Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Bwalamuni bwa Kinenwa kya Leza Bufike’po

Bwalamuni bwa Kinenwa kya Leza Bufike’po

“Kinenwa kya Leza i kyūmi.”​—BAHEBELU 4:12.

ÑIMBO: 37, 116

1. (a) Lelo Leza wāpēle Adama mwingilo’ka? (b) Tamba pene’pa, le bantu ba Leza bengidijanga namani kyabuntu kya kwisamba?

YEHOVA LEZA wāpele bantu kyabuntu kya kwisamba. Mu budimi bwa Edena, Leza wāpēle Adama mwingilo wa kwinika banyema bonso majina. Adama wāpēle nyema ye-yense dijina dipotoloke. (Ngalwilo 2:19, 20) Tamba penepa, bantu ba Leza bengidijanga kyabuntu kya kwisamba mwanda wa kutendela Yehova ne kusapwila bakwabo yandi myanda. Pano, bantu ba Leza bengidijanga kino kyabuntu pa kwalamuna Bible mwanda wa bantu bavule befunde kuyuka Yehova.

2. (a) Lelo i misoñanya’ka yalondelwe na komite utala Bushintuludi bwa Bible bwa Ntanda Mipya? (b) Lelo i bika byo tusa kumona mu kino kishinte?

2 Dyalelo kudi tununu ne tununu twa malamuni a Bible, inoko amo i mapite makwabo. Pa kwalamuna Bible mukwatañane, komite utala Bushintuludi bwa Ntanda Mipya wakwete butyibi bwa kulonda ino misoñanya isatu mikatampe: (1) Kulēmeka dijina dya Leza ne kwidisoneka mu Kinenwa kyandi misunsa yonso yoditelelwe mu bilembwa bibajinjibajinji. (Tanga Mateo 6:9.) (2) Kwalamuna musapu umbajinjibajinji kishima ne kishima ponso po bibwanika. Shi kebibwanikilepo, balamunanga mulangwe. (3) Kwalamuna mu muneneno upēla kutanga ne kwivwana. * (Tala kunshi kya dyani.) (Tanga Nehemia 8:8, 12.) Ino misoñanya isatu yalondelwe na balamuni ba Bushintuludi bwa Ntanda Mipya mu ndimi 130 mishileshile. Mu kino kishinte, tusa kumona’mo muswelo walondelwe ino misoñanya mu 2013 pa kujadika Bushintuludi bwa Ntanda Mipya ne muswelo obwalamunwa mu ndimi mikwabo.

BIBLE MUTELELWE DIJINA DYA LEZA

3, 4. (a) Le i kwepi kotutana Tétragramme? (b) Lelo malamuni mavule a Bible i malonge namani pa dijina dya Leza?

3 Dijina dya Leza disonekelwe na masomo aná a Kihebelu etwa bu Tétragramme. Ano masomo aná twiatana mu bilembwa bivule bya Kihebelu kya kala, pamo bwa mu Mivungo ya pa Dijiba Difwe. Kadi twiatana mu mivungo mikwabo ya Bible wa Septante wa Kingidiki. Ino mivungo yāsonekelwe myaka 200 kumeso kwa Kidishitu kubutulwa ne kupwa kwa myaka 100 Kidishitu ke mubutulwe. Bantu bavule batulumukanga pobamonanga divule dine muswelo dijina dya Leza oditanwa mu bilembwa bya pa kala.

4 Na bubine, dijina dya Leza difwaninwe kwikala mu Bible. Inoko, dijina dya Leza kedidipo mu malamuni mavule. Kimfwa, myaka’tu ibidi pa kupwa kwa kulupulwa kwa Bushintuludi bwa Ntanda Mipya bwa Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu, Bible wa American Standard Version mujadikwe nandi walupulwa. Uno Bible wa mu 1901 wadi utanwa’mo dijina dya Leza, ino Bible mujadikwe mu 1952 ke dyadi’mopo. Mwanda waka? Balamuni ba uno Bible bamwene amba “kekyendele’mopo” kutela dijina dya Leza po-ponso. Malamuni mavule, a mu Angele ne a mu ndimi mikwabo nao keeditelelepo.

