Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Kolesha ditabuja diebe mu malu audi mutekemene

Kolesha ditabuja diebe mu malu audi mutekemene

“Ditabuja ndindila dishindame dia tshitudi batekemene.”​—EBELU 11:1.

MISAMBU: 81, 134

1, 2. a) Nku tshinyi kudi malu atudi batekemene mashilangane ne adi bantu bakuabu batekemene? b) Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu etshi?

YEHOWA mmutulaye malu mimpe atudi batekemene. Mmulaye bua kutumbisha dîna diende ne kuenza bua disua diende dienzeke mu diulu ne pa buloba. (Matayi 6:9, 10) Aa mmalu a mushinga atudi bindile ne muoyo kuulu kuulu. Yehowa mmulaye kabidi bua kutupesha difutu dia muoyo wa tshiendelele mu diulu anyi pa buloba. Ebu nebuikale bualu buimpe be! (Yone 10:16; 2 Petelo 3:13) Tudi bindile ne muoyo kuulu kuulu bua kumona muatungunuka Yehowa ne kulombola bantu bende ne kubambuluisha mu matuku a ku nshikidilu aa.

2 Bible udi wamba ne: ditabuja “ndindila dishindame” dia malu atudi batekemene. Ebi bidi biumvuija ne: bantu badi ne ditabuja mbatuishibue ne: malu adi Yehowa mulaye neakumbane bulelela. (Ebelu 11:1) Kadi, bantu ba bungi lelu badi ne malu adibu batekemene ne adibu bajinga, kadi ki mbatuishibue ne: malu au neakumbane to. Tshilejilu, muntu udi mua kutekemena bua kukuata mu manaya a mfranga, kadi ki mmutuishibue ne: neakuate to. Mu tshiena-bualu etshi, netumone mutudi mua kukolesha ditabuja dietu mu milayi ya Nzambi. Netumone kabidi mudi ditabuja dikole mua kutuambuluisha lelu.

3. Bua tshinyi tudi bajadike ne: milayi ya Nzambi neyikumbane?

3 Kakutu muntu utu uledibua ne ditabuja to. Bua kupeta ditabuja, tudi ne bua kulekela nyuma muimpe wa Nzambi ulombola mioyo yetu. (Galatiya 5:22) Nyuma muimpe udi mua kutuambuluisha bua kumanya Yehowa. Patudi tumanya ne: udi ne bukole buonso ne meji, bidi bitujadikila ne: udi ne bukole bua kukumbaja milayi yende yonso. Yehowa udi wakula bua malu adiye mulaye bu akadi makumbane padiye wamba ne: “Akumbanyi!” (Bala Buakabuluibua 21:3-6.) Tudi bamanye ne: Yehowa utu misangu yonso ukumbaja malu atuye ulaya. Udi ‘Nzambi utu walamata dîyi diende.’ Ke bualu kayi tudi tuitaba malu onso adiye mulaye bua matuku atshilualua.​—Dutelonome 7:9.

BATENDELEDI BA NZAMBI BA KALE BAVUA NE DITABUJA DIKOLE

4. Batendeledi ba Nzambi ba kale bavua batekemene malu kayi?

4 Ebelu nshapita wa 11 udi ututelela mêna 16 a balume ne bakaji bavua ne ditabuja dikole mu milayi ya Yehowa. Udi kabidi utela bantu bakuabu ba bungi bavua basankishe Yehowa “bua ditabuja diabu.” (Ebelu 11:39) Buonso buabu bavua bindile “muana” anyi kankanunuina kavua Yehowa mulaye. Bavua bamanye ne: “muana” eu uvua ne bua kubutula baluishi ba Nzambi bonso ne kuvuija kabidi buloba mparadizu. (Genese 3:15) Batendeledi ba Nzambi aba bavua ne ditabuja dikole dia ne: Yehowa uvua ne bua kubabisha ku lufu. Bushuwa, kabavua batekemene bua kupeta muoyo mu diulu to, bualu Yezu kavua muanji kuenza bua bualu ebu bukumbane. (Galatiya 3:16) Kadi, bavua batekemene bua kupeta muoyo wa kashidi pa buloba mu mparadizu mulenga.​—Musambu 37:11; Yeshaya 26:19; Hoshea 13:14.

