Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 5

Enza ‘malu bimpe bitambe ne dîba diebe’

Enza ‘malu bimpe bitambe ne dîba diebe’

“Ikalayi badimuke bikole bua mushindu unudi nuenda kawikadi bu wa bantu badi kabayi ne meji, kadi wikale bu wa bena meji, nuenza malu bimpe bitambe ne dîba dienu.”​—EF. 5:15, 16.

MUSAMBU WA 8 Yehowa udi tshinyemenu tshietu

KADIOSHA *

1. Tudi tusomba ne Yehowa patudi tuenza malu kayi?

TUTU basue kusomba ne bantu batudi banange. Mulume ne mukajende batu basue kupitshisha dîba pamue bikole. Bansonga batu bobu basue kusomba ne balunda babu ba pa muoyo. Tuetu bonso tutu banange bikondo bitutu tusomba ne bena Kristo netu. Kadi tutu nangananga basue kusomba ne Nzambi wetu. Tudi tusomba nende patudi tumusambila, tubala Dîyi diende, ne tuelangana meji a ngikadilu yende milenga ne malu adiye mulongolole. Bikondo bitutu tuenza malu aa bitu bushuwa ne mushinga wa bungi!​—Mis. 139:17.

2. Nansha mutudi banange kusomba ne Yehowa, ndutatu kayi ludiku?

2 Tutu banange patutu tusomba ne Yehowa. Nansha nanku, kudi lutatu elu: bu mutudi ne bia bungi bia kuenza, bidi mua kutukolela bua kukosa dîba dia kuenza malu etu a mu nyuma. Mudimu wa bianza, ditabalela bena mu mêku etu, ne malu makuabu bidi mua kutudia dîba dionso, tupangila ne dia kusambila, dia kudilongela, anyi dia kuelangana meji.

3. Ntshintu kayi tshikuabu tshidi mua kutudia dîba?

3 Mona tshintu tshikuabu tshidi mua kutudia dîba. Tuetu katuyi badimuke, tudi mua kulekela bintu bidi kabiyi ne bualu bubi munda muabi bitudia dîba dituvua mua kuenza malu adi atusemeja pabuipi ne Yehowa. Tshilejilu, mbia mushinga bua yonso wa kutudi kuikala upita kapepe. Kadi nansha dipita kapepe mu mushindu muimpe didi padi mua katudia dîba dia bungi ditudi mua kuenza malu etu a ntendelelu. Nanku mbimpe tuteke dipita kapepe pa muaba wadi.​—Nsu. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Mmalu kayi atuamona mu tshiena-bualu etshi?

4 Mu tshiena-bualu etshi, netumone bua tshinyi mbimpe tuikale bamanye malu adi ne mushinga wa bungi mu nsombelu wetu. Netumone mutudi mua kuenza malu bimpe bitambe ne dîba dietu, tudipitshisha ne Yehowa, ne mudi kuenza nanku kutuambuluisha.

ANGATA MAPANGADIKA MIMPE; MANYA MALU A MUSHINGA WA BUNGI

5. Nsonga udi ukonkonona mubelu udi mu Efeso 5:15-17 udi mua kufika ku dipeta nsombelu mutambe buimpe mushindu kayi?

5 Sungula nsombelu mutambe buimpe. Pa tshibidilu, bansonga batu baditatshisha bua kumanya mushindu mutambe buimpe wa kupita ne nsombelu wabu. Kadi balongeshi babu ne bena mu mêku abu badi bakayi Bantemu badi mua kubasaka bua balonge tulasa tutumbuke bua bapete midimu minene yabapetesha makuta a bungi. Tulasa atu tudi tubadia dîba dia bungi. Kadi baledi ne balunda bena Kristo badi mua kukankamija bansonga bua benzele Yehowa mudimu mu nsombelu wabu mujima. Tshidi mua kuambuluisha nsonga udi munange Yehowa bua kuangata mapangadika mimpe ntshinyi? Mbimpe abale Efeso 5:15-17 ne elangane meji a tshidibu bambamu. (Bala.) Padi nsonga ubala mvese eyi, udi mua kudiebeja ne: ‘Yehowa mmusue tshinyi?’ Ndipangadika kayi diamusankisha? Ntshinyi tshidi mua kungambuluisha bua kuenza malu bimpe bitambe ne dîba dianyi?’ Kupu muoyo ne: “matuku mmabi,” ndongoluelu wa malu udi Satana ukokesha eu ukadi pa kubutuka. Mbia meji bua kuenza malu adi asankisha Yehowa.

