MBANDELE mu 1926 mu tshimenga tshia Crooksville mu Ohio mu États-unis. Tatuanyi ne mamuanyi kabavua batendelela to, kadi bavua batuambila tuetu bana muanda mukulu bua kuya mu disambila. Mvua nya mu tshitendelelu tshia Bametodiste. Pangakakumbaja bidimu 14, mfumu wa tshitendelelu etshi wakampesha kado bualu mvua nya mu disambila mu Dia lumingu dionso munkatshi mua tshidimu tshijima.

Tshikondo atshi, muena mutumba wetu diende Margaret Walker uvua Ntemu wa Yehowa, wakatuadija kuyukila ne mamuanyi malu a mu Bible. Dimue dituku, ngakangata dipangadika dia kusomba muaba uvuabu pavuabu balonga. Mamuanyi uvua wela meji ne: mvua mua kunyanga dilonga diabu, nunku wakangambila bua kupatuka mu nzubu. Kadi ngakatungunuka anu ne kuteleja bivuabu bayukila. Pakalua Margaret misangu mikuabu ibidi, wakangebeja ne: “Udi mumanye dîna dia Nzambi anyi?” Meme kumuandamuna ne: “Bantu bonso mbamanye ne: diende n’Nzambi.” Wakangambila ne: “Angata Bible webe ubale Musambu wa 83:18.” Ngakabala ne kumona ne: dîna dia Nzambi n’Yehowa. Ngakaya lukasa kudi balunda banyi bua kubambila ne: “Panudi nupingana kumbelu dilolo, nubale Musambu wa 83:18 mu Bible, nenumone dîna dia Nzambi.” Muntu mukuabu udi mua kuamba ne: mvua mutuadije kuyisha diakamue.

Ngakalonga Bible ne kutambula mu 1941. Matuku makese pashishe, bakampesha mudimu wa kulombola dilonga dia mukanda dia tshisumbu. Ngakakankamija mamuanyi ne bana betu bua kulua mu dilonga edi, ne bonso bakatuadija kubuelamu. Kadi tatuanyi kavua muitabe bua kulua to.

Bakampesha majitu makuabu mu tshisumbu, meme kuangata mikanda ya bungi ivua Bantemu ba Yehowa bapatule. Dimue dituku, tatuanyi wakafunkuna mikanda yanyi munu wamba ne: “Udi mumone mushiki wonso eu anyi? Tshiena musue kuwumona mu nzubu emu to, nansha wewe pebe.” Ngakumbuka ku nzubu, meme kuya kusomba mu tshimenga tshivua pabuipi, tshia Zanesville mu Ohio, kadi mvua mpingana ku musangu ne ku musangu bua kukankamija bena mu dîku dietu.

Tatuanyi uvua ukandika mamuanyi bua kuya mu bisangilu. Imue misangu pavuaye mu njila mutangile mu bisangilu, tatuanyi uvua umulonda lubilu, umupulumuna ne umubueja mu nzubu. Kadi uvua upatukila ku  tshiibi tshikuabu ne uya mu bisangilu. Ngakambila mamuanyi ne: “Kuditatshishi to. Neatshioke.” Pakapita matuku, tatuanyi wakalekela kumukandika bisangilu, mamu kutuadija kubuela mu bisangilu kakuyi lutatu.

Pakatuadija Kalasa ka Mudimu wa Nzambi mu 1943, ngakatuadija kuenza miyuki ya mu kalasa aka. Mibelu ivuabu bampesha ku ndekelu yakangambuluisha bua kulua ngamba-malu muimpe.

Mu 1944, mu Mvita mibidi ya buloba bujima, bakangambila bua kulua musalayi. Ngakaya mu Fort Hayes mu Columbus mu Ohio, kungenzabu mateta a mubidi, ne meme kuwuja formilere wa mudimu. Ngakambila kabidi banene ba basalayi ne: tshivua musue kulua musalayi to. Bakampingaja kumbelu. Kadi matuku makese pashishe, munene wa basalayi wakalua ku nzubu kuanyi ne kungambila ne: “Corwin Robison, ndi mulue ne mukanda wa kukukuata nawu.”

Mbingu ibidi pashishe, mulumbuluishi wakamba ku kabadi ne: “Buanyi meme, mvua mua kukukosela tshibawu tshia buloko bua kashidi. Udi ne bualu bua kuamba anyi? Ngakandamuna ne: “Wa kunemekibua, badi ne bua kumbala mu mulongo wa bena mudimu ba Nzambi. Ku tshiibi tshia nzubu wa muntu yonso ke tshianyi tshiakuidi, ndi muyishe bantu ba bungi lumu luimpe lua Bukalenge.” Mulumbuluishi wakambila banzuji ne: “Kanuena muaba eu bua kuamba bikala nsongalume eu muyishi anyi kayi muyishi to. Nudi muaba eu bua nuambe bikalaye ubuela ku busalayi anyi kayi ubuela.” Mu minite mikese, banzuji bakangata dipangadika dia ne: mvua mupile. Mulumbuluishi wakankosela tshibawu tshia bidimu bitanu bia buloko mu Ashland mu Kentucky.