5, 6. a) Ntshinyi tshivua Abalahama ne bena mu dîku diende batekemene? b) Ntshinyi tshivua tshibambuluishe bua kukoleshabu ditabuja diabu? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

5 Ebelu 11:13 udi wamba bua batendeledi ba Yehowa ba lulamatu aba ne: “Bantu aba bonso bakafua ne ditabuja, nansha muvuabu kabayi bapete dikumbana dia milayi, kadi bakayimuena ku bule, kuyisankidilabu.” Bavua batekemene buloba bupiabupia ne badimona bikalamu. Abalahama uvua umue wa kudibu. Yezu wakamba ne: Abalahama “wakasanka bikole bua ditekemena dia kumona” tshikondo atshi. (Yone 8:56) Sala, Izaka, Yakoba ne bantu bakuabu ba bungi bavua pabu bindile tshikondo tshikala Bukalenge budi “Nzambi muikale muenji ne muibaki” bukokesha pa buloba bujima.​—Ebelu 11:8-11.

6 Mmunyi muvua Abalahama ne bena mu dîku diende bakoleshe ditabuja diabu? Bavua batungunuka ne kulonga malu a Yehowa. Imue misangu, Nzambi uvua uyukila nabu ku butuangaji bua banjelu, mu bikena kumona anyi mu bilota. Bavua pamuapa balonge kabidi malu makuabu ku butuangaji bua bena lulamatu ba kale anyi bua mifundu ya kale. Abalahama ne bena mu dîku diende kabavua bapue milayi ya Nzambi muoyo to, ne bavua belangana meji bua milayi eyi. Ke bualu kayi bavua batuishibue ne: Yehowa uvua ne bua kukumbaja milayi yende. Nunku, bakashala ne lulamatu kudiye nansha pavuabu mu ntatu anyi pavuabu babaluisha.

7. a) Ntshinyi tshidi Yehowa mutupeshe bua kukolesha ditabuja dietu? b) Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza?

7 Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kukolesha ditabuja dietu? Yehowa mmutupeshe Bible bua tumanye malu adiye mulaye bua matuku atshilualua. Udi utulejamu tshitudi ne bua kuenza bua kuikala ne disanka. Ke bualu kayi mbimpe tuetu kubala Bible dituku dionso ne kutumikila malu adimu. (Musambu 1:1-3; bala Bienzedi 17:11.) Yehowa udi kabidi utupesha ‘biakudia pa dîba diabi’ ku butuangaji bua ‘mupika wa lulamatu udi mudimuke.’ (Matayi 24:45) Anu bu batendeledi ba Nzambi ba kale, tudi ne bua kuikala ne tshibidilu tshia kubala malu adi atangila milayi ya Nzambi ne kuelangana meji bikole bua malu aa. Kuenza nunku nekutuambuluishe bua kushala ne lulamatu kudi Nzambi ne kutungunuka ne kuindila tshikondo tshiakokesha Bukalenge buende pa buloba bujima.

Patudi tumona mudi Yehowa wandamuna masambila etu, ditabuja dietu didi dikola

8. Mmunyi mudi disambila mua kukolesha ditabuja dietu?

8 Ntshinyi tshikuabu tshivua tshiambuluishe batendeledi ba Yehowa ba kale bua kukolesha ditabuja diabu? Bavua balomba Yehowa diambuluisha mu disambila, ne pavuabu bamona muvuaye wandamuna masambila abu, ditabuja diabu divua dikola. (Nehemiya 1:4, 11; Musambu 34:4, 15, 17; Danyele 9:19-21) Mu mushindu wa muomumue, patudi tumona ne: Yehowa mmuteleje masambila etu ne mmutupeshe tshituvua natshi dijinga anu pa dîba diatshi, ditabuja dietu kudiye didi dikola. (Bala 1 Yone 5:14, 15.) Tudi kabidi ne bua ‘kutungunuka ne kulomba’ Yehowa bua kutupesha nyuma muimpe bua tuetu kupeta ditabuja dia bungi.​—Luka 11:9, 13.