6. Mbualu kayi buvua Mariya musungule? Bua tshinyi disungula diende adi divua dimpe?

6 Manya malu a mushinga wa bungi. Bua kuenza malu bimpe bitambe ne dîba dietu, kudi misangu itudi ne bua kuenza disungula pankatshi pa malu abidi adi kaayi ne bubi munda muawu to. Tusungula bumue tulekela bukuabu. Tshivua tshienzeke pavua Yezu muye kutangila Mariya ne Mâta kuabu tshidi tshileja bualu ebu. Bu muvua Mâta ne disanka dia kuakidila Yezu, wakaditua mu dilamba biakudia bia bungi. Dîba adi, Mariya uvua yeye musombe pabuipi ne Mukalenge, uteleja malu avuaye ulongesha. Bualu buvua Mâta wenza kabuvua bubi to, kadi Mariya yeye uvua ‘musungule tshitupa tshitambe buimpe.’ (Luka 10:38-42, dim.) Pamuapa, Mariya wakapua biakudia bia dituku adi muoyo panyima pa matuku, kadi kavua mupue malu avua Yezu mulongeshe au muoyo to. Anu bu muvua Mariya muangate dîba divuabu basombe ne Yezu adi ne mushinga, tuetu petu tutu banange dîba ditutu tusambila, tulonga, ne tuelangana meji, tudiangata ne mushinga. Kadi mmunyi mutudi mua kuenza malu bimpe bitambe ne dîba adi?

ENZA MALU BIMPE BITAMBE NE DÎBA DIEBE; IKALA USAMBILA, UDILONGELA, WELANGANA MEJI

7. Bua tshinyi tudi ne bua kuikala tusambila, tulonga, ne tuelangana meji?

7 Manya ne: disambila, dilonga, ne dielangana meji bidi mu malu a ntendelelu wetu. Patudi tusambila, tudi tuyukila ne Tatu wetu wa mu diulu udi mutunange bikole. (Mis. 5:7) Patudi tulonga Bible, tudi tupeta “dimanya dia Nzambi,” udi Mpokolo wa meji. (Nsu. 2:1-5) Patudi tuelangana meji a malu a Yehowa atudi tulonga, tudi tumona ngikadilu yende mitambe buimpe ne tuvuluka malu adiye musue kuenzela bantu bonso. Eu ke mushindu mutambe buimpe wa kuenza mudimu ne dîba diebe. Kadi ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kuenza malu aa?

Sungula muaba udi kawuyi mitoyi bua kudilongela (Tangila tshikoso 8, 9)

8. Tshilejilu tshia muvua Yezu muenze malu ne dîba diende mu tshipela tshidi tshitulongesha tshinyi?

8 Koku mushindu, keba muaba udi kawuyi mitoyi. Tuakulabi bua Yezu. Kumpala kua kutuadijaye mudimu wende pa buloba, wakenza matuku 40 mu tshipela. (Luka 4:1, 2) Bu muvuamu kamuyi mutoyi, Yezu uvua ne mushindu muimpe wa kusambila ne kuelangana meji a tshivua Tatuende musue bua yeye kuenza. Bualu ebu buakamupetesha bukole bua kutantamena mateta akavuaye pa kutuilangana nawu. Mona tshidi tshilejilu tshia Yezu etshi tshitulongesha: kumbelu kuetu kuoku bantu ba bungi, bidi mua kutukolela bua kupeta muaba udi kawuyi mutoyi. Dîba adi mbimpe tuye kukeba muaba mutalale luseke lukuabu. Ke tshitu Julie wenza patuye ne dijinga dia kusambila. Yeye ne bayende mbasombele mu France mu kazubu kakese, ne bitu bibakolela bua kudienzela malu kakuyi bipumbishi. Julie udi wamba ne: “Nunku ntu nya mu lupangu kampanda lua kupitshila kapepe. Nsomba pa nkayanyi, ne nsambila Yehowa ne meji anyi onso kaba kamue.”