Ngakenza mbingu ibidi ya kumpala ya buloko mu Columbus mu Ohio, ne dituku dia kumpala, mvua nkayanyi mu katshibambalu. Ngakambila Yehowa mu disambila ne: “Tshiena mua kusomba muntu emu munkatshi mua bidimu bitanu to. Tshiena mumanye tshindi mua kuenza to.”

Dituku diakalonda, balami ba buloko bakampatula pambelu. Ngakaya kusamisha muena buloko mukuabu munene mule mutu, ne tuakimana nabu muaba au bamutangidile pa dididishi ne budimu. Wakangebeja ne: “Wewe muîpi nunku, tshidibu bakuelele mu buloko ntshinyi?” Ngakamuambila ne: “Bualu ndi Ntemu wa Yehowa.” Wakamba ne: “Udi Ntemu? Kadi bua tshinyi udi muaba eu?” Ngakamba ne: “Bantemu ba Yehowa kabatu baya mu mvita ne kabatu bashipa bantu to.” Wakamba ne: “Mbakuele mu buloko bualu udi ubenga kushipa bantu. Kadi bela bansongalume bakuabu mu buloko bualu badi bashipa bantu. Bidi biumvuika anyi?” Ngakandamuna ne: “Kabiena biumvuika to.”

Pashishe wakangambila ne: “Ndi muenze bidimu 15 mu buloko bukuabu, mumvua mubale imue mikanda yenu.” Pangakumvua bualu ebu, ngakambila Yehowa mu disambila ne: “Yehowa, ngambuluishaku bua muntu eu ikala pabuipi nanyi.” Pashishe muena buloko eu, Paul wakangambila ne: “Nsongalume eyi yoyi mikulenge, umbikile. Nentangile tshilumbu tshiayi.” Nunku pantshivua muaba au, tshivua tshilumbu ne bena buloko 50 bavua mu buloko amu to.

 Pakantuma banene ba basalayi mu buloko bua mu Ashland, ngakapetangana ne bamue bana betu ba balume bashindame bavuabu bele mu buloko amu. Bakangambuluisha meme ne bantu bakuabu bua kushala pabuipi ne Yehowa. Bakatupesha tshitupa tshia dibala dia Bible dia ku lumingu, ne tuvua tulongolola nkonko ne mandamuna bua kuenza bisangilu bituvua tubikila ne: Mbulubulu ya Bible. Tuvua mu tshibambalu tshinene tshivuabu balonge malalu ku bimanu. Kuvua muanetu wa balume uvua utangila malu a teritware wetu. Uvua ungambila ne: “Robison, wewe udi utangila bulalu kampanda ne bulalu kansanga. Muntu yonso udibu bateka mu bulalu abu udi mu teritware webe. Wenze muebe muonso bua kumuyisha kumpala kua yeye kupatuka.” Ke mushindu utuvua tuyisha mu bulongame.

Mvita mibidi ya buloba bujima yakajika mu 1945, kadi ngakashala mu buloko matuku ndambu. Bualu bua bena mu dîku dietu buvua buntonda bualu Tatuanyi uvua mungambile ne: “Meme mukuipate, nemmone mua kutangila tshilumbu tshia badi bashala.” Pangakapatuka mu buloko, ngakapeta bualu bua disanka buakankemesha. Bantu muanda mutekete ba mu dîku dietu bavua babuela mu bisangilu, ne umue wa ku bana betu ba bakaji ukavua mutambule nansha muvua tatuanyi ubaluisha.

Pakatuadija mvita mu Corée mu 1950, bakangambila bua musangu muibidi bua meme kulua musalayi. Bakangambila bua kuya kabidi mu Fort Hayes. Bamane kungela nkonko bua kumanya ni ndi mukumbane, munene wa basalayi wakangambila ne: “Udi mupete mpwe ya bungi kupita bavuabu banuele nabu nkonko.” Ngakamba ne: “Mbimpe, kadi tshiakulua musalayi to.” Ngakatela mêyi a mu 2 Timote 2:3 ne kuamba ne: “Nkadi musalayi wa Kristo.” Wakashala mupuwe ntanta mule, ne kuamba ne: “Udi mua kuya.”

Matuku makese pashishe, ngakabuela mu tshisangilu tshia badi basue kuya ku Betele mu mpungilu wa mu Cincinnati mu Ohio. Muanetu Milton Henschel wakatuambila ne: Betele uvua dijinga ne bana betu ba balume bavua basue kuenza mudimu mukole bua Bukalenge bua Nzambi. Ngakuwuja formilere wa Betele ne kumbikilabu. Ngakatuadija kuenza mudimu ku Brooklyn mu ngondo wa 8 mu 1954, ne ntshidi anu ku Betele.

