Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Utu wenza bua ngelelu wa meji wa Yehowa ashale webe anyi?

Utu wenza bua ngelelu wa meji wa Yehowa ashale webe anyi?

“Nushintuluke pa kukudimuna meji enu.”​—LOMO 12:2.

MISAMBU: 56, 123

1, 2. Patudi tuenda tukola mu nyuma, tudi tulonga bua kuenza tshinyi? Umvuija.

MUNTU kampanda udi upesha muana tshintu. Baledi bende badi bamuambila ne: “Muela tuasakidila.” Muana udi umuela tuasakidila bualu mbamuambile. Kadi padiye ukola, udi ujingulula bimpe tshivua ngelelu wa meji wa baledi bende ne uvudija dianyisha diende bua malu mimpe adi bantu bakuabu bamuenzela. Mpindieu yeye nkayende ukadi welangana tuasakidila ne muoyo mujima. Bua tshinyi? Bualu dielangana tuasakidila ndishale mu lungenyi luende.

2 Bia muomumue, patuakabanga kulonga bulelela, tuakamanya mushinga wa ditumikila mikenji ya nshindamenu ya Yehowa. Kadi patudi tuenda tukola mu nyuma, tudi tulonga malu a bungi adi atangila ngelelu wa meji wa Yehowa bu mudi: malu adiye munange, adiye mukine, ne mushindu udiye umona malu mashilashilangane. Tuetu ne ngelelu wa meji wa nunku ne tuenza bua ngelelu wa meji eu alombole bienzedi bietu ne mapangadika etu, tudi tuleja ne: tudi tuenza bua meji a Yehowa ashale etu.

3. Bua tshinyi bidi mua kutukolela bua kuenza bua meji a Yehowa ashale etu?

3 Nansha mudi kulonga bua kuela meji bu Yehowa kutuenza disanka, kudi mua kuikala kabidi lutatu bualu kudi misangu idi ngelelu wetu wa meji wa bantu bapange bupuangane mua kutunyangila malu. Tshilejilu, bidi mua kutukolela bua kumvua mmuenenu wa malu wa Yehowa mu malu a bukezuke bua mu bikadilu, dinanga dia bintu bia ku mubidi, mudimu wa buambi, dienza mudimu bibi ne mashi, anyi malu makuabu. Ntshinyi tshitudi mua kuenza? Mmunyi mutudi mua kutungunuka ne kuenza bua meji a Nzambi ashale etu? Mmunyi mudi bualu ebu butuambuluisha bua kuangata mapangadika mimpe mpindieu ne mu matuku atshilualua?

TUENZE BUA MEJI A YEHOWA ASHALE ETU

4. Bilondeshile mubelu wa Paulo, ntshinyi tshiudi ne bua kuenza bua ‘kukudimuna meji ebe’?

4 Bala Lomo 12:2. Mupostolo Paulo udi umvuija mu mvese eu tshidi tshikengela kuenza bua kulonga mua kuela meji bu Yehowa. Tshiena-bualu tshishale tshivua tshituambuluishe bua kumvua ne: bua ‘kulekela kuikala kufumbibua kudi ndongoluelu wa malu eu,’ katuena ne bua kubueja mmuenenu ya malu ne ngenyi bia bena panu mu meji etu to. Kadi Paulo uvua muleje kabidi ne: tudi ne bua ‘kukudimuna meji etu.’ Abi bidi bilomba kulonga Dîyi dia Nzambi bua kujingulula meji ende, kuelela meji, ne kuenza bua ngelelu wetu wa meji apetangane ne wa Nzambi.

5. Leja dishilangana didi pankatshi pa kubala pamutu pamutu ne kulonga.

5 Kulonga ki nkubala malu pamutu pamutu ne kuela mishonyi patupu pa mandamuna a nkonko ya tshiena-bualu tshitudi tulonga to. Patudi tulonga, tudi tukonkonona tshidi malu au atuambila bua Yehowa, bua njila yende, ne bua ngelelu wende wa meji. Tudi tudienzeja bua kumvua tshidi Nzambi utulombela bua kuenza bualu kampanda ne utubengela bukuabu. Tudi tuela kabidi meji bua malu atudi ne bua kushintulula mu nsombelu wetu ne mu ngelelu wetu wa meji. Nansha mutudi katuyi mua kuenza malu onso aa anu mu dîba ditudi badikosele bua kuikala kulonga adi, kuangata nansha nkatshinkantshi wa dîba ditudi badilongele adi bua kuelangana meji a bitudi babale kudi kutuambuluisha.​—Mis. 119:97; 1 Tim. 4:15.