9. Nansha muvua Yezu ne bia bungi bia kuenza, tshiakenzaye tshivua tshileja ne: uvua munange kusambila ntshinyi?

9 Yezu uvua ne bia bungi bia kuenza dituku dionso. Pavuaye wenza mudimu wende wa kuyisha, bantu ba bungi bavua anu benda bamulonda muaba wonso uvuaye uya, bavua basue kuikala nende. Umue musangu, “tshimenga tshijima tshivua tshikunguile kumpala kua tshiibi” bua kumumona. Nansha nanku, Yezu uvua anu ukeba dîba dia kusambila. Dimue edi kumpala kua dîba kupatuka, wakaya “muaba uvua kawuyi bantu” bua kusambila.​—Mâko 1:32-35.

10-11. Mu Matayi 26:40, 41 mudi mubelu kayi uvua Yezu mupeshe bayidi bende mu budimi bua Getesemane? Kadi tshiakenzabu ntshinyi?

10 Bu mukavua mudimu wa Yezu pa buloba utua ku ndekelu, wakakeba kabidi muaba uvua kawuyi mutoyi bua kuelangana meji ne kusambila. Bivua butuku bua ndekelu kumpala kua kumukuatabu bua kumushipa. Wakapeta muaba au mu budimu bua Getesemane. (Mat. 26:36) Ke dîba diakapeshaye bayidi bende imue mibelu ya mushinga mukole idi itangila disambila.

11 Tumonayi tshiakenzeka. Pamuapa dîba dia 24 wa butuku dikavua dipite pakafikabu mu budimi abu. Yezu wakalomba bapostolo bende bua ‘bashale batabale,’ kuyaye kusambila. (Mat. 26:37-39) Kadi pavuaye wenda usambila bakalala. Pakabapetaye balale, wakabalomba kabidi bua ‘bashale batabale, ne batungunuke ne kusambila.’ (Bala Matayi 26:40, 41.) Kadi wakamona ne: malu avua mabatonde bikole ne bavua bapungile. Bu muvua Yezu muditeke pa muaba wabu, wakamba ne: “mubidi udi ne butekete.” Nansha nanku, wakaya kabidi misangu ibidi bua kusambila, pakapinganaye wakabasangana kabayi anu basambila to, bavua balale.​—Mat. 26:42-45.

Keba dîba diudi mua kuikala usambila paudi kuyi muanji kutshioka bikole to (Tangila tshikoso 12)

12. Tshia kuenza ntshinyi patudi katuyi ne bukole bua kusambila bualu malu mmatutonde anyi bua dipungi?

12 Keba dîba dimpe. Kudi misangu itudi mua kupangila bukole bua kusambila bualu malu mmatutonde anyi bua dipungi. Bikala bualu ebu bukuenzekele, kuena nkayebe to. Kadi tshia kuenza ntshinyi? Bamue bantu bavua ne tshibidilu tshia kusambila kumpala kua kuya kulala mbamone ne: mbia mushinga bua kusambila mêba a dilolo padibu kabayi banji kutshioka bikole to. Bakuabu mbamone ne: badi basambila bimpe padibu batue binu anyi basombe. Kadi tshia kuenza ntshinyi wewe kuyi mumvue mua kusambila bualu malu mmakutonde anyi bualu udi mutekete mu mikolo? Ambila Yehowa muudi umvua. Ikala mutuishibue ne: Tatu wetu wa luse neakumvuile.​—Mis. 139:4.