9. Ngamue malu kayi atudi mua kulomba mu disambila?

9 Patudi tusambila Yehowa, katuena ne bua kumulomba anu bitudi nadi dijinga to. Tudi kabidi mua kumuela tuasakidila ne kumutumbisha dituku dionso. Mu bulelela, mmutuenzele malu a bungi mimpe! (Musambu 40:5) Batendeledi ba Yehowa badi kabidi basambila bua bena Kristo nabu pa buloba bujima. Tshilejilu, tudi tutungunuka ne ‘kuvuluka bantu badi mu buloko.’ Tudi kabidi tusambila bua “bantu badi balombola.” Patudi tumona mudi Yehowa wandamuna masambila etu, ditabuja dietu didi dikola ne tudi tusemena pabuipi nende.​—Ebelu 13:3, 7.

BAKASHALA NE LULAMATU

10. Ntshinyi tshivua tshiambuluishe bantu ba bungi bua kuikala ne dikima ne kushala ne lulamatu kudi Nzambi?

10 Mu Ebelu nshapita wa 11, mupostolo Paulo wakamba ne: “Bakaji bakapeta bafue babu ku dibika dia ku lufu; kadi bantu bakuabu bakakengeshibua bibi bualu kabavua bitabe bua babalekele ku diambuluisha dia tshia kupikula natshi kampanda, bua bamone mua kupeta dibishibua dimpe menemene.” (Ebelu 11:35) Ba bungi mbatantamene ntatu ne bashale ne lulamatu kudi Nzambi bualu bavua ne ditabuja dikole mu mulayi wa Nzambi wa kubisha bantu ku lufu. Bavua bamanye ne: mu matuku atshivua alua, Yehowa uvua mua kubabisha ku lufu ne bavua ne bua kupeta muoyo wa tshiendelele pa buloba. Ela meji bua Nabota ne Zekâya. Bakabasa mabue ne kubashipa bua muvuabu batumikile Nzambi. (1 Bakelenge 21:3, 15; 2 Kulondolola 24:20, 21) Bavua bele Danyele mu tshîna tshia nyama ya ntambue, ne bavua bele balunda bende mu tshikutu tshia kapia kakole. Bavua bitabe bua kufua pamutu pa kupanga lulamatu kudi Yehowa. Bantu aba bavua ne ditabuja dikole dia ne: Yehowa uvua ne bua kubapesha nyuma wende muimpe ne kubambuluisha bua kutantamena ntatu.​—Danyele 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23; Ebelu 11:33, 34.

Batendeledi ba Nzambi ba bungi mbashale ne lulamatu kudiye bualu badi ne ditabuja dikole mu mulayi wa Nzambi wa kubisha bantu ku lufu

11. Nntatu kayi ivua bamue baprofete batantamene bua ditabuja diabu?

11 Bavua baseke baprofete ba bungi bu mudi Mikaya ne Yelemiya ne babele mu buloko. Bakuabu bu mudi Eliya “bakatambakana mu bipela ne pa mikuna, mu mbuebue ne mu masoso a mu buloba.” Bantu bonso aba bakatantamena ntatu ne kushalabu ne lulamatu kudi Nzambi bualu bavua ne “dindila dishindame dia tshitudi batekemene.”​—Ebelu 11:1, 36-38; 1 Bakelenge 18:13; 22:24-27; Yelemiya 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

12. a) Nnganyi udi tshilejilu tshimpe tshia tuetu kuidikija? b) Ntshinyi tshivua tshimuambuluishe bua kutantamena ntatu?