6. Ntshinyi tshidi tshienzeka patudi tuelangana meji bua meji a Yehowa?

6 Tuetu ne tshibidilu tshia kuelangana meji bua Dîyi dia Nzambi, bualu bua pa buabu budi buenzeka. Tudi ‘tudijadikila tuetu nkayetu,’ eyowa, tudishindikila ne: ngelelu wa meji wa Yehowa mu malu onso mmupuangane. Tudi tubanga kumona malu anu bu yeye, ne tudi tufika ku ditaba mmuenenu wende au. Dîba adi, meji etu adi ‘akudimuka,’ tubanga kuela meji mushindu mukuabu. Nunku tudi tuenza ku kakese ku kakese bua meji a Yehowa alue etu.

MEJI ETU ATU ATUSAKA BUA KUENZA MALU KAMPANDA

7, 8. (a) Mmuenenu kayi utu nende Yehowa bua bubanji? (Tangila bimfuanyi bia ntuadijilu bia tshiena-bualu.) (b) Tuetu ne mmuenenu wa Yehowa eu, netuikale tuteka malu kayi pa muaba wa kumpala?

7 Katuambi ne: kuela meji nkunana lungenyi patupu to. Meji atudi tuela ne malu atudi tuenza bidi bienda pamue. (Mâko 7:21-23; Yak. 2:17) Tukonkononayi bilejilu bikese bua kumvua bualu ebu bimpe. Tshilejilu, Evanjelio idi ituleja bimpe mmuenenu udi nende Yehowa bua bintu bia ku mubidi. Nzambi wadikasunguila baledi bavua ne bua kukolesha Muanende; baledi abu kabavua ne bintu bia ku mubidi bia bungi to. (Lew. 12:8; Luka 2:24) Pavua Mariya mulele Yezu, ‘wakamuladika mu tshidilu tshia nyama, bualu kabavua bapete muaba mu nzubu wa tshilala benyi to.’ (Luka 2:7) Bu Yehowa musue, uvua mua kuikala muenze tshionso tshia kuenza bua Muanende aledibue muaba mulenga. Kadi tshivuaye ukeba ntshia ne: Yezu akolele mu dîku dia bantu bavua bateka malu a mu nyuma pa muaba wa kumpala bavua mua kumutabalela.

8 Muyuki wa mu Bible wa diledibua dia Yezu eu udi utuambuluisha bua kumanya mmuenenu udi nende Yehowa bua bintu bia ku mubidi. Bamue baledi batu basumisha bikole bua bana babu balue babanji nansha malanda a bana babu ne Nzambi owu mafue. Kadi mbiumvuike bimpe ne: Yehowa udi wangata malu a mu nyuma ne mushinga wa bungi menemene. Utu ne mmuenenu wa Yehowa anyi? Ntshinyi tshidi malu autu wenza aleja?​—Bala Ebelu 13:5.

9, 10. Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi ne mmuenenu wa Yehowa bua dilenduisha bakuabu?

9 Tshilejilu tshibidi ntshia mudi Yehowa umona kulenduisha bakuabu. Yezu wakamba ne: “Muntu yonso udi ulenduisha umue wa ku bana bakese badi bitabuje aba, bidi mua kuikala bitambe buimpe buende yeye bobu bamuele dibue dia mpelu mu nshingu ditu mpunda unyunguluja ne bamukupe mu mbuu.” (Mâko 9:42) Aa ki mmêyi a bilele to! Bu muvua Yezu muleje bumuntu bua Tatuende mu mushindu mupuangane, bidi bitujadikila ne: Yehowa udi anu umvua bibi bua muntu udi bienzedi biende bilenduisha muyidi wa Yezu.​—Yone 14:9.