Kuikadi wandamuna mesaje adibu bakutumina mu tshiamu paudi mu bisangilu to (Tangila tshikoso 13, 14)

13. Mmunyi mudi biamu bietu mua kutubueja mu ditanaji patudi tusambila, tulonga, ne patudi mu bisangilu?

13 Epuka ditanaji paudi ulonga. Disambila nkayadi kadiena mua kukolesha bulunda buetu ne Yehowa to. Dilonga dia Dîyi dia Nzambi ne dibuela mu bisangilu didi padi mua kutuambuluisha bua kusemena pabuipi nende. Kudiku tshiudi mua kuenza bua umone mua kuenza malu bimpe bitambe ne dîba paudi ulonga peshi paudi mu bisangilu anyi? Diebeja ne: ‘Ntshinyi tshitu tshisua kumbueja mu ditanaji pantu mu bisangilu anyi ndilongela?’ Batu bakubikila ku telefone anyi ku biamu biebe bikuabu peshi bakutuminamu mesaje anyi? Lelu eu bantu ba bungi badi ne biamu. Bamue bakebuludi badi bamba ne: muntu yeye muteke telefone pabuipi nende padiye usua kuenza bualu ne meji ende onso, telefone au udi mua kumubueja mu ditanaji. Mumanyi mukuabu udi wamba ne: “Meji ebe kaakuikala ku tshiudi usua kuenza to, neikale kua tshianana.” Ke bualu kayi, kumpala kua mpuilu anyi mpungilu kutuadija, batu batulomba bua kuteka biamu bietu mu mushindu wa kubenga kunyanga ntema ya bakuabu. Katuenaku mua kuenza kabidi nanku patudi pa nkayetu bua biamu kabinyangi ntema yetu patudi tusambila, tulonga, anyi patudi mu bisangilu anyi?

14. Bilondeshile Filipoyi 4:6, 7, mmunyi mudi Yehowa mua kutuambuluisha bua tulame meji etu kaba kamue?

14 Sambila Yehowa bua ulame meji ebe kaba kamue. Wewe mumone ne: meji ebe adi atua eku ne eku paudi ulonga anyi paudi mu bisangilu, sambila Yehowa bua akuambuluishe. Wewe ne bualu bukutonde, bidi mua kuikala bikole bua kubupua muoyo ne kutuma meji ebe ku malu a Yehowa, kadi mbimpe udienzeje anu bua kubumbusha mu mutu. Lomba Nzambi ditalala bua dilame muoyo webe ne ‘bieledi biebe bia meji.’​—Bala Filipoyi 4:6, 7.

KUSAMBILA, KULONGA, NE KUELANGANA MEJI KUDI KUTUAMBULUISHA

15. Mbualu kayi buwapeta wewe usambila, ulonga, ne welangana meji?

15 Wewe usambila Yehowa, umuteleja, ne welangana meji a malu ende, nebikuambuluishe bikole. Tshia kumpala, newikale wangata mapangadika mimpe. Bible udi wamba ne: “Muntu udi wenda ne bena meji nealue muena meji.” (Nsu. 13:20) Nunku wewe usambila Yehowa Mpokolo wa meji, ulonga malu ende, ne welangana meji a malu au, neupete meji a bungi. Neumanye bimpe muudi mua kumusankisha ne kuepuka diangata mapangadika adi mua kumubungamija.

16. Mmunyi mudi kusambila, kulonga, ne kuelangana meji kuakaja mushindu wetu wa kulongesha?

16 Tshibidi, neulue mulongeshi muimpe. Patutu tulongesha muntu Bible, tshimue tshipatshila tshitambe bunene tshitutu natshi ntshia kumuambuluisha bua asemene pabuipi ne Yehowa. Tuetu tuyukila ne Tatu wetu wa mu diulu bikole, netumunange bikole ne netuikale bakumbane menemene bua kuambuluisha mulongi wetu bua amunange pende. Ke tshivua tshienzekele Yezu. Bayidi bende bakafika ku dinanga Tatuende bualu uvua ubambila malu ende mu mushindu uvua ubatua ku muoyo.​—Yone 17:25, 26.

