1, 2. (a) Le pa kala, bengidi ba Yehova bādi bamutōtela kwepi? (b) Le Yesu wādi umwene namani tempelo ya Yehova mu Yelusalema? (c) Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

BENGIDI ba Leza ba pa kala ne ba dyalelo, badi na bifuko byobatōtelanga’po Leza. Kimfwa, paēlele Abele bitapwa kudi Yehova, bikokejika wāubakile madabahu. (Ngalwilo 4:3, 4) Ba Noa, Abalahama, Izake, Yakoba ne Mosesa bāubakile madabahu. (Ngalwilo 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Divilu 17:15) Yehova wānene bene Isalela kūbaka tabenakulo. (Divilu 25:8) Mwenda mafuku, wēbalombola kūbaka tempelo. (1 Balopwe 8:27, 29) Bantu ba Leza pa kupwa kutamba mu bu misungi mu Babiloni, bādi bebungila kitatyi ne kitatyi mu mashinankonka. (Mako 6:2; Yoano 18:20; Bilongwa 15:21) Kadi bene Kidishitu babajinji bādi bebungila mu mobo. (Bilongwa 12:12; 1 Kodinda 16:19) Dyalelo nadyo, bantu ba Yehova ba ntanda yonso bebungilanga mu Mobo a Bulopwe tununu na tununu, mwine mobefundila myanda itala padi Yehova ne kumutōta.

² Yesu wādi ulēmekele bininge tempelo ya Yehova mu Yelusalema. Kusanswa kwādi kusenswe Yesu tempelo, kwāvulwije bana bandi ba bwanga binenwa bya kaimba wa mitōto bya amba: “Lupata lwa ku njibo yobe lubandi.” (Ñimbo 69:9; Yoano 2:17) Njibo ya Bulopwe ‘ke njibopo ya Yehova’ na mwādi mwikadile tempelo mu Yelusalema. (2 Bilongwa 5:13; 33:4) Ino  tufwaninwe kulēmeka bininge bifuko byetu bya kutōtela’po. Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo pa misoñanya ya mu Bible itufundija mwa kwikadila ku Mobo etu a Bulopwe, mwa kwialamina, ne mwa kwiakwatakenya. *—Tala kunshi kwa dyani.

3-5. Le Njibo ya Bulopwe i bika, ne i muswelo’ka otufwaninwe kumona kupwila kwetu?

³ Njibo ya Bulopwe kyo kifuko kibajinji kibwanya kwibungila’po bantu mwanda wa kutōta Yehova. Kupwila i kyabuntu kya Leza, kadi kwitukwashanga tukomeje kipwano kyetu nandi. Ku kupwila kwetu, bulongolodi bwandi bwitukankamikanga ne kwitupa bulombodi botusakilwa. I dyese’po kashā kwitwa na Yehova ne wandi Mwana kudya ku “meza a Yehova” yenga ne yenga. (1 Kodinda 10:21) Ketufwaninwepo nansha dimo kuvulaminwa bulēme bwa luno lwito.

⁴ Yehova witulombolanga patōka’mba witusakila tutanwe ku kupwila mwanda wa kumutōta ne kwikankamika batwe bene na bene. (Tanga Bahebelu 10:24, 25.) Byotulēmekele Yehova, ketukabulwepo kupwila poso’tu kwikale bubinga bwendele’mo. Tulombolanga’mba tudi na mutyima wa kufwija’ko potuteakanya kupwila ne kulondolola’ko.—Ñimbo 22:22.

⁵ Muswelo otwikala ku kupwila kwetu ne otulama Mobo etu a Bulopwe bilombolanga bulēme botulēmekele Yehova. Tusakanga mwiendelejo wetu upeje dijina dya Yehova bulēme, dine dikalanga pa Njibo ya Bulopwe.—Enzankanya na 1 Balopwe 8:17.