12 Yezu Kristo uvua mutantamene ntatu mikole menemene ne mushale ne lulamatu kudi Yehowa. Ntshinyi tshivua tshimuambuluishe? Paulo wakamba ne: “Bua disanka divua dimutekela kumpala, wakatantamena mutshi wa makenga, kulengululaye bundu, ne mmusombe ku tshianza tshia balume tshia nkuasa wa bukalenge wa Nzambi.” (Ebelu 12:2) Paulo wakalua kukankamija bena Kristo bua ‘kuela meji bimpe’ bua tshilejilu tshia Yezu. (Bala Ebelu 12:3.) Anu bu Yezu, bena Kristo ba bungi ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua babashipe bualu bavua ne lulamatu kudi Yehowa. Umue wa kudibu ng’Antipa. (Buakabuluibua 2:13) Bena Kristo aba bakadi bapete difutu diabu bishilangane ne batendeledi ba Nzambi ba kumpala kuabu bavua bindile ne muoyo kuulu kuulu bua kupeta muoyo pa buloba. (Ebelu 11:35) Matuku makese Yezu mumane kulua Mukalenge mu 1914, bena Kristo bela manyi bakavua bafue bakabishibua bua kupeta muoyo udi kawuyi ufua mu diulu, ne nebakokeshe nende bukua bantu.​—Buakabuluibua 20:4.

BATENDELEDI BA NZAMBI BA MATUKU ETU AA BADI NE DITABUJA DIKOLE

13, 14. a) Nntatu kayi ivua Rudolf Graichen mutantamene? b) Ntshinyi tshivua tshimuambuluishe bua kushala ne lulamatu kudi Nzambi?

13 Batendeledi ba Nzambi miliyo ya bungi badi balonda tshilejilu tshia Yezu. Badi bela meji bua milayi ya Nzambi ne bashala ne lulamatu kudiye mu ntatu. Tuangate tshilejilu tshia Rudolf Graichen uvua muledibue mu 1925 mu Allemagne. Patshivuaye nsonga, baledi bende bavua balamike bimfuanyi bivua ne malu a mu Bible mu nzubu muabu. Wakamba ne: “Kuvua tshimfuanyi tshivua tshileja tshimungu ne muana wa mukoko, muana wa mbuji ne nkashama, muana wa ngombe ne nyama wa ntambue, buonso buabi mu ditalala, babilombola kudi muana mutekete.” (Yeshaya 11:6-9) Bimfuanyi ebi bivua biambuluishe Rudolf bua kuela meji bikole bua mparadizu pa buloba ne bikoleshe ditabuja diende. Nunku, wakashala ne lulamatu kudi Yehowa nansha muvuabu bamukengeshe ne tshikisu munkatshi mua bidimu bia bungi kudi tshisumbu tshia basalayi tshia Gestapo tshia bena Nazi ne kudi tshisumbu tshia bakoministe tshia Stasi tshia ku Est kua Allemagne.

14 Rudolf wakatantamena ntatu mikuabu ya bungi. Mamuende wakafua bua disama dia typhus mu kamponya ka dienzejangana midimu mikole ka Ravensbrück. Tatuende wakatua tshiala pa mukanda bua kuleja ne: kavua kabidi Ntemu wa Yehowa to. Kadi Rudolf wakalama ditabuja diende dikole. Bobu bamane kumupatula mu buloko, wakalua mutangidi wa tshijengu. Pashishe bakamubikila mu Kalasa ka Gilada ne bobu kumutuma mu Chili muvuaye kabidi muenze mudimu bu mutangidi wa tshijengu. Wakaselamu Patsy, muanetu wa bakaji uvua misionere. Kadi bia dibungama, panyima pa tshidimu, muanabu wa bakaji uvuabu balele wakafua. Panyima pa matuku, Patsy wakafua pende, uvua amu ne bidimu 43. Nansha muvua Rudolf mupete ntatu yonso eyi, wakatungunuka ne kuenzela Yehowa mudimu. Nansha pakavuaye mukulakaje ne kayi ne makanda a mubidi mimpe, uvua anu mpanda-njila wa pa tshibidilu ne mukulu. Udi mua kubala muyuki wa malu a mu nsombelu wende mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia 1 ngondo wa 8 mu 1997, dibeji dia 20 too ne dia 25. [1] (Tangila note ku ndekelu.)

