davida, ehe.” (1 Bal. 11:1-6) Bine, i biyampe twiendeje mungya bijila ne misoñanya idi mu Kinenwa kya Leza! Kimfwa, kino kidi na mvubu shi tukimba kusonga nansha kusongwa.

16. Lelo kujingulula musoñanya wa kwisonga “monka mudi Mfumwetu” kukakwasha namani boba basaka kwisonga?

¹⁶ Shi wakubulwa kwitabija witusaka, le malondololo etu amwekejanga mumweno na wa Davida’ni nansha na wa Solomone? Batōtyi ba bine i banenwe kwisonga “monka mudi Mfumwetu.” (1 Kod. 7:39) Shi Mwine Kidishitu usaka kusonga nansha kusongwa, ufwaninwe kwisonga na mwanabo mu lwitabijo. Ne kadi shi tujingulule musoñanya ufyeme mu kino kisonekwa, ketukalekapo kwisonga’nka na wakubulwa kwitabija, ino tukejiba ne kukaya na uno muntu makayo onso a bukena.

17. Le i bika bibwanya kwitukwasha twepuke kupya mu dikinga dya kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka?

¹⁷ Tutalei kadi muswelo ubwanya kwitukwasha kimfwa kya Davida kya kukimba na kininga buludiki bwa Leza, pa kukomena ditompo dya kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka. Tanga Bisonekwa bilonda’ko, langulukila pa misoñanya idi’mo, ne kulonga bukomo bwa kujingulula kiswa-mutyima kya Yehova mu uno mwanda. (Tanga Mitōto 119:37; Mateo 5:28, 29; Kolose 3:5.) Kulangulukila pa misoñanya ya peulu, kwitukumbanyanga twinyongolole mu dikinga dya kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka.

IKALA KYABA KYONSO NA MUMWENO WA LEZA MU ÑENI

18, 19. (a) Nansha Davida byaādi muntu wa kubulwa kubwaninina, le i bika byāmukweshe etabijibwe nyeke na Leza? (b) Le ubasumininwa kulonga bika?

¹⁸ Nansha Davida byaādi kimfwa kiyampe mu bintu bivule, ino wālongele bubi bukatampe bwishileshile. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Bil. 21:1, 7) Inoko, mu būmi bwandi, Davida wādi wisāsa kitatyi kyaādi ulonga bubi. Wānangile kumeso a Leza “ne mutyima mubwaninine.” (1 Bal. 9:4) Mwanda waka tunena namino? Mwanda Davida wēkankile’ko kulonga bintu mungya kiswa-mutyima kya Yehova.

¹⁹ Nansha byotudi bampikwa kubwaninina, tubwanya kwitabijibwa nyeke na Yehova. Na kino kitungo mu ñeni, twifundei Kinenwa kya Leza na kininga, kulangulukila na mushike pa byotwifunda’mo, ne kulongela mungya byobya byotutweja mu mutyima wetu. Shi tulonge namino, tukalomba kudi Yehova pamo bwa mulembi wa mitōto wālombele na kwityepeja amba: “Nombole ñeni ya kulonga kiswa-mutyima kyobe.”

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 10]

Le i bika byākankeje Davida aleke kwipaya Solo kitatyi kyaāmwene mukenga wa kumwipaya?

[Kifwatulo pa paje 11]

Le i ñeni’ka yobwanya kuboila ku kupela kwapelele Davida kutoma mema āmutekele bantu bandi?