5. Mwanda waka kutela dijina dya Leza mu Bible kudi na mvubu?

5 Lelo kidi na mvubu balamuni kutela dijina dya Leza? En-en! Mwanda Yehova, mwine Mulembi wa Bible usakanga bantu bayuke dijina dyandi. Mwalamuni muyampe ufwaninwe kuyuka bine bisaka mulembi ne kino kibwanya kwikala na lupusa pa bwalamuni bwandi. Bisonekwa bivule bilombola amba dijina dya Leza didi na mvubu ne amba difwaninwe kulēmekibwa. (Divilu 3:15; Ñimbo 83:18; 148:13; Isaya 42:8; 43:10; Yoano 17:6, 26; Bilongwa 15:14) Kadi, Yehova wāpēle balembi ba Bible bukomo bwa mushipiditu basoneke dijina dyandi misunsa tununu ne tununu mu bilembwa bya pa kala. (Tanga Ezekyele 38:23.) O mwanda shi balamuni batalula dijina dya Leza, i kupunika ko bapunikile Yehova.

6. Mwanda waka dijina dya Leza i dibwejibwe misunsa isamba mu Bushintuludi bwa Ntanda Mipya bujadikwe?

6 Dyalelo, kudi bubinga buvule bwitutonona tutele dijina Yehova. Bible mujadikwe wa mu 2013 wa Bushintuludi bwa Ntanda Mipya dijina dya Leza ditanwa’mo misunsa 7216. I dibwejibwe’mo kintu kya misunsa isamba kutabuka na mo dyadi mu Bible wa kala. Misunsa itano yabwejibwe’mo mwanda dijina dya Leza dyatenwe mu mivungo yasokwelwe panopano mu Dijiba Difwe. * (Tala kunshi kwa dyani.) Ino misunsa itano itanwa mu 1 Samwele 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Musunsa wa busamba udi mu Batyibi 19:18, wabwejibwe’mo pa kupwa kubandaula senene bilembwa bya Bible bya pa kala.

7, 8. Lelo dijina Yehova dishintulula bika?

7 Bene Kidishitu ba bine i bamone amba kidi na mvubu kwivwanija nshintulwilo ya dijina dya Leza. Dyandi dijina dishintulula amba “Yewa Wikadija Ke.” * (Tala kunshi kwa dyani.) Pa kala, mabuku etu adi ashintulula dijina dya Leza kukwatañana na Divilu 3:14 panena amba: “AMI NGIDI ENKA AYE UDI.” Mu Bible mujadikwe wa mu 1984, ushintulula Yehova amba ami ngidi, wikadijanga’ko kintu kyo-kyonso mwanda wa kufikidija milao yandi. * (Tala kunshi kwa dyani.) Inoko, mu Bible mujadikwe wa mu 2013 ushintulula amba: “Mu dijina Yehova mudi uno mulangwe wa amba, kadipo na mukalo pa byasaka kwikala. Kadi dishintulula amba i aye wikadija’ko bipangwa byandi ne kufikidija mpango yandi.”

8 Yehova wikadijanga bipangwa byandi monso mwasakila. Kimfwa, Leza wāikadije Noa ke mūbaki wa Safini, Bezalela ke sendwe wa peulu, Ngideoni ke kalala ka mavita ne Polo ke mishonele. Dijina dya Leza didi na nshintulwilo ya bine ku bantu bandi, o mwanda komite itala Bible wa Bushintuludi bwa Ntanda Mipya i mitweje dijina dya Leza mu buno bwalamuni.

9. Mwanda waka kwalamuna Bible mu ndimi mikwabo kwatūdilwe pa kifuko kibajinji?

9 Malamuni mavule a Bible i matalule dijina dya Leza dya bunka. Inoko, i bengidije majina a bitenta pamo bwa “Mfumwetu” nansha majina a baleza bakwabo. Kino kyo kyalengeje Kitango Kyendeji kimone amba i kya kamweno bantu ba mu ndimi yonso bekale na Bible mudi dijina dya Leza. (Tanga Malaki 3:16.) O mwanda dijina Yehova i ditelwe mu Bible wa Bushintuludi bwa Ntanda Mipya mu kintu kya ndimi 130 ne kupita.