10 Tudiku ne mmuenenu wa Yehowa ne Yezu anyi? Tudiku benze bua ashale wetu anyi? Ntshinyi tshidi malu atudi tuenza aleja? Tutekabi ne: tudi banange mvuadilu kampanda anyi ndengejilu kampanda wa mubidi bidi mua kuikala bitonda bamue bana betu mu tshisumbu anyi bidi mua kujula bakuabu majinga mabi. Dinanga diudi munange nadi bena Kristo nebe nedikuambuluishaku bua kubenga kuimanyina anu pa biudi wewe musue anyi?​—1 Tim. 2:9, 10.

11, 12. HMmunyi mudi kuikala ne mmuenenu wa Nzambi bua malu mabi pamue ne didikanda bituepula ku malu mabi?

11 Tshilejilu tshisatu tshidi ne: Yehowa udi ukina malu adi kaayi makane. (Yesh. 61:8) Yehowa udi utulomba bua tukine petu malu adi kaayi makane nansha mudiye mumanye ne: tutu imue misangu ne dijinga dia kuenza malu mabi bua dipanga bupuangane. (Bala Misambu 97:10.) Kuelangana meji bua tshidi Yehowa mukinyine malu mabi nekuenze bua mmuenenu wende ashale wetu, bitupetesha kabidi bukole bua kukandamena malu mabi.

12 Kumona malu adi kaayi makane mudi Yehowa uamona nekutuambuluishe kabidi bua kujingulula mudi bimue bilele bibi, nansha bobu kabayi babitele mu Dîyi dia Nzambi buludiludi. Tshilejilu, kutu maja atu muntu uja musombelangane pambidi. Maja aa ntshilele tshia malu a masandi tshidi tshienda tshitampakena bantu bikole. Bamue badi mua kudibingisha bamba ne: tshilele etshi ki ntshibi to, ki nkuenda masandi to. * Kadi tshidiku tshileja ngelelu wa meji wa Nzambi udi mukine malu mabi a mishindu yonso anyi? Tuikalayi ne didikanda ne tukinayi malu adi Yehowa ukina bua katuenji malu mabi to.​—Lomo 12:9.

DIANJILA KUELA MEJI BUA MAPANGADIKA AWANGATA

13. Bua tshinyi tudi ne bua kudianjila kuela meji a mudi Yehowa umona malu bua bituambuluishe mu mapangadika atuangata?

13 Patudi tudilongela, mbimpe tumone mudi meji a Yehowa mua kutuambuluisha mu nsombelu ituikala mua kutuilangana nayi. Dîba adi, tuetu batuilangane ne nsombelu udi utulomba bua kuangata dipangadika diakamue, netumanye tshia kuenza. (Nsu. 22:3) Tukonkononayi bimue bilejilu bia mu Bible.

14. Tshilejilu tshia muvua Jozefe mubenge dimuambisha dia mukaji wa Potifâ tshidi tshitulongesha tshinyi?

14 Pavua Jozefe mubenge dimuambisha dia mukaji wa Potifâ diakamue, uvua muleje ne: uvua ne mmuenenu wa Yehowa wa lulamatu ludi pankatshi pa bena dibaka. (Bala Genese 39:8, 9.) Pavuaye muambile kabidi mukaji wa Potifâ ne: “Mmunyi mundi mua kuenza bualu bubi bunene nunku, ne bushuwa kuenzela Nzambi mpekatu?” uvua muleje muvuaye ne mmuenenu wa Yehowa. Kadi tuetu? Tutekabi ne: muena mudimu nenu mmutuadije kukuambisha. Anyi ntshinyi tshiwenza bobu bakutumine mesaje mabi anyi bimfuanyi bibi bia malu a masandi mu telefone webe? * Nebikale bipepele bua kushala ne lulamatu kudi Yehowa bituikala tukavua ne mmuenenu wa Yehowa bua malu a mushindu eu ne bamane kulongolola tshituenza.