15. Fila bimue bilejilu bia bana betu ba balume ne ba bakaji ba matuku etu aa badi benzela Yehowa mudimu ne disanka nansha mudibu babakengesha.

15 Lelu, bana betu ba balume ne ba bakaji ba bungi badi benzela Yehowa mudimu ne disanka nansha mudibu babakengesha ne tshikisu tshikole. Ba bungi ba kudibu badi mu buloko mu Érythrée, mu Singapour ne mu Corée du Sud bualu mbabenge bua ‘kuambula muele.’ (Matayi 26:52) Tshilejilu, Isaac, Negede, ne Paulos bakadi benze bidimu bipite pa 20 mu buloko mu Érythrée. Mbabakengeshamu bikole. Munkatshi mua bidimu bionso ebi, ki mbapete mushindu wa kusela anyi wa kutabalela baledi babu to. Nansha nanku, badi ne lulamatu kudi Yehowa ne ditabuja diabu ndikole. Too ne balami ba buloko bakadi babanemeka. Kudi foto wa bana betu aba mu site wetu wa jw.org. Badi ne mimuemue nansha mudibu babakengesha.

Mmunyi mudi bena mu tshisumbu tshienu balame ditabuja diabu dikole? (Tangila tshikoso tshia 15 ne tshia 16)

16. Ditabuja dikole didi mua kukuambuluisha bua kuenza tshinyi?

16 Batendeledi ba Yehowa ba bungi kabena mu buloko anyi bakengeshibua ne tshikisu bu bana betu batudi batele aba to. Kadi ba bungi badi bakenga bua bupele, bikumina anyi mvita ya bisamba. Bakuabu mbalonde tshilejilu tshia Abalahama, Izaka, Yakoba ne Mose, balekele lumu anyi bubanji bua kudifila bua kuenzela Nzambi mudimu. Ntshinyi tshidi tshiambuluishe bana betu aba bua kuikalabu ne disanka padibu benzela Yehowa mudimu? Ndinanga diabu kudiye ne ditabuja dikole didibu nadi mu milayi yende. Mbamanye ne: neapeshe batendeledi bende ba lulamatu muoyo wa tshiendelele bu difutu mu bulongolodi bupiabupia muikala kamuyi kansungansunga.​—Bala Musambu wa 37:5, 7, 9, 29.

17. a) Mmunyi muudi mua kulama ditabuja diebe dikole? b) Ntshinyi tshituakuila mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

17 Mu tshiena-bualu etshi, tudi bamone mudi ditabuja dikale “dindila dishindame dia tshitudi batekemene.” Bua kupeta ditabuja dia nunku, tudi ne bua kusambila Yehowa ne kutungunuka ne kuelangana meji mu milayi yende. Dîba adi, netuikale bakumbane bua kutantamena lutatu kayi luonso. Mu tshiena-bualu tshidi tshilonda netuakule bikole bua tshidi kuikala ne ditabuja kumvuija.

^ [1] (tshikoso tshia 14) Bala kabidi muyuki wa malu a mu nsombelu wa Andrej Hanák wa mu Slovaquie mu tshiena-bualu tshia ne: “Les épreuves n’ont pas terni mon espérance” mu Réveillez-vous! wa dia 22 ngondo 4 mu 2002.