6. Le i bika byanene bantu pa Mobo etu a Bulopwe ne pa boba batanwa ku kupwila? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁶ Kitatyi kyotulombola bulēme pa Mobo etu a Bulopwe, bantu bakwabo bakekimona. Kimfwa, mwana-mulume umo mu Tirki wanene amba: “Bukundwe ne ndudi yonamwene ku Njibo ya Bulopwe byantulumwije. Bantu badi bavwele biyampe, na mimungomungo ne nkuñimuna na nsangaji. Kino kyauntulumwije nakampata.” Uno muntu washilwile kwiya ku kupwila konso, ne kwija kwine mpika wabatyijibwa. Mu kibundi kimo kya mu Indonezi, batutu baityile balondakani nabo, mukulu wa kibundi ne bakulumpe bakwabo ba lupusa bamone yabo Njibo ya Bulopwe impya. Mukulu wa kibundi watulumuka pa kumona mūbakilwe biyampe Njibo ya Bulopwe ne tumalubaluba tukunwe senene. Wanena amba: “Bukundwe bwa ino njibo bulombola mwikadile lwitabijo lwenu lwa binebine.”

7, 8. Le i muswelo’ka otulombolanga amba tulēmekele Yehova potudi ku Njibo ya Bulopwe?

⁷ Yehova ye mwine witwitanga ku kupwila, kadi utanga mutyima ku mumwekelo ne mwikadilo wetu ku kupwila. Ino ketusakengapo kupityija’byo kipimo. Ku mutamba kampanda, ketwikalangapo na kasuminiji nansha na kaninga-mpo, ino kadi ketwityobodidilangapo ne kuvwala misābi. Na bubine, Yehova witusakilanga batwe pamo ne bantu botwita ku Njibo ya Bulopwe twiivwane biyampe. Kadi ketusakengapo kulombola’mba tupelekele kupwila mu muswelo nansha umo. O mwanda ketuvwalangapo bivwalwa bya busala nansha misābi, kadi tuloñanga bukomo bwa kuleka kwitumina misapu, kwisamba, nansha kudya ne kutoma ku kupwila. Kadi bambutwile bafwaninwe kufundija babo bana kuleka kunyemakana nansha kukaya mu Njibo ya Bulopwe.—Musapudi 3:1.

⁸ Yesu paāmwene bantu bapotoloja bintu mu tempelo ya Leza, wāloba ne kwibalupwila panja. (Yoano 2:13-17) Mu Mobo etu a Bulopwe tutōtelanga’mo Yehova ne kwifunda myanda imutala. O mwanda ke biyampepo kuleta bya busunga potudi  ku kino kifuko.—Enzankanya na Nehemia 13:7, 8.

9, 10. (a) Le bantu ba Leza bobakanga namani Mobo a Bulopwe, ne byaikala namani? (b) Lelo bulongolodi bwa Yehova i bukwashe namani bipwilo kebyadipo na muswelo wa kūbaka Njibo ya Bulopwe?

⁹ Bantu ba Leza kujokoloka ntanda yonso bengilanga bikomo mwanda wa kūbaka Mobo a Bulopwe. Bengidi ba kwituma bobakanga ne kulongolola Mobo a Bulopwe. Pa kino, mu bula bwa myaka 15 ipityile’i, twaūbakile Mobo a Bulopwe mayampe kintu kya 28 000 ne kupita kujokoloka ntanda yonso, ko kunena amba Mobo a Bulopwe 5 ku difuku.

¹⁰ Bulongolodi bwa Yehova butumanga bengidi ba kwituma ne kwingidija byabuntu mwanda wa kukwasha ku lūbako lwa Mobo a Bulopwe kokwa kusakilwa bukwashi. Tulondanga musoñanya wa mu Bible wa amba boba badi na bivule bakwashe boba babudilwe’byo. (Tanga 2 Kodinda 8:13-15.) Penepa byaikala namani? Mobo a Bulopwe mavule aūbakilwe bipwilo kebyadipo na muswelo.

