Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Buanga kabuena anu ne bua kuondopa bimanyinu bia disama to; kadi budi ne bua kuondopa tshidi tshikebesha disama dine

TSHILUMBU

Kumanya kudi ntatu yetu ifumina

Kumanya kudi ntatu yetu ifumina

Udi wela meji ne: bantu badi mua kujikija ntatu ya bungi idi itupangisha bua kuikala ne ditalala ne bukubi, ne itukebela njiwu bua matuku atshilualua anyi? Mu kuamba kuimpe, bua tuetu kujikija ntatu yetu tudi ne bua kumanya tshidi tshiyikebesha.

Tuangate tshilejilu, mubedi kampanda utudi mua kubikila ne: Tom uvua usama ne kufuaye pashishe. Bua tshinyi wakafua? Doktere uvua muondope Tom ku lupitadi kuvuaye muye kumpala kua yeye kufua wakafunda ne: “Pavua bimanyinu bia kumpala bia disama diende bituadije kumueneka, kakuvua muntu nansha umue uvua muele meji a kuenza makebulula bua kumanya kuvua disama diende difumina to.” Bidi bimueneka ne: baminganga bavua balama Tom kumpala, bavua bamupesha anu manga patupu bua umvue bimpe.

Bantu badiku pabu badienzeja bua kujikija ntatu idi pa buloba lelu mu mushindu wa muomumue anyi? Tshilejilu, bua kujikija tshikisu, mbulamatadi itu yela mikenji, iteka tumera miaba ya bungi, ne ivudija bampulushi. Bushuwa dienza malu mushindu eu ndiendeshe malu bimpe mu mushindu kampanda, kadi ki ndiambuluishe bua kumanya malu adi akebesha ntatu yonso eyi to. Mushindu udi bantu benza malu udi uleja tshidi meji abu, mudibu badiumvua ne malu adibu basue kuenza.

Daniel, udi musombele mu ditunga kampanda dia mu Amerike wa ku Sud mudi bupele bua bungi, udi wamba ne: “Kumpala tuvua ne nsombelu muimpe. Katuvua tuela meji ne: dimue dituku bivi batu ne bingoma badi mua kutubuelela to. Lelu eu kakuena tshimenga anyi musoko nansha umue udi ne ditalala to. Bupele mbuleje patoke tshidi bantu ba bungi mu bulelela, mmumue ne: bantu mbena lukuka, kabayi bangata muoyo ne mushinga ne kabayi banemeka bintu bia bakuabu.”

Muntu mukuabu utudi mua kubikila ne: Elias uvua munyeme mvita ivua ku Moyen Orient ne mulue kulonga Bible pashishe. Udi wamba ne: “Bavua bakankamija bansongalume ba bungi ba kuetu kudi bena mu mêku abu ne bamfumu ba bitendelelu badi mu malu a tshididi bua baye mu mvita ayi bua nansha bobu bafue, bantu bashale babavuluka. Bavua bakankamija bantu bavua baluisha mbulamatadi bua benze pabu bia muomumue. Bionso ebi biakaleja ne: kueyemena bakokeshi ba bana ba bantu kakuena ne bua nsongo to.”

Mukanda wa kale wa meji udi wambilamu padiwu uleja ne:

  • “Meji a bantu mmatuma ku malu mabi katshia anu ku buana buabu.”—Genese 8:21.

  • “Muoyo udi udinga kupita tshintu tshikuabu kayi tshionso ne mmubi mutambe. Nnganyi udi mua kuwumanya?”—Yelemiya 17:9.

  • “Mu muoyo ke mudi mupatuka meji mabi, dishipangana, . . . masandi, buivi, dijadika dia malu a dishima.”—Matayi 15:19.

Bantu ki mbakokeshe bua kupeta buanga bua kuondopa malu mabi adi munda muetu adi atusaka bua kuenzela bakuabu bibi to. Kadi mbimueneke ne: malu mabi aa adi enda anu abipa anu bu mutukadi baleje mu tshiena-bualu tshishale. (2 Timote 3:1-5) Bidi nanku nansha mudi bantu ne dimanya dia bungi ne mishindu mishilashilangane ya katshia ne katshia ya kumanyishilangana malu. Nunku bua tshinyi katuena mua kuenza bua kuikale ditalala ne bukubi pa buloba? Tudiku tudienzeja kupitshila mutudi mua kukokesha anyi? Tudiku mua kufika ku dipeta ditalala ne bukubi anyi?