BWALAMUNI BUKWATAÑANE KADI BUPĒLA

10, 11. Lelo i bikoleja’ka byaikele’ko pa kwalamuna Bushintuludi bwa Ntanda Mipya mu ndimi mikwabo?

10 Kwadi bikoleja bivule pa kwalamuna Bushintuludi bwa Ntanda Mipya bwa Angele mu ndimi mikwabo. Kimfwa, Bible wa Angele wingidije bishima bya Kihebelu pamo bwa “Sheole” mu Musapudi 9:10 ne mu mavese makwabo. Kino kishima kitanwa ne mu Mabible makwabo a Angele. Shako, kino kishima kekitabangapo biyampe mu ndimi mivule mwanda batangi bavule ba mu ino ndimi kebayukilepo kino kishima kya Kihebelu “Sheole.” Kekidipo ne mu mabuku a kunyemena’ko abo mene, kadi bamo balañanga amba i dijina dya kifuko kampanda. O mwanda, balamuni i basoñanibwe kwalamuna kino kishima kya Kihebelu “Sheole” ne kya Kingidiki “Hadese” bu “Kibundu.” Buno bo bwalamuni bukwatañane kadi bupēla.

11 Bishima bya Kihebelu ne bya Kingidiki pamo wa “muya” nabyo byadi bikomo kwalamuna mu ndimi mikwabo. Mu ino ndimi, kishima “muya” kifunkilanga nyeke pa kibanda nansha bu kintu kabidye kitambanga mu ngitu ya muntu shi wafu. Pa kwepuka uno mwivwanino mubi, balamuni i basoñanibwe kwalamuna kishima “muya” kukwatañana na myanda isambilwa’po. Nshintulwilo mishileshile ya buluji bwa kishima “muya” ubwanya kwiitana mu mbwejo ya Bible wa Les Saintes Écritures Traduction du monde nouveau avec notes et références. Bishima bya Kihebelu ne bya Kingidiki i bitūlwe kunshi kwa dyani kwa Bible mujadikwe bine bilengeje uno Bible ekale upēla kutanga ne kwivwana.

12. Lelo i kushinta’ka kumo kwashintyilwe mu Bible mujadikwe wa mu 2013? (Tala kadi mu kishinte “Bible mujadikwe wa Bushintuludi bwa Ntanda Mipya wa 2013” mu Kiteba kya Mulami kya 15 kweji 12, 2015.)

12 Bipangujo bya balamuni byasokwele bishima bikwabo kebivwanikwapo biyampe mu Bible. O mwanda mu Kweji 9, 2007, Kitango Kyendeji kyakwete butyibi bwa kujadika Bible wa Angele. Komite wa bushintuludi wababandawile bipangujo tununu ne tununu bya balamuni kitatyi kyobadi bajadika Bible. Muneneno wa Angele ya kala wapingakanibwe na muneneno wa panopano, mwine ulengeje mavese ekale apēla kutanga ne kwivwana kadi makwatañane. Bwalamuni bwa panopano bwadi ke budi kala mu ndimi mikwabo nabo bwakweshe pa kujadikwa kwa bilembwa bya Angele.​—Nkindi 27:17.

KUFWIJA’KO KUKATAMPE

13. Lelo bantu bavule beivwene namani pobatambwile Bible mujadikwe wa mu 2013?

13 Lelo bantu bavule beivwene namani pobatambwile Bushintuludi bwa Ntanda Mipya bujadikwe mu Angele? Batutu ne bakaka batumine mikanda tununu na tununu ya kufwija’ko ku kite kya Batumoni ba Yehova kidi mu Brooklyn mu New York. Bavule beivwene pamo bwa uno kaka wasonekele amba: “Bible udi pamo bwa mabwe malēme atabukile malungo a mvubu. Kutanga Kinenwa kya Yehova biyampe mu Bible mujadikwe wa mu 2013 kubwanya kudingakanibwa pamo bwa kubandaula dilungo ne dilungo ne kutendela ngikadilo mivule, kukelema, musombelo ne buya. Bisonekwa byalamwinwe mu muneneno upēla i binkwashe ndyuke Yehova senene, mwine udi pamo bwa shabana unkwete na maboko koku untangila binenwa byandi.”