11. Le i bika byanene banabetu bamo pangala pa yabo Njibo ya Bulopwe impya, ne kino kibakulengeja wiivwane namani?

¹¹ Banabetu bamo ba mu kipwilo kya Kosita Rika balembele amba: “Potumona Njibo ya Bulopwe, tumonanga’nka na kilotwa! I bikomo’nka ne kwitabija. Njibo yetu ya Bulopwe milumbuluke yapwile yonso mu mafuku mwānda kete! Byabwanikile’tu na bukwashi bwa Yehova, na mpangiko ikwetwe’ko na bulongolodi bwandi ne na bukwashi bwa banabetu baswe. Na bubine, kino kifuko kya kutōtela’po i kyabuntu kilēme, kya mvubu mikatampe kitupele Yehova. Tusangedile bininge kino kyabuntu.” Bine twivwananga nsangaji pa kwivwana batutu ne bakaka bafwija’ko Yehova pa bintu byaebalongele. Kadi tusangele pa kuyuka’mba banabetu ba ntanda yonso babwanya kwikala na yabo Njibo ya Bulopwe. I kimweke patōka’mba Yehova weselanga mwingilo wa lūbako lwa Mobo a Bulopwe, mwanda pa būbaki’tu bwa ano Mobo, bantu bavule i bashilule kutanwa ku kupwila mwanda wa kwifunda myanda itala padi Yehova.—Ñimbo 127:1.

12. Le i muswelo’ka obwanya kukwasha ku lūbako lwa Mobo a Bulopwe?

¹² Le i muswelo’ka obwanya kukwasha ku lūbako lwa Mobo a Bulopwe? Padi ubwanya kwingila bu mwingidi wa kwituma ku uno mwingilo. Kadi batwe bonso tukokeja kutūla byabuntu mwanda wa kukwatakanya lūbako lwa Mobo a Bulopwe. Kitatyi kyotulonga byonso byotubwanya mwanda wa kukwatakanya uno mwingilo, tukekala na nsangaji itamba ku kupāna, kadi kupityidila tukasangaja Yehova. Tulondanga kimfwa kya bantu ba Leza ba mu kitatyi kyāsonekelwe Bible bādi na mutyima wa kutūla byabuntu bya kūbaka nabyo bifuko byabo bya kutōtela’po.—Divilu 25:2; 2 Kodinda 9:7.

13, 14. Le i myanda’ka yotwefunda mu Bible ilombola’mba tufwaninwe kulama bukundwe ne ndudi ya Njibo yetu ya Bulopwe?

¹³ Yehova i Leza utōka kadi ujila. I Leza wa ndudi. O mwanda mwine tufwaninwe kulama bukundwe bwa Njibo yetu ya Bulopwe kadi mu ndudi. (Tanga 1 Kodinda 14:33, 40.) Kadi pa kwikala batōka ne bajila pamo bwa Yehova, ketufwaninwepo’tu’nka kulama butōki bwa butōtyi bwetu, bwa milangwe yetu, ne bilongwa byetu kete, ino tufwaninwe ne kwikala batōka ku ngitu.—Kusokwelwa 19:8.

¹⁴ Potulama bukundwe bwa Njibo yetu ya Bulopwe kadi mu ndudi, twikalanga na fyedi ya kwita bantu ku kupwila kwetu. Kadi bantu bakamona’mba bine twingidijanga byobya byotusapulanga bitala pa ntanda impya mikundulwe. Bakamona amba tutōtanga Leza ujila kadi utōka mwine ukashinta ino ntanda ke paladisa milumbuluke.—Isaya 6:1-3; Kusokwelwa 11:18.

15, 16. (a) Mwanda waka kekipēlanga’po nyeke kulama bukundwe bwa Njibo ya Bulopwe? Mwanda waka tufwaninwe kwiilama ikale itōka? (b) Le mpangiko ya bukundwe bwa Njibo yenu ya Bulopwe i miteakanibwe namani, ne i dyese’ka didi na umo ne umo mu bukata bwetu?