17. Mmunyi mudi kusambila ne kudilongela kukolesha ditabuja dietu?

17 Tshisatu, ditabuja diebe nedikole menemene. Mona tshitu tshienzeka pautu ulomba Nzambi bua akuambuluishe, akuludike, anyi akusambe. Misangu yonso itu Yehowa wandamuna masambila ebe aa, ditabuja diebe kudiye ditu dikola. (1 Yone 5:15) Tshintu tshikuabu tshidi mua kukolesha ditabuja diebe ndidilongela. Vuluka ne: “ditabuja didi difumina ku malu adi muntu umvua.” (Lomo 10:17) Nansha nanku, kulonga nkayaku kakuena mua kukolesha ditabuja dietu to. Tshia kuenza tshikuabu ntshinyi?

18. Fila tshilejilu tshidi tshileja mushinga wa kuelangana meji.

18 Mbimpe tuelangane meji a malu atudi tulonga. Tuakulabi bua mufundi wa Misambu 77. Uvua mubungame bualu uvua mumone ne: Yehowa uvua mumubenge yeye ne bena Isalele nende bakuabu. Bua bualu abu, wakapanga kulala butuku bujima. (Mvese 2-8) Wakenza tshinyi? Wakambila Yehowa ne: “Nengelangane meji a mudimu webe wonso ne nengelangane meji a ngenzelu yebe ya malu.” (Mvese wa 12) Mufundi wa misambu eu uvua bushuwa mumanye malu avua Yehowa muenzele bantu bende ku kale, kadi wakadiebeja ne: “Nzambi mmupue muoyo bua kuleja luse luende anyi? Peshi tshiji tshiende ntshifikishe luse luende ku dimana anyi?” (Mvese wa 9) Uvua muelangane meji a midimu ya Yehowa ne muvuaye muenzele bantu bende malu ne luse ku kale. (Mvese wa 11) Ke bualu kayi wakatuishibua ne: Yehowa kavua mua kulekela bantu bende to. (Mvese wa 15) Bia muomumue, wewe welangana meji a malu adi Yehowa mukuenzele wewe pa nkayebe ne adiye muenzele bantu bakuabu, ditabuja diebe nedikole menemene.

19. Kusambila, kulonga, ne kuelangana meji kudi kutupetesha dibenesha kayi dikuabu?

19 Tshinayi tshidi tshipite bionso tshidi ne: neunange Yehowa bikole. Dinanga ndipite ngikadilu mikuabu bualu nedikusake bua utumikile Yehowa, udipangishe amue malu bua kumusankisha, ne utantamene lutatu kayi luonso. (Mat. 22:37-39; 1 Kol. 13:4, 7; 1 Yone 5:3) Kakuena tshintu nansha tshimue tshidi tshipite kudia bulunda bua nsungansunga ne Yehowa to!​—Mis. 63:1-8.

20. Leja muudi mua kupeta dîba dia kusambila, kulonga, ne kuelangana meji bimpe.

20 Kupu muoyo ne: kusambila, kulonga, ne kuelangana meji kudi mu malu a ntendelelu wetu. Nanku anu bu Yezu, keba muaba udi kawuyi mutoyi bua kuenza malu aa. Umbusha tshintu tshionso tshidi mua kukubueja mu ditanaji. Sambila Yehowa bua wikale ne meji kaba kamue paudi uenza. Wewe wenza malu bimpe bitambe ne dîba diebe lelu, Yehowa neakupeshe muoyo wa kashidi mu bulongolodi buende bupiabupia.​—Mâko 4:24.

MUSAMBU WA 28 Mua kudia bulunda ne Yehowa

^ tshik. 5 Yehowa mmulunda wetu mutambe buimpe. Tudi tuangata bulunda butudi badie nende ne mushinga wa bungi, ne tudi basue kufika ku dimumanya bimpe menemene. Bitu biangata dîba bua kufika ku dimanya muntu. Bia muomumue kabidi, tuetu basue kutungunuka ne kukolesha bulunda butudi badie ne Yehowa nebituangate dîba. Kadi bu mutudi ne bia bungi bia kuenza, tshia kuenza ntshinyi bua kupeta dîba dia kusemena pabuipi ne Tatu wetu wa mu diulu? Bua tshinyi kusemena pabuipi nende kudi ne mushinga?