15. Anu bu bena Ebelu basatu, mmunyi mutudi mua kushala ne lulamatu kudi Yehowa nansha batusaka bua kulunyanga?

15 Tuakulayi mpindieu bua bena Ebelu basatu bavuabu babikila ne: Shadalaka, Meshaka, ne Abedenego. Dibenga diabu ne muoyo mujima bua kutendelela lupingu lua or luvua mukalenge Nebukadenesâ muimanyike ne diandamuna ditoke divuabu bamupeshe bivua bileje muvuabu bamanye tshivua tshikengela kuenza bua kushalabu ne lulamatu kudi Yehowa. (Ekes. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18) Mfumuebe wa mudimu yeye mukulombe bua ufile pebe makuta bua difesto didi diumvuangana ne bitendelelu bia dishima dikadibu pa kuenza, ntshinyi tshiwenza? Kuenaku mua kudianjila kumanya mudi Yehowa wela meji bua malu aa mpindieu pamutu pa kuindila anu penzekawu anyi? Dîba adi malu a nunku owu menzeke, nebikale bipepele bua kuenza bualu budi buakane anyi kubuamba, anu bu bena Ebelu basatu abu.

Ukadiku muenze makebulula, muwuje karte ka Pas de Sang, ne muyukile ne munganga webe anyi? (Tangila tshikoso tshia 16)

16. Mmunyi mudi kumvua mmuenenu wa malu wa Yehowa bimpe kutuambuluisha bua kudilongolola dîba diatukuata disama dikole?

16 Kudianjila kuela meji bua mushinga udi nawu kushala ne lulamatu kudi kabidi mua kutuambuluisha padi disama dikole dia tshimpitshimpi ditukuata. Nansha mutudi badisuike ne muoyo mujima bua kubenga diedibua mashi onso majima anyi tshimue tshia ku bitupa biawu binene binayi, kudi imue mishindu ya diondopangana idibu benza mudimu ne mashi idi ilomba bua muntu adiangatshile mapangadika bilondeshile mêyi manene a mu Bible adi aleja mmuenenu udi nende Yehowa. (Bien. 15:28, 29) Bushuwa, tshikondo tshitambe buimpe tshia kuela meji a malu a nunku ki mpatukadi mu lupitadi, pamuapa dîba dikadi disama ditunemenene eku batusaka bua tuangate mapangadika lukasa to. Edi ke dîba dia kuenza makebulula, kuwuja karte ketu ka Pas de Sang kadi kaleja tshiudi musue, ne kuyukila ne munganga webe. *

17-19. Bua tshinyi mbimpe kumanya ngelelu wa meji wa Yehowa mpindieu? Fila tshilejilu tshia nsombelu udi mua kutulomba bua kudianjila kudilongolola.

17 Bua kujikija, tuakule bua diandamuna divua Yezu mupeshe Petelo diakamue bua mubelu mubi uvuaye mumupeshe, wa ne: “Mukalenge, diumvuilaku luse.” Bidi bimueneka ne: Yezu uvua mudianjile kumanya bimpe tshivua Nzambi musue buende yeye ne mumanye tshivua Mifundu miambe bua nsombelu wende ne lufu luende. Dimanya edi diakakolesha dipangadika diende dia kushala ne lulamatu kudi Yehowa ne kufila muoyo wende.​—Bala Matayi 16:21-23.

18 Lelu disua dia Nzambi didi ne: bantu bende bikale nende bulunda ne benze nende mudimu bikole pamue. (Mat. 6:33; 28:19, 20; Yak. 4:8) Anu muvuabi bua Yezu, bamue bantu badi mua kuikala batujingila diakalenga kadi bidibu batuambila bidi mua kutupambuisha. Tshilejilu, ntshinyi tshiwenza mfumuebe wa mudimu yeye mukuambile bua kubanda muanzu wa makuta a bungi kadi bikupangisha bua kuenza malu ebe a mu nyuma? Anyi tutekabi ne: badi bakuambila mu tshilongelu tshienu bua kumbuka kuenu bua kuya muaba mukuabu bua kulonga tulasa tukuabu. Mu nsombelu ya nunku, kabienaku bikengela kusambila, kuenza makebulula, kuyukila ne bena mu dîku dienu, pamuapa ne bakulu bua kushisha kuangata dipangadika anyi? Kuenaku mua kukeba bua kumanya mmuenenu wa Yehowa mu malu a nunku mpindieu ne kudienzeja bua mmuenenu wende au ashale webe anyi? Dîba adi bobu bakuambile malu a mushindu eu, pamuapa neumone ne: kuakukuluka mu buteyi bipepele to, bualu ukadi ne bipatshila bia mu nyuma, mudisuike mu muoyo webe, ne tshidi tshishale mpindieu ntshia kukumbaja dipangadika diukavua muangate.