¹⁵ Bantu badi na milangwe mishileshile pa mwanda utala bukundwe. Mwanda waka? Padi i kulondakana na kitamina kyabo. Kadi, bamo bashikatanga ku kifuko kya busala nansha ku kifuko kudi mashinda a bitoto ne munyontolo. Bakwabo nabo kebadipo na mema nansha bintu bya kukundula nabyo. Ino nansha shi twikalanga kwepi kadi nansha shi bantu badi na milangwe’ka pa bukundwe, ino batwe tufwaninwe kulama bukundwe ne ndudi ya Njibo yetu ya Bulopwe. Mwanda i kifuko kyotutōtelanga’po Yehova.—Kupituluka 23:14.

¹⁶ Shi tusaka Njibo yetu ya Bulopwe ikale itōka, tufwaninwe kwikala na mpangiko. Bakulumpe batūlanga mpangiko ya kipwilo ne kulonga bukomo bwa kuyuka amba kitatyi kyonso kudi bintu bya kukundula nabyo  ne bingidilwa bikunkane. Kadi bakulumpe bateakanyanga mwingilo mwa kuvuijija’o senene. Bintu bimo binenwe kukundulwa pa kupwa kwa kupwila konso, inoko bikwabo kebilombepo namino. Batwe bonso tudi na dyese dya kwingila ku mwingilo wa kukundula Njibo yetu ya Bulopwe.

17, 18. (a) Le i ñeni’ka yotuboila ku muswelo wādi ulama bantu ba Yehova tempelo pa kala? (b) Mwanda waka tufwaninwe kulama senene Njibo yetu ya Bulopwe?

¹⁷ Kadi tulamanga Njibo yetu ya Bulopwe mu ngikadilo miyampe na kulongolola popa ponekele. Ne bengidi ba Yehova ba pa kala bādi balonga’nka namino. Kimfwa, mu umbikalo wa Mulopwe Yoashe wa Yuda, bantu bāletele byabuntu bya lupeto mu tempelo. Mulopwe wāsoñanya babitobo bengidije luno lupeto mwanda wa kulongolola ponso pādi ponekele ku tempelo. (2 Bilongwa 34:9-11) Myaka 200 ne musubu pa kupita’po, Mulopwe Yoshia nandi wāingidija byabuntu bya ku tempelo mwanda wa kupota bintu bya kwiilongolola nabyo.—Tanga 2 Bilongwa 34:9-11.

¹⁸ Mabilo amo a Misambo i mamone amba bantu ba mu abo matanda kebalamangapo mobo obakilwe nansha bingidilwa mu muswelo muyampe. Bimweka amba bantu batyetye kete mu ano matanda bobayukile kwingila uno mwingilo. Nansha padi kebadipo na lupeto lufikile’po lwa kulongolweja’o. Ino, shi ketulongolwelepo Njibo yetu ya Bulopwe popa ponekele, ikekala na busala kadi ne bantu bakebumona. Keikebapepo bukamoni buyampe. Ino, shi batwe bonso tulonge byobya byotubwanya mwanda wa kulama Njibo yetu ya Bulopwe, nabya tukatumbija Yehova kadi ketukasupakanyapo lupeto lwa byabuntu lutūlanga banabetu.

19. Le i bika byosa kulonga pa kulombola’mba ulēmekele kifuko kyotōtela’po Yehova?

¹⁹ Njibo ya Bulopwe i njibo ipēnwe kudi Yehova. Ke ya muntupo nansha ya kipwilo. Enka motwekimwena mu kino kishinte, misoñanya ya mu Bible itukwashei twikale na mumweno muyampe pa kifuko potutōtela Leza. Byotulēmekele Yehova tulēmekanga kupwila kwetu ne yetu Njibo ya Bulopwe. Tudi na nsangaji ya kutūla lupeto lwa byabuntu mwanda wa kūbaka Mobo a Bulopwe, kadi twingilanga bininge pa kwiakwatakanya ne kwialama atōka. Pamo bwa Yesu, tulombolanga bupyasakane bwetu ne bulēme pa kifuko potutōtela Yehova.—Yoano 2:17.