Tatuanyi wakumbuka mu Allemagne kuyaye mu Australie mu 1949. Uvua ukeba mudimu mu tshiapu tshia mabanji a muinshi mua buloba ne mu biapu bia nzembu ne wakashala mu musoko wa Victoria. Wakaselaku mamuanyi, ne ngakaledibua mu 1953.

Bidimu bikese pashishe, mamuanyi wakatuadija kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa, nanku malongesha a mu Bible ke bintu bivua bibuele mu mutu wanyi pantshivua muana. Kadi, tatuanyi kavua wanyisha tshitendelelu nansha tshimue. Wakalua muena tshikisu, ne wenzejangana malu ku bukole, ne mamuanyi uvua umutshina bikole. Wakatungunuka ne kulonga Bible mu musokoko ne kufika ku dinanga malongesha ende. Pavua Papa kayiku, Maman uvua ungambila meme ne muanetu wa bakaji malu avuaye ulonga. Wakatuambila bua matuku atshilualua ikala buloba mua kulua mparadizu ne mutudi mua kuikala ne disanka tuetu batumikile mikenji ya bikadilu bilenga ya mu Bible.​—Musambu 37:10, 29; Yeshaya 48:17.

Pamvua ne bidimu 18, ngakadiumvua muenzejibue bua kumbuka ku nzubu kuetu bua tshikisu tshia Papa. Nansha mumvua ngitaba malu a mu Bible avua Maman undongesha, tshivua nngangata ne mushinga to. Nanku ngakapangila mua kuatumikila. Ngakatuadija kuenza mudimu wa malu a nzembu mu mines de charbon. Pamvua ne bidimu 20, ngakasela. Panyima pa bidimu bisatu tuakalela muanetu wa bakaji wa kumpala, ne ngakatangilula tshivua ne mushinga mu nsombelu wanyi. Mvua mumanye ne: Bible uvua mua kuambuluisha dîku dietu, nunku ngakatuadija kulonga Bible ne Ntemu wa Yehowa kampanda. Kadi mukajanyi kavua musue Bantemu nansha kakese. Pangakabuela mu bisangilu biabu musangu kampanda, wakantekela malu abidi wamba ne: ngimanyike dilonga dianyi dia Bible anyi ngumbuke ku nzubu. Mumvua tshiyi ne tshikuabu tshia kuenza, ngakenza tshivuaye ukeba ne ngakalekela kulonga ne Bantemu. Panyima pa matuku ngakanyingalala bikole bua mumvua tshiyi mulonde tshimvua mumanye ne: ke tshivua tshimpe tshia kuenza.

Dituku kampanda, bena mudimu nanyi bakandeja malu a porno. Bivua bikoka ntema bikole kadi bikale bibi menemene, ne biakanshiya ne dilubakana. Pamvua mvuluka malu amvua mulonge mu Bible, mvua mutuishibue bushuwa ne: Nzambi uvua ne bua kunyoka. Kadi bu muvua ditangila bimfuanyi bibi dienda divula ku kakese ku kakese, mmuenenu wanyi bua malu a porno wakashintuluka. Mu bungi bua matuku ngakalua mupika wabi.

Bidimu bipite pa 20 biakalonda, ngakaya kule menemene ne mikenji  ya bikadilu bilenga ivua mamanyi mundongeshe. Malu amvua ngenza avua aleja malu amvua mbueja mu mutu wanyi. Mvua ne ngakuilu mubi, ne mvua nsekesha bantu ne malu a busenji. Mvua ne mmuenenu mubi wa diangatangana. Nansha mumvua anu ne mukajanyi, mvua ne bakaji bakuabu. Dituku kampanda ngakaditangila mu lumuenu meme kudiamba ne: “Tshiena mudisue to.” Pamutu pa kudianyisha mvua dibipisha.

Dibaka dianyi diakafua, ne nsombelu wanyi wakanyanguka bikole. Pashishe ngakasambila Yehowa ne muoyo wanyi onso. Ngakatuadija kulonga kabidi Bible, nansha mukavua bidimu 20 bipite. Dîba adi tatuanyi ukavua mufue, ne mamuanyi ukavua mutambule ne mulue Ntemu wa Yehowa.