19 Pamuapa udi mua kuela meji ku nsombelu mikuabu idi mua kukufikila mu tshimpitshimpi, iuvua kuyi mutekemene. Bulelela, katuena mua kudilongolola ku nsombelu yonso udi mua kutufikila to. Kadi tuetu tuelangana meji a mudi Yehowa umona malu patudi tudilongela, nebikale pamuapa bipepele bua kuvuluka malu atuvua balonge ne kuatumikila mu nsombelu udi mutufikile. Nunku tuikalayi bamanye mudibi ne mushinga bua kumanya ngelelu wa meji wa Yehowa, tuenze bua ashale wetu, ne tumonayi mudi kuikala ne mmuenenu wa Yehowa kutuambuluisha mu malu atudi tuenza mpindieu ne atuenza matuku atshilualua.

MEJI A YEHOWA NE MATUKU EBE ATSHILUALUA

20, 21. (a) Bua tshinyi tudi tuamba ne: mu bulongolodi bupiabupia netuikale amu ne budikadidi budi ne mikalu? (b) Mmunyi mutudi mua kulabula disanka dia mu bulongolodi bupiabupia mpindieu?

20 Tudi bindile bulongolodi bupiabupia ne muoyo kuulu kuulu. Ba bungi ba kutudi badi ne dijinga dikole dia kupeta muoyo udi kawuyi ndekelu mu mparadizu pa buloba. Pakokesha Bukalenge bua Nzambi, bantu kabakuikala kabidi ne tunyinganyinga tua mu ndongoluelu wa malu eu to. Bushuwa, nansha dîba adi bantu nebikale anu ne budikadidi bua kudisunguila malu. Muntu yonso neangate mapangadika bilondeshile bidiye musue ne bidiye ujinga.

21 Bulelela, budikadidi abu nebuikale amu ne mikalu. Mu tshilumbu tshia kumanya tshidi tshimpe ne tshidi tshibi, mikenji ya Yehowa ne ngelelu wende wa meji ke bialombola bantu bapuekele. Bualu ebu nebuikale buimpe bualu nebupeteshe bantu disanka dia bungi ne ditalala kadiyi kuamba. (Mis. 37:11) Mu dindila tshikondo atshi, tudi anu mua kulabula disanka adi nansha mpindieu tuetu tuenza bua meji a Yehowa ashale etu.

^ tshik. 12 Muntu udi uja maja aa utu uvuala mushiye bitupa bia mubidi patoke, usombela muntu pa tshibelu ujetelapu maja. Muanetu kampanda yeye muenze bualu ebu, udi ne bua kuambila bakulu, ne bakulu nebakonkonone malu onso a tshidi tshimufikile bua kumona bikala bualu ebu buikale mpekatu wa malu a masandi udibu mua kumulumbuluishila.​—Yakobo 5:14, 15.

^ tshik. 14 Bamue bantu batu batuminangana mesaje, foto, anyi filme bidi ne malu a masandi. Bakulu bobu bapete bualu ebu, badi babukonkonona bua kumona ni bidi bikengela kulumbuluisha muntu udi mubuenze. Mbulamatadi ukadi mulumbuluishe bana ba bidimu muinshi mua 18 bavua baditue mu tshilele etshi, mubangate bu benzavi ba malu a masandi. Bua kumanya malu makuabu, buela mu site wetu wa jw.org, ubalamu tshiena-bualu tshia “Les jeunes s’interrogent​—Le sexting : que faut-il savoir ?” (Tangila mu LA BIBLE ET VOUS > ADOLESCENTS.) Anyi bala tshiena-bualu tshia “ Comment parler des sextos à votre ado ” mu Tabulukayi! wa ngondo wa 11/2013, dib. 4-5.

^ tshik. 16 Bakadi bumvuije mêyi manene a mu Bible adi atangila tshilumbu etshi mu mikanda yetu. Tshilejilu, bala mukanda wa Mua kushala mu dinanga dia Nzambi, dib. 246-249.