TUDIKU TUDIENZEJA KUPITSHILA MUTUDI MUA KUKOKESHA ANYI?

Nansha mudiku mushindu wa kuakaja ngikadilu mibi ya bantu, katuena anu mua kukokesha bua kufila ditalala ne bukubi pa buloba bua bantu bonso to. Bua tshinyi? Bualu kudi malu atudi katuyi mua kukokesha bua kuenza.

Bulelela budi ne: “Muntu . . . kena ne bukokeshi bua kuludika nansha dikasa diende to.” (Yelemiya 10:23) Bushuwa, Nzambi kavua mutufuke bua tudilombole nkayetu nansha. Kavua nansha mutufuke bua tulombole bantu netu anu mudiye kayi mutufuke bua tuikale ne muoyo mu mâyi anyi dia muamua dia tshibuashibuashi tshietu etshi!

Kabavua batufuke bua tulombole bantu netu anu bu mudibu kabayi batufuke bua kuikala ne muoyo mu mâyi

Tshilejilu, bantu mu tshibungi batuku bitaba bua bakuabu babambile tshia kuenza peshi babaleje bikadilu bimpe bidibu ne bua kuikala nabi anyi? Bantu batuku basue bua bakuabu babaleje mudibu ne bua kumona malu bu mudi ditula dia mafu anyi kukosela muntu tshibawu tshia lufu peshi mushindu udibu ne bua kunyoka bana babu anyi? Aa ngamue a ku malu adi atapulula bantu. Nansha mudibi mua kuikala bikole bua kuitaba malu aa, kadi tshidi Bible yeye wamba ntshilelela. Katuena anu ne bukokeshi anyi bukenji bua kulombola bantu netu to. Nunku nkuepi kutudi mua kupetela diambuluisha?

Diandamuna ditambe buimpe didi ne: tunyemene kudi Mufuki wetu. Bualu yeye ke udi mutufuke. Bishilangane ne tshidi bakuabu mua kuela meji, ki mmutupue muoyo nansha. Bulelela, mushindu udi Nzambi uditatshisha bua bualu buetu mmuleja patoke mu meji adi mu Bible. Tuetu bamanye bimpe mukanda wa pa buawu eu, netudiumvue petu bimpe. Tudi mua kumanya bua tshinyi nsombelu wa bantu mmubipe bikole. Tudi mua kufika ku dimona anu bu muvua muena malu a nkindi kampanda wa mu Allemagne mumone pende, uvua mufunde ne: “Malu adi menzeke ki mmalongeshe bantu ne mbulamatadi bualu nansha bumue to, ne badi benza malu anu muabu ne kale.”

MEJI A MU BIBLE ADI ATUKUBA!

Muntu mukuabu wa meji wakamba umue musangu ne: “Meji adi adileja makane ku bana bawu bonso,” anyi ku bienzedi biawu. (Luka 7:35) Tshilejilu tshikuabu tshia meji au tshidi mu Yeshaya 2:22 udi wamba ne: “Bua diakalenga dienu, lekelayi kueyemena muntu wa patupu.” Mubelu muimpe eu udi mua kutukuba ku ditekemena dia dishima ne ku malu adi kaayi mua kuenzeka nansha. Kenneth, udi musombele ku Amerike wa ku Nord uvua ne tshikisu udi wamba ne: “Bena tshididi badi balaya bua kuakajila bantu malu, kadi kabena baakumbaja to. Dipangila diabu edi didi dituvuluija misangu yonso ne: tshidi Bible wamba ntshilelela ne ntshia meji.”

Daniel utukadi batele udi ufunda wamba ne: “Dituku dionso edi didi dinjadikila ne: bantu kabena mua kulombola bimpe to. . . . Kueyemena makuta audi nawu mu banke anyi bimue bintu biudi mulamishe kakuena kumvuija ne: newikale ne bukubi matuku atshilualua. Ndi mufike ku dimona mudi bantu bakenga bikole bua bualu ebu.”

Bible udi mene utuambuluisha bikole bua katutekemenyi malu adi kaayi mua kukumbana adi bantu balaya. Udi utupesha kabidi ditekemena anu mutuabimona.