Ntu anu ne bia bungi bia kuenza ku Betele. Munkatshi mua bidimu bia bungi, mvua ndongolola biamu bidi bifila luya bia mu tshibambalu tshia dipatula mikanda ne mu biro bia luibaku, ndongolola biamu ne bikuvu. Mvua kabidi ngenza mudimu mu Nzubu ya mpuilu ya mu tshimenga tshia New York.

Ntu munange programe ya ku Betele bu mudi ntendelelu wa mu dinda ne dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi ne kuyisha pamue ne tshisumbu. Paudi wela meji bua malu aa, udi umona ne: mmalu adi dîku dionso dia Bantemu ba Yehowa ne bua kuenza pa tshibidilu. Padi baledi ne bana babu bakonkonona pamue mvese wa dituku, benza Ntendelelu wa mu dîku pa tshibidilu,  babuela mu bisangilu ne bayisha lumu luimpe ne tshisumi, buonso buabu nebashale pabuipi ne Yehowa.

Ndi mupete balunda ba bungi ku Betele ne mu tshisumbu. Bamue ba kudibu mbela manyi ne bakadi baye mu diulu. Bakuabu kabavua bela manyi to. Kadi batendeledi bonso ba Yehowa mbapange bupuangane, nansha bena ku Betele pabu. Meme mukokangane ne muanetu, ntu dienzeja misangu yonso bua kukeba ditalala. Ntu ngela meji a mêyi adi mu Matayi 5:23, 24 ne mutudi mua kujikija bilumbu bietu. Kabitu bipepele bua kuamba ne: “Mfuilaku luse” to, kadi ke mushindu muimpe wa kujikija bilumbu bia bungi.

Mpindieu mbinkolele bua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu bua bukole bunkadi, kadi tshiena mulekele kuyisha to. Ndi mulonge tshiena Chine tshia Mandarin ne mutshimanye ndambu, ne ntu musue kuyisha bena Chine mu njila. Amue matuku mu dinda ntu mpesha bantu batu banyisha bibejibeji bitue ku 30 anyi 40.

Mvua kabidi mupinganyine bantu bamvua muyishe mu tshiena Chine. Dimue dituku, nsongakaji kampanda wa disanka wakamfukishila mimuemue pavuaye ubikila bantu bua kusumbabu bimuma bivuaye upana. Ngakatua mimuemue ne meme kumupesha Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous! bia mu tshiena Chine. Wakabiangata ne kungambilaye ne: dîna diende divua Katie. Pashishe, muaba wonso uvua Katie ummona, uvua ulua bua tuyukile. Ngakamulongesha mêna a bimuma ne a bisekiseki mu Anglais. Mvua mmuambilawu ne uvua uambulula. Mvua kabidi mumumvuije mvese ya mu Bible, ne mumupeshe mukanda wa Bible ulongesha. Kadi panyima pa mbingu mikese, tshiakamumona kabidi to.

Ngondo ya bungi pashishe, ngakapesha nsongakaji mukuabu uvua ubikila bantu bua kusumbabu bimuma bibejibeji ne wakabiangata. Lumingu luakalonda, wakampesha telefone wende ne kungambila ne: “Yukila ne muntu udi mu Chine.” Ngakamba ne: “Tshiena mumanye muntu nansha umue mu Chine to.” Kadi wakasuminyina, ke meme kuangata telefone ne kuamba ne: “Alo, mmeme Robison.” Muntu wakandamuna wamba ne: “Robby, mmeme Katie. Nkadi mupingane mu Chine.” Meme kuamba ne: “Ukadi mupingane mu Chine?” Katie wakandamuna ne: “Eyowa. Robby udi mumanye nsongakaji udi mukupeshe telefone au anyi? Si mmuanetu. Uvua mundongeshe malu a bungi mimpe. Mulongeshaku pende.” Ngakamba ne: “Katie, nengenze muanyi muonso bua kumulongesha. Tuasakidila bua kummanyisha muaba uudi.” Pashishe, ngakayukila ne muanabu ne Katie bua musangu wa ndekelu. Ndi ngela meji ne: muaba wonso udi nsongakaji ibidi eyi lelu, idi itungunuka ne kulonga malu a Yehowa.

Ndi muenzele Yehowa mudimu munkatshi mua bidimu 73, ne ndi ne disanka bua mudiye mungambuluishe bua kubenga kubuelakana mu mvita ne kushala ne lulamatu mu buloko. Bualu bukuabu, bana betu badi bangambila ne: bavua bakoleshibue pamvua mutantamene buluishi bua kudi papa ne tshiyi mualukile tshianyima. Ndekelu wa bionso mamuanyi ne bana betu basambombo ba balume ne ba bakaji bakatambula. Nansha mmuenenu wa tatu wakashintuluka ndambu ne uvua mubuele mu bimue bisangilu kumpala kua kufuaye.

Nzambi yeye musue, bena mu dîku dietu ne balunda banyi bakadi bafue nebapetulule muoyo mu bulongolodi bupiabupia. Ela meji disanka dituikale nadi patuatendelela Yehowa bua kashidi pamue ne bantu batudi banange! *​—Tangila note.