Kuvua dishilangana dinene pankatshi pa nsombelu wanyi ne mikenji ya mu Bible. Kadi bua musangu eu mvua mudisuike bua kuikala ne ditalala dia mu lungenyi didi Bible ulaya. Ngakatuadija kulongolola ngakuilu wanyi ne kutukija bua tshikadi mfika munda lukasa. Ngakangata kabidi dipangadika dia kulekela nsombelu wa dienda masandi, manaya a mfranga, kulekela kunua maluvu kupitshisha, ne kulekela kuiba mfumuanyi wa mudimu.

Bena mudimu nanyi kabavua mua kumvua bua tshinyi mvua musue kushintuluka bikole nunku to. Munkatshi mua bidimu bisatu, bavua bangenzeja anu misangu yonso bua mpingane ku nsombelu wanyi wa kale. Pamvua nkuluka mu nsombelu wanyi wa kale, bu mudi mfika tshiji tshikole anyi ngakula mêyi mabi, bavua bela mbila ya ditshimuna bamba ne: “Kaah! Joe mmupingane ku tshituye.” Mêyi aa avua antonda bikole be! Misangu ya bungi mvua mmona bu ne: ndi mupangile.

Muaba wanyi wa mudimu uvua muule tente ne porno ya mu ordinatere ne ya pa mabeji. Bena mudimu nanyi bavua dîba dionso batuminangana bimfuanyi bibi mu ordinatere yabu, anu bu mumvua ngenza panyi kumpala. Ngakateta bua kabikadi babintumina, kadi bivua bimueneka ne: bavua badisuike bua kunkulula. Ngakaya kudi muntu uvua undongesha Bible bua angambuluishe ne ankoleshe. Wakanteleja ne lutulu luonso pamvua mmuambila malu avua mu muoyo wanyi. Wakampesha mvese misunguluke, kundeja mua meme kumbuka mu bupika ebu, ne wakankamija bua kukeba diambuluisha dia Yehowa mu disambila dîba dionso.​—Musambu 119:37.

Dituku dikuabu ngakabueja tshisangilu ne bena mudimu betu. Pakadisangishabu, ngakabambila bua bapeshe bantu babidi maluvu, bikale aba bavua bamba muvuabu bakuatshiki ba maluvu. Bakela tshibingu babenga bamba ne: “Kuenji nanku to. Bantu aba badi baluangana bua kumbuka ku bupika bua maluvu.” Meme kubandamuna ne: “Eyowa, nansha meme panyi!” Kubangila anu ku dituku adi, bantu abu bakamona ne: ndi nduangana bua kumbuka ku bupika bua porno ne kabakansaka kabidi bua kupingana ku nsombelu wanyi wa kale to.

Panyima pa matuku ne ku diambuluisha dia bungi dia Yehowa, ngakatshimuna bua kumbuka ku bupika bua porno. Mu 1999, ngakatambula ne kulua Ntemu wa Yehowa, mvua ne dianyisha bua muvuabu bampeshe kabidi mpunga bua kuikala ne nsombelu muimpe ne wa disanka.

Mpindieu ndi ngumvua bua tshinyi Yehowa mmukine malu amvua munange munkatshi mua bidimu bia bungi. Bu mudiye Tatu wa dinanga, wakajinga bua kunkuba ku njiwu idi malu a porno akebesha. Mêyi adi mu Nsumuinu 3:5, 6 adi bushuwa malelela. Mvese eyi idi yamba ne: ‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe.’ Mikenji ya mu Bible ivua bukubi ne yambuluisha kabidi bikole bua kupeta diakalengele.​—Musambu 1:1-3.

Kumpala mvua ndipisha meme nkayanyi, kadi mpindieu ndi ndinemeka muikale ne ditalala dia mu mutshima. Ndi ne nsombelu muimpe ne Yehowa mmumfuile luse ne mmungambuluishe. Mu 2000 ngakasela Karolin, mukaji muimpe kumona ne muena Kristo udi munange Yehowa bikole anu bu meme. Mu dîku dietu mudi ditalala. Tudi tudiumvua ba diakalenga bua kuikala munkatshi mua bana betu badi bakezuke ne badi ne dinanga badi pa buloba bujima.