14, 15. Lelo bantu beivwene namani pobatambwile Bible Bushintuludi bwa Ntanda Mipya mu ndimi yabo?

14 Bantu bakwabo kebesambangapo Angele nabo bafwijije’ko bininge pa mwanda wa Bushintuludi bwa Ntanda Mipya. Mununu umo mwana-mulume wa mu Safia mu Bilgari wanene pa mwanda wa Bible wa mu Kibilbari amba: “Natangile Bible mu myaka mivule, inoko nadi kashā nkyatangile bwalamuni bupēla kwivwana ne butenga mutyima na buno’bu.” Kadi kaka umo wisambanga Kialubani wasonekele amba: “Bine, Kinenwa kya Leza mu Kialubani kitobala’po kashā! Buya’byo’po kwivwana Yehova wisamba netu mu ludimi lwetu!”

15 Mu matanda mavule Mabible adi bei kadi i makomo kusokola. Bine, i dyese kwikala na Bible! Lapolo imo ya mu Rwanda inena amba: “Mu bula bwa myaka mivule, bantu bavule badi befundwanga nabo Bible kebadipo bendelelanga mwanda’tu wa kubulwa Bible. Kebadipo na lupeto lwa kupota’o ku bipwilo bikwabo. Kadi divule dine kebadipo bevwanija biyampe mavese amoamo, ne kino kyakalakenye kwendelela kwabo.” Palupukile Bushintuludi bwa Ntanda Mipya mu lwabo ludimi, kisaka kimo kya mu Rwanda kya bana baná kyanene amba: “Bine, tufwijanga’ko Yehova ne umpika mukōkele ne mudyumuke pa kwitupa uno Bible. Twi balanda kadi ketwadipo na lupeto lwa kupotela muntu ne muntu wa mu kisaka Bible. Inoko, pano muntu ne muntu udi na Bible wandi. Tutañanga Bible difuku ne difuku mu kisaka mwanda wa kufwija’ko Yehova.”

16, 17. (a) Lelo Yehova usaka bantu bandi balonge bika? (b) Lelo tubasumininwa kulonga bika?

16 Bible mujadikwe wa Bushintuludi bwa Ntanda Mipya usa kwalamunwa ne mu ndimi mikwabo mivule ku meso’ku. Satana ukimbanga kwimika uno mwingilo, ino tuyukile’mba Yehova usakanga bantu bandi bonso bamwivwane paebasapwila mu muneneno upēla, mwivwanike. (Tanga Isaya 30:21.) Panopano ponka, “panopanshi pakayula ne kuyukidija kwa Leza’nka bwa mema ayuja kalunga-kamema.”​—Isaya 11:9.

17 Shi ke pano, tusumininwei kwingidija kyabuntu kyo-kyonso kitamba kudi Yehova, kubadila’mo ne buno bwalamuni budi’mo dijina dyandi. Leka Yehova esambe nobe difuku ne difuku kupityila ku Kinenwa kyandi. Utejanga na katentekeji ku milombelo yetu yonso. Ino mīsambo iketukwasha tuyuke Yehova senene, kadi po pene tukamuswa mpata.​—Yoano 17:3.

“Buya’byo’po kwivwana Yehova wisamba netu mu ludimi lwetu!”

^ mus. 2 Tala Kapango A1 kadi mu Bushintuludi bwa Ntanda Mipya bujadikwe mu Angele ne kishinte kinena amba “Le Ukatonga Namani Bwalamuni bwa Bible Buyampe?” mu Kiteba kya Mulami kya 1 Kweji 5, 2008 mu Falanse.

^ mus. 6 Mivungo ya mu Dijiba Difwe yadi ke milāle myaka kintu kya 1000 kupita Bilembwa bya Kihebelu.

^ mus. 7 Mabuku amo a kunyemena’ko aleta buno bushintuludi, ino bashayuka bavule kebetabije’byopo.

^ mus. 7 Tala Les Saintes Écritures Traduction du monde nouveau avec notes et références, mu mbwejo ya 1A, inena amba, “Dijina dya Leza mu Bisonekwa bya Kihebelu,” pa paje 1676.